ཞབས་ཏོག་▫ zhabs tog▪ {PH}respectful practice; respectful service; respectful treatment▫ གཟིགས་དཔེ་རྣམས་ལ་ཡང་ཞབས་ཏོག་ཅི་བས་ཞན།▫ gzigs dpe rnams la yang zhabs tog ci bas zhan▫ The books that had been read, moreover, were poor in terms of whatever respectful treatment [they had received].▫ {GCG} p. 17
ཞབས་རྡོལ་བ་▫ zhabs rdol ba▪ bottomless; having a hole in the bottom
ཞབས་བསྡོལ་▫ zhabs bsdol▪ having a hole in the bottom; bottomless
ཞབས་ཕྱི་▫ zhabs phyi▪ servant(hon.)▫ {PH}servant; service
ཞབས་འབུར་མི་མངོན་▫ zhabs 'bur mi mngon▪ {C} ucchaṅkhapāda(tā)▪ inconspicuous ankles▫ {C} his ankle-joints are inconspicuous; his feet have inconspicuous ankle-joints
ཞབས་ཟུང་▫ zhabs zung▪ {PH}pair of feet
ཞབས་རིང་ཐུང་མེད་པར་མཉམ་པ་▫ zhabs ring thung med par mnyam pa▪ legs even without a difference in length
ཞབས་སེན་▫ zhabs sen▪ {PH}toe nail
ཞབས་ལྷམ་▫ zhabs lham▪ {PH}"shoes for the alms bowl"▫ ཞབས་ལྷམ་ཡིན་ཟེར་བ་རས་ཀྱི་མཐིལ་འགྲམ་བྱས་པའི་དཀྱིལ་ ལ་མར་པོ་དང་། མགོ་འཇུག་ཏུ་རས་ནག་པོའི་མཐའ་ཆགས་བཅས་པ་ཞིག་འདུག▫ zhabs lham yin zer ba ras kyi mthil 'gram byas pa'i dkhyil la mar po dang; mgo 'jug tu ras nag po'i mtha' chags bcas pa zhig 'dug;▫ It also has what they call "shoes for the alms bowl" which is a piece of cloth that fits over the bottom and the sides, with red color in the middle and a border of black Tenses: future, present, past, imperative cloth at the top and sides.▫ {GCG} p.15
ཞལ་སྔ་▫ zhal snga▪ {PH}oral instructions; command▫ ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་མངའ་བདག་ཞལ་སྔ་ནས། ་་་▫ By the command of the sovereign Tri-song-de-tsen, ...▫ {GZ/BG 69a.2} -- SW added this record
ཞལ་སྔ་▫ zhal snga▪ {PH}exalted presence▫ མིང་གི་མཐར་ཞལ་སྔ་ནས་ཞེས་པ་ལྡན་པར་བྱས་ཏེ་བརྗོད་པར་བྱའོ།▫ [You] should express [his words, only after] having affixed [an honorific such as] "from his exalted presence" to the end of his name.▫ {AGP-T} comm. to AGP 34ab
ཞལ་ཅེ་བ་▫ zhal ce ba▪ {Negi} vivāda▪ {PH}magistrate
ཞལ་གཅིག་ཕྱག་བཞི་▫ zhal gcig phyag bzhi▪ {PH}one face and four arms
ཞལ་ཆེ་བ་▫ zhal che ba▪ {Negi} vivāda▪ {PH} magistrate
ཞལ་ཏ་▫ zhal ta▪ dāsa▪ advice
ཞལ་ཏ་བ་▫ zhal ta ba▪ steward
ཞལ་ཏའི་སྤྲིང་ཡིག་▫ zhal ta'i spring yig▪ dāsa-lekha▪ letter of advice
ཞལ་ལྟག་པ་▫ zhal ltag pa▪ {PH}head; neck
ཞལ་པར་▫ zhal par▪ telephone (hon.)
ཞལ་བ་▫ zhal ba▪ {PH}plaster; plastered wall
ཞལ་སྦྱོར་▫ zhal sbyor▪ སྦྱར་སྦྱོར་སྦྱརྡ་སྦྱོརྡ་▫ sbyar sbyor sbyard sbyord▪ face to face; in union
ཞལ་སྨིན་མཚམས་མཛོད་སྤུས་བརྒྱན་པ་▫ zhal smin mtshams mdzod spus brgyan pa▪ face adorned with a hair treasury between the eyebrows
ཞལ་མཛོད་སྤུས་བརྒྱན་པ་▫ zhal mdzod spus brgyan pa▪ {C}ūrṇā-aṅkita-mukhatā▪ {C}his face is adorned with a hair-tuft
ཞལ་ལུང་▫ zhal lung▪ sacred word
ཞལ་ཧ་ཅང་མི་རིང་བ་▫ zhal ha cang mi ring ba▪ mouth not too wide
ཞི་▫ zhi▪ {MV,C}śama; {MV}śānti; {C}damana; {C} nirvṛtu; {C}praśameti▪ be peaceful; be calm; peace; pacification▫ {C}self-discipline; be extinguished; appeases; quietude; appeased
ཞི་དགའ་▫ zhi dga'▪ {MSA}śama-priya▪ joy of pacification ? {T}
ཞི་གནས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་▫ zhi gnas kyi rgyu mtshan yid la byed pa▪ {MSA}śamatha-nimitta-manaskāra▪ mental contemplation that is the cause of calm abiding
ཞི་གནས་ཀྱི་ཚོགས་སྒྲུབ་▫ zhi gnas kyi tshogs sgrub▪ achieving through the collection of calm abiding ཞི་གནས་དང་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་དང་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ ▫ zhi gnas dang rab tu 'dzin pa dang btang snyoms kyi rgyu mtshan▪ {MSA}śamatha-pragrahopekṣā-nimitta▪ cause of calm abiding, apprehension, and equanimity
ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་▫ zhi gnas dang lhag mthong ▪ {MSA}śamatha-vipaśyanā▪ calm abiding and special insight
ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ས་▫ zhi gnas dang lhag mthong gi sa▪ {C}śamatha-vipaśyanā-bhūmi▪ the level of calm abiding and special insight
ཞི་གནས་ཙམ་གྱིས་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་བྱེད་པ་▫ zhi gnas tsam gyis mngon pa'i nga rgyal byed pa▪ {MSA} śamatha-mātrābhimāna▪ manifest pride due to mere calm abiding
ཞི་གནས་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་▫ zhi gnas yid la byed pa▪ {MSA} śamatha-manaskāra▪ mental contemplation of calm abiding
ཞི་གནས་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གསུམ་▫ zhi gnas la sogs pa'i rgyu mtshan gsum▪ {MSA}śamathādi nimitta-traya▪ the three causes of calm abiding, etc.
ཞི་གནས་ལམ་▫ zhi gnas lam▪ {MSA}śamatha-mārga▪ path of calm abiding
ཞི་བ་ལྷ་▫ zhi ba lha▪ śāntideva▪ Śāntideva [p.n.; the author of Engaging in the Bodhisattva Deeds (byang chub sems dpa'i spyod pa la 'jug pa) and the Compendium of Learnings (bslab pa kun las btus pa'i tshig le'ur byas pa)]
ཞི་བའི་དོན་▫ zhi ba'i don▪ {MSA}śāntārtha▪ object of Tenses: future, present, past, imperative pacification; meaning of pacification
ཞི་བའི་རྣམ་པ་▫ zhi ba'i rnam pa▪ {C}śānta-ākāra▪ aspect of pacification▫ {C}the mode of calm
ཞི་རགས་རྣམ་ཅན་▫ zhi rags rnam can▪ having the aspect of grossness; having the aspect of peacefulness
ཞི་རགས་རྣམ་ཅན་གྱི་ལམ་▫ zhi rags rnam can gyi lam▪ path having the aspect of grossness-peacefulness
ཞི་ལ་རབ་ཏུ་ཞི་བ་▫ zhi la rab tu zhi ba▪ {L}prasanna▪ peaceful; clear; calm
ཞི་སྲིད་ཡོན་ཏན་སྐྱོན་▫ zhi srid yon tan skyon▪ {MSA} śama-bhava-guṇa-doṣa▪ the good qualities of pacification and the faults of existence {T}
ཞི་ལྷག་▫ zhi lhag▪ śamatha-vipaśyanā▪ calm abiding and special insight
ཞི་ལྷག་ཟུང་དུ་འབྲེལ་▫ zhi lhag zung du 'brel▪ śamatha-vipaśyanā-yuganaddha▪ {PH}a union of calm abiding and special insight
ཞི་ལྷག་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བ་▫ zhi lhag zung du 'brel ba▪ śamatha-vipaśyanā-yuganaddha▪ {PH}a union of calm abiding and special insight
ཞི་ལྷག་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་▫ zhi lhag zung du 'brel ba'i ting nge 'dzin▪ śamatha-vipaśyanā-yuganaddha-samādhi▪ {PH}a meditative stabilization that is a union of calm abiding and special insight
ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་▫ zhi lhag zung 'brel▪ śamatha-vipaśyanā-yuganaddha▪ union of calm abiding and special insight▫ {PH}union of calm abiding and special insight
ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་▫ zhi lhag zung 'brel gyi ting nge 'dzin▪ śamatha-vipaśyanā-yuganaddha-samādhi▪ a meditative stabilization that is a union of calm abiding and special insight
ཞི་ལྷག་གཟུང་འབྲེལ་▫ zhi lhag gzung 'brel▪ {PH}union of calm abiding and special insight
ཞིང་དག་བླ་ན་མེད་པ་▫ zhing dag bla na med pa▪ unsurpassed pure land
ཞིང་དག་སྦྱོར་བ་▫ zhing dag sbyor ba▪ སྦྱར་སྦྱོར་སྦྱརྡ་སྦྱོརྡ་▫ sbyar sbyor sbyard sbyord▪ kṣetra-śuddhi-prayoga ▪ training in a pure land; training in purifying a land
ཞིང་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་▫ zhing ni rnam par dag pa▪ {MSA}kṣetra-śuddhi▪ pure land; purify a land
ཞིང་རྣམ་པར་དག་པ་▫ zhing rnam par dag pa▪ {MSA} kṣetra-viśuddhi▪ very pure land
ཞིང་པ་▫ zhing pa▪ farmer
ཞིང་སྦྱང་▫ zhing sbyang▪ སྦྱང་སྦྱོང་སྦྱངས་སྦྱོངས་▫ sbyang sbyong sbyangs sbyongs▪ {C}kṣetra-śodhī▪ purify a land; purify a [Buddha] field
ཞིང་སྦྱོང་▫ zhing sbyong▪ སྦྱང་སྦྱོང་སྦྱངས་སྦྱོངས་▫ sbyang sbyong sbyangs sbyongs▪ {C}kṣetra-śodhī▪ purify a land; purify a [Buddha] field
ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་▫ zhing yongs su dag pa▪ {MSA,MV}kṣetra-pariśuddhi; {MSA}kṣetra-pariśodhana▪ pure land; pure [Buddha] field
ཞིང་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་▫ zhing yongs su sbyong ba▪ སྦྱང་སྦྱོང་སྦྱངས་སྦྱོངས་▫ sbyang sbyong sbyangs sbyongs▪ {MSA}kṣetra-pariśodhana▪ thoroughly purify a land; thoroughly purify a [Buddha] field
ཞིབ་ཏུ་▫ zhib tu▪ {LCh}vistareṇa▪ in detail
ཞིབ་ཏུ་དཔྱད་▫ zhib tu dpyad▪ analyze in detail{BJ 48.5}
ཞིབ་ཏུ་མ་ཕྱེ་བར་▫ zhib tu ma phye bar▪ without distinguishing in detail
ཞིབ་པར་▫ zhib par▪ detail; finely; in detail
ཞིབ་མོ་▫ zhib mo▪ {L}sūkṣma▪ subtle; fine
ཞིབ་མོ་བརྟགས་པ་▫ zhib mo brtags pa▪ བརྟག་རྟོག་བརྟགས་རྟགས་▫ brtag rtog brtags rtags▪ {C}sūkṣmā-nipuṇā▪ {C}subtle and delicate
ཞིབ་མོ་རྣམ་ཐག་▫ zhib mo rnam thag▪ vaidalya-sūtra ▪ Nāgārjuna's Treatise Called "The Finely Woven" (P. 5225, vol. 95)
ཞིབ་མོ་རྣམ་པར་འཐག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་▫ zhib mo rnam par 'thag pa zhes bya ba'i mdo▪ vaidalya-sūtra-nāma▪ Nāgārjuna's Treatise Called "The Finely Woven" (P. 5225, vol. 95)
ཞིབ་མོ་དཔྱད་ན་▫ zhib mo dpyad na▪ detailed analysis ▫ {GD:556} analysis pushed to its ultimate conclusion
ཞིབ་ཙམ་▫ zhib tsam▪ {PH}(in) some detail▫ ཞིབ་ཙམ་འདིར་བྲིས།▫ zhib tsam 'dir bris;▫ I have written [about them] here in some detail.▫ {GCG} p.15
ཞིམ་▫ zhim▪ {C}praṇīta▪ fragrant; pleasant smelling; pleasant tasting▫ {C}sweet; (most) sublime; good to eat; fine; exalted; superior
ཞིམ་པ་▫ zhim pa▪ praṇīta▪ fragrant; pleasant smelling; pleasant tasting▫ sweet; (most) sublime; good to eat; fine; exalted; superior
ཞུགས་▫ zhugs▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {C}prasthita; {C}samprasthita; {C}āpanna ▪ enter; go into; approach▫ {C}set out for; won
ཞུགས་ཏེ་▫ zhugs te▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {C}sthihitva (=sthitvā)▪ having entered; having engaged in▫ {C}having abided; having stood
