४च पटलः ] गोपीनाथभट्टकृतज्योत्साव्याख्यासमेतम् । ६७९
यदि पुरो युध्येयुरयः प्रथमायामवधाय जुहुयात् ।
यदि क्षत्रियस्य यजमानस्यामित्राणां पुरः पुराणि स्वेन सह युध्येयुः पुराणि शत्रवः कामयेयुर्वा तदाऽयः कालायतं प्रथमोपसदाहुत्यर्थाज्येऽवधाय प्रक्षिप्य या ते अग्नेऽयाशया तनूरित्याहुति जुहुयात् ।
रजतꣳ हिरण्यं मध्यमायाम् ।
- मध्यमायां मध्यमायां मध्यमोपसदाइत्यर्थाज्ये रजतात्मकं हिरण्यमवधाय या ते
अग्ने रजाशया तनूरित्याहुति जुहुयात् । हिरण्यपदवाच्यत्वं रजतेऽप्यस्तीति प्रदर्शयितुं हिरण्यवचनम् । सर्व हिरण्य५ रजतं तदुर्वर्ण हिरण्यमभवदित्यादीनि लिङ्गान्यपि सन्ति । दुर्वर्णशब्दो रजतवाची । हिरण्यशब्दस्य हेमरनतोभयवाचित्वास्किजातीयमत्र हिरण्यं ग्राह्यमिति शङ्का स्यात्तां दूरीकर्तुं रजतवचनम् ।
हरितमुत्तमायाम् ।
उत्तमायामुत्तमोपसदाहुत्याज्ये हरितमवधाय या ते अग्ने हराशया तनूरित्याहुति जुहुयात् । हरितशब्दः सुवर्णताच्येव । सर्वर सुवर्ण हरितमिति मन्त्रलिङ्गात् , तेभ्यो हरिते पात्रे सोममदुहदिति लिङ्गाच्च ।
यदि सङ्ग्रामं युध्येयुरित्येकेषाम् ।
यदि क्षत्रियस्य यजमानस्य शत्रवः सङ्ग्रामे युध्येयुः सझामं कुर्युस्तदाऽयं विधि- रित्येकेषामाचार्याणां मतमित्यर्थः ।
अयज्ञसंयुक्तः कल्पः ॥ १३ ॥
यद्युपायान्तरं नैव विद्यते तदा यज्ञसंयुक्तत्वम् । उपायान्तरसत्त्वे त्वेतस्य यज्ञसं- युक्तत्वं नैव भवतीत्यर्थः । अयमर्थः समुपतर्गबलालभ्यते ।
मध्यमाभ्यां पौर्वाह्णिकीभ्यां प्रवर्ग्योपसद्भ्यां प्रचर्याग्रेण प्राग्वꣳशं त्रीन्प्राचः प्रक्रमान्प्रक्रम्य शङ्कुं निहन्ति स पश्चार्धे वेदेः ।
प्रचर्येति ल्यपा वेदिविमानाव्यवहितोत्तरत्वं बोध्यते । तेन व्रतप्रदानमुदुम्बरशाखा- भिश्छन्नां परिवासयतीत्येतदनन्तरमेव । प्राग्वेशस्य पूर्वप्रान्तभवोदक्सूत्रपृष्ठ्यासूत्रयोर्यः संपातस्तत्रस्थाच्छ कोस्त्रिषु प्रक्रमेष्वतीतेषु पृष्ठ्यासूत्रानुगुण्येन शङ्क निहन्ति, स शकुदेः पश्चार्धे पश्चिमप्रान्तभवोदक्सूत्रपृष्ठ्यासूत्रयोर्यः संपातस्तत्र देयः, स मध्यमो पवति । अत्रैव वेदकरणम् । वेदिविमानात्पूर्वमेव पशौ दृष्टत्वात् ।
विमिमे त्वा पयस्वतीं देवानां धेनुꣳ सुदुघामनपस्फुरन्तीमिन्द्रः सोमं पिबतु
- इदं पदमधिकम् ।
