निपाताव्ययोपसर्गवृत्तिः

by तिलकः

निपाताव्ययोपसर्गवृत्तिः तिलकः १९५१

് 石 NvmNatravara RENA SERBS-N 28 Editor:-PROF. P. V. RAMANUJASVAMI, M.A \لا NPATAVYAYOPASARGAVRTTI Mዱ1 TLAKA سک TED BY APPA LILA SOMESVARA SARMA, Vidya Pravina, P.O.L.“ WAK ANA for LLL LLMMCLLLLJLLLJELLM L0LtttLtLLt SLLLLLt S LttELLt PUBLSHE) UNER THE ATTHCRITY (H SRI. C. ANNA, RAO, B.A. Ext:Ur IV; OFFICIFER T T. Devasthanants on behalf af the Board of Trustees PRINTE AT RUMALA-STRUPAT DEVASTANAMS FR“ES TRUPATI 95 b ーマ- ら ཅེས་བསམ་སོགས, , ༢4 ধৰ্ম্মবন্ধ:- আঁৰেং ঘ aris অণ্ডাৰ্নী, বন্ধ, যা, al ---- KR AN Ο VeOVVIVIN - IV: v. Rio 653 s ta a የለ\ፕ 11؟ asring it, liik “न्याकरणसहित्यबिंबामधीणा'पुष्पविभाबा कौसेन अप्पल्ल सोरेश्वरश्मा, P,o.L इत्यनेन सविशेषं परिक्ता तिरुमलै-रिपति देपला-ई जालय የ♥እኳ. PLACED ON THE SHELF - * -.-- asalais seus SR var Trsvara CEN, R . 4 * s - voy & RESEARC a 4 :C?!vu. Yre, ACC. No . 9ما\؟ ماہا ج Date, , . . . . . . TR-F2 ATr, S S MSMSSSLSSLSSLLSLSLLSLSLLSLSMMLLLLLSLS SSHSSSSS S aft ՀԿ . Ki: कृतिरियं श्रीवेङ्कटेश्वरप्राच्यमहाविद्यालयकुलपतिभिः श्रीमत्परवस्तु वेङ्कटरामानुजखामिभिः संपादिता। न्यक्सचेयं दीर्घकाले संपादकीनां पितामहै: पूज्यपादैः कविपण्डितसार्वभौमैः कीर्तिकयैः महामहोपाध्यायैः श्रीमत्परवस्तु वेटरङ्गचर्यमहाशयैः प्रतिष्ठिते आर्षज्ञाननिलयभूते “ आर्षग्रन्थालय "नानि पुस्तकमाण्डागारे। विशाखपट्टणखमिदं पुस्तकागारं निधिनिर्भ बहूनि उत्तमानेि अपूर्वीणि ज्ञानविज्ञानदायकनि संस्कृतान्ध्रमयानि ग्रन्थरतानि लोकाय पूर्व व्यतरत्अद्य वितरति-उतरल वितरिष्यति चेति विदितचरमेवेदं ज्ञागां समेषाम् । तादृशेषु रत्नेषु अन्यतममिदं कृतिरलं एतर्हि श्रीमतां संपादकनां श्रद्धावशात् अभिव्यक्तमिति महदिदं प्रमोदस्थानम् । अद्ययात् अयं प्रन्थः न कुलाऽपि प्रकाशितपूर्व इति च अपरं प्रमोदा स्पदम्। अस प्रतिकृतिस्तावत् आन्धलिप्यां कीस्तुशकीये १९११ (1911 A.D.) क्सरे लेिखित विराजते। संपादकानाममजै: श्रीमत्परवस्तु बेक्टरङ्गनाथसाभिमहोदयैरेक्षा समलेखि । अस्यां ग्रन्थतत्कविक्षक चरित लेझतोऽपि नोद्वह्नितम् । केवलमादितः प्रभूति अन्तं ग्रन्थ एव संकलितः । अतो ग्रन्थाऽगमादिविषयके चरितज्ञाने वयं सहायशून्याः जाताः स्मः । प्रतिकूल्यन्तरस्य कुक्ताऽपि अनुपलभाच विमर्शल संबादल बी अवकाशः सुतमां नाजनेि। ग्रन्थममुं संपादक: निरवधिकेन वासस्येन अन्तेवासिने मर्थ परिष्का• रार्थमदु:। यथाशक्ति ज्ञानलेशेन अहमिर्म पर्यष्कर्षम्। प्रतिकृतौ तत्रतत्र लेखने साङ्र्यमक्र्तत । पौर्वाफ्र्य कविज्ञइन् । अवान्तरविभागादिकमपि कुतचित् न अवलम्ब। एतदादिक सर्व मर्यादामनकम्य मया सुषु संक्षेतर। तक्तत ग्रन्थोऽपि ईश्छुः । तादृशो भागः प्रायेण तथैव विसृष्टः। यत यत अर्थविषये विक्यान्तरेबा संशयादिक जयते तत्तत कुडलीकरणपभचिहहनादिना सर्व पाठकसैौलभ्यार्थं सूचितं वर्तते । यथाक्सरं पुटानामधस्तात् विवरणकमपि संनिवेशितम् । मात्रामात्नमपि कल्पना ग मया कृतेर्ति तु विभावयेत ।

 'निपताव्ययोपसर्गवृतिः' इंर्ति नामैव अतीव प्रकटं भवति यदल निपतिlभ5यथानांमुसिगणाध व्यास्वान विचते इति । अन्धेऽसिन काण्डलयं वर्तते । निपातकाण्डम्, अल्वयकाण्डन्, उपसर्गकाण्डम्, इति च यथाक्रर्भ कण्डानां नामधेयनि । प्रथमद्वितीये कण्डे सूतंतद्व्याकृतिरूपेण तृतींवकण्डं पंधतद्विवरणरूपेणच देदीप्यते । सर्वताऽपि अल्पाल्पा विश्रुतिः लैकिक वैदिकसाधारणानि उदाहरणानि च संगृहीतानि वरीवृतति । रीतिरियमपूर्वा सर्वसुलभा तलस्पर्शिनी चेति नाऽस्ति अत्र विचिकित्सा । ईर्षद्वैक्म्येण द्विशत निपातनां सर्धद्विशतमव्ययानां द्वविंशतिश्ध उपसर्गाणामत व्याकरि । प्रसवशात उपसर्गकusान्ते कश्चन गतवोऽपि प्रदर्शिताः । परंतु गत्यर्थं पृचम् विभागः न कल्पितः।

 वृतेश्च अस्याः प्रणेता “ तिलकः” इति “ निजकुलतिलकस्तिलकस्तिलकबर्ति निदर्शनैरेव ” इति अन्थर्दिवर्धनेन “ ईर्ति निपातेायियोर्पसर्गदृशै तिलककृताD DDDDDDD D DDD S E ErS DDS तथाहेि-“क्षीराधिप्रतिष्यिंत्रिमालया विदुषः' इति ग्रॅन्थारम्भपथे भेसमानेन D S S DBuuDDDDS DD uDiBDD भातमानेन गॅघेन चै भईः क्षीरस्वामी *कृतीशे लिंक अॅक्लाबो धनूवेति र्निश्च विज्ञायते इति । सेंदर्भे अस्मिन् एकः संशयोऽषि विमर्शकानां हृदि DDD SSDD Y DukSkkS DD DBYS EEZSS D ग्रन्थमिस्याऽपि अंशे अलिन् साधिक संपचते किल। इदमत समाधेयम् । शीत्त्वामििविरचिताममरसिंहकोशष्याल्यामक्लन्ब्य तिलकेनैव सबै प्रणीर्त भवेत् । कृतज्ञता च पूर्वोत्तरीत्व सूक्ति स्क्त् इति। इतोऽधिक विमर्शकर्दमे अक्तादत्तु संग्रहाभिलषिभिराभिः उपेक्षितः ।