ཞུགས་ནས་▫ zhugs nas▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {C}avatīrya▪ having entered; having engaged in
ཞུགས་གནས་▫ zhugs gnas▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ approacher(s) and abider(s)▫ Divisions: དབྱེ་བ། ༡་དང་༢་རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པ་དང་འབྲས་གནས་ ༣་དང་༤་ཕྱིར་འོང་ཞུགས་པ་དང་འབྲས་གནས་༥་དང་༦་ཕྱིར་མི་འོང་ཞུགས་ པ་དང་འབྲས་གནས་༧་དང་༨་དགྲ་བཅོམ་ཞུགས་པ་དང་འབྲས་གནས་ ▫ dbye ba/ 1 dang 2/ rgyun zhugs zhugs pa dang 'bras gnas/ 3 dang 4/ phyir 'ong zhugs pa dang 'bras gnas/ 5 dang 6/ phyir mi 'ong zhugs pa dang 'bras gnas/ 7 dang 8/ dgra bcom zhugs pa dang 'bras gnas/▫ Divisions: (1,2) approacher and abider in the fruit of a Stream Enterer; (3,4) approacher and abider in the fruit of a Once Returner; (5,6) approacher and abider in the fruit of a Never Returner; (7,8) approacher and abider in the fruit of a Foe Destroyer
ཞུགས་པ་▫ zhugs pa▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {LCh}āpanna; {C,MSA}pratipanna; {C}abhiprasthita; {C}anupraviṣṭa; {MSA}āviṣṭa (e.g.: śamāviṣṭa); {MSA,MV}praviṣṭa {MSA} (e.g.: bhāvanākāra-praviṣṭa); {MSA}niviṣṭa; {L} praveśa; {C}prasthita; {C}prasṛta; {C}avatarati; {MV}avatāra; {MV}avatīrṇa; {C}pravṛtta;▪ approacher; enter; go into; approach; engage in▫ {C}set out; well set out; enter into; enter together with; compare with; has been undertaken; progressed; have practiced; filled with; engaged in; streamed forth; intent on; set out for; compare with; entrance; introduction; take place; activity; enters (
ཞུགས་པའི་སྒོམ་པ་▫ zhugs pa'i sgom pa▪ བསྒོམ་སྒོམ་བསྒོམས་སྒོམས་▫ bsgom sgom bsgoms sgoms▪ {MV}praviṣṭa-bhāvanā▪ meditation of an approacher {T}
ཞུགས་པའི་གནས་▫ zhugs pa'i gnas▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་ ▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {MV}avatārāvasthā▪ level of an approacher {T}
ཞུགས་པར་གྱུར་▫ zhugs par gyur▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་ ▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {C}pratipanno bhavet▪ enter; go into; approach; engage in▫ {C}should find oneself in
ཞུགས་མེ་མུ་ཟེ་▫ zhugs me mu ze▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ match(hon.)
ཞུན་མ་▫ zhun ma▪ melted▫ {PH}melted▫ བཻ་ཌཱུར྄་ཞུན་མའི་མཚོ་▫ bai ḍūr zhun ma’i mtsho▫ an ocean of melted Lapis Lazuli▫ Thu'u-bkwan, Garden poem; Tracy Howard
ཞུམ་པ་དང་རྒོད་པ་▫ zhum pa dang rgod pa▪ འཇུམ་འཇུམས་ཞུམ་ཞུམས་▫ 'jum 'jums zhum zhums▪ {MSA} layauddhatya▪ slackness and excitement
ཞུམ་པ་མེད་པ་▫ zhum pa med pa▪ འཇུམ་འཇུམས་ཞུམ་ཞུམས་ ▫ 'jum 'jums zhum zhums▪ {MSA}layābhāva; {C} anavalīna; {C}adīna; {C}asaṃkucitatva▪ non-slackness; non-discouragement▫ {C}undejected; unimpaired; uncowed; not arched
ཞུམ་པའི་གཉེན་པོ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྣམ་པ་བསྒོམ་པ་▫ zhum pa'i gnyen po ting nge 'dzin gyi rnam pa bsgom pa▪ བསྒོམ་སྒོམ་བསྒོམས་སྒོམས་▫ bsgom sgom bsgoms sgoms▪ {MSA}laya-prātipakṣika-samādhy-ākāra-bhāvana▪ meditate on the aspects of meditative stabilization as an antidote to slackness
ཞུམ་པའི་སེམས་▫ zhum pa'i sems▪ {C}līna-citto; {MSA} līna-cittatā▪ discouraged/slack mind▫ {C}cowed in thought
ཞུམ་པའི་སེམས་མེད་▫ zhum pa'i sems med▪ འཇུམ་འཇུམས་ཞུམ་ཞུམས་▫ 'jum 'jums zhum zhums▪ {C}adīna-citto▪ non-discouraged/non-slack mind▫ {C} undejected in his mind
ཞུམ་པར་གྱུར་▫ zhum par gyur▪ འཇུམ་འཇུམས་ཞུམ་ཞུམས་▫ 'jum 'jums zhum zhums▪ {C}saṃsīdati▪ is/became discouraged/slack/weak/timid/cowardly▫ {C} lose heart; become despondent; collapse
ཞུམ་པར་འགྱུར་▫ zhum par 'gyur▪ འཇུམ་འཇུམས་ཞུམ་ཞུམས་▫ 'jum 'jums zhum zhums▪ {C}avalīyate▪ become/be slack/discouraged▫ {C}become cowed; be cast down; hide despondently in
ཞུམ་པར་བྱེད་▫ zhum par byed▪ འཇུམ་འཇུམས་ཞུམ་ཞུམས་ ▫ 'jum 'jums zhum zhums▪ {C}saṃsīdati▪ make discouraged/slack/weak/timid/cowardly▫ {C} lose heart; become despondent; collapse
ཞེན་སྟངས་▫ zhen stangs▪ {GD:532} mode of conception
ཞེན་པ་▫ zhen pa▪ {C}alīna; {MSA}līna; {MSA} lola; {MSA}lhag par zhen pa = adhyavasāna; adhyavasāya▪ adherence; determination; conception; attachment▫ {C}cling(ing) to; hanging on toམངོན་པར་ཞེན་པའི་དབང་གིས་▫ mngon par zhen pa'i dbang gis▫ through the force of conceiving ...▫ ཐ་མལ་གྱི་ཞེན་པའི་གཉེན་པོར་▫ tha mal gyi zhen pa'i gnyen por▫ as an antidote to the conception of ordinariness{TGP 24}▫ དེ་འདྲའི་ཀུན་བཏགས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་ཞེན་པའི་རྟོག་པ་▫ de 'dra'i kun btags rang gi mtshan nyid kyis grub par zhen pa'i rtog pa▫ the conception which adheres to such an imputation{DASI}
ཞེན་པ་བརྗོད་བྱ་▫ zhen pa brjod bya▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {GD:434} conceived objects of signification; {GD:297}the conceptualized signified object
ཞེན་པ་མེད་▫ zhen pa med▪ {C}alīno▪ non-adherence; non-conception▫ {C}uncowed
ཞེན་གཞི་▫ zhen gzhi▪ referent▫ གཟུགས་སོགས་རྟོག་པའི་ཞེན་གཞི་ཡིན་པ་▫ gzugs sogs rtog pa'i zhen gzhi yin pa▫ form and so forth being a referent of a conceptual consciousness
ཞེན་ཡུལ་▫ zhen yul▪ {LCh}adhyavasāya; *adhyavasāya-viṣaya▪ conceived object; referent object; determining; determined object▫ {GD:635} conceived objectབདག་འཛིན་གྱི་ཞེན་ཡུལ་ ▫ bdag 'dzin gyi zhen yul▫ referent object of the conception of self▫ གཟུགས་སོགས་རྟོག་པའི་ཞེན་ཡུལ་ཡིན་པ་▫ gzugs sogs rtog pa'i zhen yul yin pa▫ a form's being a conceived object of a conceptual consciousness▫ Definitions: མཚན་ཉིད། རང་གི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་བོལས་ཞེན་པས་རིག་པར་བྱ་▫ mtshan nyid/ rang gi 'dzin stangs kyi gtso bor beyd pa'i bols zhen pas rig par bya▫ Definition: that [object] which is cognized upon being conceived by a mind which takes it as its main mode of apprehension. {Go-rams-pa-bsod-nams-sen-ge, GD:635}
གཞན་▫ gzhan▪ {LCh,C,L,MSA,MV}para; {LCh,MSA,C}anya; {C}apara; {MSA}parakīya; {MV}anyatva▪ other; another▫ {C}the other; foreign; beyond; further; supreme; outshines them all; utmost; any other; this side; later; this; the second; {GD:515} other (as opposed to self, dngos)
གཞན་སྐྱེ་▫ gzhan skye▪ production from other
གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་དང་གཞན་གང་ཡང་རུང་བ་▫ gzhan gang yang rung ba dang gzhan gang yang rung ba▪ {C}anyatarānyataram▪ {C}from one to the other; one or the other; one after another; in all kinds of
གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་▫ gzhan gyi dngos po stong pa nyid▪ other-entity emptiness (emptiness of other entities)
གཞན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བྱུང་བ་▫ gzhan gyi stobs kyis byung ba▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ arise through the power of other [conditions]{BJ 33.2}
གཞན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་▫ gzhan gyi don sgrub pa phun sum tshogs pa▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་ ▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {MSA}parārtha-pratipatti-saṃpatti▪ marvel of accomplishing others' welfare {T}
གཞན་གྱི་དོན་དུ་▫ gzhan gyi don du▪ {MSA}parārthaṃ▪ for the sake of others
གཞན་གྱི་དོན་ནི་རང་གི་དོན་ཡིན་པ་▫ gzhan gyi don ni rang gi don yin pa▪ {MSA}para-kārya-sva-kāryatva▪ others' welfare is one's own welfare {T}
གཞན་གྱི་དོན་ཕྱིར་▫ gzhan gyi don phyir▪ {MSA} parārtham▪ for the sake of others
གཞན་གྱི་དྲིང་འཇོག་པ་▫ gzhan gyi dring 'jog pa▪ {C} para-praṇeyo▪ {C}can be misled by others
གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་▫ gzhan gyi dring mi 'jog▪ {C} apara-praṇeya▪ {C}others cannot lead him astray; not led astray by others
གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པ་▫ gzhan gyi dring mi 'jog pa▪ {C}apara-praṇeyatā; {MSA}aparapratyaya▪ {C}a Tenses: future, present, past, imperative state where he cannot be led astray by others
གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་སྨི་འཇོག་པ་▫ gzhan gyi dring la smi 'jog pa▪ {C}apara-praṇeyatā▪ {C}a state where he cannot be led astray by others
གཞན་གྱི་འདུ་ཤེས་དང་བྲལ་བ་▫ gzhan gyi 'du shes dang bral ba▪ {MSA}parasaṃjñāpagama▪ free from the conceptions of others
གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བས་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་▫ gzhan gyi sdug bsngal skye bas shin tu 'jigs▪ {MSA}para-duḥkhotpādane 'tibhīruḥ▪ very afraid due to the arising of suffering in others
གཞན་གྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་▫ gzhan gyi rnam par rig pa▪ para-vijñapti▪ other-cognition
གཞན་གྱི་ཕྱིར་▫ gzhan gyi phyir▪ {MSA}para-hetu▪ because of others
གཞན་གྱི་ཕྱོགས་སུན་འབྱིན་▫ gzhan gyi phyogs sun 'byin ▪ དབྱུང་འབྱིན་ཕྱུང་ཕྱུངས་▫ dbyung 'byin phyung phyungs ▪ {MSA}para-pakṣa-dūṣaṇa▪ disbelieve the other position {T}
གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་▫ gzhan gyi dbang gi ngo bo nyid▪ {MSA}paratantra-svabhāva; {MSA} paratantra ... svabhāva▪ entityness of the other-powered (nature)▫ {PH}entityness of the other-powered (nature)
གཞན་གྱི་དབང་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང་སྤང་བ་▫ gzhan gyi dbang ni yongs su shes par bya ba dang spang ba▪ སྤང་སྤོང་སྤངས་སྤོངས་▫ spang spong spangs spongs▪ {MV}paratantrasya parijñāne prahāṇe ca ▪ other-powered [natures] should be known and abandonned {T}
གཞན་གྱི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་▫ gzhan gyi sbyin pa la sogs pa▪ {MV}paradānādi▪ giving to others, etc.
