प्रवृत्तमात्रेण पयांसि पातुमावर्तवेगाद्बमता घनेन ।
आभाति भूयिष्ठम[१]यं समुद्रः प्रमथ्यमानो गिरिणेव भूयः ॥१४॥
प्रवृत्तेति ॥पयांसि पातुं प्रवृत्त एव प्रवृत्तमात्रो न तु पीतवांस्तेनावर्तवेगात् ॥ "स्यादावर्तोऽम्भसां भ्रमः" इत्यमरः॥ भ्रमता घनेनायं समुद्रो भूयः पुनरपि गिरिणा मन्दरेण प्रमथ्यमान इव भूयिष्ठमत्यन्तमाभाति ॥
दूरादयश्चक्रनिभस्य तन्वी तमालतालीवनराजिनीला ।
आभाति वेला लवणाम्बुराशेर्धारानिबध्देव कलङ्करेखा[२] ॥१५॥
दूरादिति ॥ अयश्चक्रानिभस्य लवणाम्बुराशेर्दूरात्तन्व्यत्वेनावभासमाना तमालतालीवनराजिभिनीला वेला तीरभूमिर्धारानिबद्धा चक्राश्रिता कलङ्करेखा मालिन्यरेखेव । आभाति ॥ “मालिन्यरेखां तु कलङ्कमाहुः" इति दण्डी ॥
वेलानिलः केतकरेणुभिस्ते संभावयत्याननमायताक्षि ।
मामक्षमं मण्डनकालहानेर्वेत्तीव बिम्बाधरबद्धतृष्णम् ॥ १६ ॥
वेलेति ॥ हे आयताक्षि ॥ “वेला स्यात्तीरनीरयोः" इति विश्वः॥ वेलानिलः केतकरेणुभिस्त आननं संभावयति ॥ किमर्थमित्यपेक्षायामुत्प्रेक्ष्यते-बिम्बाधरे बद्धतृष्णं मां मण्डनेनाभरणक्रियया कालहानिर्विलम्बस्तस्या अक्षममसहमानम् ॥ कर्मणि षष्ठी ॥ कालहानिमसहमानं वेत्तीव वेत्ति किम् । नो चेत्कथं संभावयेदित्यर्थः॥
एते वयं सैकतभिन्नशुक्तिपर्यस्तमुक्तापटलं पयोधेः ।
प्राप्ता मुहूर्तेन विमानवेगात्कूलं फलावर्जितपूगमालम् ॥ १७ ॥
एत इति ॥ एते वयं सैकतेषु भिन्नाभिः स्फुटिताभिः शुक्तिभिः पर्यस्तानि परितः क्षिप्तानि मुक्तानां पटलानि यस्मिंस्तत्तथोक्तं फलैरार्वजिता आनमिता पूगमाला यस्मिस्तत्पयोधेः कूलं विमानवेगान्मुहूर्तेन प्राप्ताः ॥
कुरुष्व तावत्करभोरु पश्चान्मार्गे मृगप्रेक्षिणि दृष्टिपातम् ।
एषा विदूरोभवतः समुद्रात्सकानना नि[३]ष्पततीव भूमिः।। १८॥
कुरुष्वेति ॥ “मणिवन्धादाकनिष्ठ करस्य करभो बहिः” इत्यमरः ॥ करभ इवोरू यस्याः सा करभोरूः ॥ “ऊरुत्तरपदादौपम्ये” इत्यूङ् ॥ तस्याः संबुद्धिर्हे करभोरु । मृगवत्प्रेक्षत इति विग्रहः।हे मृगप्रेक्षिणि । तावत्पश्चान्मार्गे लङ्घिताध्वनि दृष्टिपातं कुरुष्व । एषा सकानना भूमिर्विदूरीभवतः समुद्रान्निष्पतति निष्क्रामतीव ॥
विदूरशब्दाद्विशेष्यनिघ्नाच्च्विः॥