 नॉर्मोलेनुशासंबंधणीचुं अर्ती सिंद्धः क्षीरंभौंतु ऍणीशे अँतु ब्दे अर्बतैतै र्तिं चरितज्ञानांमर्शियः । अंतः क्षीरस्वामिनः पुंरः तिकं; ऐर्लें 世 दशकीस्तुशताब्दात् परएवेत्यत्र न कोऽपि विशयलेशः । यस्य कस्याऽपि साधनस्य अनुपलम्भात् ग्रन्थकर्तृविषये एतदपेक्षया न एकमपि पदं पुरः प्रक्षेप्तुं ॐ९: महद्द् ।। यदि केऽपि 'ख़्'शोधकः तिलकचरितं आविष्कुर्युः तर्हि तान् प्रति कृतज्ञाः भवेम। अयं तु अस्माक अन्तर आशयः-* सुश्लिष्टां सूलरचनां मृदुमधुरां विवृर्तिं लेकवेदसाधारणानि उदाहरणानि च पश्यद्भिः नूनमयं तिलकः यः कोऽपि प्राचीन एव वैयाकरणकुलतिलकी भवेदिति अनुमातुं शक्यते, ' इति । कृतिरक्तमिदं पार्थक्येन निपताव्ययेोपसर्गविषये सकलसंशयाप्नोदकंवा साधुप्रयोगबोधकत्वाच गीर्वाणभाषाभिलषिणमितीव उफ्युज्यत इति सुदृढं विश्वसिमः । एताइर्श निगूढं रत कलयत संपादकानों प्रकाशयतां श्रीवेइटेधरदेवसानाधिकृतांनां च औदार्य विबुधलाम्यं विलसतीति अन्तो वक्तव्यं प्रधानं वचः । दोषज्ञ यथत मदीये प४itकेि कर्मणि दोषान् पश्येयु: तहिं कृपया क्षन्त्वा स्वीयां गुणज्ञतामेव प्रकटयितुमर्हन्तीतेि सप्रश्रयं विज्ञापयामि ॥ আঁীয়াইম্বয়েস- fà महाविणालयः, विज्ञापयिता विबुधावधेयः নিবন্ধনি अप्पल् सोमेश्वरशर्मा, P. o, L ጝሄኣሎፃፃ-ፃና'ላን. व्याकरणसाहित्यविद्याप्रवीणः । म्याकरणाचार्य. ॥ f Iথাযথ স্বীকা १. निपातकण्ड्मू २. अव्ययकाण्डम् ३. उपसर्गकाण्डम् ४. **ाणेक:- १. सूलानुकमणिक २. होकनुक्रमणिका ३. निपातानुक्रमणिका ४. अव्ययानुक्रमणिका ५. उपसर्गानुक्रमणिका RーRR २२·-३५ ጻ ጻ–wዛ مجھا۔-سے جا いくーwR འི༠-ས་མང་། དི3 &gー&4 ६९ ผู้ใ: श्रीवेङ्कटेशे विजयते । ओ' श्रीगुरवे सरस्वतीरूपाय नमः । नमो विघ्रह ! R: स्यादिभ्iी नवप्रहेभ्यो नमः ॥ ॥ निपाताव्ययोपसर्गवृतः ॥ [ प्रथर्म निपातकाण्डय्। ] श्लोः-नवेशं क्षीराब्धिप्रसृताव्ययरत्लमालयां विदुषः । निजकुलतिलकतिलकस्तलकयति निदर्शनैरेव। द्योतकाः निपाताः ॥ १ ॥ नामाख्यातयोर्धर्मपात्रत्र्यञ्जकाः । अत ऊर्ध्वं चादयो निपाता अधिक्रियन्ते । यतः । । प्रायशी द्योतकाश्धाद्या निपात द्रव्यदृतेि तु । स्वराद्यमव्ययं प्राद्या न धात्वर्थविशेषकाः ॥ १ ॥ कर्मप्रवचनीयास्तु क्रियासंबन्धमेदकः । ऊर्याया गतये वृौ कार्यार्थ सर्वमध्ययम् ॥ २ ॥ इयन्त इति संस्यैषामर्थेयता च नास्ति वै ।। प्रयोजनवशादेय निपतन्ति परे पदे ॥ ३ ॥ V TAKLIKKIKKÂFfy | R || संयुक्वे- गायों क्रूबगौ। पचतष प्ठति च चैतः। समझोतेतस्योगविनियोगxरचय एव। अनेकत प्रक्यात्। गर्थयालयह 南哥 R निपाताच्ययोपसर्गतेि: हन । अन्वचिये - भिक्षामट गाखानय । गवानयनमलाsपधानम् । तुल्ययोगितायाम्-- ध्यातश्चोपस्थितश्च । हेतौ-ग्रामो न गन्तव्यः शीतं च । शीतात् कथं गच्छामीत्यर्थः । पूरणेऽप्याहुः । यथा- भीमः पार्थस्तथैक्च । रातौ नैवच नैवच । चीयद्यर्थे । त्वं चागमिप्यसि कृतार्थाः स्मः । त्वं यद्यागमिप्यसी त्यर्थः । कारुः कुवेिदश्च । यद्यर्थ इति विशेषार्थः ॥ वा किल्पापमानद्वन्द्वसंचयेषु ॥ ३ ॥ विकल्पे- यवैर्वा त्रीहिभिर्वा यजेत । उपमायामू - आशीविषो वा संकुद्रः सूर्योत्राऽत्र विनिर्गतः । भीमोन्तकी वा समरे गदापाणिरदृश्यन । द्वन्द्रेसा व शम्भोस्तदीया व मूर्तिर्जलमयी मम। नतृतीयेत्यर्थः । समुचये- वायुर्वा खा मनुर्वी त्वा ॥ अह क्षिपदेशयोः ॥ ४ ॥ क्षिपायम्- स्वयमहाऽश्वेन याति गुरुं पदर्तिं भामयति । अदेशेअयमहाऽरण्यं यातु ॥ प्रशंसाथामप्याहुः । अह बाले वति । उत्कृष्टं वक्तीत्यर्थः ॥ ह आगमे च ॥ ५ ॥ आगमे- इति हस्माहुः । क्षिपायाम्-- स्वयं ह ओदनं भुङ्क्ते गुरुं सक्तून् पाययति । आदेशे- त्वं ह ग्रामं गच्छ (सि ? ) । निन्दायामप्याहुः । त्वं ह ब्राह्मणः । त्वमपि किं ब्राह्मण इत्यर्थः ॥ एवावधारणनियोगयोः ॥ ६ ॥ अवधारणे-- स्वमेव देव जानासि। नियोगे- अचैव आवां रणमुपागतौ । अनवक्लप्ताक्प्याहुः । चैत्र केव भोक्ष्यसे ॥ एवं निश्चयाङ्गीकारेष्ठएएदेशनिर्देशेषु ॥ ७ ॥ निश्चये -- एवमित्थं यथात्थ त्वम् । अङ्गीकरे--एवं कुर्मः । प्रकरे यथामिरेव विमः । प्रकृतपरामशें- एवं वादिनि देवाँ। उपदेशे- एवं पठ। निर्देशे- एवं तावत् ॥ नेिपातकण्ड्मू R à fè l & नो जानीमः ॥ न नकेिरुपमानेऽपेि ॥ ९ ॥ उपमाने-मृगो न भीमः कुचरो गिरिष्ठः । मृग एव भीम इत्यर्थः । मेषो नकिर्वर्षस (हेमराजा ?) (हेमराशिम् - यद्रा - हेमराजिन्) । मेघ इवेत्यर्थ: । निषेधे-- नान्नरीयकवात्। क्षित्त्वाभावात् नझुसमसाभावे नलेपो नास्ति। मूको नकिर्वति हि प्रेम्णा निमितेसतीति । द्वौ भिन्नार्थीं। न तुल्यान्यविरुद्धाभावेषदर्थेषु ॥ १० ॥ तुल्ये-- अब्राझणमानय। ब्राह्मणसदृश क्षतियादिमित्यर्थः। अन्यार्थअनमिर्जलम् । विरुद्ध--- अधर्म पापम्। अनर्थः । अभावे -- अभावी मक्षिकानों अमक्षिक बर्तते । ईक्दर्थ- अल्पघोषा: = अधीक्षाः । अवलेपो विरोध एव । अपचसि जारुम । अन्नं पप्तुं न जानासीत्यर्थः। ञकारो नञिति विशेषणार्थः । अकारो निषेधे । स्क्रप्रतिरूपावात् । अविम इव भाक्से। विप्रक्लबीत्यर्थ: । अन्योन्येऽप्याहुः । अनुपभः ॥ (!) माङ्क्षमास्म. ॥ावरणे ॥ ११ ॥ माकार्षीः । मास्म करोति (तुः) । रक्षा माकिर्नो अघशंस ईशत । नः = arti i vet: = riget); i 3tria; = qfry: I aftëtejet = Titन्त्वित्यर्थः । ङकारो माङि लुङिति विशेषणार्थः ॥ मा शङ्कायां च ॥ १२ ॥ शङ्कायाम्-- अत्याकृष्टम्.........? (धनुर्मा) माऽज्ञाङित् । मां करिष्यतेि साहसम् । वारणे- मा पिब ॥ नेत्शङ्कय' ॥ १३ ॥ •ज्ञैिश्चान्तो नरकं पताम । कदाचित् पापचारा निरयं गच्छामेत्यर्थः ॥ निपाताव्ययोपसर्गवृत्ति: चेद्यादीत्र्थ वार५देरे ॥ १४ ॥ सचेद्याधीयेत गुरोरुच्छिष्टं भुञ्जीत । यदि सर्वमनित्यमिदं नभवेदिह जन्मनि कस्य रतिर्नभवेत् । सविद्वानित्थं पूज्यः ॥ नूनं निश्चयवितर्कयोः ॥ १५ ॥ निश्चये - नृनिं हन्ताऽस्मि वारणम् । वितर्कः संभावनाप्रत्ययः । नूनं ( शूरत् ? ) शरत्पुला हि केशाः । कचित् कचन इष्टप्रश्ने। १६ ॥ कच्चिज्जीवतिं मे माता । स्नासि कश्चन जाह्नवीम् ॥ हन्त घाक्यारंभनिश्रयखेदसंप्रदानेषु ॥ १७ ॥ वाक्यारम्भे- हन्त ते कथयिष्यामेि । निधिये- हन्त जीविता: स्मः । खेदे--- हन्त ताः पथिकगेहिन्यः । संप्रदाने- व्ययमिदं मनुष्वेभ्यो हन्त । वा अवधारणे ॥ १८ ॥ अशरीरं वावसन्तं प्रियाप्रिये न स्पृशतः । अशरीरमेव सन्तमित्यर्थः ॥ त्वाच त्चै विशेषे ॥ १९ ॥ सर्व इमे विद्वांसः, अयं त्वाव मूर्खः । वर्णानां (विप्रवै ! ) विप्राः त्वै प्रकृष्यन्ते ॥ वै नियोगागमयोश्च ॥ २० ॥ नियोगे- वेदो वै धर्ममूलम् । आगमे—शतार्युवै पुरुषः । विशेषे– बृहस्पर्तिर्वै देवानां पुरोहेितः ॥ पूरणेऽप्याहुः । यो वै युवाऽप्यधीयागः ॥ तु हेतुविशेषावधारणव्यावृत्तिपु ॥ २१ ॥ हेतौ-- गृह्णीयां वेदं दुर्ज्ञानं तु । दुर्ज्ञानत्वात् कथं वं ह्रीवामित्यवः । विशेषे- क्षीन्मांसं तु पुष्टिकृत् । अवधारणे- दुर्योधनस्तु कुरूणां पापः । निपातकाण्डम् VĄ, व्यावृत्तौ- अहं भुञ्जामि (?) त्वं तु किं करिष्यसि ॥ पूरणेऽप्याहुः । अस्ल्भास्वामे तु ते तत्त्वम् । अयं तु वै मूर्ख इति । द्वौ स्वार्थे ॥ नु नै स्विद्वितकें ॥ २२ ॥ को नु धावति । को न्वै राजा को न्वै मन्त्री । अधः स्क्दािसीदुपरिस्क्दिासीत्। क: स्विदेककी चरतीति प्रश्ने वितकोंऽस्त्येव। अहिनुकिं रज्जुर्तु किमियादौ किमनर्षकम्। किंतु वैजूमते कलरितेि। द्वौ स्वायें ॥ हरे अनादरे ॥ २३ ॥ हते भीष्मे हते द्रोणे किं हरे त्वं करिष्यसि ॥ अथ आात् प्रश्नाधिकारानन्तर्यप्रतिज्ञासमुच्चयेषु ॥ २४ ॥ प्रश्ने- अथ शतोऽसि भुवं भोकुम् । अथ धावसि पर्वते । विश्वकर्मा विमना आत् विहायाः । अधिकारे-- अथातो धर्मजिज्ञासा । अथ खानविधः । आत् क्रतून् वर्तयिष्यामः । आनन्तर्येः-स्नातोऽथ भुङ्क्ते । अथ शोढुंप्रवृत्तः । आदिरुद्द्यावापृथिवी अप्रथेताम् । अनन्तरं रोदसी प्रथित इत्यर्थः । इर्निरर्थकम्। प्रतिज्ञयाम्- गैडो भवानथेति वूमः। बाद गैडोऽसीत्यर्थः । युयेऽथ योधैः । आत् सोऽस्मि कश्यपः सोद्यमः । समुच्चये - भीमोऽथार्जुनः। दुर्योधनोऽथ राधेयः । अद्भिरादुपमन्युरात् । ऋतौ व्यवेयादथाऽनृतौ पर्वक्र्जमिति विकल्पः समुचय एव । अथो प्रकृत्यधिक्रियास्थापनान्वादेशेषु ।। २५ ॥ कृतौ - अथो यदुत्सृष्टमस्ति तद्दास्यति । अधिक्रियायाम्-- अथो परोक्षं कुर्यात् । समुच्चयेऽप्यधिक्रियागर्भत्वात् । अथो खल्वाहुः । अहुत्यर्थः । खापने- अथो वर्णानां संस्कारः । अन्वदेशे- अनुं वेदमध्यमय अबो एवं शिलामध्यापय । अथोकचतं नु कथमन्वादेश इति पक्षान्तरेऽपि सिद्धम् । (?) नदीषु खायादयो देक्खातेषु । & निपताव्ययोपसर्गवृतिं: अलं भूषणपर्याप्तिवारणेषु ॥ २६ ॥ अलंकृत्य। भूषणे । अर्ल मलो मलाय। पर्याप्तौ। अलमतिप्रसनेन । निर्षधो वारणमेव। आलयालमद बओर्यत्स दारानपीहरत्। अस्यालपस्य वारण भवत्वित्यर्थः । अलं खल्वोः प्रतिषेधयोः प्राचां तु ॥ चिच्चन असाकल्योपमानासम्मतेिषु ।। २७ ॥ असाकल्ये - किंचिद्ते । किंचन याति । उपमायाम् - अमिश्चिद्भवान् । अमिरिव देदीप्यत इत्यर्थः । असम्मतैौ- कुल्माषांश्चिदाहर, बुसंचनाहर। न युक्तमेतदित्यर्थः । असाकल्ये प्रायः किंवृतात् परौ । कदाचित्। कर्थचित्। कहिंचित्। कचित्। कुतचित् । एवं कदाचनादिषु विस्मयादिपतीतिः । समुदायाद्विस्मयादिप्रतीतिः । याचिता नैव कुप्यन्ति पुरुषाः केचनैव ते ॥ हेि स्फुटार्थहेत्वोः ।। २८ ॥ स्फुटार्थ - कोह्यबालिशो हस्तगर्त पदगर्त कुर्यात् । हेतै - अमिरत्राऽस्ति, धूमो हि दृश्यते । पूरणे प्रत्युक्तौचाहुः । या हि दीर्धमिताक्षस्य । अकार्षे हि ॥ र्हि स्तोत्रे (मे ?) ।। २९ ॥ स्तो(तो ?)भो विवेकस्याविवर्णस्य चानन्तरम्। (?) नवा अहिंकृत्य सामगीयते । हिंकारः ॥ हू निन्दार्दी ॥ ३० ॥ हू' शी (श्या?) च्या जनतानिन्दा । आहनेऽपि । हृहू नायात यातनाम् ॥ र्ह असमर्ती ॥ ३१ ॥ हैं क एवमाह। 1. ‘ हू शोश्याजनतानिन्दाहानेऽपि हूहू नायात यातनाम ' इति एकाकारेण मातृकायां छिद्यते । निपातकाण्डम् V) हुं स्मृतिभ्रुकुटिभयविकार (णः) भर्त्सनेषु ॥ ३२ ॥ स्मृतौः- हुं सत्यं चैत्रः । भ्रुकुटया क्रोधः सूच्यते । हुं हन्मि त्वाम् । हुइारः । भये- हुं राक्षसोऽयम् । विक(रणे !)रे- हुं हुं मुख। भत्र्सने- हुँ निर्लज । हो प्रतिवाक्ये ।। ३३ ॥ हो किं करवाणि । अहो अहह बत खेदाद्भुतयोः ॥ ३४ ॥ खेदे- अहो प्रमादः । अहह महापातकिन्। अहहो इत्यप्यहुः । अहहो चक्षुः कृतन्ने कियत्। बत सीता हृता बलात्। अहो बत महत् कष्टमिति प्रकर्षसमुदायः। अहो बतासि स्पृहणीथवीर्यः । अद्भुते- अहो आथर्यम्। अहह प्रज्ञा सताम् । चित्र हृद्य(नत ')नमत बत। अनुकम्पासंतोषी खदादुलेप। कत निन्योऽसि | बत जीवामः | ही भर्त्सने च ॥ ३५ ॥ भर्सने- ही जाल्म । खेदे-ही नविद्मी जडा क्यम्। अद्भुतेहतविधिलसितानों ही विचित्रो विपाकः। प्रीतिरद्भुतमेव। ही ही जितं मया। हीहीभोः इति प्राकृते निपातसमुदायः ॥ हा शेोकखेदनिन्दासंभ्रमे' ॥ ३६ ॥ शोके- हा। प्रिये ! जनकराजपुत्रि । खेदे- स्फुरदुरुहरमणीनां हा रमणीनां गतः कालः। निन्दायाम् - हा श्रोलियान।हृदयान। संभ्रमे- हाहा कि पुरोधाः । विस्मयेऽस्य प्रयोगो दुरुपपादः । अमन्त्रणे शोकगर्भत्वात् सिद्धम् ॥ ओं प्रारम्भाङ्गीकारान्तभक्षः ॥ ३७ ॥ प्रारम्मे- ओों अमिमीडे पुरोहितम् । अङ्गीकरे- ओमेिर औरतोsय शाणि इति। अनुज्ञाऽङ्गीकार एव। अमी करवणि। ओं कुरु । अन्ते 6. निपाताव्ययोपसर्गतिः ब्रह्म भूर्भुवः स्वरोम् । तूष्णींभावोऽन्त एव । कद्वदों कुरु । ब्रह्मणि-अव्ययम्-- ओमित्येकाक्षरं ब्रह्म ॥ हही हे हैहये हरे भी आहाने ॥ ३८ ॥ हंही भीम। हे चैत्र। है (वाड़ले?) हये जाये मनसा तिष्ठ घोरे। हरे साहसिन्। भो भो भार्गव (गग्र्य गालयते !) खेदरुतादावप्यामन्त्रणगर्मत्वात् । श्रान्तोस्मि भोः । सोऽहं भो भुवि भार्गवः । अररे सावक्षेपे आमन्त्रणे ॥ ३९ ॥ अररे महाराजं प्रति कुतः क्षत्रियाः । अररे इत्यार्याः ॥ रे अरे अवे हीनानाम् ॥ ४० ॥ रे चौर। अरे चेट । अवे वृषल। ‘ हण्डे हझे हलाहान नीचां चेटीं सखीं प्रति'इति नात्र्योतौ । भगो अघो पूज्ययायिनोः ॥ ४१ ॥ भगो इन्द्र। अधो चैौर। अङ्गेष्टाह्वानपुनरर्थयोः ॥ ४२ ॥ इष्टाह्वाने- - अङ्गानङ्ग ! ! पुनरर्थ-मूर्खोऽपि नावमन्तव्यः किमङ्गfàg अयेि प्रणयकोपे ॥ ४३ ॥ आहान इत्येव । अयेि! विजहीहि दृढीपगृहनम् । अय्ययेि सहस. কাধিলি । हा शोंकोषाधिकें ॥ ४४ ॥ हा मातः ! अह्वानमाहुः ॥ erverð“ so প্রায় স্থবিপক্ষাঘাত্তৰাষ্ট্ৰন্সিল ৷৷ ৪৭ ৷৷ स्मृतौ-अये रामो दाशरथिः । क्रोधे-अये कोऽयम् । खेदे-अये श्रान्ताः समः । संग्रामे--- अये धक्त धावत ॥ आहो वितर्फे ॥ ४६ ॥ स्वाणुिराहो पुरुषः ॥ उत प्रश्नवाक्यार्थसमुच्चयेषु ।। ४७ ॥ प्राने- उत दण्डः पतिप्यति । वाक्यार्थ-अयि त्रुटयद्वजदन्तः परिणत उत पर्वत भिन्थात् । समुचये- उत भीम उतार्जुनः । चाद्वितकें स्षणुरुत पुरुषः । समुदायोऽपि । उताहो पुरुषः । अहोस्वित् उतस्वित् उताहोस्वित् भवेद्राजानलः परपुरञ्जयः ॥ पूरणेप्याहुः । शुभं कर्म करोम्युत ॥ कूपत् स्रुपत् यूपत् प्रश्नवितर्कप्रर्शसार ॥ ४८ ॥ प्रश्रे - कूपत्। पठते। किं पठतीत्यर्थः । वितकें - स्थाणुः कूपत्। पुरुषः। प्रशंसायाम- कूपढ़ायत । एवं द्वबुदाहायीं ॥ धिक् गर्हायाम् ॥ ४९ ॥ ঘিন্ধ নার্কিনমান ৷ हाधिकू खेदे ॥ ५० ॥ हाधिक् ! किमिदं कृतम्। शोकोऽपि खेद एव॥ DBDDDSS iBKBBSB BDBBDDDS S EES आक्षेपे- ननु किमागतोऽसि । अनुज्ञेच्छायम -- ननु अनुजानहि मम्। प्रक्षे- नन्वध्येष्यसेि। काका किमों लभ्यते । प्रयुकौ-अकार्गी: कई देवदतl गलु करोमेि भोः। वाक्यारमे-नन्कोहस्तावदुच्यते। निधने निन्व गच्छामः ॥ 2 . Rc নি" বালথাম্বীকৃত্তি; नु प्रश्नोपमाप्रत्युक्तिवितर्केषु ॥ ५२ ॥ प्रक्ष- को नुवादमीरत्यन्तरिक्षे। उपमायामू- वृक्षस्य नुते पुरुहूतक्याः । प्रत्युक्तौ-- अकार्षीः कटं चैत्र? नु करोमि । वितर्के- अहिर्तुं रज्जुर्नु ॥ किं प्रश्नाक्षेपातिशयेषदर्थेषु ॥ ५३ ॥ प्रश्ने-किं राजाऽयम् ? आक्षेपे-किं त्वमपि ब्राह्मणः । अतिशयेरम्यं किमपि तत । ईषदर्थ- किमपि नास्ति। स्वल्पमपि नास्तीत्यर्थः । सर्वनामाऽप्ययमस्ति । कः सब्रह्मचार्यस्य = किंब्रह्मचारी । कुत्सितो गौः = किंगौः । यो न वहति ।। **किमः क्षेप इति समासान्तत्वाऽभावः । कामप्यभिस्यम् । कुत्सितो नरः == किंनरः | केिमु संभावनाविमर्शयोः ॥ ५४ ॥ संभावनायाम्- शूरोऽर्जुनः किमु ज्ञेप्यत्यरीन् । विमर्शे- किमु गच्छामि किमु तिष्ठामि | कद्धर्ष । ५५ । । कद् रुद्राय प्रचेतसे ॥ अत आतो यत्तद्धेतौ ।। ५६ ॥ विप्रोऽतः पूज्यः । अतस्ते द्यावापृथिव्योर्वीरवदः । कस्मान्नपूज्यसे विद्वन् यत् सभासु प्रगल्भसे । धृष्टोऽसि तत् (करूम ) करवाम ॥ किद्भत्र्सने ॥ ५७ ॥ कित् कितव ॥ पूरणेऽप्याहुः । कित् कैतदुपयुज्यते ॥ इh५ीक्षावक्यालङ्कारेषदर्थेषु ॥ ५८ ॥ उपमायाम्-- चन्द्र इव मुखम् । निदर्शनमुपमैव । क इव दीनं हन्यात्। उत्मेक्षायाम्- लिम्पतीव तमोऽङ्गानि । वाक्यालङ्कारे- कथमिवैतद्भविष्यति ईफ्दर्थ- गैर इव। S. ኮቫቑጽሞቅሞgm केिलागोमालीकारुहेितूल्लुण्ठनामु॥ ५९ ॥ आगमे-जधान कंस किल वासुदेवः । अलीके- गोत्रस्खलित किअश्रुत्वा । अरुचौ- एवं किलेह । हेती- नकिल कपिरेक्मुकवान् । अर्यम्- त्वं किल योत्स्यसे ॥ खल निषेधवाक्याल रजिज्ञासानुनयेषु ॥ ६० ॥ निषेधे- खलु कृत्व । निषिद्धे करणमित्यर्थ: । वाक्यालहरे- अर्था खल्वाहुः । जिज्ञासायाम्-- स खल्वधीते वेदम् । स किं वेदं पठतीत्यर्थः । अनुनये-- नखल नखलु मुग्धे साहस कार्यमेवम्। पूरणेऽप्याहुः । अहोनु खलु भोः ॥ नाम प्रकाशालीकामर्शकोघकुत्मासंमावनामायूयॉ.रॅंग्स्टु॥ ६१ ॥ प्रकाशे--- हिमालयी नाम नगाधिराजः । अलीके- दटेथरे रोदिति नाम तन्वी । श्रुमर्श- मया नाम स्पृश्यसे । कोधे- ममsप नाम दशाननस्य परैः परिभवः । कुत्सायाम्-- अास नामायं सवितुरुदयः । संभावनायाम्-- कथं नाम समेष्यसि । स्मृतावपि संभावनयैव सिद्धयति । स नामायं बन्धुः । सासूयीकरे- एवमस्तु नाम । विस्मयेऽप्याहुः । (सोन्धं ? ) सुन्दो नाम पर्वतमारोक्ष्यति ॥ ፵በsãሕ | ጻኝ | इतिह स्माहुरालेयाद्या महर्षयः ॥ पूरणेऽप्याहुः । अङ्ग स्म विद्वन् माणवकमध्प ॥ साकं साधै सर्म सत्ता सह स-रैकयै ॥ ६३॥ पुत्रेण सार्क यति । सार्ध जैर्महान । आता सर्म युध्यते । सत्रा कलत्रैः पीतः । पुत्रेण सह गोमान् । सहैव दशभिः पुतैर्भारं कहति गर्दभीति विषमं तथाभक्ष्यमस्त्येव । अथ श्रवणयोर्र्भो द्विर्जिकैः सजूरिति गतिप्रतिरूपको निपतः ॥ १२ निपाताव्ययोपसर्गवृत्ति: अमा समीपे च ॥ ६४ ॥ अमा भवत्यमात्यः ] ऐक्ये--सह भूत्वाऽसनममासनम् । सह क्सतश्वन्द्राकवस्यांमावस्या । पुत्रेणाम ॥ आङ् मर्यादाभिविधीषदर्थे ॥ ६५ ॥ मर्यादायामू- आ उदकान्तत् प्रियमनुत्रजेत् । अभिविधौ- आपाटलिपुत्रात् वृष्टो देवः । विना तेनेति मर्यादा ।। सह तेनेत्यभिविधिः । ईषदर्थेऽव्ययम् । अा उष्णम् = ओष्णम् । क्रियायोगे उपसर्गः । अयाति ॥ अा वाक्यस्मृत्योः ॥ ६६ ॥ आ एवं नु मन्यसे । पूर्वै नैवममंस्थाः, अद्यतु मन्यसे इत्यर्थः । निषात एकाजनाङिति प्रगृह्यसंज्ञः | स्मृतौ---अा एवं किल तत् | समुच्चयेऽप्याहुः । देवे भ्यश्च पितृभ्यश्च अा ॥ अाम् प्रतिवाक्ये ॥ ६७ ॥ आम् किं ब्रूथ ? ॥ · अाम परमं बाढं चाङ्गीकारे ॥ ६८ ॥ अाम एषोऽस्मि । परमं तत्त्रावासः । बार्दं प्रीतोऽस्मि । अ|ाम गच्छामि | स्मरणेऽप्यङ्गीकारो मूलम् । अमि चिरस्य स्मृतम् ॥ आः कोपपीडयोः ॥६९॥ कोपे-आः रक्षस्तिष्ठ तिष्ठ । पीडायाम्--अ|ाः कष्टम् ॥ उश्चिदर्थे ॥ ७० ॥ क उ विप्रः क उ वह्निः ॥ उम् स्मृतौ ॥ ७१ ॥ उमेषमेतत् ॥ ऊस्त्रीणां विकारे ॥७२॥ उम् नाहं जाने। निपातकाण्डम् & इति हेतुप्रकारखम्पममाविशानिषमशब्दशादुर्भावैवर्मोप w8 हेतौ--हन्तीति पलायते । प्रकरे--गैौरश्वे हस्तीति जातिः । स्वरूपे-वृद्धिरित्येव या दृष्टिः । समाौ-अअ इति । विवक्षानियमे--तदस्याऽस्त्यस्मिन्निति मतुप् | इति शब्दात्--' भूमनिन्दाप्रशंसासु नित्ययोगेऽतिशायने । संसनेऽस्तिविवक्षयां भवन्ति मतुबादय' । शब्दप्रादुर्भावे-इति पाणिनि: । पाणिनिशब्द: प्रसिद्ध इत्यर्थः । एवमर्थे--क्रमादमुं नारद इत्यबोधि सः । मतेऽपि । एवमर्थत्वात् । इत्यापिशलेिः । समुचयेऽप्याहुः । गाम्यों वाल्यो भारद्वाज इति । (' दादिवे मुमुचारः । इकॉमंकृिानर्थकात् । दुपकाटनगडायथा मुक्त इत्यर्थः । शिशिरं जीवनाय कम्। शूर्क पूजयम् । एवं सुक नुकं वितकें नहिक निषेधे काटुसरे पिशङ्गला । अनेका पिशङ्गलेल्यर्थ: । आक्लोवै अििमन्धते । अन्यानपि यथास्थानं वक्ष्यामः । ईतिहखलुवे पादपूरणेऽप्याहुः । किमु किमुताहो नहि नखलु यतः । केऽप्येषां वाचका: केऽपि द्योतकाः केऽप्यनर्थकः । संभूय स्वार्थमेवैते प्राहु । यथा इति ह साहु । अरे यस्तुवै वेत्ति शास्त्रार्थम्। नूवा। अर्थान्तरं पर । तद्यथा-किंतु किमुन किंपुन: किमज्ञ विशेषे । किंतु मता SDBLOODD DDSgOBS guD DDBS DD SSDDDDDD प्रन्थपात: संभूत. यात । मातृकान्तराऽलाभाच संवादस्याऽप्यकाशी कऽसभ्यत! उपलब्धमातृकातः यथास्थितमत्रोल्लिखितम् | यथाकथश्चिद्यथामति अभ्यूह्य सपरिष्कारं विनिवशिठेसति अन्थपातसहितो भाग एवं वियेत- 'इतकर्मक्ला अनर्थकाः ! इत्-दुपदादिवेन्मुमुचानः । दुपदात् = निगडाद्यथा मुक इत्यर्थः । कम- शिशिर जीक्नाय कम। ईम-(उदाहरणमपेक्षितमा) क्ला--आल्लाबै अप्रिमिन्धते।।(?) यर्क पूजायाम। (उदाहरणमपेक्षितम) एवं सुकम। नुर्क वितर्क । (उदा . ) नहिक निषेधे ' (उदा . ) काटुसारे | (उदा. ) a ) पिशजला । अनेक पिशङ्गलेल्यर्थः । 'अन्यानपि यथास्थान अश्यामः । ' इस्यादि यथास्थितमेव द्रष्टव्यम् । परंतु अत्रापि सांकर्य परिष्कारासाध्यत्वं च दृश्यत एव । ' केयेवा त्यादिश्लोकः असंपूों वियते। 'नृबा' । इदं किमिति न ज्ञायते | * अर्थान्तरं परे। तयथा ' एतदनन्तर মনস্থান কেৰ ৷ r निपताव्ययोपसर्गवृति: |ङ्गनापाङ्गभङ्गलेलं हि जीवितम् । प्राकृतोऽपि नावमन्तव्यः किमुत राजा । किंपुनब्रैझयोनेर्य: स्वभावाहाहकों बहि: किमङ्ग पवनेरित:। ) नहवै निष्ठितनिषेधावधारणे ॥ ७४ ।। नहवै सशरीरस्य प्रियाप्रिययोरपहतिरस्ति । अक्श्यं नास्त्येवेत्यर्थः ॥ नवै निषेधावधारणविशेषनिषेधयोः ।। ७५ ॥ निषेधावधारणे- नवैवेश्यासु लेहोऽस्ति । विशेषनिषेधे---नवै त एतत् प्रियमनेन नेष्यसि ॥ अथर्कि मते ॥ ७६ ॥ अपि ब्रह्मणोऽसि ।। ? अथ किम् । बाढमित्यर्थः ॥ एवमेव सामान्ये च ॥ ७७ ।। सामान्ये-एवमेव नहि जीव्यते, खलात् कापुनर्भवति कथा । मतेएवमेवैतत् । कः संदेहः ? एवमेव गतः, एवमेवागत इति वृथार्थेऽप्याहुः ॥ यदिनाम यदिपरं प्रकृत्यान्यथात्वे ॥ ७८ ॥ विप्रोसि यदिनाम मूर्खः । यदिपरं प्रेम समाप्तोत्सवम् । यदिनाम कुले जन्मेति द्वैौ स्वार्थे ॥ यदुत वाक्यार्थनिर्देशे ॥ ७९ ॥ वाच्योऽसौ यदुत ग्रामं गच्छ ॥ प्रत्युताऽतोऽन्यथात्वे ॥ ८० ॥ धृतमिव गतपद्याः प्रत्युतात.कारेि ॥ यथाकथञ्चिद्यथाकथाचानादरे ॥ ८१ ॥ यथाकथञ्चित्वा गां दाता स्वर्गे महीयते । यथाकथाच दीयते । यथाकथाच भिक्षा नप्राप्ता । यथाकथाच हस्ताभ्याम् .... .... .... यतौ ॥ इतिह प्रवादे ॥ ८२ ॥ इतिहाऽकरोत् । इतिह साहुः ॥ निपातकण्डम् የ'ላ मातावनिषेधानिश्चययोः ॥ ८३ ॥ निषेधे-- मातावद्वद । अनिश्चये- माताक्द्भुङ्क्ष्व । “ माताकद्भोः হলদিঘী নিৰ্মিষ ঘৰে৷ sa कथंचित् कृच्छे ॥ ८४ ।। कथबिदासाद्य महेश्वरस्य दाम्यम् । अथवा यदिवा यद्वा पक्षान्तरे । ८५ । कर्ट कुरु अथवा ग्रामं गच्छ । यदिवा ग्रामं गच्छ । एवं यद्वा ॥ अपिच किंचान्यच्च समुच्चये ।। ८६ ।। विप्रोऽयमपिच विद्वान् । किंच त्वद्रूणवागुराभिरभितः । अन्यच्च श्रूयताम् ॥ ननुच्च क्षेपे ।। ८७ ॥ नित्यः शब्दः । ननुश्च कः शब्दः / म्फ़िोटो वर्णो वा ? ( यश्च ? ) यच्च यत्रानवकूप्त्यमर्ष ( हर्षा ? / गाहांश्चर्येषु ॥ ८८ ॥ नावकल्पयामि नमर्षयामि गहँ आश्वर्य यञ्च (यश्व ?) तत्रभवान् वृक्लं यजयेत् ॥ किंकेिल क्रोधाश्रद्धयेोः ॥ ८९ ॥ नमर्पयामि श्रद्दधे किंकिल शूद्रोऽध्येष्यते ॥ ईही भत्र्सने ॥ ९० ॥ ईही मूर्ख ॥ कदाचिदपूर्वाशङ्कयोः ॥ ९१ ।। अपूर्वे- कदाचिद्भुव उत्पातः । आशहायान्- कदाचित् प्रतः AR अहोनुखलु ( हो !) अश्रर्ये ॥ ९२ ॥ व्यस्तालड्कृतिरप्यहोनुखलु ते तल्लेघितप्रक्रिया, चेत: सूक्तिनितम्विनी, সবান্ধামূৰ্লিৰ কািন ৷ & नेिपाताव्ययोपसर्गवृत्तिः नेपैर्नोपैन्वर्थे ॥ ९३ ॥ नोचेद्गर्भभियातु जन्तुवनितानेत्रप्रणालीगलद्वाष्पाम्भः परिपूरतोभयतटा द्रागू वत्स्यैतीरावती । साहसार्द्विरम (ते?)ति, तस्मान्नचेन्मृत्युभावाप्स्य (सि ?) ति॥ उपसर्गप्रतिरूपकाः ॥ ९४ ॥ निपाता इत्येव । अदत्त उपसर्गत्वेच उपसर्गान्तइति तत्वं स्यात ।। (?) यथा (च?) म्र्वंच प्रत्ययसमासौ नस्याताम् । प्रकटः । प्रतराम् । पराकः । परागः । अपाङ्गः । अपसव्यम् । अपहस्त: ! संकटः | संमुखः । संप्रति । अनुकः । अनुकूलम् । अवदत्तः । अवकुठारः । अवटीटः । अवनासिका । निर्मुखः । निष्ठयः । निर्मक्षिकम् ! दुष्कूलः । दुर्भिक्षम् । दुर्यवनम् । विकटः । विशाल: । विशङ्कटः । आकडरः । (*) आलवणम् । नितराम् । निकामम् | निशीतम् । अधिपतिः । अधीनः । अधिल्यका । अधि अस्ति । (१) अपि कुर्यात्। अपि कुशलम् । अकिंचनोऽपीश्वरः । अतिकायम् । अतितराम् । अर्तिं (तैपकम् ?) आच्छादनम् । सुतराम् । सुभगः । सुमद्रः । उत्कटः । उत्कः । उत्तमः । अभितः । अभिकः | अभिमन्युः । प्रतिकूलम् । प्रतिभटः । शाकस्य मात्रा = शाकप्रति । अक्षपरि । परितः । परिमुखम् । उपेन्द्रः । उपत्यका । उपकुम्भम् ॥ विभक्तिप्रतिरूपकाः ॥ ९५ ॥ अधिक्रियन्ते। अग्रे हेर्तौ रात्री वेलायां मात्रायां परस्पराद्याः स्वाथें ॥ ९६ ॥ एते स्वर्थे । अप्राद्यर्थे । विभक्तयर्थस्तु कचिद्विवक्षित्ः । अग्रेसरः । अक्रेक्नम् । हेतौ हृष्यति । रात्रैौ चरः । रात्रौ नृत्तंतु द्रक्ष्यसि । वेलायां चरः । मात्त्रायां भोजकः । परस्परस्य स्पर्धन्ते । अन्योन्यस्य पश्यतः । कुलात्मl कचमेखलेतेि गलते प्राणम्समानग्रहः । अनत्याधान उरसिमनसी, मध्ये पदे निवचनेच, नित्यं हस्ते पाणवुपयमनइति निर्देशादलुकु ।। (यथा पारंमध्ये षष्ठ्यावा?) पारेमध्ये षष्ठ्या वा । मनसिकृत्य । पारं गङ्गायाः = परेङ्गम् ॥ निपातकाण्डम् ફ ૭ ममाहं दर्प ।। ९७ ।। ममकारः । ममता । निर्ममः । अहं विद्यतेऽस्य = अहंयुः । अहंकारः । প্ৰপন্থমন্ত্রসিদ্ধা ৷ अकस्मादतर्किने। ९८ ॥ कस्मादकस्मादुदितः पिशाचः ॥ अञ्जसा मत्येच ।। ९९ ।। सत्ये--- अक्सा व त ठीघ्र यज्वाऽक्सा यज न ब्रमलीकम्। स्थाने युक्त, ΙΙ και ο ο ΙΙ स्थाने यन्निहतः शत्रुः ॥ शुर्भ कल्याणे ॥ १०१ । gig. शुर्भयाः । क् ल्याणवानित्यर्थः कृर्तिं वारणे ॥ १०२ ।। कृत चापलेन । पर्यासं समर्थच। १०३। सामर्थे-- त्वयैव किं न पर्याप्तम्’ । वारणे -- पर्यामं साहसेन ॥ ने मे टार्थ ॥ १०४ । श्रुतं ते राजशार्दल। श्रुतं में भरतर्षभ। विया मयेत्यर्थ: ॥ येन तेन लक्षणहेत्वोः ॥ १०५ ॥ नदीं तेन गतः । गिरेिं येन ययौ । नदीं गिरेिं च लक्ष्यीकृत्येत्यर्थः । हेौ- येन दाता तेन श्लाघ्यः ॥ अन्ततः शासनावयवसंभावनयोः ॥ १०६ ॥ शासनाक्यवे-- ( किंविदधा ? ) अन्ततः प्रजां प्राप्स्यति । संभावनायाम् कान्ततः शतं दस्यति । 3. 26. नि•ाताव्ययोपसर्गवृत्तिः तत अाद्यानन्तरयथान्तरे' ॥ १०७ ॥ अद्ये- ततः प्रववृते सर्गः । अनन्तरे- अन्नं भुङ्ते ततः शेते । यथान्तरे- ततस्ततः | कुतः प्रश्ननिह्ववयोः ।। १०८ ॥ प्रभे- कुतस्त्यः ? निह्नवे-- कुतो मे भार्या ॥ यथा योग्यतावीप्सापदार्थानतिवृत्तिसादृश्येषु ।। १०९ ॥ योग्यतायाम्- श्रुते योम्या = यथाश्रुतमस्य दक्षिणा । वीप्सायाम्येये वृद्धाः= यथावृद्धं ब्राह्मणानामन्त्रयस्व । पदार्थानतिवृतैौ-शक्तिमनतिक्रय= यथाशक्ति वक्ति । सादृश्ये- लक्ष्मीर्यथेयम् । अनुमाने प्रकारेण सिद्धम् । चैौरोऽयं यथाऽस्य श्लिष्टे भ्रुवैौ ॥ तथा समुचयाज्ञीकारनिदर्शनसादृशेजु ॥ ११० ॥ समुच्चये- हारीतोऽयमहं तथा । अङ्गीकारे- स तथेति प्रतिज्ञाय । निदर्शने- तथाहि ते शीलमुदारदर्शने । सादृश्ये- अयमपि तथा । सत्ये प्रकारेञ्च । तत्तथा न तदन्यथा । तथ्यं वितथ्यम् ॥ द्वावुद्दे (श्य ! ) शनिर्दे ( शयैौ ?) शैौपम्यकारणोपपत्तिषु ॥ १११ ॥ उद्देशे- यथाऽर्कस्तथा तेजः । निर्देशे- यथातथा (सं ? ) सान्त्वयित्वा वश्यः स्त्रीणां तथा तथा । औपम्ये- यथा अर्कस्तथा कर्णः । करणोपपतैौ- यथा विनीतस्तथा पण्डितोऽयम् ॥ कर्थ प्रक्षसंभ्रमासंभवेषु ॥ ११२ ॥ प्रश्ने- - कथमजीर्णम् ? संभ्रमे--- कथं हतः कर्णः ! . असंभवे--- कथं भीतो योत्स्यते । हर्षेऽप्याहुः । कथं क्सो मे रामभद्रः ॥ तदा अरम्मे ॥ ११३ ॥ तदाप्रभृति निस्सङ्गः ॥ निपातकण्ड्म् t यदा हेतौ च || ११४ ।। यद बुधै: सर्वगतत्त्वमुच्यसे । यदा मूर्खतदा शठ: ॥ तर्हि हेतुविशेषयोः ॥ ११५ ।। हेतौ--तर्हि ग्रामं गच्छति । विशेषे-अर्जुनस्तर्हि शूरतमः । पक्षान्तरं हेतुरेव । यद्येवं तर्हि गच्छामः ॥ यावद्धतुसीझोः ॥ ११६ ॥ हेनौँ- याक्द्भवत्याहिनसायकस्य । मर्यादायाम् (सीमनि)--यावत् पुरं वृष्टो देवः । यावद्भिरः खे मरुतां चरन्ति । अधिकारः सीमैव । यावत् संभवस्तावद्विधिः । साकल्येऽवधारणे न । यावद्दतं तावद्भुक्तम् । यावज्जीवममिहोत्रं जुहुयात् । यावन्त्यमत्राणि संभवन्ति याक्दमत्रं ब्राह्मणान् भोजय | यावताच पक्षान्तरे ॥ ११७ ॥ ज्ञाने सतीभावान्यावता नगतः । (?) जानेऽन्योयं यक्त्स एव ॥ (!) तावन् संप्रत्यवध्यन्पेषु ॥ ११८ ॥ संप्रति- आतां नाक्त । अवधौ- वध्यसे ताक्त , तबिच्छूणु। अल्प- तावन्मालम् । अत्ति सत्त्वे ॥ ११९ ॥ अस्तिक्षीरा ब्रह्मणी । अस्तिमांश्चैत्रः । अस्ति परलोके मतिरस्याऽस्तिकः । अस्त्यात कंचित पश्यसेि विद्वांसमू॥ नास्ति प्रत्यन. ॥ १२० ॥ नास्तिकः । नास्ति जीयते रामः । नास्ति वा दरश्शून्यः ॥ अस्यस्मि त्वमहमर्थे ॥ १२१ ॥ बाल्यादमिन्नमस्यासि चन्द्रग्रहणे न किना नसि रमे असिता । (*) विद्यते भ- स्थस्यथ ॥ १२२ ॥ विष्यते नाम तत्त्रमकन् वृषलं वा (यजिष्यति !) याजयिष्यति । भवति नाम ॥ Rc निपताव्ययोपसर्गवृत्ति: एहि प्रहासे ॥ १२३ । एहि मन्ये रथेन यास्यसि यातस्ते आता । एहि न त्वया क्वे। (१) ब्रूहि प्रैषादौ ॥ १२४ ॥ अमयेऽनुब्रह। '(तडित तिङति निपते अस्वच्छड़े आः क्तिकें स्यात् । अस्ति स्यान्नास्ति स्याद्रादः । शङ्के रात्रौ प्रयास्यति । मन्ये मूर्वोऽयम् । जानाम्यशेषसुररूपधरस्त्वमेकः॥ ) " अस्तु भवतु पूर्यते (वारुणे?) वारणे ॥ १२५ ॥ अस्तु साम्ना । अस्तुङ्कारः । भवतु भक्तया । पूर्येते प्राणायामेन ॥ अासाऽह विदर्थे ॥ १२६ ॥ लावण्य उत्पाद्य इवाऽस यत्नः । अथाऽह वर्णीं विदितो महेश्वरः ॥ वर्तते संवरणे ॥ १२७ ॥ धन्यास्ते ( नविलङ्घयेन ? ) नविलङ्घनीयचरिताः तिष्ठन्तु हुं वर्तते ॥ (वृद्धास्ते नविचारणीयचरिताः। ? ) नवर्ततेऽनुचिते ।। १२८ ।। नवर्तते साराभिऽमुखे पत्यावश्रुपातः ॥ याति गच्छति शक्ते ॥ १२९ ॥ * इदं मे यातुं गच्छति । गर्तुं ? गन्तुं शक्यार्थः । नेतुं नाभिरिताः। नयाति किं विदिशं भक्तुं गच्छति ॥(') पश्य पश्यत आाश्चर्ये ॥ १३० ॥ पश्य बालेऽपि विद्वान्। पश्त मूल विजूभन्ते॥ l. ( ) एवं विहितो भागः सङ्गतिराहेतो भाति । अत्राऽपि प्रत्वपातो जपेत् ॥ 2. अत्राऽपि अर्थविषये संदेह एव ॥ ‘ निपातकाण्डम् R खरंध्र पक्का अद्धपादौ ॥ १३१ ॥ अ अमक () । ह इन्द्र पश्य। ई ईइकुसंसारः। उ उतिष्ठ । ऊ ऊर्धकेशिन् । ए इतो भव ।। ऐ ऐश्वर्यमताः । ओ श्रावय । औौ और्ष दुर्मरोऽसि ॥ प्रत्ययप्रतिरूपका अपि निपाता दृश्यन्ते। मूर्सति कुला त्याज्यः । हुवा चिन्तेयम् ! :५.५६ । प्रसज्य प्रतिषेधः । ইকবাল गामत्याजेतिक॥ () इति निपताव्याप्सर्ग सैौ (तिलका,थां) निपातकाण्डं प्रथमम् ॥ il : Il 啸 श्रीगुरवे नमः ॥ द्वितीयमव्ययकाण्ड ॥ सत्ववृत्त्यव्ययम् ॥ १ ॥ प्रायशः सत्ववृत्ति स्वराद्यमव्ययमित्यधिक्रियते । सत्वं द्रक्ष्यः ( भेदमिति ' ) भेद्यमिति याक्त् । विशेष्यत्वं च जातिगुणक्रियाद्रव्ययदृच्छाशब्दसंबन्धत्वात् । ('शः ईषत् नमः दिवा हूहू अन्तः ।) अत एव सर्वविभक्तियो (गः ?)गे स्वारस्यम् । एहि जाये स्वः रोहावः । स्वः संजानीते । स्वः स्पृहयति । स्वः पतितः । छायेव यो स्वर्जलधेर्जलेषु । स्वर्वसतिः । रे! स्वस्तृणं मे त्वम् । स्वः सुखे। स्वस्षा भवन्तु कुरुराजसुतास्सभृत्याः ॥ प्रेत्यांत्रपरत्र च परलोके ॥ २ ॥ अभ्यो धनं प्रेत्यञ्च तस्य भुङ्क्ते । अमुत्र भक्तिा यतु तचिन्तय शुभाऽशुभम् । अमुत्र भवः = अामुनिकः । पारलिकः । स्वर्यातस्यह्मपुत्रस्य । (?) भूर्भुवः स्वर्महज्जनस्तपः सत्य(?)९:ान्, ॥ ३ ॥ भूर्लोकः । भुवोऽन्तरिक्षम् । ओं महत् - महल्लोकः । महदादितश्च कार्यमिति भ्रान्त्या प्रयोगः। ओं जनः । ओं तपः ।। ओीं सत्यम् | अन्तर्मध्ये ॥ ४ ॥ श्रुवोर्मध्ये प्राणमावेश्य सम्यक्रू। (१) अभ्यन्तरं मध्यमेव। अन्तर्यामी ॥ षर्वािसे ॥ ५ ॥ r Jुर्गाद् ।।' ( अन्ते जानोदधिध्वं पञ्चतेत सोमं भर्त्तेश्च नोदधिध्वम्.... 1. ( ) एर्व विहितस्य भागस्य सेगतिर्न दृश्यते ॥ 2, अस्व सैमनैि: कक्षम Əötürüldü. २३ जामि भूय आवृत्तौ ॥ ६ ॥ जामयो जामि ज्क्लन्ति । भूयो नैवमिति स्खलकलगिरा संसूच्य दुध ष्टितम् ॥ पुनर्विशेषेच ॥ ७ ॥ आवृतैौ-पुनरुतम् । विशेषे-किं पुनब्राह्मणाः पुण्या भक्ता राजर्षयस्तथा | प्रातः प्रगे ग्राहे प्रत्यूये ॥ ८ ॥ प्रातरुक्तिष्ठति । प्रगे प्रबुद्धः । प्राह्नेतनः ॥ वस्तर्दिष्वह (?) || ९ | कुहस्विहोवा कुह क्स्तरक्नाि । दिवातनम् । अहरहर्नयमानो गामध पुरुषं पशुम् ॥ सार्ये दिनान्ते || १० || सार्यतनी सन्ध्या । ৰীমা নম্বন্ধ:ৰা নারী ৷ ?? ৷ दोषा महान् । (?) नक्तं चरः । उषातनो वायुः | होऽतीते ॥ १२ ॥ असो योऽभवद्घायुः । ह्यस्तनन् ॥ VISI à II IR I श्वो गन्ता ग्रामम् । श्वस्तनम् ॥ परश्चः श्वपरेऽह्नेि ॥ १४ || परश्वो गन्ता । ‘* तृतीयेऽह्नि” इत्यर्थः ॥ संवद्वर्षे ॥ १५ ॥ संक्तृतीये ॥ R8 निपताव्ययोपसर्ग अस्तॆ समुत्रा नुत (*) ॥ १६ ॥ अस्तं समयः । समुत्त्रा वास्तव इन्द्रो अस्मे अराधिद्द्वेषः। (?) सुनुत पर्युप॥ -سسسس-- कं ‘ धम्बुसुखानेन्दसु ॥ १७ ॥ मूर्ध्नि-कंजः केशः । अम्बुनि-कंजं पद्मम् । सुखे-विद्यतेस्या कम् । (?) (विद्यतेऽस्य कम् । ? ) * शं सुखे || १८ ॥' शं योरभिस्रवन्तु नः । आपो नः सुखमभिस्रवन्त्क्त्यिर्थः । नमः शंक राय च मयस्कराय च । पुरा भूतविप्रकर्षभविष्यदासत्त्योः ॥ १९ ॥ भूतविप्रकर्षे-पुराऽपि वनम् । पुराणम् । पुरातनः । भविष्यदासतौ 侍 --गच्छ पुरा देवो वर्षति ॥ विहायसाऽऽकाशे ॥ २० ॥ विहायसा रम्यतरं विभाति। रोदसी दिवस्पृथिव्योः ॥ २१ ॥ रोदस्ौ रोदसी ॥ अग्नः सद्यःशीघ्रयोः ॥ २२ ॥ समानेऽह्नि-अग्निः शैचानि कारयेत् । शीघ्रं--अग्निोऽक्गच्छ ॥ निकषा। सामीप्ये ॥ २३ । लङ्कां निकषा ॥ सप्रया मध्येच। २४ ॥ समया ग्रामम् । मध्ये समीपेवेत्यर्थ: ॥ অন্যাসনম; বন্ধ ৷৷ ২৬৭ ৷৷ स्वयं छेतुमसांप्रतम् ॥ 1. ( ) एवं चिह्नितः पाठः सूाधुर्मेवेदिति लिखितः ॥ एतदनन्तरं निन्दायामुदाहरणं देयम् । परंतु मातृघ्रयां नाऽस्ति । 2. मातृकत्रयां सत्ररूपं मूलं नास्ति । उदाहरणे वर्तते । तदनुरोधेन मूलं प्रकल्ष्य लिखितम् ॥ अल्क्यकाण्डम् ૨૧ सत्यद्धा करू सत्रे॥ R& सत्यं मनोरमाः (वामाः ? ) रामाः । अद्भा मनुरस्य विभोः । व्ञरे अनद्धं पुरुष ऋधम्वादी । अङ्गीकारेऽपि सत्यत्वादेव । सत्यमसारः संसारः ॥ मिथ्या मृषा विस्रसाऽनृते ॥ २७ ।। मिथ्यावादी । मृषोद्यम् । विससैतत् ॥ मुधा। वृथा विफले। २८ ॥ मुग्धे मुधा ताम्यसि । वृथा दुग्धोऽनडुन् ॥ হাৱা সান্ধীষ্টি ৷৷ ২ৎ ৷ समिद्धमिद्धा समहो दधासि | अर्वाकू श्राकू पूर्वे ॥ ३० ॥ वर्षात् षोडश (माः ) त् अर्वाक् । प्राग्रामात् ॥ पश्चापश्चाचरममन्वावर्याऽनग्रयोः ॥ ३१ ॥ अावर्ये-पश्चार्षम् । पश्चिमम् । पश्चादन्ताद्रिः । पूर्वमयशः स्फुरति चरममधरः । मुनिं कणादमन्कतः । अनमे-पधायी । अनुचरः ॥ मिथोऽन्योन्यम् ॥ ३२ ।। मिथस्त्वदभाषणलेोळुषं मनः ॥ रहोऽप्रकाशे ॥ ३३ ॥ " रहो संत्रयते । अनव्ययमप्यस्ति ! रहसि भक्ताम् = रहस्यम् | द्वन्द्वं मिथुर्मिथु (ने?) नं (द्वौढ़वर्ये ) ॥ ३४ ॥ द्वन्द्वं मन्त्रयन्ते । मिथुः क्रीडन्ति कामिनः । मिथुनं धावन्ति विद्याधरः ॥ यथायथं कथास्व ॥ ३५ ॥ गतास्सर्वे यथायथम् ॥ 1. राहः संत्रायते इति भवेदिव ॥ 4. Ra निपताव्ययोपसर्गतिः परोवरंप रस्परं क्रमे । ३६ । परंचाविरंच = परोवरमनुभवति = परोवरीणः । परंच परतरंश्च । परस्परमनुभवति ॥ परस्परीणः ॥ सम्यक् तत्त्वेष्टयोः ॥ ३७ ॥ तत्वे-सम्यगाह । इष्टे- सम्यकू कृतम् ॥ सकृत् सदैकवारयोः ॥ ३८ ॥ सदार्थ-सकृघुवानी गीर्वाणाः । एकवरे-सकृदंशं निपतति॥ ताजगु जोषग् झडिति तरसा स्राग् द्राङ्मङ्क्ष्वाश्वरं शैध्ये ॥ ३९ ॥ ताजगू (याधि: ) याहि। जोषगू यात । कगिति कुचतटादं नमो मन्मथाय । (?) झडिति घटयति विधिरभिमतमभिमुखीभूतः। तरसोदितास ( जमलेषु? ) स्राक् सरन्त्यभिसारिकाः । द्राग् विद्रुतं कातरैः । मङ्क्षक्षुदपादि परितः पटलैः। आश्वपेहि मम शीघुभाजनात्। 'अरेरे, सर, अजिरं, मृध चाहु । तूर्ण दुर्त क्षिप्रे शीघ्र लघृिति क्रियाविशेषणम्। ऊध्र्वमुपर्युपरिष्टाद्ध्वें ॥ ४० ॥ ऊर्ध प्राणयुक्रमन्ति। नीचैर्गच्छयुरिच दशा। उपरिष्टात् प्रतिष्ठन्ते। उचैरुचे ॥ ४१ ॥ उचैरुचरतु चिरम् ॥ नीचैरवाङधोऽधस्तान्यङ् नीचे ॥ ४२ ॥ नीचैः शंस । अवाङ्मुखः । अधोगङ्गा । अधस्तादद्रेः । न्यकृतः ॥ अवशर्ये नियमे ॥ ४३ ॥ अवश्यं यातारश्चिरतरमुषित्वाऽपि विषयः ॥ साम्यर्धे ॥ ४४ ॥ सामि सम्मीलिताक्षी | 1. मातृमयां आन्ध्रलियां अत्र हखैकरघटितलेखनं विद्यते॥ šNiš; Švა साचि तिर्यगर्थे ॥ ४५ ॥ साचिलेचनयम ({) नमयन्ती ॥ অর্থাৎ ঋণাত্ত্বন্ধুলী ৷ গুই ৷ अन्वगीते । तृणन्ति वर्हेिरानुकू । आनुकूल्येन दर्मे: छादद्वतीया: ॥ प्राध्वं निग्रहे च ॥ ४७ ॥ निग्रहे--प्राध्वमङ्गानि साहसात् । निगृहीतान्यङ्गानीत्यर्थः । गतिप्रतिरूपकोऽयम् । आनुकूल्ये---प्रत्वं कुरुध्धं बुधाः ॥ साक्षात् प्रत्यक्षे ॥ ४८ ॥ साक्षात्कृतधर्माणो विबुधाः । प्रमीं विषु विष्वक् समन्तात् समन्ततः परितः सर्वतोऽर्थे ।। ४९ ॥ प्रमीमादित्योऽसृजत् । सर्वत अादित्योऽसृजदित्यर्थः । विषु अश्चति = विष्वङ् । विष्क्गञ्चति = विष्वद्यङ् । समन्ताद्भवः सामन्तः । समन्ततो धावति । परितः प्रपतन्ति दुष्कृतां विपदः ॥ उभयतोऽभितोऽभिमुखे च ॥ ५० ॥' उभयतो भ्रामं वसति । अायान्तमभितः कान्तम् । सर्वतः संमुखं वेत्यर्थः॥ मुहुरसकृदभीक्ष्णं पौनःपुन्ये ॥ ५१ ॥ कान्त मुहुध्र्यायति । असकृत समरे जितः । अभी जनांक्लियतीभ कुम्भम् ॥ ज्ये दीर्षाष्ट्रे ॥ ५२ ॥ ज्योङ्लदन्तः पूर्णकामाश्चरेम ॥ हिरुग् हिंसायाम् ॥ ५३ ॥ हिरु(र?)गक्रतो हैरुकः ॥ ईदल्पे ॥ ५४ ॥ ইফী: ܥܽ- ܥ̣- ܝ - ܫܰ 総く निपातब्बयोपसर्ग ति: मनामनुशये च ॥ ५५ ॥ अनुशये--मनाङ् न भ्रष्टोऽस्मि । अप्ये--मनागूकादी ॥ शनैर्माने ॥ ५६ ॥ शनैर्यातेि पिपलकः ॥ ' बलात् प्रसह्म बहलै हठे ॥ ५७ ॥ अहो बलात्कारः । प्रसह्यघाती । आर्य! बहलं गृह्णाति । हठात् कण्ठाश्लेषीति हेतैौ ङसिः আাধাবিন্ধৰী ৷ ሂጻሪ ዘ दूरे-आरायातः । अन्तिके-रसं प्रीतां स्थापयेदारात् (?) । प्रायः प्रायेण बाहुल्ये ॥ ५९ ॥ प्रायः प्रत्ययमादत्ते । प्रायेण सामग्र्यविधौ गुणानाम् ॥ युगपदेकपदेप्रबाहुक्का तुल्यकाले ॥ ६० ॥ युगपद् ज्ञानानुत्पत्तिर्मनसो लिङ्गम् । अयमेकपदे तया वियोगः । प्रबाहुग् बहवो गताः । तुल्यकाले, समकालं, तत्कालमेककालमिति क्रियाविशेषणम् । सद्याय तत्क्षणे ॥ ६१ ॥ स्पदे इहत्युपेक्षिती किंहिः । अह्वाय स्रा नियमबम् ॥ उपांश्धप्रकाशे ॥ ६२ ॥ उपांशु स्यांच्छतगुण उपांशुदण्डः ॥ तृष्णीमवाचि ॥ ६३ ॥ तूष्णीमास्ते ॥ जोषं सुखे च ॥ ६४ ॥ सुखे-जोर्ष जितेन्द्रियः । अवाचि-जोक्मुपासहे। གལ་གྱི་གན་རྒྱ་གང་ ཡང་མཁས་ལ་འགལ་, wyvvy." R è त्रािऽऽद्रवतेरभेोः ॥ ६५ ॥ अन्तर्धी-तिरोभूताः । तिरधि-तिरः काष्ठं कुल्ब॥ स्वयमात्म(नोऽक्षे !)नेत्यर्थे ॥ ६६ ॥ 玛吓可:目 ፬ `(‰ዞቚሞq፡ ዘ q\9 ዘ कुत्सितो ब्रह्म = कुब्रह्मा ।। ईषदुष्णम् = कोष्णम् ॥ उपटु दुष्टु दुष्टे ॥ ६८ ॥ उपष्टुकारी (कोहि पश्यति दुर्जनः ?) पिशुनदौष्टक्म् ॥ কামসহ দৰা ৷ উৎ ৷ कामं क्षम्यतु यः क्षमी ॥ निकार्म प्रकर्म सुष्ठु वज्, ताषांऽत्यर्थे॥ ७० ॥ निकार्म क्षमाझी । प्रकाममप्रीयत । सुहु खविद च्यत । बख्वच्छ्तॆांसि । अतीव क्षुत्पिपासितः ॥ सु, शु, वन्व, षाट्, प्याट्, नेपां च ॥ ७१ ॥ सुमुखम् । शुनासीरः । कन्व हं असि सूर्य (?) चाद् अन्यं पठति । ध्वाद् iार्वती गायतुं मङ्गलानि । अत्वर्थे--अग्निशुनसस्त्रीवाम् (?) शु = प्रशस्तम्`भुते = श्वशुरः । शुनासीरः ॥ करं ततः ॥ ७२ ॥ ಇಂjivi | w परं केवलं किञ्च ॥ ७३ ॥ तिन्त्क्र्ये--भाव्योऽसौ मूर्खः फल्म् । केवलं कर्मवैचित् जानजपि विमुखति। एकायें-धर्मः सखा परमहो परखेकयाने। न केवर्ड यो महतोऽप ते ॥५॥ Řo निपाळ्टोपसर्गवृत्तिः चिरं चिराय चिररात्रायं चिरस्य चिरे ॥ ७४ । चिरंजीवी । चिरन्तनः । चिराय निर्धनो भूत्वा । चिररालाय यजते । चिरस्य बत लब्धासि । चिराश्विरेणेति नामनी ॥ तत्त्वं व्यक्तौ ।। ७५ ।। तत्त्वे मूर्वोऽयम् । व्यक्तं स्फुटमिति क्रियाविशेषणम् । पुरस्तात् पुरतोऽग्रतोऽग्रे ।। ७६ ॥ पुरस्तात् सेनानीर्याति । तदेत्यर्कः पुरस्तात् । पुरतस्त्वरितो याति । प्रसरतां यात्यग्रतः केसरी च । पुरः पूजायां च ।। ७७ ।। पूजायाम्-पुरस्कृतः । अग्रे--पुरीं याति ॥ अच्छाऽभिमुखे ॥ ७८ ॥ अच्छ स्वच्छो भव । अच्छभल्लः । गतिप्रतिरूपकोऽयम् ॥ प्रादुराविः प्रकाशे ॥ ७९ ॥ प्रादुष्प्रभावः । आविष्कृतः । गतिप्रतिरूपकी चैती संभवत एव । प्रादुर्भूतमधोक्षजम् । आविर्भूतः ॥ वरिवः परिचर्यायाम् ॥ ८० ॥ वरिक्स्कृणोतु । परिचरंत्क्त्यिर्थः । वरिवस्यति गुरून् ॥ सहसा आकस्मिकाऽविमर्शयोः ॥ ८१ ॥ आकस्मिके-शि(वः ?)रः प्रसूनं सहसा पपात । अविमर्शे--सहसा विदधीत न क्रियाम् ॥ शश्वत्, सनत्, सना, नित्यदा, सदिति नित्ये ॥ ८२ ॥ शश्वदकरोत् । सनत्कुमारः । सना भ्रवणशीयते सनाशभिः (?) । सनातनः ।। राधेयो नित्यदा दाता । सदिति मन्त्रणः शुचयः । नित्यं सततमजस्त्र অলক্ষণস্থল, RR मनिशमिति क्रियाविशेषणमनरतादिवत् । एवं युक्तं स्नातुम् । अनन्तरं गतः । निश्चितं मूर्खोऽयम् । भीमस्तरस्वी भृशम् । अत्यर्थं तनुः । साधु दृष्टं यद्दृष्टव्यम् ॥ नमोऽर्चादौ ।। ८३ ॥ नमो देवेभ्यः । विप्णवे दीपो नमः । दीपं निवेदयामीत्यर्थः । શ્રેૌ૧૬, वौषड्, वपड़, वई, ऋषई, देवेटू, खाद्दा हविदांने ॥ ○9 || अस्तु श्रौषट् । हीही वौषट् । वषडिन्द्राय तमै स्वाहा । वट् ताभ्यः स्वाहा । (वषड् ऋषड् देवेट् !) अप्सुषदेवेद् । अमये स्वाहा ॥ हन्त भिक्षादाने ॥ ८५ ॥ मनुष्याणां हन्त हन्ततिः । भूरियं हन्तकारः ॥ खधा तुौ ॥ ८६ ॥ पितृभ्य: स्वधा । प्रीतिस्तृप्तिफला | स्वस्त्यविनाशे ॥ ८७ ॥ स्वस्ति प्रजाभ्यः | कबडन्त:करणे ॥ ८८ ॥ कंबड् शुद्धिः । हृल्लाभ इत्यर्थः । अभिमुख्येऽप्याहुः । कंब(डखो ?) ઘાવતિ ॥ प्रक्षिठूिभेतfäzर्तीव्रप्ीमधुना सांप्रते ॥८९॥ सपदि दहत्युपेक्षितो वह्निः । विद्रुतोऽसौ विद्रुक्म् । एतर्हि बर्हिणां कालः । संप्रत्यसांप्रतं वतुम् । तमधुना मधुनानिति तं हृदि (?) । असंप्रतीति नञ्जुसमासो ऽव्ययीभावो वा ॥ धिङ् निन्दाभर्त्मनयोः ॥ ९० ।। निन्दायाम्-धिकू तार्किकान्। भर्सने-धिग्रे जाल्म। ऋते विनाऽन्यत्र वर्जने ॥ ९१ ॥ ऋते कृशानोर्नहि मन्त्रपूतम् । क्नि वातं विना वर्षम्। अरोगिमावादन्यत्र॥ ३२ निपाताच्योपसर्गतिः अन्तरेणान्तर मध्ये च ॥ ९२ ॥ मध्ये---यतो भक्न्तमन्त्रेणान्यथाऽन्यदा भूपतिग्रहितः । अन्तरा त्वां च मां च कमण्डलुः । क्र्जने-अन्तरेण पुरुषकारं न किंचित् सिध्यति। त्वमिन्तरा तामृतमनसां यथाक्षि (?) ॥ पृथङ् नाना मेदे च ॥ ९३ ।। भेदे--पृथग् वादाः । नानारूप इत्यर्थः । वर्जने--तेभ्यः पृथक् । नाना नारीर्निष्फला लोकयात्राः। स्त्रीर्विनेत्यर्थः। अपृथग्यत्तनिष्पन्न इति नञा ॥ अन्यद्विशेषे ॥९४ ॥ चौरो गतः । अन्यत् किमास्ताम् । अन्यञ्च (१) । कुवित् प्रर्शसाभूत्योः ॥ ९५ ॥ प्रशंसायाम्—कुवित् (सुनोग?) इष्टये । भूतै - कुविदङ्गाय वसन्तः । समृद्धयाज्ञयेत्यर्थः ॥ ፵፭ምበùሻ በናጻ በ हुं हट् प्रतिहतोऽसि ॥ अदाश्रयें ॥ ९७ । अद्भुतमिदम् । अदि भुवो डुतच् (उणादिसूत्रमिदम्)॥ श प्रतिग्रहे ॥ ९८ ॥ गां शं करोति । खरिति प्रीती। ९९ ॥ अाज्येन तनूनपात् स्वरिति । प्रीयत इत्यर्थः ॥ खगा निष्क्रये। १०० । स्वगा सन्त्वृत्विजः । निष्क्रीताः सन्त्वित्यर्थः । जातु खेदामर्षसंभावनानिवथक चियेिं ॥ १०१ ॥ खेदे- न जात्यहं भुजे। अमर्ष- न जावस सुकृतमस्ति। संभावना Vëllais; याम-शद्र को जातु याजयेत्। निवये-को जातु युध्यतेऽर्जनेन । कदाचिदर्थे--न जातु कामः कमानामुपभोगेन शाम्यति ॥ कारणोपदेशेऽपि---अत एव स्वस्वो न जातु बहुभुक्॥ पुत् कुत्सायाम् ॥ १०२ ॥ पुत् कामः । पुद्भल; । पुगित्येके । (दिष्टया वर्धसे) मर्याः सीमबन्धे ॥ १०३ ॥ मर्या दीयते = मर्यादा ॥ 3ዘ• qRቀጻf«በ$x€ብ፣ ዘ ፻oኳ ዘ आरम्भे--अदिह भक्तस्य भोजनाय । हिंसायम्-अदिहारीन्पुस्न्दरः । हिनस्तीत्यर्थः । कुत्सायाम्-ऊर्यादहयति करिष्यसेि । (१) अादङ्क निन्दाविनाशयोः ॥ १०५॥ निन्दायाम्-मुङ्क्ष्वादश तृत: (१)। विनाशे-आदह क्षीरंदविभावाय। 赫鸣道时喻喻演川如乐山 कूं मूर्व । कीं (कीटप्राणि:) शीं (शाक्यायाम) अनत्र्यथस्य अव्यय(स्यः) त्वेन भक्नमव्ययीभावः । समां (स्यैवाः ) स्ययैवाव्ययम् । अभावः सूकराणां निःसूकरं क्र्तते । समृद्धर्भिक्षाणां सुभिक्षम्॥ व्यक्ताऽव्यक्तवर्णपदवाक्यानुकरणम् । पि पि प्रिये ! सु सु सुरां मु मु मुखासवं देहि । गवित्ययमाह । क्रोध प्रभो ! संहर संहरेतेि । अव्यतानुकरणम्-चीत् करोति याति च । चटखटिते चर्मणि च्छमिति (चौच्छलच्छणिते!) રોવર ઃખિતે ॥ STTBkSkLssSSSD DDiB S D DY S SDDS DBDD BDBDBDDS SD BEBDOBB LOTLOBOBS YD दिहले दिङ्ले जम्बूकवर्जित जगति बति किनिकधा ॥ 5 憩 निपाताळणीाक्तगैति: 'तोसुन्। कसुनेजन्तम् । भाकलक्षणे स्वेण्कृञ्वदिचरिहुतमिजनिभ्यस्तोसुन् । (पाणिनिसूत्रम् ।। ३-४-१६) । पुरा सूर्यस्योदेतो राघेयः । सृपितृदोः कछुन् । (३-४-१७)। पुरा कूल्स्य विसृगे विरप्सिन्। कृत्यायें तवैकेन केन्यत्वनः।। (३-४-१४) । नग्लेच्छितबै नापभाषितवै । दृशे विश्वाय सूर्यम् । आमन्तम् । कास्प्रत्ययादाममन्त्रे लिटेि । (३-१-३५) । कार्साचके। चिकीर्षमास । तूा, ल्यप्, तुमुन्, णमुल्, खमुञन्तम् । तू -समानकर्तृकयोः पूर्वकाले । (३-४-२१)। भुकृा गतः । ल्य-समासेऽनञ्पुर्वे क्रुी ल्यप् ।। (७-१-३७)। पलाय्य गतः । तुमुन्-तुमुन्खुलै क्रियायां क्रियार्थायाम् ।। (३-३-१०) । भोर्तु याति । णमुलू-आमीक्ष्ण्ये एमुरुच । (३-४-२२)। पायंपार्य पिब बहु पयः । निमूलसमूलयोः कषः । (३-४-३४) । समूलकाषं कषति । खमुञ्-कर्मण्याक्रोशे कृञः खमुञ् । (३-४-२५) । चैौरङ्कारमाक्रोशति ॥ तसिलू, ह, तलु, दा, अधुना, दानी, हिँलू, थालू, धा, ध्यमुन्, धमुञ्, शस्, च्वि, डच् , साति, त्रा, कृत्वसुच्, सुच्, तरां, तमां, वति, ना, नान्, अस्तात्यर्थाः, सद्य अयः । पचम्यातसिल्। (५-३-७) । सर्वतः । आद्यादिभ्यश्ध । (वचनम्)। आदितः । मध्यतः । इदभो हः । (५-३-११) । इह । कुह । सप्तम्यास्त्रल् । (५ ३-१०)। तत्र। किंयतदः काले दा। (५-३-१५) । सर्वदा। यदा । तद। कदा । असिन् कॉले= अधुना। दानीम्। तदो दाच । (५-३-१९) । तदनीम्। अनद्यतने हिंलू। (५-३-२१)। कसिन काले= कहैिं। यहिं। प्रकारवचने थालू। (५-३-२३)। तथा । सर्वथा । संख्याया विधावें धा । (५-३-४२)। एकेन प्रकारेण एकधा । प्रोढा। एकाद् धो ध्यमुअन्यतरस्याम् । (५-३-४४) । ऐकध्यन् । द्वेिच्योश्व धमुन्। (५-३-४५) । छैधम् । द्विधाच । तैधन्। त्रिधा। (धश्चत्रेधाः) एधाच।(५-३-४६)। त्रेधा । बह्वल्पार्थात् शस्कारकात् (५-४-४२) । अल्पशः । अभूततद्भावे च्विः ।। (५-४-५०) । शुक्रीभवति । अव्यतानुकर 1. अत्र मातृकायाँ लेखनमतीव संकीर्णम । अतः विवेच्य ससङ्गति लिखितम्। न काऽपेि कल्पना कृतेति विभागानी॥ শুলিয়ন্ধান্তৰ্ম্ম ክዔ णात् . . अनिती डाच् । (५-४-५६)। पटपटकरोति । विभाषा साति कात्स्न्यें । (५-४-५२)। भस्मसात् करोति । देये लाच । (५-४-५५) । देवना करोति । संख्यायाः क्रियाभ्याग्रुतिगणने कृत्वसुचू। (५-४-१७)। बहून् वारान् बहुकृत्वं भुङ्क्ते । द्वित्रिचतुर्द्रयैः सुव् ! (५-४-१८) । द्रैिः जुङ्क्ते । (एकत्) एकस्य सकृच्च । (५-४-१९) । एकवारम् = सकृद्भुङ्क्ते । किंनराम् । वक्तितमाम् । सुतराम् । तेन तुल्यं क्रियाचेद्वतिः । (५-१ · ११५) । ब्राह्मणक्दास्ते । विनभ्यां नानाऔ नसह । (५,२२७)। विना वातम् । नाना चैत्रम् । अस्तात्यर्थाः । दिक्छब्देभ्यः सप्तमीपञ्चमी५थम्ाग्यो दिग्देशकालेष्वस्तातिः । (५-३-२७)। पूर्वस्यां दिशि, देशे, कालेबा= पुरस्तादूम्यम्। अधस्तात्। दक्षिणेोत्तराभ्यामनसुच् । (५-३-२८) । दक्षिणत क्सति । विभाषा परावराभ्याम् । (५-३-२९)। परत । 'रस्तात। अवस्तः। अवरसान। अधेर्युक्। (५-३-३०)। प्रांकू । प्रत्यक् । उपयुंरिष्टात् ।। (५-३)३१)। ऊध्यां दिशि देशे काले वा= उपरि वसति । पश्चात् परस्यां दिशि । (पूर्वपदस्यचापरस्य पश्चात् । ?) दक्षिण” पश्चात् । उत्तरपश्चात् । पध पश्चाच च्छन्सेि । (५-३-२३) । पुरो व्यात्र एव ते पश्च सिंहः । पश्च सिंहः । उक्तalधरदक्षिणादतिः ।(५-३-३४) । उत्तराद्वसति । अधरात् । दक्षिणात् । दक्षिणतः । दक्षिणादयः । (५-३-३६) । दक्षिा वसति। आहिच दूरे। (५-२-३५) दक्षिणाहि क्सति । उतराव। (५-३-३८)। उत्तराहि वसति । पूर्वाधराक्रायः|मसिपुरधक्धैषाम् । (५- ५-३९)। पुरः । अधः । अस्तीतिच । (५-३-४०) । पुरस्तात् । अधस्तात् । विभाषाऽ3स्य (५-३-४१) अक्रस्तात् । अक्तात् । समानेऽह्नि = सद्यः । (पतितं मांसेन ?) अस्मिन्= अथ। पूर्वादौ-पूंपुग्न्येपु, स्न्क्तंरेयु, तिरेपु, रप्लेयु, रधरेयु, रुभयेयु, रुतरेयुः ॥ उभयोरह्नोः उभयेयुः श्राद्धं कुपद। परेयवि आर्म गन्ता। केऽस्मिन्= ऐक्मः। पूर्व वेर्ष = फ्रुत् । परुद्धक पटुरातत, एटुममैक्मः । परारेि(त्र) भूत पुण्कन् । fà निपातव्ययोपसर्गवृौ (तियांश), ཕྱི་ཤི་ཡ་ཁམས་ན་ ክጳ aft:t श्रीगुरवे नमः ॥ Iા તૃતીયાપસર્ગોપહમ ॥ acces &frfyty ... ... ... | प्रादिकर्मप्परमे दिग्योगैश्वर्यजन्मसु। नर्मप्रेम्णोः प्रकर्षेऽग्रे ज्ञाने प्रसवभूषणे 8 दोषे नियोगेऽवसरे (JJसशुद्धिषु। उपयोगे प्रकथनेऽनवधानबहुत्वयोः R माने हिंसाशास्त्रनाक्षार्वबनार्थविपर्यये ।