གཞན་གྱི་གཞི་▫ gzhan gyi gzhi▪ other based; other-base
གཞན་གྱིས་མཆོད་པར་འདོད་པ་▫ gzhan gyis mchod par 'dod pa▪ {MSA}avamāna-kāmatā; {MSA} avamānābhilāṣa▪ asserted as supreme by others ? {T}
གཞན་གྱིས་དྲིང་ལ་སྨི་འཇོག་པ་▫ gzhan gyis dring la smi 'jog pa▪ {C}apara-praṇeyatā▪ {C}a state where he cannot be led astray by others
གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱེ་བ་▫ gzhan gyis gnod pa bye ba▪ {C}paropakramāṇi▪ harmed by others▫ {C}as a result of hostile interferences from the outside
གཞན་གྱིས་བྱས་▫ gzhan gyis byas▪ {MSA}anya-kārita▪ done by others
གཞན་གྱིས་མི་ཐུབ་པ་▫ gzhan gyis mi thub pa▪ {PU} ajayya▪ {PH}Aparajita
གཞན་གྲགས་▫ gzhan grags▪ para-siddha▪ other approved
གཞན་རྗེས་སུ་འཛིན་པས་དགའ་བ་▫ gzhan rjes su 'dzin pas dga' ba▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MSA}parānugraha-prīti▪ joy through taking care of others {T}
གཞན་རྟེན་ཅན་▫ gzhan rten can▪ {MSA}parāśraya▪ having another basis
གཞན་སྟོང་▫ gzhan stong▪ paraśūnyatā▪ emptiness-of-other; emptiness of the other▫ གཞན་སྟོང་རྟག་བརྟན་གཡུང་དྲུང་ཐེར་ཟུག་▫ gzhan stong rtag brtan g.yung drung ther zug▫ [it is] an emptiness of the other — permanent, stable, eternal, and everlasting
གཞན་སྟོང་རྟག་བརྟན་གཡུང་དྲུང་ཐེར་ཟུག་▫ gzhan stong rtag brtan g.yung drung ther zug▪ emptiness of the other—permanent, stable, eternal, everlasting
གཞན་དག་▫ gzhan dag▪ others{LG} གཞན་དག་གིས་གཞིག་པར་བྱ་བ། གཞན་གྱིས་གཞིག་ནུས་པ་ ▫ gzhan dag gis gzhig par bya ba; gzhan gyis gzhig nus pa▪ susceptible to destruction by others
གཞན་དག་ན་རེ་▫ gzhan dag na re▪ if others say: {BJ 36.2}
གཞན་དག་ལ་ནི་ཟས་བྱིན་པ་▫ gzhan dag la ni zas byin pa▪ {MSA}pareṣām bhojanaṃ dadat▪ give nourishment to others {T}
གཞན་དག་ལ་སྦྱིན་པ་▫ gzhan dag la sbyin pa▪ {MV} parebhyo dānaṃ▪ giving to others {T}
གཞན་དུ་གྱུར་པ་▫ gzhan du gyur pa▪ {MSA}parāvṛtti; {MSA}vikāra▪ change; transform; become other
གཞན་དུ་འགྱུར་བ་▫ gzhan du 'gyur ba▪ འགྱུར་འགྱུརད་གྱུར་གྱུརད་▫ 'gyur 'gyurd gyur gyurd▪ {MSA}anyathā-bhāva; {C}anyathātva (cittasya); {C}sthitasya-anyathātva; {MSA,MV}anyatva▪ changeable [mental] factor; change; transform; become other▫ {C}alteration; change his mind; alteration of what is established
གཞན་དུ་འགྱུར་བ་▫ gzhan du 'gyur ba▪ འགྱུར་འགྱུརད་གྱུར་གྱུརད་▫ 'gyur 'gyurd gyur gyurd▪ {C}anyathātva (cittasya)▪ become other than; transformation; alteration▫ {C}changes his mind
གཞན་དུ་འགྲོ་▫ gzhan du 'gro▪ {C}antara-gati▪ {C} which goes to any
གཞན་དུ་དྲང་དགོས་པའོ་▫ gzhan du drang dgos pa'o ▪ must be interpreted otherwise; must be interpreted as [something] other [than what is literally taught]{BJ 29.5}
གཞན་དུ་ན་▫ gzhan du na▪ otherwise
གཞན་དུས་འཁོར་▫ gzhan dus 'khor▪ alternative Kālacakra
གཞན་དོན་གྱི་གོ་ཆ་བྱ་དཀའ་བ་སོགས་སྒྲུབ་པ་▫ gzhan don gyi go cha bya dka' ba sogs sgrub pa▪ achieving the armor of others’ welfare difficult to perform and so forth
གཞན་དོན་གྱི་ཡོན་ཏན་▫ gzhan don gyi yon tan▪ qualities for others’ welfare
གཞན་དོན་རྗེས་དཔག་▫ gzhan don rjes dpag▪ parārtha-anumāna▪ inference for another
གཞན་བདེ་བས་བདེ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་▫ gzhan bde bas bde ba nyams su myong ba▪ {MSA}para-saukhyena sukhānubhavaḥ▪ experience happiness due to the happiness of others
གཞན་སྡེ་རྣམས་▫ gzhan sde rnams▪ other schools; other sects Tenses: future, present, past, imperative
གཞན་པའི་དོན་▫ gzhan pa'i don▪ meaning of something else
གཞན་ཕན་གྱི་ཐབས་▫ gzhan phan gyi thabs▪ techniques of altruism
གཞན་ཕྱོགས་▫ gzhan phyogs▪ other quarters▫ བོད་སྔ་མ་དང་གཞན་ཕྱོགས་▫ bod snga ma dang gzhan phyogs▫ earlier Tibetans and other quarters
གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་▫ gzhan 'phrul dbang byed▪ para-nirmita-vaśavartin▪ Those Who Make Use of Others' Emanations; Land of Controlling Others' Emanations; Heaven of Controlling Others' Emanations▫ {PH}[Heaven of] Controlling Others' Emanations (sixth of the six Desire Realm Heavens)
གཞན་དབང་▫ gzhan dbang▪ {MV}paratantra▪ [other-power]; other powered (phenomena); other powered nature; having the influence of another; that which is under the influence of what is other; the dependent; other-powered; other-powered [nature]; dependent nature; dependent phenomenon གཞན་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད། གཞན་དབང་གི་རང་བཞིན་▫ gzhan dbang gi ngo bo nyid; gzhan dbang gi rang bzhin▪ paratantrasvabhāva▪ other-powered nature
གཞན་དབང་གི་ཆོས་ཉིད་▫ gzhan dbang gi chos nyid▪ real nature of other-powered natures; noumenon of other-powered natures
གཞན་དབང་གི་སྟེང་གི་ཆོས་ཉིད་▫ gzhan dbang gi steng gi chos nyid▪ real nature that is with its other-powered nature; noumenon that is with its other-powered nature
གཞན་དབང་གི་མཚན་ཉིད་▫ gzhan dbang gi mtshan nyid▪ paratantralakṣaṇa▪ other-powered character
གཞན་དབང་གི་རང་བཞིན་▫ gzhan dbang gi rang bzhin▪ paratantrasvabhāva▪ other-powered natures
གཞན་དབང་ཅན་▫ gzhan dbang can▪ {MSA}paratantra ▪ [other-power-possessing]; other powered (phenomena); other powered nature; having the influence of another; that which is under the influence of what is other; the dependent
གཞན་དབང་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་▫ gzhan dbang du gyur pa'i sgo nas▪ by way of coming under the influence ...
