यस्तु कन्यादोषमनभिधाय प्रयच्छति स राज्ञा दण्ड्य इत्याह नारदः--
|
"यस्तु दोषवतीं कन्यामनाख्याय प्रयच्छति । |
पणशतद्वयं सप्तत्यधिकं पूर्वसाहसम् ।
यत्तु याज्ञवल्क्येनोक्तम्--
|
"अनाख्याय ददद्दोषं दण्ड्य उत्तमसाहसम्" इति । |
तद्दोषभूयस्त्वाभिप्रायम् । उत्तमसाहसं साशीतिपणसाहस्रम् ।
उक्तं च प्रायश्चित्तप्रकरणे तेनैव--
|
"साशीतिपणसाहस्रो दण्ड उत्तमसाहसम्" इति । |
इति दत्तापहारनिर्णयः ।
अथ कुलपरीक्षा ।
तत्राऽऽश्वलायनः--
|
"कुलमग्रे परीक्षेत ये मातृतः पितृतश्चेति यथोक्तं पुरस्तात्" इति । |
ये मातृतः पितृतश्च दशपुरुषं समनुष्ठितविद्यातपोभ्यां पुण्यैश्च कर्मभिर्येषामुभयतो नाब्राह्मण्यं निनयेयुः पितृत इत्येक इत्यस्मिन्सूत्रे यथोक्तं तथाऽऽदौ कुलं परीक्षेतेत्यर्थः ।
मनुः--
|
"उत्तमैरुत्तमो नित्यं संबन्धानाचरेदिह । |
उत्तमलक्षणं तेनैवोक्तम्--
|
"विशुद्धाः कर्मभिश्चैव शृतिस्मृतिनिर्शिनः । |
वर्ज्यकुलान्युक्तानि देवलेन--
|
"अग्रजा येषु वंशेषु स्त्रीप्रजाप्रसवास्तथा । |
अग्रजा इति स्त्री[ प्रजा ] प्रसवविशेषणम् । यत्र येषु कुलेषु, तानि कुलानि ।