• प्र' इत्ययमुपसर्गः आदिकर्मादिषु वृत्तः स्वार्थबलाद्धात्वर्थे बाधते, अनुवर्तते, विशिनष्टिवा । धातोरेव वा अनेकार्थस्य ससोऽर्थः उपसर्गौद्योत्यते । तत्रादिक्रियायाम्--प्रक्रमते भोक्तुम् । वाक्यं प्रस्तौति । प्रारब्धं दक्षिणेन = प्रदक्षिणम् । प्रारभते कर्तुम् । प्रकृतः कठः चैत्रः । (ः) प्रवर्तते ॥ उपरमे-प्रान्तेन धीयते = प्रचिः; उपरताभातिस्म । (ः) प्रभाता रात्रिः । प्रगतःपितामहः = प्रपितामहः । 'सभ्या . . उपरतिरेव। प्रव्रजति । (प्रैति, प्रतीयते, स्कमेऽत एव । प्रलयं गतः । सुप्त इत्यर्थः । ?) दिग्योगे-प्राची-दिक् । प्राक्-देशः कलेवा ! ऐश्वर्ये-प्रभुर्देशस्य । प्रभवति गवां प्रत्यनेतुं स एव धनंजयः । जन्मनि-हिमबतो गङ्गा प्रभवति । बीजादङ्कुरः प्रवर्तते | नर्मणि-प्रहसति । प्रेम्णि-प्रीत्या नयः" प्रणयः । प्रकर्ष-प्रतपति । प्रगल्भते । प्रविशति । प्रकाशते । प्रबर्धते ।