གཞན་དབང་དུ་འདུ་བ་▫ gzhan dbang du 'du ba▪ gathering others into your own power གཞན་དབང་ལ་ཆོས་བདག་སྒྲོ་བཏགས་པའི་སྒྲོ་འདོགས་ཚུལ་ ▫ gzhan dbang la chos bdag sgro btags pa'i sgro 'dogs tshul▪ mode of superimposition of the self of phenomena on other-powered natures
གཞན་མ་ཡིན་▫ gzhan ma yin▪ {C}ananya▪ not other; non-other▫ {C}unaltering; no other
གཞན་མ་ཡིན་པ་▫ gzhan ma yin pa▪ {MV}ananyathā▪ not other; non-other
གཞན་མུ་སྟེགས་ཅན་▫ gzhan mu stegs can▪ {C}anya-tīrthika▪ other Forder
གཞན་མེད་▫ gzhan med▪ {C}ananya▪ not other; non-other▫ {C}unaltering; no other
གཞན་སྨོད་པ་▫ gzhan smod pa▪ {C}para-paṃsanā; {C} para-paṃsanatā▪ {C}depreciation of others
གཞན་ཞིག་▫ gzhan zhig▪ {C}anyatara; {MSA}anya▪ another; some; other
གཞན་ཡང་▫ gzhan yang▪ {C}kim ca api; {C}jātu; {C} param▪ [other also]; furthermore; moreover; besides▫ {C}but if; although; ever [na jātu = never again]; the highest
གཞན་ཡང་▫ gzhan yang▪ in addition to; moreover
གཞན་ཡིན་▫ gzhan yin▪ {C}apara▪ is other; other; another
གཞན་རིག་▫ gzhan rig▪ anya-saṃvedana▪ other-knower
གཞན་ལ་ཇི་ཙམ་འབད་ཀྱང་▫ gzhan la ji tsam 'bad kyang▪ no matter how much one strives otherwise Tenses: future, present, past, imperative
གཞན་ལ་བརྙས་པ་▫ gzhan la brnyas pa▪ {C}para-avajña▪ {C}deprecation of others
གཞན་ལ་གནོད་པ་▫ gzhan la gnod pa▪ {MSA} paropatāpin▪ harm others; harmer of others
གཞན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པ་▫ gzhan la gnod par byed pa▪ {MSA}paropaghāta▪ harmer of others; harming others
གཞན་ལ་ཕན་▫ gzhan la phan▪ {MSA}para-hita-karaṇa ▪ altruism; helping others
གཞན་ལ་ཕན་པ་▫ gzhan la phan pa▪ {LCh,MSA}para-hita▪ altruism; helping others
གཞན་ལ་སྦྱིན་▫ gzhan la sbyin▪ bestowable to others
གཞན་ལ་མི་སྨོད་▫ gzhan la mi smod▪ {L}aparapaṃsaka; {C}paṃsaka▪ one who does not deprecate others ▫ {C}one who deprecates
གཞན་ལ་སྨོད་▫ gzhan la smod▪ {L}para-paṃsaka▪ one who deprecates others
གཞན་ལ་རག་མ་ལས་པ་▫ gzhan la rag ma las pa▪ non-reliance upon another [person]; non-contingency upon another
གཞན་ལ་རག་ལས་མེད་▫ gzhan la rag las med▪ {C} apara-pratyaya▪ {C}not conditioned by anyone else
གཞན་ལ་གསང་བའི་གསང་ཚིག་▫ gzhan la gsang ba'i gsang tshig▪ secret words that are secret from others
གཞན་ལས་ངེས་▫ gzhan las nges▪ {PH}[valid cognition for which] ascertainment induced by another▫ {GD:506} externally valid cognition
གཞན་ལས་ངེས་ཀྱི་ཚད་མ་▫ gzhan las nges kyi tshad ma▪ parataḥ prāmāṇya; paratoniyama prāmāṇya ▪ prime cognizer for which ascertainment is induced by another▫ {GD:733} externally ascertaining valid cognition Divisions: དབྱེ་བ། ༡་སྣང་བ་རང་ལས་ངེས་ཀྱི་ཚད་མ་༢་བདེན་པ་གཞན་ལས་ངེས་ཀྱི་ཚད་མ་▫ dbye ba/ 1 snang ba rang las nges kyi tshad ma/ 2 bden pa gzhan las nges kyi tshad ma/▫ Divisions: (1) prime cognizer for which ascertainment is induced by another with respect to the appearance; (2) prime cognizer for which ascertainment is induced by another with respect to the truth
གཞན་ལས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་▫ gzhan las rtogs pa'i phyir ▪ རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་▫ rtogs rtogs rtogs rtogs▪ {MSA}parato bodhāt▪ due to realization from another
གཞན་ལས་ཐོས་ནས་▫ gzhan las thos nas▪ {MV}parataḥ śrutvā▪ having heard from another
གཞན་ལས་མ་ཐོས་པར་▫ gzhan las ma thos par▪ {MV} aśrutvā parataḥ▪ not hearing from another
གཞན་ལུགས་▫ gzhan lugs▪ other's systems
གཞན་ལུགས་དགག་པ་▫ gzhan lugs dgag pa▪ refutation of others systems; refutation of others' systems
གཞལ་བྱ་▫ gzhal bya▪ {LCh}prameya; {C}meya▪ object of comprehension▫ {C}measure; what is measured; {GD:92} object of understanding Definitions: མཚན་ཉིད། ཚད་མས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་▫ mtshan nyid/ tshad mas rtogs par bya ba/▫ Definition: object of comprehension by a valid cognizer
གཞལ་བྱ་གཟུང་བ་▫ gzhal bya gzung ba▪ apprehended object of comprehension
གཞི་ཀ་དག་འོད་གསལ་ཆེན་པོ་▫ gzhi ka dag 'od gsal chen po▪ basal essentially pure great clear light
གཞི་ཀུན་རྫོབ་པ་▫ gzhi kun rdzob pa▪ conventional base
གཞི་ཁ་▫ gzhi kha▪ {PH}district officer
གཞི་གྲུབ་▫ gzhi grub▪ {N}āśraya-siddhi; vastu; *vastu-siddha▪ established base; existent base▫ {PH} established base▫ Definitions: མཚན་ཉིད། ཚད་མས་གྲུབ་པ་▫ mtshan nyid/ tshad mas grub pa/▫ Def.: established by valid cognition (or: established by a valid cognizer); GCT has: tshad mas dmigs pa, observed by valid cognition] Divisions: དབྱེ་བ། ༡་རྟག་པ་༢་དངོས་པོ༎་ཡང་ན་༡་གཅིག་༢་ཐ་དད༎་ ཡང་ན་༡་ཡིན་པ་སྲིད་པའི་ཤེས་བ་༢་ཡིན་པ་མི་སྲིད་པའི་ཤེས་བྱ༎་ཡང་ན་ ༡་དགག་པ་༢་སྒྲུབ་པ༎་ཡང་ན་༡་དགེ་བ་༢་མི་དགེ་བ་༣་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པ༎་ཡང་ན་༡་རང་མཚན་༢་ས་▫ dbye ba/ 1 rtag pa/ 2 dngos po// yang na/ 1 gcig 2 tha dad// yang na/ 1 yin pa srid pa'i shes ba/ 2 yin pa mi srid pa'i shes bya// yang na/ 1 dgag pa/ 2 sgrub pa// yang na/ 1 dge ba/ 2 mi dge ba/ 3 lung du ma bstan pa// yang na/ 1 rang mtshan/ 2 s▫ Div.: (1) permanent phenomena; (2) functioning things; or: (1) one; (2) different; or: (1) object of knowledge whose occurrence is possible; (2) object of knowledge whose occurrence is impossible; or: (1) negative phenomenon; (2) positive phenomenon; or:
གཞི་གྲུབ་པ་▫ gzhi grub pa▪ {N}āśraya-siddhi; vastu▪ {PH}being an established base
གཞི་འགའ་ཞིག་▫ gzhi 'ga' zhig▪ some bases{BJ 15.5} གཞི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཐོས་བསམ་གྱིས་གཏན་ལ་འབེབས་པ་▫ gzhi chos kyi bdag med thos bsam gyis gtan la 'bebs pa▪ delineating the selflessness of phenomena by hearing and thinking in the basal state
གཞི་ཆོས་ཉིད་▫ gzhi chos nyid▪ fundamental noumenon
གཞི་ཇི་བཞིན་པ་▫ gzhi ji bzhin pa▪ {C}yāthāsaṃstarika (=yathā saṃstīrṇa-karpata-ādau śayanād)▪ literal basis; actual base▫ {PH}literal basis; actual base ▫ {C}one who sleeps at night wherever he may happen to be
གཞི་རྟེན་▫ gzhi rten▪ basis{Gön-chok}▫ {PH}basis; foundation
གཞི་ཐམས་ཅད་▫ gzhi thams cad▪ all bases
གཞི་མཐུན་▫ gzhi mthun▪ samānādhikaraṇa ; samānādhibaraṇa▪ common locus▫ གཞི་མཐུན་སྲིད་པ་གང་ཞིག་ཁྱད་པ་སྒོ་བརྒྱད་ངེས་པ་▫ gzhi mthun srid pa gang zhig khyad pa sgo brgyad nges pa▫ firstly, there is Tenses: future, present, past, imperative a possible common locus; and the eight doors of pervasion are established [definition of synonymous (don gcig, ekārtha)]
གཞི་མཐུན་པ་▫ gzhi mthun pa▪ samānādhikaraṇa; samāna-adhikaraṇa▪ common locus
གཞི་མཐུན་པར་དམིགས་པ་▫ gzhi mthun par dmigs pa ▪ དམིགས་དམིགས་དམིགས་དམིགས་▫ dmigs dmigs dmigs dmigs▪ observed as a common locus
གཞི་མཐུན་མི་སྲིད་པའི་ཆོས་▫ gzhi mthun mi srid pa'i chos ▪ (1) it is different; (2) a phenomenon with which a common locus is impossible
གཞི་དག་པ་▫ gzhi dag pa▪ {MSA}śuddha-pada▪ pure basis
གཞི་དང་བཅས་པ་▫ gzhi dang bcas pa▪ {MSA}sanidāna ▪ with a basis; based; having a basis
གཞི་དུས་ཀྱི་བྱ་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་▫ gzhi dus kyi bya grub ye shes▪ {PH}basic wisdom of achieving activities
གཞི་དུས་ཀྱི་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་▫ gzhi dus kyi me long ye shes ▪ {PH}basic mirror-like wisdom
གཞི་དུས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་▫ gzhi dus kyi ye shes▪ {PH}basic wisdom
གཞི་དུས་ཀྱི་སོར་རྟོག་ཡེ་ཤེས་▫ gzhi dus kyi sor rtog ye shes▪ {PH}basic wisdom of individual investigation
གཞི་དུས་མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་▫ gzhi dus mnyam nyid ye shes▪ {PH}basic equalizing wisdom
གཞི་དུས་སོར་རྟོག་ཡེ་ཤེས་▫ gzhi dus sor rtog ye shes▪ {PH}basic wisdom of individual investigation
གཞི་དེས་ན་▫ gzhi des na▪ {L}tan-nidānāt▪ on account of that basis; because of that basis
གཞི་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་▫ gzhi don dam chos nyid kyi sku▪ basal ultimate body of the noumenon
གཞི་མེད་▫ gzhi med▪ {C}apada▪ baseless; groundless ▫ {C}trackless; without a trace
གཞི་མེད་པ་▫ gzhi med pa▪ {C}avastukatā▪ baseless; groundless▫ {C}trackless; absence of entities; without a trace
གཞི་མེད་པ་ལ་གནས་པ་▫ gzhi med pa la gnas pa▪ {C} līna (=abhiniviṣṭa)▪ abide in baselessness; abide in the baseless▫ {C}slack; unable to slouch (on any resting place); cowed; sluggishness
གཞི་ཡིན་པ་▫ gzhi yin pa▪ {C}pratiṣṭhā▪ basis; being a basis; is a base; is a basis▫ {C}support; source
གཞི་ལ་བཀར་བ་▫ gzhi la bkar ba▪ དགར་དགར་བཀར་དགརད་ ▫ dgar dgar bkar dgard▪ if this is tied down to a basis{BJ 65.1}
གཞི་ལ་མི་མཁས་▫ gzhi la mi mkhas▪ {MV}vastv-akauśala▪ not wise with respect to the basis; not wise with respect to bases
གཞི་ཤེས་▫ gzhi shes▪ vastujñatā; vastujñāna▪ knower of bases; knowledge of bases; exalted knower of bases Tenses: future, present, past, imperative
གཞི་ཤེས་སྦྱོར་བ་▫ gzhi shes sbyor ba▪ vastujñānaprayogaḥ▪ training in knowers of bases
གཞི་ཤེས་སྦྱོར་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་བཞི་▫ gzhi shes sbyor ba'i ngo bo nyid bzhi▪ four essentials of a training in a knower of bases▫ essential of isolation from the afflictions (nyon mongs las dben pa’i ngo bo nyid), essential of the nonexistence of assumptions of bad physical states that are signs of afflictions (nyon mongs kyi rtags lus kyi gnas ngan len med pa’i ngo bo nyid), essential of the nonexistence of improper [mental application], the [causal] mark of afflictions (nyon mongs kyi mtshan ma tshul bzhin min pa med pa’i ngo bo nyid), and essential of isolation from conceptions of [truly existent] adopting and discarding (blang dor gyi rnam rtog gis dben pa’i ngo bo nyid)
གཞུང་བརྒྱ་ལྡན་▫ gzhung brgya ldan▪ a hundred texts
གཞུང་པ་པ་▫ gzhung pa pa▪ textual [Ka-dam-pa]; textual [lineage]; bookish lineage
གཞུང་ཕྱི་མོ་▫ gzhung phyi mo▪ {N}grantha-mātṛkā▪ model text{N}
གཞུང་ཚད་▫ gzhung tshad▪ {PH}length of the text
གཞུང་བཟང་▫ gzhung bzang▪ {PH}good character
གཞུང་ལམ་▫ gzhung lam▪ highway
གཞུང་ལམ་འབྲས་བུའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་▫ gzhung lam 'bras bu'i shes rab kyi pha rol tu phyin pa▪ textual, path, and fruit perfections of wisdom
གཞུང་ལུགས་▫ gzhung lugs▪ textual system; central text??
