मयापरिहारान्वेषणाय तस्या मायात्वमेव प्रथमतो निश्चेयमिति वदसि चेत्तर्हि तल्लोकप्रसिद्धमायात्वं निश्चिनु । लोकप्रसिद्धमायाया यल्लक्षणं तदेव मायाया लक्षणमितीक्ष्यताम् ॥ १४०॥
लोकप्रसिद्धमायालक्षणमाह, नेति।
|
न निरूपयितुं शक्या विस्पष्टं भासते च या । |
लोके इन्द्रजालादाविदमित्थमिति निरूपयितुं या न शक्या तथापि विस्पष्टं भासते प्रत्यक्षतः प्रतीयते सा मायेति लोकास्संप्रतिपेदिरे जज्ञिरे ॥१४१॥
उक्तम् लक्षणं प्रकृते योजयति, स्पष्टमिति ।
|
स्पष्टं भाति जगच्चेदमशक्यं तन्निरूपणम् । |
स्पष्टोऽर्थः। अपक्षपाततः तटस्थबुद्ध्या ।। १४२ ॥
जगतोऽनिरूपणीयत्वमुपपादयति, निरूपयितुमिति ।
|
निरूपयितुमारब्धे निखिलैरपि पण्डितैः । |
स्पष्टोऽर्थः । पण्डिताः कपिलकणादयो जगस्वरूपविचारं कृतवन्तो दर्शनप्रवर्तकाः ॥ १४३॥
निरूपणक्रमेऽज्ञानेनोपसंहारमुदाहरणेन दर्शयति, देहेति ।
|
देहेन्द्रियायो भावा वीर्येणोत्पादिताः कथम् । |
स्पष्टः पूर्वार्धः। भावाः पदार्थाः । तत्र देहे चैतन्यं कथं वासीदित्युक्ते जगतो निरूपणीयत्ववादिनस्ते उत्तरं समाधानं किम् ? ॥ १४४ ॥