l० कण्डस्यांस्य आदाने, मातृकायामेवंरीत्या लेखनं वर्तते ॥ अत्राऽपि प्रन्थपांत: संभूतः स्यात् । लुप्तश्च भागः केवलमुपसर्गस्वकामनिरूपकश्लोकात्मक एव भवेदिति प्रकरणेन ঘনাদই ৷ 2, দামামণি মালবস্থান: | জনসংখ্যক্ষািন্ত । ३७ प्रक्निोति । प्रशंसति । प्रकृष्यते । (श') प्रार्थयते। प्रणम्य। प्रणिपल्य। प्रसक्तः । प्रजातः । प्रयच्छति । दाण् = दाने । यमेरर्थापहारोऽत्र । प्रसिद्धेनापहृतत्वात् । अग्रे-अप्रं हस्तस्य = प्रहस्तः । प्रपदम् । पादाग्रमित्यर्थः । ज्ञाने-- (कताच्छन्दसि तस्याऽप्याहुः ? ) । ( प्रकर्षेण गुप्तो धीय: ?) प्रणिधिः = चरः । अत्वरायां प्रकर्षेणैव सिद्धम् । प्रबद्धे वति । ध्यानेऽप्ययम् । प्रध्यायाति = स्मरति - प्राच्यम् । प्रसवो गर्भग्रहणम् । पुरोवतो गाः प्रवाययति । भूषणे--प्रसाधयति। दोष-प्रलपति। नियोगे-प्रयुङ्के। प्रोषितः। प्रहितः। अक्सरेप्रस्तावः । सेवायम्--नृपं प्रकुरुते । सेवत इत्यर्थ:। साहसे-पराचारान् प्रकुरुते । तेषु सहसा वर्तते इत्यर्थः । शुद्धौ -- प्रसीदति । प्रसन्नः । उपयोगे-शतं प्रकुरुते । व्ययीकरोतीत्यर्थः । प्रकथने- जनवादान प्रकुरुते । प्रवति । प्रवादः। अनवधाने-प्र(सा?)माद्यति । प्रसरति । बहुवे-- प्रभूतम्। प्रचुरम् । प्रबलम् । प्रकीर्णो देशः । माने--- प्रदेशः ( प्रादेश:?) । प्रस्थः । प्रकामः (?) हिंसाया-- प्रहरति । प्रवासयति । प्रमापयति । शास्त्रनम्नि-प्रक्रिया। प्रकरण : । मुस्येऽपि । प्रधानम् । प्रवरः । कञ्चने--प्रलम्भयति । विप्रलम्भः । प्रतारिताः । अर्थवैपरीत्ये-- प्रतिष्ठते = गच्छतीत्यर्थः । प्रवसति । (प्रपूरयति?) देशे रूढेः सिद्धम् । प्रणतो देशः ॥ परा भूशेऽनाभिमुख्ये त्वराभिभवविक्रमे | ३ || प्रशान्तावप्रसहने धर्षणे (' विद्रुते) क्रौं । भृशे-पराहन्ति । पराजितः । पैनः पुन्यं भृशार्थ एव । वज्रं परामृशति । अनभिमुख्ये---परागच्छति । परावृतः ! पराञ्चति । पराङ्मुखः । त्वरायाम्-परापतति । अयमहं परागत एव। अभिभवे--पराभवति। परकृितः । विकमे-परक्रमति। प्रशान्ती-पैरैति। परेतः। अप्रसहने-अध्ययनात पराजयते। सोढूँ न शक्रोतीत्यर्थः। धर्षणे-प्रसभं पराधृष्टः । विद्रवे-पलायते । ऋषैौ-पराशरः॥ अपोऽन्यथात्वे विक्षे हासोद्धाटनवारणे اسمیت تتساینست... - سشسته ای؟ ت. سیسیس. - س- - -.. ؟ ཕབ་སྒྱུས་ རྫོགས་པieRif f . Ngà, fà es: FNT t 6. tলম্বন্ধেীর্ঘদিনী ব: प्रतिदानव्याजदोषड्रोहनिहुबखेलने ዘ ኴን ! चौर्यनिर्देशपूजासु वैकृत्यांशे विपर्यये। अन्यथावे-अपवर्तते। विश्लेमें--औनि । अपवाहयनि। अपयुज्यते। हासे-अचयः । अपसर्पति। अपसरति। उद्धाटने-अपवृर्त द्वारम्। वारणअपहर्त पापम्। प्रेयान् सायमपाकृतः सशपथन्। ईप्सायाभू--अपेक्षते। व्यावृतौअपोहते। अपयाति। अनुत्कर्ष-अपकृष्टः। न्यकारे-अपक्षिपति। अपविद्धः । अपध्वस्तः । उत्प्राशे– अपहसति । मुक्तौ---अपवर्गः । अपवृज्यते । प्रतिदाने-- अपायते ऋणम् । व्याजे-अपदशः । दीर्ष- अपध्यायति । अपसरतेि। अपभाषा। अपवादः । द्रोहे-अपराध्यति । अपकारः । निहवे-अपहुते। अपलपति। अपजनीते। खेलने-अपस्करते ऋषभो हृष्टः। चौयेंअपहरति । निर्देशे - अपदिशति । पूजायाम्- अपचितो विष्णुः। वैकृत्येअपस्कीर्णमुखः । अंशे-अपस्करो रथाङ्गम् । विपर्यये-–अपमृत्यु । अपद्वारम् । अपनयः । अपसव्यगतः । (दानाद्यप्रसिद्धम् ? ) क्र्जने कर्मप्रक्चनीय: । अपसाकेताद् दृष्टो देवः । संसम्यकूत्वे समन्तत्वे श्लेषे कूजनवर्तने सहभावे स्मृतैी क्रोधे वृद्धिवाचिकढौकने । अनिश्रये गुणाधानप्रतिज्ञात्यागसेवने WS क्रियान्तोद्योगनियमे विमर्शगणनाक्षये। नैकनेऽनुकृतैौ प्रीतौ स्वीकारोत्पत्तिवर्जने 6 आमिमुख्ये परिचये कालेऽल्पपरिहारयोः । सम्यक्त्वे-संप्रयच्छत् ि। संस्मृतीप्साभृशसत्येष्क्त एव । संवरयति । संरक्तः। संजानाति धर्मद। समन्तत्वे-संफ्तन्ति सैन्याः । सम्राट् । संख्यात । श्लेषे- संधते। संवोमः । समवेतं । संबभाति । संभेदः । सङ्गमः । सङ्घट्टः । सड़षटते । कूजने-संकीडन्ति शकटानेि । वर्तने-(संपति:।) प्रखिकी खाली । (?) सहभावे-संहन्यते = सङ्घः । संभूय यानम् । संस्पर्धः प्रमाणानाम् । वरतनु संप्रवदन्ति कुकुटा. ।। सङ्करः । संसर्गः । संकेतः । स्मृतौ-समाधते । संकल्पः । संज्ञानम् ।। क्रोधे---संरभते । सन्तापः । वृद्धौ---संपत् । संभारः । संबध्यति । वाचिके-संदिशतेि। दौकने-समाहरांत । समूहते। संक्षिपति। संधटयति । संवृनं द्वारम्। संकुचति। भाण्डानि समाचिनोति = संभाण्डयते । अनिधियेसंदिग्धे । संशेते। गुणाधाने-संस्करोति। समालभते । समार्टि । भूषणेऽत एव। शरीरसंस्कारः। प्रतिज्ञायाम-संजानीते। संगिरते। संभ्रूणोति । त्यागेसंन्यस्यति । समावर्तते । सेवने--संवाहयति । क्रियान्ते-- ( संतिष्ठते ? ) समाप्तिः। उद्योगे-(सभनझति) नियमे - संयमः । मर्यादा नियम एव। संस्था। विमर्शसंपृच्छते । संमूर्तः । संप्रधारयति । संमन्त्रयति । गणनायाम्---संस्यति । संचष्टे । संकलयति । क्षये-संहरते। मरणेऽन एव। संस्थितः । संज्ञापनम्। नैकबेसंक्रान्तिः । संनिकृष्टः । संनिहितः । समीपम् । अनुकृतौ---संकाशते । पद्मसंकाशः । संवदति । संनिभाति । संनिभा । वाहको गोसंस्थानः । विष्णोः संस्था । आकृतिरेित्यर्थः । प्रीती-संभाषते। स्वीकरण-संगृहाति। चीक्राणि समाजैयति = संचीवरयते भिक्षुः । उत्पत्तौ---गर्भः संभवति । वर्जने--संचक्ष्याः खलः । संचटे ।। (?) आभिमुख्ये-संमुखः । समेति । परिचये-संस्तवः । संपृच्छते । काले-समय:। अल्पे-समर्धः। परिहारे--अत्र समाधीयतें रम्यत्वशुद्धी अप्रसिद्धे। संस्कृता कन्या । संस्कृतां अपः ॥ अनु पश्चात् कृपाज्ञानसात्वने सेवनेच्छयो: R, साइश्याचरणप्र#न्देश्,'ीकृतमार्गणे । प्रोत्साहनेचानुकूल्ये पश्चातापानुपूख्र्ययोः I 8o ll प्रसाधनेचोपकारे सातत्यालाचनान्व । पधादथ-अनुसरति। अनुचरः। कृपयाम-अनुशोचति । अनुकोशः । ज्ञाने-अनुभवति । अनुमतम्। अनुमानन्। सान्वने-अनुनयति । अनुकूछयति । अनुलेमः । सेक्ने-अन्वात्ते। अनुजीवी । इच्छायाम्-अनुरोषः। a A. a s vitvi v: साहये-अनुहरत। अनुकरोति। अनुकल्पते। अनुरूपः। आचरणे-अनुष्ठानम्। अनुतिष्ठति। प्रभे-अनुयुड्के । अनुजिज्ञासते। आदेशे-अनुशास्ति । अनुज्ञ। अधीछेsत एव । इन्द्रयानुबूहि । अनुवाकः । (अनुचर: ) अलीकृतौ-अनुमोदते । अनुवर्गः । अनुज्ञातः। मार्गणे-अन्विष्यति । फ्रेङ्ख्-- होलेऽनुगृणाति । होतारं शंसन्तं प्रोत्साहयतीत्यर्थः । अनुकूल्ये---अनुवर्तते । अनुकूल; । अनुलोमः । अनुरक्तः । पश्चात्तापे-अनुशेते । अनुशयः । आनुपूल्यै-अनुक्रामति । प्रसाधने-चन्दनेनानुलिम्पति । उफ्कारे-अनुगृह्वाति । अनुकल्पते। सातत्ये-अनुबध्नाति। अनुस्मृतिः । आलोचने-अन्वीक्षते। अनुसंधते। अन्वये-अनुषजति पदार्थानान्तरः कोऽपि हेतुः। अनुगता आपो यत्र = अनूपेो देशः । लक्षणादौ कर्मप्रवचनीयः । लक्षणे--अनुबनमशनिर्गतः । इत्थं*ताख्यान-साधुधैत्रो मातरमनु। भागे-यदासामनु स्यात् तद्दीयताम्। वीप्सयाम्-वृक्षं दृक्षमनुसञ्चति । सहार्थे-नदीमन्ववसिता सेना । नद्यासह संबद्धेत्यर्थः । हेतौ -शाकल्यस्य संहितामनु प्रावर्षत् । हीने--अन्वर्जुनं योद्धारः । अर्जुनाद्धीना इत्यर्थः । सामीप्यायामसादृश्यपश्चादर्थेऽव्ययम् । अनुशोणं पाटलिपुत्रम् । अनुगङ्गंवाराणसी। अनुरूपं सुरूपी क्हति। मुनि कणादमन्वतः ॥ अव क्रोधे बोधरोधे धंर्यालम्बन:षणे R न्यग्भावाभिभवादानभोजने श्लेषधर्षणे । दसैंकाश्यकृप्तसेवाप्रहासालकोद्धिषु i er अनुत्साहप्रसाराज्ञावेलासंहतिखण्डने । सामीप्येष५॥gद्यःशङ्कनमिश्रणे R3 क्रोधे-अवल्याति। अवदछे (:) बोधे-अक्स्पति। अवैति । अवगतम् । रोघे-अवगृह्णाति । अकग्रहः । अवरोधः । धैर्ये--अवष्टम्भः । अवस्तृणाति । आलम्बने-अवलम्बते । अवटभाति। भूषणे-अवतंसयति। न्यम्भावे-अवपतति । अक्नमति। अवाकू । अभिभवे-अवमन्यते। अवजानति । अदक्षि। पति । अदाने---अवचिनोति । अवलुम्पति । भोजने--अथवष्यणति । अक्दंशः । অধ্যক্ষদ্ধ 9. श्लेषे--अक्गूहनम् । अवगाहः । धर्षणे-अवस्कन्दति । अवमर्दः । दर्पअवलिप्यते । ऐकाश्ये-अवधते। अवधारयति। कुसके-अवकोणीते। अक्क्रयः । सेवायाम्--अक्लगति । अवसज्यते । प्रहासे- अवस्तनोति । अवहेलयति । आलोके-अक्लोकयते । शुद्धो-अवदातः। अनुत्साहे-अक्सीदयति । अक्हीयते । अवकर्षतेि । अज्ञायाम्-- अवसृजति । अववदति । अक्वादः । वेलायाम्--अवसरति । अक्सरः । अवतरति । संहृतौ •-अवहारः ।। ' ...... .... स्थाली प्रस्थमकहरति । हानावत एव । अवपुष्पस्तरुः। खण्डने-अवदान’ । अक्द्यति। सामीप्ये-अवटब्धमेव। अविदूर इत्यर्थः । ईपदर्थ-शुना अक्लीढम्। व्याप्तौ-श्वा अक्कीर्णः पांसुभिः । अवाप्तोऽर्थः । अक्काशः। वर्चस्क एवाऽवस्करः । दशायाम् - अवस्था । आशङ्कने-अवदिशति (वैय?) जयेन । मिश्रणेकाशेन अक्दधाति मांसम् । वचनक्रियाभृिशाद्यप्रसिद्धम् ॥ नि:पृथकूकरणे खेदे बहिष्कृत्याग्रहे भृशे । भोगेऽधिश्रयणे शान्तावन्तर्धानपदार्थयोः ॥ १४ ॥ आविष्करणसंपत्येोर्वियोगे दर्शने सुखे । पृथक्करणे-निवारयति । निष्कासयति । खेदे-निर्विद्यते । निस्सहते। बहिष्करणे- निर्गरति। निर्गच्छति। निष्ठीवति । निशिङ्धति। निरस्यति । निष्क्रान्तः। आग्रहे-निर्बन्धः । निर्बध्नाति । भृशे-निष्पतति । निर्दग्धः। निरीक्षते । निर्जितः । निर्वृष्टः । भोगे-निर्वेशः । निर्विशति । अधिश्रयणे-- अमेयमष्टाकपाले चरु निर्वपेत्। शान्तै-दीपो निर्याति। निर्याणम् । '. अन्वगाख्याने'-निर्वत्ति । निर्वदति । संपत्तौ--निर्वृत्तः । निर्वाहः । (निस्तक्षति।?) निष्पत्तिः । निर्मितः । वियोगे--निर्मुक्तः शल्येन = निः शल्यः । निरामयः । दर्शने--निर्दिष्टमासनं भेजे । सैौख्ये--निर्वृतिः । निर्वाणम् । अभावेऽव्ययम् । अभावो मक्षिकानाम् = निर्मक्षिकम् ॥ ঘুম্বকত্ব লািগ ঘাঁ হুলস্থাসনীৱিত্ৰীড়ািব ৷৷ ৫৭ ৷৷ ܚܗܡ ؟ l. अत्राऽपिं प्रन्थपातः ॥ 2 अत्र अन्तर्धान, पदार्थ, अविष्करणरूपेषु अर्थेषु उदा DD DBDD D DD S DDBDD DBDB L S 0S T BBB LLL 6 निपातकोतर्मतिः। ईषदर्थे---दुर्बलः । कुत्सने--दुश्चर्म । कृच्छ्रे---दुष्पानः । दुर्गतिः । अनीप्सिते---दुर्भगः । दुष्कृतम् । वैकृते-दुर्मुखः । असंपत्यादावव्ययम् | असंप्द् भिक्षाणाम् = दुर्भिक्षं वर्तते ॥ वेि विशेपेऽत्यये व्याप्ी परिवर्ते विपर्यंये । निवृतिपृश्ताव्याजव्याख्यानाश्वासभोजने ॥ १६ ॥ विरोधप्रैषपर्यायक्रियाकीडनवण्टने। रोधोद्वाहहेशदूgर्योtणेgदिशामने ll X\S ll दानेऽन्यथात्वे नानात्वे नाशाश्रयैक्तिमिश्रणे । मैदशिक्षामोहर्मुख्यविचारासंट्रखे व्यये |l R< l विशेषे-विराजते। विहसति । विशिनष्टि। अत्यये-विभाति। विभावरी = रजनी । विवासयति । व्यभ्रं नभः । व्याप्तौ--विभवति । विभुः। व्याप्नोति। विष्कम्भते । परिवर्त-विनिमयते । विक्रिणीते। क्रियापरिवर्तऽपि । व्यतिलुनीते। व्यतिहारः । विपर्यये- क्रिज्यति । विसरति। निवृतौ-विरमति । विश्राम्यति। पृथुस्वे-विकसति । विस्तीर्णम् । आस्य व्याददाति । व्याजे-व्यपदिशति। व्यसयति । व्याख्याने-व्याचष्टे । व्याकरोति। विवृणोति। व्यनति । आवासेविश्वसति । विलेभते । भोजने-विदशति । विष्वणति । विरोधे-विरुध्यते । विगृहाति। विराधयति। व्युत्थानम्। (विभावते?) विप्रतिपद्यते । विदधति । विरूपः । प्रैषे-क्सृिजति । व्यादिशति । पर्याये-नृपं विशेते । क्रमेण सेवत इत्यर्थः। तकाद्य राजन् विशायः । क्रियायाम्-विदधाति । विनिर्मिमीते। क्रीडने--- विहरति । क्लिसति । वण्टने-विभजति । रोधे-विबक्षति । क्लिबते। विधारयति । विष्कम्भः । उद्धहे - क्हिति । लेशे - विषीदति। विद्राति । विषादः । विद्रवः । । दूरे-विप्रकृष्टः । व्यवदधाति । व्यवहितः । विलेयेऽत एव । क्युिज्यते । वियति । दृश्यत् । शौर्य-विक्रमति । उद्योगे-व्यवस्यति । व्यवसाय: । चिचेष्टते । व्यापारेऽप्यत एव । व्यायच्छति । यकहति। निशामने-विज्ञापयति । ढने-बितरति। विश्राणयति । अन्य ব্ৰহ্মশ্ৰীষ্মকেম্ব ४३ थावे-विपरेिणमते । विवर्तते । नानात्वे-विकल्पते । व्यूहति । विचरति । विचित्रम् । नाशे - -विलोयते । विषुवते । विपतिः । व्यतिरेक: । विकुरुते । विकारः । व्यतनरति । विरोगः । विदस्तः । अश्चर्ये---विस्मयते । उत्तमैव्याहति । विरौति। विशब्दयति । मिश्रणे-व्यवैति । व्यतिजपतेि । व्यतिकीर्येते । भेदे--मन्त्रविस्रावः । (शिखायाम् ? ) शिक्षायाम्-विद्याविनीतः । व्युत्पन्नः । विदग्धः । विदहति । मोहे---विभ्रान्तः । विचित्तः । मुस्ये-विशिष्टः । विचारे-विवेदयति । विवित: । विमृक्षति। विचिनोति । विचारयति । असमुखे-विमुखः । व्यये-शर्त विनयते । संज्ञायां यथाकथञ्चित्। विष्करः = शकुनिर्विकिरोवा । वृक्षासनयोर्विष्ठरः । विष्टारपङ्क्त:छन्दः ॥ आडाभिमुख्ये करणे ग्रहणे लेपधर्षणे। क्रान्ती शापाधाऱरेधप्रहुतावधे | &r विस्रमेऽभिविधी बन्धे स्पर्धानिर्देशभूषणे। संप्रदाये पारतन्ये स्नाने संस्थानदैघ्र्ययोः ॥ २० ॥ विज्ञानेऽङ्गीकृती त्यागे उत्कण्ठावृत्तिभोजने। स्थानाध्मानश्रमाहाननैकये कालयापने | RR II स्पर्शावष्टम्भोपरमे भृशे कृच्छ्रादिकर्मणोः । आभिमुख्ये-आनीतः। आयाति । करणे-आवहति । आचरति। ग्रहणे-आगृहीते । आदते । आच्छिनति । आसादयति । आपद्यते । लेवेआलिङ्गति । आश्लिष्यति । धर्षणे-आस्कन्दति । आमृशति । आधर्षमत । कान्तैौ---आरोहति । आक्सति । आतिष्ठति । अक्रामति । आवृतः । शापे-- आकोशत । आक्षारयति । आधाने-आक्पति । आस्थाफ्यति। आधते । काङ्क्षायाम्-आशास्ते । आशंसा । आकाङ्क्षति । निषेधे-आक्षिपति। आगूरते। आकाशते । आकाशम् । प्रहले-आक्र्जयति । आनतः । आञ्चति। दोर्दण्डाचितचन्द्रशेखरधनुर्दण्डावभङ्गोद्यतः । वधे- पशुमालमेत । विसम्मे-आश्वसिति। अभिविभौ-आक्शिति। आच्छादयति । आकृणोति । कन्वे-अनुक्तक-ग:। የ} 8 निपातव्योपसर्गति: आमुञ्चति । आलयति । (') स्पर्धायामू-मल्लो मल्लमाह्रयते । निर्देशे-आज्ञप्तः । आज्ञा । भूषणे-आश्रियते = आभरणम् । आकल्पः । संप्रदाये-आमनन्ति । आनाय: । परतन्त्र्ये-आयतते । आथतः । खाने-आठवते । संस्थानेअक्रियते = आकृतिः । दैर्ये-आयच्छते । आयामः । आयतिः कालदैर्घयैम् । विज्ञाने-आभाति। आभासते । अङ्गीकृतैौ-आश्रृंणोति गाम् । त्यागेआपृच्छते गुरुम् । उत्कण्ठायाम्-अतिनुते प्रियम् । आवृत्तौ-अासूलयति । आवर्तते । भोजने--अ|ाहरति । अहारः । स्थाने- अध्रियते---अधरः । आधीयते। आध्माने--अनियति । आनाहः । आपूर्थते । श्रमे- आयस्यति। आहाने-आमन्त्रयति। आकारयते । नैकवे-आसादयति। आसनः । कालयापने-आगमयस्व भावम्। कचित् कार्ल प्रतीक्षस्वेत्यर्थ:। स्पर्श-गामांलभ्य। अवटम्भे-आलम्बते । उपरमे-आनमति । भूशे-आभाषते। आलवः । आस्रावयति । कृच्छ्रे--(आमनुः ? ) अपत् । आदिकर्मणि-आरभते । मर्यादाभिविध्योः कर्मप्रवचनीयः । अस्रुघ्नात् । ईषदर्थादावव्ययम् । आ-उपणम् = ओष्णम् । विस्मयप्रतिष्ठयोः रूढः ।। *श्चर्यमनित्ये । आस्पदं प्रतिष्ठायाम् ॥ नि न्यगुभावे गुप्तदाने खभावस्वापनिग्रहे ॥ २२ ॥ श्रुतिव्यावृत्यवस्थाने कथनाधानयन्त्रणे । तेजने कारणे राशैी कौशलाज्ञान्तनाशने ll &ቑ | श्राद्धे परीक्षेोपवेशे रते साम्येऽक्ष्ण्यनन्तरे । परिवर्त भूशे लेशे बन्धे स्वदृष्टिकेतने ዘ ኛ8 | न्यग्भावे---निहन्यते । निमज्जति । न्यञ्चति। निपतति । निकृष्टः । निकृध्यते । न्युब्जं पात्रम् । गुप्तदने-निक्षिपति । निधते । उपनिधिः । न्यासः । निखनति । स्वभावे-निसृज्यते - निसर्गः । स्वापे-निद्राति । निमहेनिकरः । निकरोति । निगृहीतः । श्रुतैौ-निशाम्यति । व्यावृत्तौ-निवर्तते । निवृटो मेधः । अवस्थाने-निविशते - निवेशः । निलीयते । निवसति । निकेतः । कथने--निर्दिशति । अधाने---निषिञ्चति । निषेकः । यन्त्रणे--verisë नियच्छति । निवदति । नियमः । नियन्त्रयति । तेजने--निनश्यति । निशानयति । निकषः । कारणे-निधते । निधानम् । नियच्छति । (?) राशैौ-निचिनोति । निचितः । कौशले-निष्णातः । निपुणः । आज्ञायाम्-निदेशः । निसृष्टः । नियुक्तः । अन्ते-निष्ठा । निष्ठितः क्रतुः । नाशने--निहन्ति । निषूदयति । नि कूलयति । निधनम् । निबर्हणम् । श्राद्धे--निक्पति । निवापः । परीक्षायाम्-- निकषयति । निरूपयति । उपवेशने-निषीदति । स्ते-निधुवति । निधुक्नम्। साम्ये-शशिनिकाशः । निकाशते । निभाति । पद्मनिभः ।। ' ...... ..... .... निमेषः । निमिषति । निमीलति । अनन्तरे-निकटः । निकटति । संनिकृष्टः । परिवर्ते---नियमते ().... .... .... ते । तिलेर्माक्षन्। नियच्छत । भूशे निरतः । निसृतः । निकीर्येते । निकरः । लेशे-निह्नुसति (*) बन्धे-निब osso | ... . . . ... आधि खाम्याधिक्यनिन्दाभिचारे स्मृतिपाठयोः । पाकारम्मे प्रहसने प्रेरणोपरिभावयो: በ| ኛሄኅ | स्वीकारे विनियोगे च लामे सन्तानसं:खे । states it - स्वाम्ये--अध्यास्ते। अधितिष्ठति । अधिपः । आधिक्ये-अचीटे। अध्याहार । निन्दायाम् . . .। अभिचारे-अधिचरति। स्मृतोअध्येति । पाठे-अधीते । पाकम्मे-अधिश्रिणीते । अधिश्रयते । प्रह{{R .... .... .... .... चके तमभिबभूव । तेन वाजित इत्यर्थः । प्रेरणे-- अध्येषति । अध्येषणा । अधीष्टम् । उपरिभावे-अधेिशेते । अध्यक्षाति । अध्यशनम्। मुक्तस्योपरि भोजनम्। अध्यस्यति । अधिक्सति । अधिरोहति। अधिविन्दति । अधिकारः । परिभवेऽत एव । शत्रूनधिशेरते । स्वीकरे-अध्यवस्यति । विनियोगे---अधिकृतस्य कर्तृत्वं न कर्तृरधिकारः । लमे-घते () समधियच्छन्ति । सन्तने--अधिमुजति शरान् । साम्मुस्ये---अध्यक्ष्णोः = l. **.............” एवं चिह्निते सर्वत्र ईषत् ग्रन्थपातोऽजनि इति विभाक्नोयम् ॥ R निफ्तव्योत्सर्गतिः अध्यक्षः । अध्यक्षं प्रमाणम् । अधिमुखः । ज्ञाने-परं ब्रह्माऽधिगच्छति । अधिगतपरमार्थीन् पण्डितान् मावर्मस्थाः । प्रस्तावे--शब्दानुशासनमधिक्रियते । ऐश्वयदैौ कर्मप्रवचनीयः । अधिप्रजासु राजा । अधिराज्ञि प्रजाः । सामीप्ये निपातः । अध्वधिमम् ॥ - बन्धस्थगनोपगमेष्वपि ዘ ኛቑ ዘ बन्धे--अपिनह्यति । पिनद्धः । अधिग्रहो बन्ध एव । अपि गृह्यते । स्थगने-पिधते । पिहितः । उपगमे--अथेनरे दु:खमेवापियन्ति । पदार्थादी कर्मप्रवचनीयः । अप्रयुक्तपदस्यार्थे- सर्पिषोऽपि स्यात् । मात्रा स्तोकंवा । संभावनायाम्-रार्जस्त्वमपि वर्तसे । अपेक्षा .... .... .... स्त एव । अपेि गृहीयां वेदम् । अपि नस्सकुले भूयात । गहाँयाम्-अपि सिक्वेत् पलण्डुम् । अन्ववसर्गे--अपि सिञ्च । अपि स्तुहि । यथेच्छं कुर्वित्यर्थः । समुच्चये--अपि सिञ्च । अपि स्तुहि । सिचि च स्तुहिचेत्यर्थः । प्रभबाढार्थादौ निपातः । अपि क्रियार्थे सुलभ समिल्कुशम् । बादामें-अपि कुर्याम् । समुकये-शुकमपि सारणमपि । र, लक्षननिर्माहावर्थात:पनधने अन्यधर्मप्रापणानुज्ञानेऽन्तर्भावभूतयोः | ኛ\9 ! उल्लङ्घने-अर्तिकायति । अतिवर्तते । अतिफ्तति वेलाम् । अतिपयते । अतिचरति । निर्वाहे-अतिवाहयति । अतिगमयति । अनर्थ-अत्ययः । अत्याहितम् । अतिशये--अतिशेते । अतिश्याप्तिः । अतिषिञ्चति । अत्याधानम् । वचने--अतिसंधत्ते । अन्यधर्मप्रापणे---अतिदेक्षः । अतिदिशति । अनुज्ञाने--- अतिदजति। अन्तर्भाने-अतिगच्छति वृपम्। भूते-अतीतः । पूजातिक्रमणयोः कर्मप्रवचनीयः । अतिस्तुतम् । सर्वान् गुणानेष गुणीऽति भाति । भृशदौगतिः | अतिवृद्धः ॥ सु सैष्ठ्वाकृष्ट्रगन्धे - सैौष्ठवे-सुषु मनस्वी भवति = सुमनायते । सुबद्धम्। अकृच्छे-सुकरो प्रयः । सुपानं पयः । गन्धे--सुरभते = सुरभिः । सुरभितम् । पूजायां कर्मप्रक्च उपसर्गकाण्डन् नीयः । सुसिक्तन् । सुस्तुतम्। सुक्क्त सुछुतमित सौष्ठवे । (अतिाcg|BEC) समृद्धिर्मद्राणां सुमद्रम् ॥ — ভদ্ৰেীমন্ত্ৰ ক্ষী । तर्कोध्र्वापेश्णोद्योगविवाहत्याग......... | R○ || विनाशकथनाभ्यासविपर्यास (विलोचने !)। हिंसौत्सुक्य ('पदा?) शंसाम्रयामाध्यस्थ्यसाहसे ॥ २९ ॥ प्राक्ल्यतृप्तिनिर्देशदिग्योगे व्रतनिर्गमे । जन्मनि-उत्पयते । उद्मवति । उदेति। धनमुतिष्ठति ग्रामात् । उहैस्वे-उद्भ्रान्तः । उन्माद्यति। . . . . मूषणे-उर्तसयति । तकें-उलिखति। उलयति। उत्प्रेक्षते। उत्पश्यति । ऊर्ध्व-उदेति । (उद्धण:) . . उत्तरत । उद्रीयते । उच्चरति । उत्क्षपति । उद्रर्तयति । उल्लङ्घयति । (उत्कुदुक:?) अपेक्षणे-उदीक्षते । . . . . उद्ममः । उत्थाय। विवाहे--उद्वहति । उद्वाहः । त्यागे-उच्छिनष्टि । उधरः । उच्छिष्टम्। उत्सृजति । . . उत्सेधति । उत्करः । विनाशे--उत्सी दति । उसन्नम्। कथने-उद्दिशत । उदीरयति । उच्चरते । उदाहरति । उद्घाटयति । अभ्यासे-उलसति । उद्भासते । विपर्यासे-उद्धर्तने उद्वस्यते (?) उद्वेलति। उद्भलति । अर्थविपर्ययेऽत एव । उन्मजति । उनभति। उद्वसति । उद्वेष्टितः। उन्मूच्छति। उद्गति। उलेखने-उलिखति। उलेख:। उत्किति। हिंसायाम्-उन्नाटयति । उत्काययति । उजासयति। औसुक्ये-उत्कण्ठते। ( 'उपादाय ? उत्कोशयति । उत्कोशः | ? ) प्रशंसायाम्---उत्कर्षः । उत्कृषते । उत्सवः । 'सूचने-उत्कुरुते वाग्भिः । मध्यस्थ्ये-उदास्ते । उदासीनः। साहसे-उल्कुरुते कन्याम् । सहसा कामयते कन्यामित्यर्थ:। प्राबल्ये-उरुवण: कामः । उल्बण इति पृषोदरादित्वात् । तृप्तौ-उत्कृतोऽनेन । निर्देशें-उद LS S DDD S DDDD DDDDS DDDS SYSDDBDYiuDDDDS DDD यति' । इतेि पाठो युकः स्यात् । 3. श्लोके तादयमर्थीं नोपातः । तत्रोपात्तस्य क्रमप्राप्तस्य, FM : Vërrijës srit vyf $ሪ निपताव्ययोपसर्गवृत्ति: श्यते। दिग्योगे-(उदीदीव) उदग्-देशः काले वा। व्रतनिर्गमे-उदीक्षणम्। परादौ निपातितः । उत्तरोऽस्मात् । उत्तमः ।। ?? অন্যায়ীকিনোঁ: ওখী স্থাকেিমাৱািল ৷৷ ২০ ৷৷ कामनाभोजनाभ्य,ाऽभितोऽर्थेऽनुकृतौ स्मृतौ । न्यकाराम्रायनैकठ्यपेशलत्ववशीकृतै | 38 आग्रहे-अभिनिविशते। उतौ-अभिधते। अभिधेयम्। साम्मुख्येअभिसरति । अभियांति । उदये -अभ्युदेति । अङ्गीकरे-अभ्युपगच्छति। वन्दने-अभिवादयति । कामनायाम्-अभिलषनि । अभोप्सति । भोजनेअभ्यक्हरति । अभ्यले- अभ्यनक्ति। अभितोऽर्थ--अभिद्रवति । अभ्युक्षति । अभिनयति । अभिनवः । अभिरतः । अभिमृषति । अभिष्यन्दः । अभिनन्दति । अनुकृतौ-अभिनयति । स्मृती-अभिजानाति । अभिसंधते । अभिध्यायति । न्यकरे-अभिभवति । आनाये-अभ्यस्यति । नैकथे-अभ्याशः । पेशलल्वे-अभिजातः । वशीकरे - (अभिजायेति?) । कर्मप्रवचनीयोऽन्यत्र । लक्षणे-वृक्षमाभे विद्योतते विद्युत् । इत्थंभूताख्याने-शेोभनधैत्री मातरमभिः । वीप्सायाम्---वृक्षं वृक्षमभिसिञ्चति । (अप्रसिद्धः' अभ्यास्यातम्? ) | प्रति स्थाने विनिमये निपेधे प्रतिपालने । निवृत्त्यङ्गीकृतिज्ञानप्रतीपोत्साहनिष्क्रये || ॥ ३२ ।। यलप्रतिज्ञासंक्षेपवैपरीत्ये भूशे दृशि ! सादृश्यभ्रंशादियोuव्यातिसंभावनारुजि ॥ ३३ ॥ स्थाने-प्रतिष्ठा । प्रतिक्सति । विनिमये-प्रतिददाति। प्रतिदानम् । प्रतियच्छति । निषेधे--प्रतिषिध्यति । प्रत्याचष्टे । प्रत्यादिशति ! ( प्रतीहार: ) प्रतिपालने-प्रतीक्षते । निवृती-प्रत्यागतः । प्रतिनिवर्तते । प्रत्यावृत्तः । अीकारे-प्रतिगृह्मति । प्रतीच्छति। ज्ञाने-प्रत्येति । प्रत्ययः । प्रतिभाति । प्रतीयते। प्रतिपद्यते । प्रतिभासः । प्रतीपे-भतिकृतम् । प्रत्यभिजानति। उपसर्गकाण्डम् R प्रत्यक्बुध्यते। प्रयुपका; । प्रतियुध्यते । उत्साहे-होत्रे प्रतिगृणाति । होताएं ` शंसन्तं प्रोत्साहयतीत्यर्थः । निष्कये--प्रतियातयति । प्रतिमुञ्चति । प्रत्युपकारः । यते-प्रतिविधते। प्रतिकरोति। प्रतिज्ञायाम-प्रतिजनीते । संक्षेपे--मायाहरति । प्रत्याहारः। वैपरीत्ये-प्रत्यवतिष्ठते। प्रत्युपहरति । प्रत्यर्थयते । प्रत्यू हति । प्रत्यूहः । प्रतिबध्नाति । प्रतिकूलः । प्रतिलोमः ! भृशे---(प्रतिहरः । उपमङ्गलन् ?) प्रतिगताक्षमू-प्रत्यक्षम् । प्रतियाचते । दर्शन-प्रतिकाशते । प्रतीकाशः । सादृश्ये---प्रतिनिधि. । प्रतिकृतिः । भ्रंशे---प्रतिकीर्णमुखः । दिम्योगे-- प्रतीची। प्रत्यगू देश:काले व। व्यातौ-प्रतिकीर्ण पांसुभिः। संभावनायाम्प्रत्याययति । रुजि--- ( प्रतिज्ञया कृतस्य पिता प्रतिसीनः ?) लक्षणादौ कर्मप्रवचनीयः । लक्षणे-वृक्षं प्रति विद्योतते विद्युत् । इत्थंभूताख्याने--साधुश्चैत्रो मातरं प्रति । भागे-यदत्र मां प्रति स्यात् । वीप्सायाम् - वृक्षं वृक्षं प्रतिसिश्चति । अभिमन्युरर्जुनतः प्रतीति, प्रतिनिधौ । प्रतिदाने--माषानस्मै तिलेभ्यः प्रतियच्छति ॥ पर्युद्वाहे समन्तत्वे विवर्त वर्जने शुचि । निन्दाव्यवस्थान्यकारनर्मालिङ्गननिर्गमे R? क्रमभूषानिवसने क्षिपानिश्चयवेटने। सेवासंन्यासापवर्तशक्सिांत्यलाघवे ዘ R'ኣ ዘ परिज्ञाने विनिम विस्तारव्याप्त्यतिक्रमे । उद्वाहे-परिणयति । समन्तत्वे-परिपूर्णः । परिष्कृतः । परिश्रमयति। परेिकामयति। परिलायते । परिधि: । परिष्वकते। विवर्त-परिणमते । वर्जनेपरिहरति । परिक्र्जनम् । शोके-परिदेवनम्। निन्दायामू-परिचष्ट । परिवदति । व्यवस्थायाम्-परिभाषते । न्यकारे-परिभवति । नर्मणि-परिहसति । आलिङ्गने-परिष्वजते। परिरभते । परिगृहते। निगमे--परिवहति। परिवाहः । कमे-परेिपटति। परिपाटी । पयंति। पर्यायः । परीयते । भूषायाम्-परेिकरोत कन्याप्। निक्सने-परिधते।। क्षिपायास् - . . . “ ]. अन्धपातः । निश्चय, वेष्टन, सेवारूपेष्यर्थेबु उदाहरलानि छप्तानि ॥ ዛዔS পিমাত্রাঙ্গৰীঘৰ্ষণ ীি: ... . . . . . . . परेिचरति। परेिस्कन्दति । संन्यासे-परेिनजति । परेिऋट्। अपवर्तने-(पर्यक्त्यति। पर्यामबत १) शक्तै—पर्यामोति । पर्याप्त । परिवृंहति। परिकल्पते। साङ्गत्ये-परेचिनोति। परिचयः । लाघवे-परgवते । परिज्ञाने-परीक्षते। विनिमये-परिवर्तते। विस्तारे-पर्यास्तीर्यते। परिणह्यति । परिणाहः । व्याप्तौ-परिवेष्टि। परिवेशः । (क्षुधापरीहः !) अतिक्रमे-परिवृत्तमहः । लक्षणादौ कर्मप्रक्चनीयः । लक्षणे-वृक्षं परेि विद्योतते विद्युत्। इत्र्थभूताख्याने-शोभनथैलो मातरं परेि । भागे-यदल मां परि स्यात् । वीप्सायम्-वृक्षं वृक्षं परिसिश्चति । वर्जने--परि त्रिगर्तेभ्यो वृष्टो देवः । अनर्थक्येऽव्ययम् । अविच्युतं परि ॥ उप सामीप्यदाळेिण्यप्रजनारम्भमेदने | ३६ ॥ उत्कोचाराधने ज्ञानावज्ञाप्रस्तावशिक्षणे। भोगाभाजनादृश्यभूषालिङ्गनगर्हणे |॥ ३७ ॥ सान्त्वनानुग्रहल्यागापकारे यज्ञकर्मणि। यलच्छायारहोभाषाविरामोद्वाहलेपने | ३८ ।। औद्धत्येऽङ्गीकृती युक्तावाचान्तावासने बलै । ঠিxiািস্ট্রান্ত স্থয়ামযােন্বাদুঘর ዘ 88 ዘ सामीप्ये-उपढौकते। उपयाति। उपनमति। उपसर्पति । उपनयते । उपसन्नः । उपगृहुति । दाक्षिण्ये- (उपरुच्यते?) प्रजने-उपसर्या गैः । गर्भग्रहणप्राप्तकालेल्यर्थः । आरम्भे-उपक्रमते । उपजानाति। उपज्ञा। मेदनेउपजपति । उपजापः । उपधा । उत्कोचे-उपचरति । उपदा । उपयच्छति । उपप्रदानम् । आराधने--उपतिष्ठते सूर्यम् ! उपस्तौति । ज्ञाने--उपलभते । अवज्ञायाम् -उपेक्षते । उपहसति । प्रस्तावे-उपक्षिपति । उपन्यस्यति । उपोद्वारः। शिक्षणे-उपशिक्षा। उपदिशति। भोगे-उपमुद्दते। अमोजनेउपवासः। सादृश्ये-उपमिमीते। उपमा । भूषायाम्-कन्यामुपकुरुते । आलेि P 5 उपसर्गकाण्ड५ ° °*- ५१ अने-उपग्रहति। उपसृज्यते । उपसृजत । गईणे-उपलमते । सान्कनेकर्मकरानुफ्वदते। उपसंभाषते। अनुमहे-उपरुष्यत उपकरोति। त्यागेउपेक्षते। अपकरे-उपहन्ति। उपद्रवः। उपद्रवति । यज्ञकर्मणि-उपकरोति पशुन् । वेदस्य उपाकर्म । प्रतियले—काण्डगुणस्योपस्कुरुते । सतो गुणाधार्न गएीत्यर्थ: । छायायामू-उपरज्यते - उपरागः । रहोभाषणे-परदारानुपवदते । उपसंमाषते । उपच्छन्दयति । उपमन्त्रयते । विरामे-उपरमते । उपावर्तते । उद्वाहे-कन्यामुपयच्छते । लेपने-उपलेिम्पति । उपदेग्धि । उपचिनोति ॥ औद्धत्ये-उपछवते । अज्ञीकृतैौ-उपेत्य । उपगच्छति । अभ्युपगमः । युक्तौ---उपपद्यते । अाचान्तौ-उपस्पृशति । अासने--उपविशति । बलै-उपहरति । उपहारः । लिप्सायाम-उपयचते । सम्पके-रथिकान् उपतिष्ठते । उपसृजति । भक्तकरः लवणेनोपसृजति मांसम् । गुह्ये---उपह्वरः : भृशे--उपक्षीणः । उपरुणद्धि । उपनिरोधः । उपस्कीर्य लुनाति । भृशंविक्षिप्येत्यर्थः । उपसंपन्नं सस्यम् । अध्याहारे-उपस्कृतं वाक्यम् । वैकृते-उपस्कृतः । प्रकृ .... .... ...... ...... भ्रंशोऽपि वैकृतम् । उपस्कीर्णमुखः । हीनादौ कर्मप्रवचनीयः । उपार्जुनं योद्धारः । उपरा ( धायाद्रोणः ? ) धेयं द्रोणः ॥ तयः प्रसिद्धाः॥ तद्यथा---उपसर्गाः क्रियायोगे । गतिश्च । प्रकृत्य । उपैत्य ॥ 'जर्णनळेङ्क्ष्ध॥ ऊरीकृष्य .... .... । शुळीमूय । पटपटकृत्य । অবষ্ট। ... ...• र्युररी विस्तारेऽङ्गीकारेच्च ॥ কাধিকা-ছিট্ৰিফুল্লাহুল্লাল্লাল্ল স্বামাপ্ত হয় ... ... विशः । ( अष्टी शेकालीने,वली.रुंचाचकेवाची ? ) (सपलीवर्षालीअंचकलालं 文、阿 संशऊँस्:ाध्वंसकलै हिंसायां कापि वान्दाली । शुक्री .شاختيار W, t. इत आरभ्य यावतूककाण्डान्तं पदे पदे ग्रन्थपाता: .. ऐक्षत्वाश्च ते परिध्रं विना तथैव विसृष्टः । Ar निपाताव्ययोपसर्गवृति: विकारे सजूः सहार्थ स्यात्। मधुयें ध्वंसार्थ पाम्पी स्यात् गुलुगुधातपीडामें। तालताली धूमी चेतालीचेति विस्मृतैौ कान्तैौ॥?) अनुकरणं चोऽनितिपरम् ॥ (पा. सू. १-४-६२) खाष्ट्र कृत्य ॥ आदरानादरयोः सदसती ॥ (१ - ४ - ६३) सत्कृष्य । असत्कृष्य ॥ भूषणेऽलम्॥ (१ - ४ - ६४) अलङ्कृत्य ॥ अन्तरपरिग्रहे ॥ (१ - ४ - ६५) अन्तर्भय ॥ कणेमनसी श्रद्धाप्रतीघाते ॥ ( १ - ४ - ६६) कणेहत्य पय:पिबति । मनोहत्य । आतृप्तिः पिबतीत्यर्थः ॥ पुरोऽव्ययम् ॥ ( १ - ४ - ६७) पुरस्कृत्य ॥ अस्तं च ॥ (१ - ४ - ६८ ) अस्तं गत्य ॥ अच्छ गत्यर्थवदेषु। (१-.४ • ६९) अच्छेति अभिमुल्यार्थव्ययम् । अच्छगत्य । अच्छोद्य ॥ अदोऽनुपदेशे ॥ (१ - ४ - ७० ) अदः कृत्याध्यापयति ॥ तिरोन्तधौ। (१ - ४ - ७१) तिरोभूय । तिरोधाय । दुर्दाझ येति ... .... ... ll साक्षात्प्रभृतीनिच ॥ (? - ४ - ७४) असाक्षात् साक्षात् संपद्य साक्षा कृत्य। साक्षाकृवा ॥ (मिथ्याचिन्ता . . दा . . . लेचना स्थात्वा . . '. प्राजर्या प्राजरुहा वीजर्या स्यात् परश्च वीजरुहा । अर्थ लवणमथोष्ण संसर्गशीतमुदकमुग्रं च । अमौविशे विकपनाविम्पने विहसने प्रथमने च प्रादुर्वेशे असहने नम आविर्मान्ततादिवृतगतम्। ?) लवर्ण कृत्य। अर्थ उफ्सर्गकाण्डम् Yላ8 कृत्य॥ अनन्याधान उरसिमनसी ॥ ( १ - ४ - ७५) मध्ये पदे निवचने च ॥ (१ - ४ - ७६) उरसिकृत्य । अङ्गीकृत्येत्यर्थः । पक्षे-उरसि कुत्वेत्यादि ॥ नित्यं हस्ते पाणवुपयमने ॥ (१ - ४ - ७७) हस्तेकात्य । पाणौकृष्य । विवाषेत्यर्थ: ॥ प्राध्व बन्धने। (१ - ४ - ७८) प्राध्वं कृत्य । बन्धने हेतुकम् । ... ... ... फाल्यं कृत्वेत्यर्थः ॥ जीविकोपनिषदावौपम्ये ॥ (१- ४ - ७९) जीविकाकृत्य । उपनिषट्कृत्य । ततुल्यं कृत्वेत्यर्थः ॥ 琉:1菊:1宛:| इति निपताव्ययोपसर्गवृत्तौ उपसर्गकण्डं तृतीयम् ॥ इति भद्रम् ॥ भट्टक्षीरस्वाम्युत्प्रेक्षितनिपाताव्ययोपसर्गीथे तिलककृता वृत्तिः संपूर्णेति । भद्रं पश्येम प्रचरेम भद्रमोमिति शिक्षम् ॥ 幼:1饰;目 it: 邪: ॥ संभां कणिका हैं ... RR ... tr •••• Rò ・ Rく ... R. ... RA ... R$ 9 y y y •i... to ... 23 . . . R. , 'R .... R 参暴像鲁 २६ ... S ... 6 • ናኗ · දිස ... it . R. •••• ፻ኝ . Rą ... 3 refiti, is उ, फुसा ju: SH कवितू प्रशंसा ছুঘন মুঘল छत वारगे । के मूर्षान्बु ... ... O ... ... R. •• 8ረ . . 感*酸歌 vo •••• R »... ?e ... R. •» RO ... 9. ••• ጻቒ ... Rë as R6 . No सूत्रम ei gerror तथा समुचय तदा आरम्भे । तत्त्वै' , sfè ताजगू जोषगू तावत् तिरोऽन्तर्धान तुहेतुविशेष तूष्णीमवाचि। ते मे टार्थ त्वाव वै द दोषा नत हीतकों निपाता: । द्वन्द्वं मिथुः द्वावुद्देश्य ध धिगू गहाँयाम्। धिङ् निन्दा t न नकिरुपमानेऽपि । नव्तुल्यान्य नन्वाक्षेप नहव नवै స్టా जनु च क्षप । नवर्तते नमोऽचदी। ... . •••• ፪% ... R& ... የዒ , IRQ, ... Re ... is .... ኛሄኣ . Wy .... R. , r9 . R. Re 黔煞 . R. {く স্বাস্ত্ৰম R ster नास्ति प्रत्यनीके । निकषा। सामीप्ये। निकार्म प्रकामम नीचैरवाङधो नु प्रओपमा नु नैव नूर्तं निश्चय नेत् शङ्कायामू नो निषेचे । नोचेनचेन् पर्यात प३य पईयत परश्वः " " " पञ्च पश्चात् परोवरं परं केवलम् पुनर्विशेषे च । g S पुरस्तान् । पुरः पूजाया च पुत् कुत्सायाम। पृथङ्नाना प्रत्युत प्रर्मीं विषु så प्राय: प्रायेण प्रादुरावि: ....... RO ... RR .... RA • २६ ... RQ ... RR •••, ኛ8 . 3o . 33 . ३२ · २७ Rく ... O 姆够钱像。 २२ Rq २४ २६ s y ፻8 Vo হনুমন্স g অনুসন্ম t t चत् प्रसह्य *く बहिर्वाहो । RR 器 तेज fè प्रैषादौ Ro t R राहोऽप्रकाशे । भगो अघो भूर्भुवः Rr ममाहं दर्प གསལ་ W9 मनागनुशये च | २८ वर्ष हीनोत्कर्ष। मर्याः सीम ३६ वरेिवः परेि मा शङ्कायां च । ३ वा विकल्पोपमान माङ् मास्म 1, मातावनिषेध १५ विभक्किप्रति मिथोऽन्योऽन्यम् २५ विद्यते मेिथ्या मृषा ', विहायसा 1 행 * वे नियोगा मुहुरसकृत् Rv9 하 शनैमान्ये। यदि नाम . १४ झश्वत्सनत् यदुत . , शुभं कल्याणे । यथाकथञ्चित् ... , à g t यथा योग्यता . १८ शै। प्रतिप्रहे। यदा हेर्ती 可日 .... ፪ዒ ओऽनागते । यथायथम् . २५ औषडू वौषडू 可可可币 ... RA यावढेतु ... o R জানুৱাৰ ..... १९ सत्ववृत्त्यव्ययम्। হানি ধাতস্তাবি to eat सूत्रमू Ag सूत्रम 邸 tes ’ २५ स्वगा निष्कये। सम्यकूं ... 8 सकृत् सदै ... ૨૬ सपद्यहाय .... २८ ह आगमे च । सहसा ... ३० हन्त वाक्यारम्भ सपदि विद्रुवम् . ३१ हरे अनादरे। सार्क सार्ध . ११ हन्त भिक्षादाने साम्यधै । .... R साचि तिर्यगर्थ। ... RV सार्य दिनान्ते। " - हा शोकोपाधिके। साक्षात् प्रत्यक्षे। " हेि स्फुटार्थ सुशु वन्व " * हिरुग हिंसायाम। संवद्धर्ष। . ’ २६ ही भत्सेने च। स्थाने युके। ... to हू निन्दादौ । &#Sdìằ l • ११ हो प्रति বিষযামনি ’ २१ हैं असम्मतौ। হন। ..... RQ, हही हे स्वधा तृप्तौ ’ ३१ हेिं स्तोंर्भ स्वस्त्यविनाशे । ’ ” है स्मृति स्वरिति प्रीतौ । · ३२ ह्योऽतीते । ॥ श्लोकानुक्रमणिका ॥ 'श्लोकः श्लोकः 3 w अ अनुत्साहप्रसाराझा · ४० आभिमुख्ये परिचये अधि खाम्याधिक्यनिन्दा .. ४५ आविष्करण,संपत्योः अत्युल्लङ्घन · ४६ आड्कार्मिमुख्ये करणे g R R 3. ... Re द दानेऽन्यथात्वे दोषे नियोगेऽवसरे नेि: पृथक्षरणे न्यग्भावामिभवाद्वान पयुद्वाहे समन्तत्वे परिज्ञाने विनिमये प्रशान्तावप्रसहने प्रसाधने चोपकारे ... . ... 88 ኳዒ ... is . Վծ ... Ao ... '86 ..., 8, . &ć . Rć ... R •... ቛቒ ... 8 ... O ... 8 3 प्रतिस्थाने विनिमये प्राबल्यतृभिनिर्देश माने हिंसाशास्त्रनाम्नोः यत्नप्रतिज्ञा विविशेषेऽत्यये: विरोधप्रैषपर्याय विस्रम्भेऽमिविधौ विज्ञानेऽङ्गीकृतौ विनाशकथनाभ्यास श्राद्धे परीक्षोपवेशे श्रुतिव्यावृत्त्यवस्थाने स्वीकारे विनियोगे च ... 8 ... 89 . 86. ... 89 . R ... 6 ... 6 ... R . Rć ... Ro ... Ao ... 88 ... 8 BTg अनु अव e{fừ अथो अररे ৷ লম্বাবী ক্ষমসিন্ধা ৷ ጻ፻ e ፻፭ 《g . t औ t २१ ፻ኳ ... R8ー《マ 《マ 8s २१ * R २१ ፻8 Ro 99 íFFl: कदू कथखित् कदाचित्तू किम fà किल ਵਿਚ f函 জুন: कूपत् 丐aq कृत्व किदू & sis স্বাভাবি 电 V वित् चेत्। e e तदू ता e e t te Ro ፻፵ የዒ A Rと 9؟ २१ 8o o नकि १६ Re 《y R Rq * ş y ..... go-t | t भवतु भो माकि: माङ्क मे 8 89 Ro ༢ R R R R Ro Ro t 8ዔ 8 可莓6町守 Vo Q १६ Rs R R: g t समम्। TE *列 सह सार्धम् p S R सूपत् स्थाने Rys विद् tą R R (Vーく हये हन्त s s VSumare हाधिकू Q 信 V < हेती s の。 蝠} 6. . ર . RR ll ગવ્યયાર મણિી ॥ ቅ8 ኛዛኣ २६ ነ9 s R ኛvፀ Rく २९ o y ३१ . . २६ Rく 3ළු 33 y ኛዒ 3. ጻ8 उपरि . उपरिष्टात् 守Q{习a、 उपांशु उत्तरपधिान ऊध्र्वम् ऋधकू ऋषद् एकपदे। ऐकध्यम ऐषमः । وقاية .... RR •••. २६-३५ 3. ३५ 5ነቋ ፣w २९ 33 8ኳ ३२ २९ ३३ ર૬ ३१ ܪܵ 33 ३३ ス"A 3.ප y3y २२ २३ kR २६ अव्५मम् ज्योकू झडिति लप: त स तत्त्वम् तद तदानीम् es ताजकू तिर: तूष्णीम्। fÈT त्रेधा त्रैधम दक्षिणत. दक्षिणपश्चात् दक्षिणात् दक्षिणाहि दिवा देवेट् दोषा द्राकृ द्वन्द्वम्