གཞུང་ལུགས་པ་▫ gzhung lugs pa▪ {PH}follower of the textual system(s)
གཞོ་▫ gzho▪ present
གཞོག་པ་▫ gzhog pa▪ {C}niveśayati▪ {C}exhorts; settles in
གཞོག་གཟེར་▫ gzhog gzer▪ {NOC} pārśvaśūla▪ {PH} pain in the sides of the chest Tenses: future, present, past, imperative
གཞོགས་▫ gzhogs▪ {PH}side of the body
གཞོགས་གཟེར་▫ gzhogs gzer▪ {NOC} pārśvaśūla▪ {PH}pain in the sides of the chest
གཞོན་▫ gzhon▪ {C;MSA}kumāra▪ {PH}young
གཞོན་ཆ་ཆགས་▫ gzhon cha chags▪ {C}taruṇa▪ {C} very soft; tender
གཞོན་ནུ་▫ gzhon nu▪ {C,MSA}kumāra▪ young▫ {PH} young▫ {C}royal princeརྒྱལ་པོ་གཞོན་ནུ་དོན་གྲུབ་▫ rgyal po gzhon nu don grub▫ the young prince Siddhārtha ▫ {TGP 18}
གཞོན་ནུ་ནོར་བཟང་▫ gzhon nu nor bzang▪ {PH}Kumāra Sudhana
གཞོན་ནུ་བུམ་པའི་སྐུ་▫ gzhon nu bum pa'i sku▪ encased in a young body
གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་▫ gzhon nur gyur pa▪ {C}kumāra-bhūta ▪ is young; young▫ {C}(a true) crownprince; a candidate to Buddhahood
གཞོལ་▫ gzhol▪ {C}nimna▪ to flow {T}▫ {C}inclined to; low-lying; gap
གཞོལ་བ་▫ gzhol ba▪ {L}nimna; {MSA}nata▪ inclined to; low-lying; gap
བཞག་▫ bzhag▪ གཞག་འཇོག་བཞག་ཞོག་▫ gzhag 'jog bzhag zhog▪ {C}prajñapyate; {C}sthāpayati; {MSA} (upa-ni-vi √dhā)▪ to posit; set; assign; establish; put; designate [past tense]▫ {C}is conceived; is communicated; to place (in); discard; to store; affix; to fix; deposits; to put up
བཞག་ནས་▫ bzhag nas▪ {C}ādhāya▪ having posited; having arranged; having set; having established; having designated
བཞག་པ་▫ bzhag pa▪ གཞག་འཇོག་བཞག་ཞོག་▫ gzhag 'jog bzhag zhog▪ {C}nikṣipati (=pātayati)▪ to posit; set; assign; establish; put; designate; present [past tense]; presentation{D2}▫ {PH}deposit▫ {C}is conceived; let drop; put down; throw down; lays aside; stay; remain; wear; is communicated; to place (in); discard; to store; affix; to fix; deposits; to put up
བཞག་པའི་ཚེ་▫ bzhag pa'i tshe▪ when posited; when set; when put; when assigned
བཞག་པར་བྱ་བ་▫ bzhag par bya ba▪ {C}prakṣipati ▪ object posited; posit; set; assign; designate; establish▫ {C}adds on to cause
བཞིན་▫ bzhin▪ {C}sadṛśa; {C}mukha (=raśmi-mukha); {MSA}prakhya (e.g.: kūrma-prakhya)▪ (verb ending indicating continuing action)7 in accordance with; like; as in; as; similarly; while7 noun: face▫ {PH}face▫ {C}just like; similar to; face; mouth; doorགཉིད་སད་པ་དང་ཁྱེའུ་བཞིན་བཟང་པང་ན་འདུག་པར་གྱུར་ནས་▫ [She] awoke and on her lap was a child with a nice face▫ {GZ 65b.4}
བཞིན་གྱི་མདོག་ཀྱང་འགྱུར་བས་▫ bzhin gyi mdog kyang 'gyur bas▪ འགྱུར་འགྱུརད་གྱུར་གྱུརད་▫ 'gyur 'gyurd gyur gyurd▪ {C}dahyati▪ {C}burns away; will be consumed
བཞིན་དུ་▫ bzhin du▪ {L,MSA}yathā; {C}tulya▪ as; like; similarly; while; in accordance with▫ nature; {C}thus; comparable; equal; similar to; as if it were just
བཞིན་པ་▫ bzhin pa▪ like; particle indicating present continuous; similarly; while; in accordance with ▫ {PH}[verbal post-positional phrase indicating present participle or continuative]▫ སྐྱེ་བཞིན་པ་ནི་ཕྱེད་ སྐྱེས་ཕྱིར། །སྐྱེ་བཞིན་པ་ནི་སྐྱེ་མི་འགྱུར།▫ Since something in the process of arising (jāyamāna) is [only] half-arisen, something in the process of arising does not arise.▫ {A4C} §15.16ab
བཞོན་པར་གྱུར་པའི་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་གཉུག་རླུང་་་་▫ bzhon par gyur pa'i shin tu phra ba'i gnyug rlung▫ The very subtle fundamental wind which serves as the mount, ...▫ {TGP 30}
བཞོན་པ་ལྟ་བུའི་སེམས་བསྐྱེད་▫ bzhon pa lta bu'i sems bskyed▪ mind-generation like mount
ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་དག་པ་▫ zag pa dang bcas pa'i dag pa▪ {MSA}sāsrava-śuddhi▪ purification of contamination
ཟག་པ་མེད་▫ zag pa med▪ uncontaminated
ཟག་པ་མེད་ཆོས་▫ zag pa med chos▪ {C}anāsrava▪ uncontaminated phenomenon▫ {C}without outflows
ཟག་པ་མེད་པ་▫ zag pa med pa▪ {C,MSA}anāsrava; {C} nirāsrava; {MSA}anāsravatva▪ uncontaminated▫ {C}without outflows
ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་▫ zag pa med pa'i chos▪ uncontaminated attribute
ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་▫ zag pa med pa'i dbyings▪ {MSA}anāsrava-dhātu; {MSA}anāsrava ... dhātu▪ uncontaminated realm
ཟག་པ་ཟད་པ་▫ zag pa zad pa▪ {C,MSA}kṣīṇāsrava; {MSA}āsrava-kṣaya▪ extinction of contamination; extinguished contamination▫ {C}their outflows exhausted; one whose outflows have dried up
ཟག་པ་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་▫ zag pa zad pa mkhyen pa'i stobs▪ power of exalted knowledge of the extinction of contamination
ཟག་པ་ཟད་པ་ཉིད་▫ zag pa zad pa nyid▪ {MSA}āsrava-kṣaya▪ extinction of contamination
ཟག་པར་ཟད་▫ zag par zad▪ {C}āsrava-kṣaya▪ Tenses: future, present, past, imperative extinction of contamination
ཟག་ཟད་ཀྱི་མངོན་ཤེས་▫ zag zad kyi mngon shes▪ clairvoyance knowing that all defilements have been extinguished
ཟང་ཐལ་▫ zang thal▪ unhindered
ཟང་ཟིང་▫ zang zing▪ {LCh,L,MSA}āmiṣa▪ material things; things; objects; disarranged; confused; various things▫ fleshly (things); material things; matter
ཟང་ཟིང་ཅུང་ཟད་ཙམ་འདོད་▫ zang zing cung zad tsam 'dod▪ {C} āmiṣa-kiñcitka-abhilāṣin▪ desire mere small things▫ {C}one who is eager for trifling bits of fleshly things
ཟང་ཟིང་མེད་པ་▫ zang zing med pa▪ {C,MSA}nirāmiṣa; {MSA}anāmiṣa▪ non-object; not disarranged; unconfused; non-thing▫ {C}free from self-interest; disinterested; spiritual
ཟང་ཟིང་ལ་ཆགས་པ་▫ zang zing la chags pa▪ {C} āmiṣagṛddha▪ attachment to things; attachment to objects▫ {C}greedy for fleshly things
ཟང་ཟིང་ལྷུར་བྱེད་▫ zang zing lhur byed▪ {C}āmiṣa-guruka▪ intent on things; intent on objects▫ {C} one who attaches weight to fleshly things
ཟངས་▫ zangs▪ {LCh}tāmra▪ copper; brass
ཟངས་ལྟར་དམར་པོ་▫ zangs ltar dmar po▪ a microscopic organism/parasite called "red like copper"
ཟད་པ་▫ zad pa▪ {C,MSA}kṣaya {C}(=utsarga); {MSA} kṣa; {C}kṣata; {C}kṣīṇa; {C}kṣīyate; {C}kṣapayati; {MSA}saṃkṣaya; {C,MSA}ktṛsna; {MSA}vyaya▪ use up; exhaust; consume; subsume; extinguish; exhaust; extinction; removal; exhaustion; used up; exhausted; extinct; extinguished; consumed; subsumed; [with negative:] not only; inexhaustible▫ {C}diminish; is decreased; is diminished; fail; cut; cutting off; wasted; dried up; without; spent; stopped; all-consuming; device; get/ become extinct; get exhausted/extinguished; wane away
ཟད་པ་དང་བྲལ་བ་▫ zad pa dang bral ba▪ {C}kṣaya-apagata (=akṣaya-apagato)▪ free from extinction ▫ {C}extinction left behind
ཟད་པ་མེད་པ་▫ zad pa med pa▪ {C}akṣaya; {C} akṣayatva▪ non-extinction; inexhaustible; not exhausted; not used up; not consumed▫ {C} inextinguishable; unfailing; inextinguishability; absence of extinction
ཟད་པ་ཤེས་པ་▫ zad pa shes pa▪ {MSA}kṣaya-jñāna▪ knowledge of extinction {T} Tenses: future, present, past, imperative
ཟད་པར་▫ zad par▪ exhaustively; totality
ཟད་པར་འགྱུར་▫ zad par 'gyur▪ {C}kṣīyate▪ become extinct; extinguish; use up; become exhausted; exhaust; consume▫ {C}wanes away
ཟད་པར་འགྱུར་བ་▫ zad par 'gyur ba▪ {C}kṣīyate; {C} kṣapayati (=kṣayayati = kṣapita = upahata); kṣayāya {MSA}saṃvartate (e.g.: paratantra-kṣayāya saṃvartate); {MSA}kṣayitva; {MSA}kṣayin ▪ become extinct; extinguish; use up; become exhausted; exhaust; consume▫ {C}wanes away; spend; wasted away by; annul
ཟད་པར་བཅུ་▫ zad par bcu▪ ten totalities
ཟད་པར་བཅུའི་བདག་ཉིད་▫ zad par bcu'i bdag nyid▪ entities of the ten totalities
ཟད་པར་བྱ་བ་▫ zad par bya ba▪ {C}kṣaya▪ object of extinction; use up; exhaust; consume; subsume; extinguish
ཟད་པས་འཇིགས་པ་མེད་པ་▫ zad pas 'jigs pa med pa▪ {MSA}kṣaya-nirbhayatā▪ unafraid of extinction
ཟད་མི་ཤེས་▫ zad mi shes▪ {MSA}akṣaya; {C}kṣīyate▪ non-extinction; not exhausted; not used up
ཟད་མི་ཤེས་པ་▫ zad mi shes pa▪ {MSA,C}akṣaya▪ non-extinction; not exhausted; not used up▫ {C} inextinguishable; unfailing
ཟད་མི་ཤེས་པ་དམ་པ་▫ zad mi shes pa dam pa▪ {MV} akṣayatva-paramatā▪ ultimate non-extinction
ཟད་མེད་▫ zad med▪ {MSA}avayaya▪ non-extinction; non-exhaustion; not used up
ཟད་ཤེས་▫ zad shes▪ {C}kṣīyate▪ extinguish; use up; extinction; exhaust; cognize extinction▫ {C}get/ become extinct; get exhausted/extinguished; wane away
ཟད་ཤེས་པ་▫ zad shes pa▪ {C}kṣaya; {C}kṣaya-jñāna▪ extinguish; use up; extinction; exhaust; cognize extinction; cognition of extinction▫ {C}get/ become extinct; get exhausted/extinguished; wane away
ཟན་ཁམ་▫ zan kham▪ {C}kavaḍa▪ {C}mouthful of water
ཟན་གོང་▫ zan gong▪ {C}piṇḍa▪ {C}material object; morsel of food
ཟབ་▫ zab▪ {C,LCh}gambhīra; {C}gambhīratva; {MSA} gahana▪ deep; profound▫ {PH}deep; profound ▫ {C}depthཟབ་གསལ་གཉིས་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་▫ zab gsal gnyis med kyi rnal 'byor▫ yoga of the non-duality of the profound and the manifest
ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་ཐོས་པ་▫ zab cing rgya che thos pa▪ {MSA}gambhīryaudārya-saṃśrava▪ profound and extensive hearing
ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་▫ zab cing rgya che ba▪ {MSA}udāra-gambhīra; {MSA,MV}gambhīrodāra▪ profound and extensive; {T} the profound and the vast
ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་ལེགས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་▫ zab cing rgya che ba legs par bshad pa'i chos▪ {MSA} audārya-gāmbhīrya-sudeśita ... dharma▪ profound and extensive well explained doctrines
ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཆོས་▫ zab cing rgya che ba'i chos▪ {MSA}udāra ... gambhīra ... dharma▪ profound and extensive doctrines; profound and extensive phenomena
ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་མཚན་ཉིད་▫ zab cing rgya che ba'i mtshan nyid▪ {MSA}audārya-gāmbhīrya-lakṣaṇa▪ profound and extensive character
ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་ལེགས་པར་བཤད་པའི་ཆོས་▫ zab cing rgya che legs par bshad pa'i chos▪ {MSA}audārya-gāmbhīrya-sudeśita ... dharma▪ profound and extensive well explained doctrines
ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་▫ zab cing rgya cher bshad pa ▪ {MSA}gāmbhīryaudārya-vāda▪ profound and extensive explanation
ཟབ་ཉིད་▫ zab nyid▪ {C}gāmbhīrya▪ just profound; profundity; depth
ཟབ་དོན་▫ zab don▪ gambhīrārtha▪ the profound Tenses: future, present, past, imperative meaning
ཟབ་མོའི་ཆོས་ཉིད་རྣམ་པ་བརྒྱད་▫ zab mo'i chos nyid rnam pa brgyad▪ eight aspects of the profound noumenon▫ Comment: profundity regarding generation (skye ba zab pa), profundity regarding cessation ('gag pa zab pa), profundity regarding thusness (de bzhin nyid zab pa), profundity regarding the object known (shes bya zab pa), profundity regarding knowing (shes pa zab pa), profundity regarding deeds (spyod pa zab pa), profundity regarding nonduality (gnyis med zab pa), profundity regarding skill in means (thabs ma mkhas pa)
ཟབ་མོའི་དོན་▫ zab mo'i don▪ meaning of the profound
ཟབ་གསལ་གཉིས་མེད་▫ zab gsal gnyis med▪ non-duality of profound and manifest
ཟབ་གསལ་གཉིས་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་▫ zab gsal gnyis med kyi rnal 'byor▪ yoga of the non-duality of the profound and the manifest
ཟམ་པ་▫ zam pa▪ {C}saṃkrama▪ bridge
ཟམ་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་བར་བྱ་བ་ཡིན་▫ zam pa lta bur 'gyur bar bya ba yin▪ {C}saṃkrama-bhūta▪ like a bridge; bridge-like; is like a bridge▫ {C}a (true) bridge across the sea of birth and death
ཟམ་པར་གྱུར་པ་▫ zam par gyur pa▪ {C}saṃkrama-bhūta ▪ is a bridge; which is a bridge▫ {C}a (true) bridge across the sea of birth and death
ཟས་གཙང་སྲས་པོ་▫ zas gtsang sras po▪ {PH}son of Śuddhodana
ཟས་བཞི་▫ zas bzhi▪ {MV}catvāra-āhāra▪ the four foods; the four sustenances Tenses: future, present, past, imperative
ཟས་ལ་འདོད་བྱེད་▫ zas la 'dod byed▪ {C}āhāra-kāma▪ desire food▫ {C}in want of food
ཟིན་▫ zin▪ anta; āviṣṭa; upātta; {C}daṣṭa▪ verb: to be done with; conjoined with; to be affected by; grasp; hold; supplement; conjoin with7 adv.: [past perfect indicator; particle indicating past (sometimes untranslatable)]; already [e.g.: gong du brjod zin, already explained above]{LG 30.2} ▫ termination; absence; completion; {C}bitten
ཟིན་པ་▫ zin pa▪ {MSA}anta (e.g.: śama-bhāvānta); {MSA}āviṣṭa; {MSA}upātta; grahaṇa▪ verb: to be done with; conjoined with; to be affected by; grasp; hold; supplement; conjoin with7 adv.: particle indicating past [sometimes untranslatable]: already7 adj.: conjoined{D1}; apprehension▫ comprise; comprehend; embodied in
ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་སྒྲ་▫ zin pa'i 'byung ba las gyur pa'i sgra▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ upātta-mahābhūta-hetuka-śabda▪ sound arisen from elements not conjoined with consciousness ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པའི་སྒྲ་སྙན་པ་▫ zin pa'i 'byung ba las gyur pa'i sems can du ston pa'i sgra snyan pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ upātta-mahābhūta-hetuka-sattvākhya-yaśa-śabda▪ pleasant articulate sound caused by elements conjoined with consciousness ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་དུ་སྟོན་པའི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་▫ zin pa'i 'byung ba las gyur pa'i sems can du ston pa'i sgra mi snyan pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ upātta-mahābhūta-hetuka-sattvākhya-ayaśa-śabda▪ unpleasant articulate sound caused by elements conjoined with consciousness ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་དུ་མི་སྟོན་པའི་སྒྲ་སྙན་པ་▫ zin pa'i 'byung ba las gyur pa'i sems can du mi ston pa'i sgra snyan pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ upātta-mahābhūta-hetuka-asattvākhya-yaśa-śabda▪ pleasant inarticulate sound caused by elements conjoined with consciousness ཟིན་པའི་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་དུ་མི་སྟོན་པའི་སྒྲ་མི་སྙན་པ་▫ zin pa'i 'byung ba las gyur pa'i sems can du mi ston pa'i sgra mi snyan pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ upātta-mahābhūta-hetuka-asattvākhya-ayaśa-śabda▪ unpleasant inarticulate sound caused by elements conjoined with consciousness
ཟིམ་ཤིང་▫ zim shing▪ {PH}Jianzhang [palace; in Chang'an]
ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པ་▫ zil gyis mi non pa▪ {C}anabhibhūta ▪ unsurpassed; not outshined; not surpass; not suppress▫ {C}unhindered; insuperable; unconquered; unsurpassable
ཟུག་རྔུས་ཟུག་པ་▫ zug rngus zug pa▪ {PH}pain and pangs
ཟུག་རིང་ལྡན་པ་▫ zug ring ldan pa▪ {C}saśalya▪ {C} thorny; one who has a thorn in his flesh
ཟུང་▫ zung▪ pair; two; side
ཟུང་འཇུག་▫ zung 'jug▪ {LCh}yuganaddha▪ union▫ མི་སློབ་པའི་ཟུང་འཇུག་འགྲུབ་པ་ལ་▫ mi slob pa'i zung 'jug 'grub pa la▫ in order to achieve the union of a non-learner{TGP 30}
ཟུང་འཇུག་གི་གོ་འཕང་▫ zung 'jug gi go 'phang▪ {PH} stage of union
ཟུང་འཇུག་ཡེ་ཤེས་▫ zung 'jug ye shes▪ {PH}exlated wisdom [of the state of] union
ཟུང་ཐལ་མོ་▫ zung thal mo▪ {PH}palms of a pair [of hands]
ཟུང་དུ་▫ zung du▪ [side-ly]; separately
ཟུང་དུ་འབྲེལ་པ་▫ zung du 'brel pa▪ union
ཟུང་དུ་འབྲེལ་བ་▫ zung du 'brel ba▪ {L,MSA}yuganaddha ▪ [two-connect]; noun: unification; union7 verb: unify; unite
ཟུང་འབྲེལ་▫ zung 'brel▪ {LCh}yuganaddha▪ [two-connect]; noun: unification; union7 verb: unify; unite▫ ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་▫ zhi lhag zung 'brel▫ a union of calm abiding and special insight (śamatha-vipaśyanā-yuganaddha)
ཟུངས་▫ zungs▪ གཟུང། འཛིན། བཟུང། ཟུངས།▫ gzung / 'dzin/ bzung / zungs/▪ hold; bear; grasp; apprehend [imperfect stem of 'dzin]▫ གནད་དོན་མ་ནོར་པར་ཟུངས་ཤིག་ ▫ gand don ma nor par zungs shig▫ hold without error the essential meaning ...{LWT 97}
ཟུར་▫ zur▪ corner; part▫ རགས་པ་ལས་ཟུར་དུ་ཕྱེ་བའི་རྨི་ལམ་གྱི་ལུས་ལྟ་བུ་▫ rags pa las zur du phye ba'i rmi lam gyi lus lta bu▫ it is like a dream body which separates from [zur du phye ba] the coarse body{TGP 56}
ཟུར་མཁར་▫ zur mkhar▪ {PH}Zur-khar [a district in U (dbus - "Central Tibet")]
ཟུར་སྔ་མ་▫ zur snga ma▪ the first part; the early part{BJ 22.1}
ཟུར་མཆན་▫ zur mchan▪ separate annotations
ཟུར་གཉིས་▫ zur gnyis▪ the second part{BJ 66.6}
ཟུར་དུ་▫ zur du▪ different from{BJ}
ཟུར་དུ་ཕྱེ་བ་▫ zur du phye ba▪ to separate
ཟུར་ཙམ་ཡང་མ་གསུངས་▫ zur tsam yang ma gsungs▪ not even a phrase is said
ཟེ་བ་▫ ze ba▪ {LV} keśa▪ {PH}[lion's] mane; flowing mane▫ རིག་པ་དང་། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཟེ་བ་ཅན།▫ rig pa dang; ye shes kyi ze ba can;▫ He possesses a flowing mane of knowledge (vidyā) and wisdom (jñāna).▫ {LVS} = 1-02-00087-H96-SID000116
ཟེར་ཡིས་ཟིལ་ནོན་པ་▫ zer yis zil non pa▪ {C}raśmīgate▪ {C}the impact of the rays
ཟོ་▫ zo▪ eat; food
ཟོ་ཆུན་གྱི་འཁོར་ལོ་▫ zo chun gyi 'khor lo▪ water wheel
ཟོ་ཆུན་རྒྱུད་▫ zo chun rgyud▪ {C}araghaṭṭa▪ water wheel▫ {C}machine for raising water from a well
ཟོང་ཟད་སླར་ལོག་ལྟ་བུར་གྱུར་ན་མི་རུང་ངོ་▫ zong zad slar log lta bur gyur na mi rung ngo▪ {C}mūlātu chedana karitva(na) punāgameyā▪ {C}having lost his goods he would (nevertheless be able to) again return
ཟོས་▫ zos▪ eat [imperfect stem]; food
ཟོས་པ་▫ zos pa▪ {C}aśite▪ eat [imperfect stem of za, to eat]; food▫ {C}when eating
ཟླ་▫ zla▪ {C,MV}candra▪ moon; month; object
ཟླ་གཅིག་ཟླ་གཉིས་སུ་སྣང་བའི་དབང་ཤེས་▫ zla gcig zla gnyis su snang ba'i dbang shes▪ སྣང་སྣང་སྣང་སྣང་▫ snang snang snang snang▪ a sense consciousness to which one moon appears as two moons
གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོ་▫ gzi brjid chen po▪ {Śāntideva} mahaujasaḥ▪ {PH}endowed with majesty
གཟི་བརྗིད་ཡོད་པ་▫ gzi brjid yod pa▪ {C}tejovatī▪ {C} sharp
གཟིག་▫ gzig▪ leopard
གཟིག་ལྤགས་▫ gzig lpags▪ {PH}leopard skin▫ གཟིག་ལྤགས་བསྐོན་པའི་སྤྲེའུ་བཞིན་ནོ།▫ gzig lpags bskon pa'i spre'u bzhin no/▫ It is like a monkey dressed up [in] a leopard skin.▫ {A4C-C}
གཟིགས་▫ gzigs▪ {C}dṛṣṭa; {MSA}(abhy-ud √īkṣ): abhyudīkṣate; {MV}(√paś): paśyanti▪ see (hon.); perceive; realize; to buy(hon.)▫ {C}seen; viewed; what one has seenཀུན་གཟིགས་▫ kun gzigs▫ all-seeing{LWT 173}
གཟིགས་པ་▫ gzigs pa▪ {L}darśana; {C}avalokayati▪ see(hon.); perceive; realize; to buy(hon.)▫ {C} seen; viewed; what one has seen; seeing; vision; behold; surveying
གཟིགས་དཔེ་▫ gzigs dpe▪ {PH}books that were read
གཟིངས་▫ gzings▪ {C,MSA}kola▪ {C}raft
གཟིམ་ཁྱི་▫ gzim khyi▪ dog(hon.)
གཟིམ་མལ་▫ gzim mal▪ {PH}(hon.) bed
གཟིམ་ཤག་▫ gzim shag▪ home (hon.)