• と

R \s २६ Şą अव्ययम्। fÈT Na 该日日 धिकृ नक्तम निकषा निकामम नैयद नीचै: नुक्त न्यकु पर त्र पर ईश्व: g娶蒙 पश्चात् परीवरम पररपरम परित: परम पठाय : पटपटाँ ā> qstaff q. परुत् ጓኳ ፣ጳ8 ३१ २३ .... R{ .... 8ኛ=ኝኳ R密 २९ දිත २६ ኛኳቋ २६ マR २३ ૨૧ २६

• R\9 IRQ R ३५

s प्रेल्य T ܝ3 २३ R* දිස 33 ३५ 3R २९ २३ R \9 Rと २९ ३५ マR iętą Kvs マ○ 3ට RR RR R R& 3. अव्ययम् भस्ममात् भुवः भूयः महत् मनाक्र मय: মিথস্থা fra: R4 ママ २३ RUA,

• く

RA R? R vQ 3o I सत्यम सम्यकु समन्तात् R २४ R9 ... . ... & K-1 Ruk. ३५ Ru, 3. .... २४=२९ Rび డి २९ 38 २३ IRQ R? ܪܪ-ܪ... ኛ8 २६ ... R\s te अव्यय ममन्तत: सपदि सहसा सन्त् 邸#门 सदितेि arfer: समुत्रा संय! Rs Rと Ro t ३० 3. 34, २४ マ3 २६ R २९ २३ ३१ २६ २२ 3. y ३२ ኛg R R Vs R 3. अति প্তান্ত্রি ཁོ་མ་ 8T可 3【可 ॥ उपसर्गानुक्रमणिका ॥ ኔ፻ሂጻ ३९ 8ረ RV) ነ፩o 3. 39 Ao उपसर्गः

a 8፻ 8ኳ vo & 6. R Rć मw५९शोधनम् সুষ্ঠম ? বহুদ্ধি: sfer परिशुद्धम t |ीं लवे २६ १ परोवरंपरपरं परोवर परपरं ३३ | १ युष्यत्रेऽर्जनेन । पुष्यतेऽर्जुनेन “ኣ፻ R उपरुष्यत | उपरुध्यते "ኣ፻ R भुट्रोविक्षेिपये । श्री विक्षिप्ये ५३। ११ योपसर्गीये दीपसर्गीये ५६! अनुक्रमणिकायां पकारादिसूत्रविभागे 'प्रानः प्रगे-पृ-२३ | इतीदमनुसधेयम । Printed at Tirumalai-Tirupati Devasthanams I'ress, Tirupati and published by the Director, Sri Venkateswara Oriental Institute, LIST OF SR WENKATESWARA ORIENTAL strure PUBLICATIONS 坐 -: , . Iv: b • ( { { ;ክ& bኣ ፩ "مختص محمسه محم Sri Venkaietara Oriental Series :" Ris. A. P. 10. Sri Veakatesvara Vachanataulu, Ed. by Sri V. Praeshkara Sastri • 8 11. Sringara Saukirtanamulu by Tallapaka Annama" charyulu. IV Volume of Tallapaka Works Ed. by Sri V . Prabhakara Sastri ..0 0 2 ه 12. Kayapa Jnanakarta (Kasyapa Samhita) Ed. b Sri R. Parthasarathi Battachar 'm። ... 3 () () 13. Andhra Kivalayas a 1iam by U haya Bhasha Pravina K. Subrahinanya Sastri sea 3 2 O 14, Tirakkural-Porutpal with the Commentaries of Kalingar and Paripperunal Edited by Sri T. P. Palaniappa Pulai ...。4 Q Q 15. Kathopanishad Bhashya of Rangaramanuja Ed. with English translation by Dr. K. C. Varad charu alud Sri D. T Tatacharya في 12 3 - عه 16. Sri Vestatesvera Laghu Kritolu Ed, by Sri V. Prabhakara Sastri 8 0 17. Aananacaya Charitra uu Ed. by Sri V. Prabha - kara ... 2 8 0 18. Tiraveagada Sthalapuraaan by Madurakavi Vira raghavaswami Ed by Sri T.P. Palaniappa Pillai 1 8 0 19. Alankarasangraha by Amritaranda Yogi Ed. L' Sri P. Balakrishnannuurti ... 3 4 O 20. Subhadra Kalyananan (l'elugu) by Tallapaka Tim" makką, Ed. by Sri W. Prabhakara Sastri ... O 12 0 20a, Sankarivilasam by Chidambaranatha Ed. by Sri T. P. Palaniappa Piilri ... 3 - 0 21. Janasrayi (Sanskrit) Fd by Sri M. Ramakrishna Kawi ... O 0. 22. Adhyataasaakirtaaaiii Vol. W by Tallapaka Anna macharyulu (Tel.) Ed. by Sri V. Prabhakara Sastri 3 4 0 23, Tiruveagada Ula (Tamil) Ed. by Sri 'f. P. Palaui appa Pillai 8 0 24. Adhyattinasankirtanale, Vol. VI oy Talapaka Anna macharyuiu Tel.) Ed. by Sri A. V. Srinivasa chari, 2 0 0 25. Prasaapsaishad Bhashya of Rangaramanuja (Sanskrit-English) Ed. and translated by Dr. K C. Varadacharf and Sri D. f. Tatacharya 69 13 ? مهه 26. Sri Veakatesvara Stati, staaaala (Telugu) Ed. b. Srn V. Prabhakara Sastri 数 * R & 27. DhèrRasangraka (Sans) Ed, by Frof. P. V. Rama njaswami (in the presa) . -- Copies can be had o' --THE DIRECroR S. V. ORTRNTAL Instrirus, TravFATI (Chittoot. Dt, SI) ! 2 剑