གཟིམས་ཆུང་▫ gzims chung▪ house; dwelling
གཟིམས་དཔོན་▫ gzims dpon▪ {PH}official in charge of dressing and bedding (3rd rank); chamberlain
གཟིར་བ་▫ gzir ba▪ to be tormented
གཟུགས་▫ gzugs▪ {LCh,C,MSA,MV}rūpa; {C}vigraha; {MSA}ākṛti; {MSA}bimba▪ form; body; matter; the atomic; visible form▫ {C}color; figure; frame; shape Definitions: མཚན་ཉིད། གཟུགས་སུ་རུང་བ་▫ mtshan nyid/ gzugs su rung ba/▫ Definiton: suitable as form Divisions: དབྱེ་བ། ༡་ནང་གི་གཟུགས་༢་ཕྱིའི་གཟུགས་▫ dbye ba/ 1 nang gi gzugs/ 2 phyi'i gzugs/▫ Division: (1) internal form; (2) external form
གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་▫ gzugs kyi sku▪ rūpa-kāya▪ Form Body
གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་▫ gzugs kyi sku yongs su grub pa▪ {C}rūpa-kāya-pariniṣpatti▪ thorough establishment of a Form Body
གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་བཤད་པ་▫ gzugs kyi ngo bo nyid bshad pa▪ {C}rūpa-svabhāva-nirdeśa▪ explain the entityness of form
གཟུགས་ཀྱི་ཆགས་བཅོམ་▫ gzugs kyi chags bcom▪ conquer desire for form གཟུགས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་མ་ཡིན་ནོ་ ▫ gzugs kyi stong pa nyid gang yin pa de ni gzugs ma yin no▪ {MSA}yā rūpasya śūnyatā na tad rūpam ▪ whatever is the emptiness of form, that is not form
གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་▫ gzugs kyi rnam par rig pa ▪ {MSA}rūpa-vijñapti▪ ideation of form; form-ideation
གཟུགས་ཀྱི་སྣང་བ་▫ gzugs kyi snang ba▪ སྣང་སྣང་སྣང་སྣང་ ▫ snang snang snang snang▪ {MV}āloko rūpasya▪ appearance of form
གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་▫ gzugs kyi phung po▪ rūpaskandha▪ form aggregate
གཟུགས་ཀྱི་ལྷ་▫ gzugs kyi lha▪ rūpa-deva▪ form deity
གཟུགས་སྐུ་▫ gzugs sku▪ rūpa-kāya▪ Form Body
གཟུགས་ཁམས་▫ gzugs khams▪ rūpa-dhātu▪ form realm
གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་▫ gzugs khams kyi lha▪ rūpa-dhātu-deva▪ god of the Form Realm
གཟུགས་གང་ཅི་ཡང་རུང་▫ gzugs gang ci yang rung▪ {MV}yat kiñcid rūpam▪ whatever form; whatever is a form
གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མིང་ཙམ་མོ་▫ gzugs gang yin pa de ni ming tsam mo▪ {MSA}nāma-mātram idaṃ yad idaṃ rūpaṃ▪ whatever is a form is mere name; whatever is a form is merely nominal
གཟུགས་ཅན་▫ gzugs can▪ {MSA}rūpin▪ having form; form
གཟུགས་ཅན་གྱི་ཁམས་▫ gzugs can gyi khams▪ {L}rūpa-dhātu▪ form realm
གཟུགས་ཅན་སྙིང་པོ་▫ gzugs can snying po▪ Bimbisāra▪ {PH}[King] Bimbisāra
གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པ་▫ gzugs can ma yin pa▪ {MSA} arūpin▪ not having form; non-form
གཟུགས་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་གཟུགས་སོ་▫ gzugs nyid stong pa nyid stong pa nyid gzugs so▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ {MSA} rūpam eva śūnyatā śūnyataiva rūpam▪ form is emptiness, emptiness is form
གཟུགས་བརྙན་▫ gzugs brnyan▪ {C,MSA}pratibimba; {L,MSA}bimba; {C}pratirūpaka; {C}prativarṇika; {L}pratikṛti; {C}pratibhāsa▪ reflection▫ {C}a reflection of the moon in water; reflected image; image (in a mirror); fake; which resembles; counterfeit; similar; imaginary image; picture image; reflection of an object in a mirror or in water; apparition; {GD:362} conceptual reflection
གཟུགས་རྟག་གོ་▫ gzugs rtag go▪ {MV}nityaṃ rūpam▪ permenent form; form is permanent
གཟུགས་དང་བ་▫ gzugs dang ba▪ {MSA}rūpa-prasāda▪ clear form
གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་▫ gzugs dang gzugs med pa ▪ {MSA}rūpārūpya▪ form and formless
གཟུགས་དྭང་པ་▫ gzugs dwang pa▪ rūpa-prasāda▪ clear form
གཟུགས་དྭང་བ་▫ gzugs dwang ba▪ rūpa-prasāda▪ clear form
གཟུགས་ན་སྤྱོད་པ་▫ gzugs na spyod pa▪ སྤྱད་སྤྱོད་སྤྱད་སྤྱོད་▫ spyad spyod spyad spyod▪ {L}rūpa-avacārā▪ of the realm of form; belong to the sphere of form
གཟུགས་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་ངོ་▫ gzugs ni gzugs kyi ngo bo nyid kyis stong ngo▪ {MSA}rūpaṃ ... svabhāvena śūnyam▪ form is empty of form's entityness
གཟུགས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་▫ gzugs rnam par 'byed pa▪ {MSA}rūpa-vibhāvana▪ differentiation of form; differentiate form; separation of form
གཟུགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་▫ gzugs phun sum tshogs pa▪ {C}rūpa-pariniṣpatti; {MSA}rūpa-saṃpatti▪ perfect form; sublime form▫ {C}one who has achieved an accomplished body
གཟུགས་མ་ཡིན་པ་▫ gzugs ma yin pa▪ {MSA}arūpa▪ formless; non-form
གཟུགས་མང་བ་▫ gzugs mang ba▪ {C}aneka-rūpa ▪ many forms; in many forms▫ {C}in great variety; different in form; one of the many
གཟུགས་མེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་▫ gzugs med kyi snyoms 'jug ▪ {N}ārūpya-samāpatti▪ formless absorption
གཟུགས་མེད་ཁམ་▫ gzugs med kham▪ ārūpyadhātu▪ Formless Realm
གཟུགས་མེད་ཁམས་▫ gzugs med khams▪ arūpya-dhātu; {C}ārūpya-dhātu▪ Formless Realm
གཟུགས་མེད་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་▫ gzugs med khams kyi lha▪ ārūpya-dhātu-deva▪ god of the Formless Realm
གཟུགས་མེད་པ་▫ gzugs med pa▪ {C}arūpin▪ formless▫ {C}immaterial
གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་▫ gzugs med pa'i snyoms 'jug▪ ārūpya-samāpatti▪ formless absorption▫ Divisions: དབྱེ་བ། ༡་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་༢་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་༣་ཅི་ཡང་མེད་༤་སྲིད་རྩེ་▫ dbye ba/ 1 nam mkha' mtha' yas/ 2 rnam shes mtha' yas/ 3 ci yang med/ 4 srid rtse/▫ Division: (1) limitless space; (2) limitless consciousness; (3) absolute nothingness; (4) peak of cyclic existence
གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་▫ gzugs med pa'i snyoms par 'jug pa▪ {C}ārūpya-samāpatti▪ formless absorption
གཟུགས་མེད་པའི་སྲིད་པའི་དགའ་བ་▫ gzugs med pa'i srid pa'i dga' ba▪ {MSA}ārūpya-bhava-priya▪ happiness of formless existence
གཟུགས་མེད་མིན་▫ gzugs med min▪ {MSA}vinārūpyam▪ non-formless
གཟུགས་མེད་བཞི་▫ gzugs med bzhi▪ four formless [absorptions]
གཟུགས་མེད་བསམ་གཏན་▫ gzugs med bsam gtan▪ ārūpya-dhyāna▪ formless concentration▫ Divisions: དབྱེ་བ། ༡་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་༢་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་༣་ཅི་ཡང་མེད་༤་སྲིད་རྩེ་▫ dbye ba/ 1 nam mkha' mtha' yas/ 2 rnam shes mtha' yas/ 3 ci yang med/ 4 srid rtse/▫ Division: (1) limitless space; (2) limitless consciousness; (3) absolute nothingness; (4) peak of cyclic existence
གཟུགས་མོ་བྱི་ཐུར་▫ gzugs mo byi thur▪ porcupine
གཟུགས་མཚན་ཉིད་པ་▫ gzugs mtshan nyid pa▪ {PH} fully qualified form▫ རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པའི་གཟུགས་ ཀྱང་། བྱེ་སྨྲ་དང་། ཐལ་འགྱུར་པ་གཉིས་ཀས་གཟུགས་མཚན་ཉིད་པར་ཁས་ལེན།▫ Both the Vaibhāṣikas and the Prasāṅgikas assert that non-revelatory forms are fully qualified forms.▫ {Gön}
གཟུགས་མཛེས་▫ gzugs mdzes▪ {PH}beautiful form
གཟུགས་འཛིན་དོན་རིག་ཡིད་མངོན་▫ gzugs 'dzin don rig yid mngon▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ mental direct perceiving object knower apprehending form{LG}
གཟུགས་འཛིན་དབང་མངོན་▫ gzugs 'dzin dbang mngon ▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs ▪ sense direct perceiver apprehending form▫ Definitions: མཚན་ཉིད། རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་ Tenses: future, present, past, imperative མིག་དབང་དང་དམིགས་རྐྱེན་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པའི་རྟོག་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མ་འཁྲུལ་པའི་རིག་པ་▫ mtshan nyid/ rang gi thun mong ma yin pa'i bdag rkyen mig dbang dang/ dmigs rkyen gzugs la brten nas skyes pa'i rtog pa dang bral zhing ma 'khrul pa'i rig pa/▫ Def.: an awareness which is non-mistaken and free from conceptuality, which is produced from its own uncommon empowering conditions, an eye sense-power, and an observed object condition, a form{BR}
གཟུགས་འཛིན་ཚད་མ་▫ gzugs 'dzin tshad ma▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ *rūpagrāhaka-pramāṇa▪ prime cognition apprehending form
གཟུགས་འཛིན་ཡིད་མངོན་▫ gzugs 'dzin yid mngon▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ mental direct perception apprehending form
གཟུགས་གཟུགས་འཛིན་རྟོག་པའི་ཞེན་གཞི་ཡིན་པ་▫ gzugs gzugs 'dzin rtog pa'i zhen gzhi yin pa▪ form's being the referent of a conceptual consciousness apprehending a form གཟུགས་གཟུགས་འཛིན་རྟོག་པའི་ཞེན་གཞིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་▫ gzugs gzugs 'dzin rtog pa'i zhen gzhir rang gi mtshan nyid kyis grub pa▪ form's establishment by way of its own character as the referent of a conceptual consciousness apprehending a form གཟུགས་གཟུགས་འཛིན་རྟོག་པའི་ཞེན་གཞིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཆ་▫ gzugs gzugs 'dzin rtog pa'i zhen gzhir rang gi mtshan nyid kyis grub par sgro btags pa'i cha▪ superimposed factor that a form is established by way of its own character as the referent of a conceptual consciousness apprehending a form གཟུགས་གཟུགས་འཛིན་རྟོག་པའི་ཞེན་གཞིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་སྣང་བ་▫ gzugs gzugs 'dzin rtog pa'i zhen gzhir rang gi mtshan nyid kyis grub par snang ba▪ appearance that a form is established by way of its own character as the referent of a conceptual consciousness apprehending a form གཟུགས་གཟུགས་ཞེས་རྗོད་པའི་སྒྲ་འཇུག་པའི་འཇུག་གཞིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་▫ gzugs gzugs zhes rjod pa'i sgra 'jug pa'i 'jug gzhir rang gi mtshan nyid kyis grub pa▪ establishment of form by way of its own character as the referent of a term expressing “form”
གཟུགས་གཟུགས་ཞེས་པའི་སྒྲའི་འཇུག་གཞི་▫ gzugs gzugs zhes pa'i sgra'i 'jug gzhi▪ form's being the basis for affixing the term "form"▫ {PH} form's being the basis for affixing the term "form" ▫ གཟུགས་གཟུགས་ཞེས་པའི་སྒྲའི་འཇུག་གཞིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པ་▫ gzugs gzugs zhes pa'i sgra'i 'jug gzhir rang gi mtshan nyid kyis med pa▫ form's not being established by way of its own character as a basis for the affixing of the term ″form″▫ {BJ 56.7}
གཟུགས་ཡོད་པ་▫ gzugs yod pa▪ {C}rūpin▪ form; having form▫ {C}material (thing); embodied གཟུགས་རུང་ / གཟུགས་སུ་རུང་བ་▫ gzugs rung / gzugs su rung ba▪ rūpaṇa; rūpaṇā▪ suitable as form; that which is suitable as form
གཟུགས་ལ་ནི་སྐྱེ་བ་ཡང་མེད་འགག་པ་ཡང་མེད་▫ gzugs la ni skye ba yang med 'gag pa yang med▪ འགག་འགག་འགགས་འགགས་▫ 'gag 'gag 'gags 'gags▪ {MSA} rūpasya hi notpādo na nirodhaḥ▪ form is neither produced nor ceased
གཟུགས་ལ་སོགས་པ་▫ gzugs la sogs pa▪ {MV}rūpādi; rūpa-ādi▪ form, etc.; forms and so forth
གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ལྔ་▫ gzugs la sogs pa yul lnga ▪ {MSA}pañca rūpādayo viṣayāḥ▪ the four objects, form, etc.
གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པ་▫ gzugs la sogs pa yod pa nyid du bstan pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ {MSA}rūpādy-astitva-deśana▪ form and so forth are indicated as existent
གཟུགས་ལ་སོགས་ཞེས་བྱ་བའི་གཞི་▫ gzugs la sogs zhes bya ba'i gzhi▪ {MSA}rūpādi-saṃjñaka (vastu ...-)▪ the bases, "form and so forth"
གཟུགས་ཤེས་གང་རུང་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་▫ gzugs shes gang rung ma yin pa'i dngos po▪ a thing that is neither form nor consciousness
གཟུགས་སུ་བརྐོད་པར་རྐོ་བ་▫ gzugs su brkod par rko ba▪ to draw; drawing; to engrave; engraved Tenses: future, present, past, imperative
གཟུགས་སུ་གྱུར་པའི་ལྡོག་པ་རིགས་གཅིག་པ་▫ gzugs su gyur pa'i ldog pa rigs gcig pa▪ ལྡོག་ལྡོག་ལྡོགས་ལྡོགས་▫ ldog ldog ldogs ldogs▪ forms which are the same isolate type
གཟུགས་སུ་གྱུར་པའི་རྫས་རིགས་གཅིག་པ་▫ gzugs su gyur pa'i rdzas rigs gcig pa▪ forms which are the same type of substantial entity
གཟུགས་སུ་ཉེར་འགྲོའི་ཕྱིར་མི་འོང་▫ gzugs su nyer 'gro'i phyir mi 'ong▪ Never-Returner going in form གཟུགས་སོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་གཟུགས་སོགས་འཛིན་པའི་ རྟོག་པ་ལ་ངོ་བོ་དང་ཁྱད་པར་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་གཞིར་གཟུགས་ སོགས་རང་གི་དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་གྱི་ངོས་ནས་སྣང་བ་▫ gzugs sogs kyi chos rnams gzugs sogs 'dzin pa'i rtog pa la ngo bo dang khyad par gyi tha snyad kyi gzhir gzugs sogs rang gi dngos po'i gnas tshul gyi ngos nas snang ba▪ phenomena of forms and so forth appear to conceptual consciousnesses apprehending forms and so forth to be the referents of the conventions of entity and attribute from the side of the mode of subsistence of the intrinsic factuality
གཟུགས་སོགས་རྟོག་པའི་ཞེན་གཞི་ཡིན་པ་▫ gzugs sogs rtog pa'i zhen gzhi yin pa▪ form and so forth being a referent of a conceptual consciousness གཟུགས་སོགས་རྟོག་པའི་ཞེན་གཞིར་རང་མཚན་གྱིས་གྲུབ་པར་སྒྲོ་བཏགས་པ་▫ gzugs sogs rtog pa'i zhen gzhir rang mtshan gyis grub par sgro btags pa▪ superimposed factor of forms and so forth as established by way of their own character as the referents of conceptual consciousnesses
གཟུགས་སོགས་རྟོག་པའི་ཞེན་ཡུལ་ཡིན་པ་▫ gzugs sogs rtog pa'i zhen yul yin pa▪ form and so forth being a conceived object of a conceptual consciousness
གཟུགས་སོགས་མིང་བརྡའི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཆ་ལྟ་བུ་▫ gzugs sogs ming brda'i yul yin pa'i cha lta bu▪ factor for instance of forms and so forth being objects of names and terminology
གཟུང་▫ gzung▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C}udgṛhīta; {C}udgṛhṇāti (=udgṛhya); grah {GD:417}▪ apprehend; identify{BJ 11.5}; hold; bear; grasp▫ {C}take up; seize; learn [na udgrahītavya = should not be seized upon]
གཟུང་རྟོག་▫ gzung rtog▪ {PH}conception of the true existence of objects
གཟུང་དུ་མ་མཆིས་▫ gzung du ma mchis▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C}agrāhya▪ non-apprehension; non-grasping; non-identification▫ {C}what cannot be seized/grasped; not to be seized; unseizable; ungraspable; fact that cannot be seized (upon)
གཟུང་དུ་མེད་▫ gzung du med▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C}agrāhya▪ non-apprehension; non-grasping; non-identification▫ {C}what cannot be seized/grasped; not to be seized; unseizable; ungraspable; fact that cannot be seized (upon)
གཟུང་དུ་མེད་པ་▫ gzung du med pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C}agrāhya; {C} agrāhyatā▪ non-apprehension; non-grasping; non-identification▫ {C}what cannot be seized/ grasped; not to be seized; unseizable; ungraspable; fact that cannot be seized (upon)
གཟུང་རྣམ་▫ gzung rnam▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ grāhyākāra▪ aspect of the apprehended object; that which has the aspect the apprehended
གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་▫ gzung ba dang 'dzin pa dag med pa'i mtshan nyid ▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MV}asallakṣaṇaṃ grāhya-grāhaka▪ the non-existent character of apprehended object and apprehending subject
གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བ་▫ gzung ba dang 'dzin pa dang bral ba▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MSA}grāhya-grāha-grāhaka-grāha-visaṃyoga▪ free from apprehended object and apprehending subject
གཟུང་བ་དང་འཛིན་པར་སྣང་བ་▫ gzung ba dang 'dzin par snang ba▪ སྣང་སྣང་སྣང་སྣང་▫ snang snang snang snang▪ {MV}saṃprakhyāti grāhya-grāhakatvena ▪ appearance as apprehended object and apprehending subject གཟུང་བ་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་མ་ལུས་པར་སྤངས་པའི་རང་རྒྱལ་གྱི་མཁྱེན་པ་▫ gzung ba phyi rol don du 'dzin pa'i rtog pa ma lus par spangs pa'i rang rgyal gyi mkhyen pa▪ exalted knower of a Solitary Realizer who has abandoned all of the conceptions apprehending objects as external objects
གཟུང་བ་མ་མཆིས་པ་▫ gzung ba ma mchis pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C}agrāhyatā ▪ non-apprehension; non-apprehended object▫ {C}(fact that) cannot be seized (upon)
གཟུང་བ་མེད་པ་དང་འཛིན་པ་མེད་པའི་དོན་▫ gzung ba med pa dang 'dzin pa med pa'i don▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MSA}grāhya-grāhakārtha (a-)▪ meaning without a object or subject; objectless and subjectless meaning ? {T}
གཟུང་བ་མེད་པར་▫ gzung ba med par▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ without an apprehended object
གཟུང་བ་འཛིན་པའི་ངོ་བོ་▫ gzung ba 'dzin pa'i ngo bo ▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs ▪ {MSA}grāhya-grāhaka-bhāva▪ entity of apprehended object and apprehending subject
གཟུང་བ་ཡི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་▫ gzung ba yi rnam par g.yeng ba▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MSA}grāhya-vikṣepa▪ distraction of apprehended objects {T}
གཟུང་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་▫ gzung ba'i rnam par rtog pa ▪ conceptualization of apprehended objects
གཟུང་བའི་མཚན་ཉིད་▫ gzung ba'i mtshan nyid▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MSA} grāhya-lakṣaṇa▪ character of the apprehended object; characteristic of the apprehended object
གཟུང་བའི་རྫས་▫ gzung ba'i rdzas▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MSA}grāhya-dravya▪ subtantial existence of the apprehended object; {T} apprehended substance; apprehended substantial entity
གཟུང་བར་▫ gzung bar▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C}grahītavya▪ apprehended; which is apprehended▫ {C}should be inferred
གཟུང་བར་དཀའ་བ་▫ gzung bar dka' ba▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C}durudgraha▪ difficult to apprehend; difficult to grasp
གཟུང་བར་གྱུར་པ་▫ gzung bar gyur pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MSA}grāhya-bhūta▪ is apprehended; which is apprehended; which is an apprehended object
གཟུང་བར་སྣང་བ་▫ gzung bar snang ba▪ སྣང་སྣང་སྣང་སྣང་▫ snang snang snang snang▪ {MSA}grāhya-pratibhāsa▪ appearance as an apprehended object; appear as an apprehended object
གཟུང་བར་འོས་པ་▫ gzung bar 'os pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་ ▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MSA}ādeya; {MSA} ādeyatva▪ suitable to be apprehended; suitable to Tenses: future, present, past, imperative be grasped {T}
གཟུང་བྱ་▫ gzung bya▪ object of apprehension གཟུང་བྱ། བཟུང་བྱ་▫ gzung bya; bzung bya▪ object of apprehension
གཟུང་འཛིན་▫ gzung 'dzin▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ grāhya-grāhaka▪ apprehended-object and apprehending-subject; subject and object [lit.: apprehended and apprehender]
གཟུང་འཛིན་གྲངས་མཉམ་པ་▫ gzung 'dzin grangs mnyam pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ Proponent of an Equal Number of Subjects and Objects
གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་དུ་འཛིན་པ་▫ gzung 'dzin rdzas tha dad du 'dzin pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ *grāhyagrāhakadravyabhedagrāha ▪ conception of a difference of substantial entity between apprehended-object and apprehending-subject; apprehension of a difference of substantial entity between apprehended-object and apprehending-subject
གཟུང་འོས་པ་▫ gzung 'os pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MSA}ādeya▪ suitable to be apprehended; suitable to be grasped {T}
གཟུང་ཡུལ་▫ gzung yul▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ grāhyaviṣaya▪ object of apprehension▫ {GD:99} held object
གཟུང་སླ་བ་▫ gzung sla ba▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MSA}sugrāhya▪ easy to apprehend; easy to grasp
གཟུངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པས་མདོ་▫ gzungs kyi dbang phyug rgyal pos zhus pas mdo▪ dhāraṇīśvara-rāja-paripṛccha-sūtra▪ The Questions of King Dhāraṇīśvara Sūtra{BJ 38.2}
གཟུངས་ཀྱི་ཚོགས་སྒྲུབ་▫ gzungs kyi tshogs sgrub▪ achieving through the collection of retentions
གཟུངས་སྤོབས་▫ gzungs spobs▪ retention and confidence▫ Comment: Tsong-kha-pa’s Golden Garland speaks of “the retentions that hold words and meanings without forgetting” (tshig don mi brjed par ’dzin pa’i gzungs) and “the confidence of unimpededly explaining to others” (gzhan la thogs med du ’chad pa’i spobs pa)
གཟུངས་འཛིན་▫ gzungs 'dzin▪ apprehended-object and apprehending-subject
གཟུད་པ་▫ gzud pa▪ གཟུད། འཛུད། བཙུད། གཙུད་དམ་འཛུད།▫ gzud/ 'dzud/ btsud/ gtsud dam 'dzud/▪ {C}avatāraṇa ▪ to insert; put in; admit {T}▫ descend; make penetrate; {C}introducing
གཟུར་གནས་▫ gzur gnas▪ {PH}unbiased
གཟུར་གནས་སྐྱེ་བོ་▫ gzur gnas skye bo▪ {PH}an unbiased being
གཟེགས་ཟན་▫ gzegs zan▪ {PH}Kaṇāda
གཟེངས་རིང་▫ gzengs ring▪ {PH}point; pointy
གཟེར་▫ gzer▪ nail; spike▫ {PH}pain
གཟེར་ཡིས་ཟིལ་ནོན་པ་▫ gzer yis zil non pa▪ {C} raśmīgate▪ {C}the impact of the rays
གཟོ་▫ gzo▪ {MSA}ābhoga▪ repay; remember; keep in mind
བཀའ་དྲིན་གཟོ་བ་▫ bka' drin gzo ba▪ {PW8-H} kṛtajñāḥ ▪ {PH}grateful; one who remembers kindness
གཟོ་བ་▫ gzo ba▪ {PH}one who remembers
གཟོ་མེད་པར་▫ gzo med par▪ {MSA}vinābhogam▪ without repaying; not remembering; not keeping in mind
གཟོད་▫ gzod▪ {MSA}ādi▪ primordial; original; beginning; first; etc.; and so forth
བཟུང་▫ bzung▪ གཟུང། འཛིན། བཟུང། ཟུངས།▫ gzung / 'dzin/ bzung / zungs/▪ {L}gṛhīta; {C}upādatta▪ apprehend; grasp; hold; conceive; taken from (here through to...); subject {BJ 43.1}▫ {C} possesses; cling(ing); grasping; to gain; grasps at; grasped
བཟུང་འཇུག་▫ bzung 'jug▪ state of union{Lati}
བཟུང་སྟེ་▫ bzung ste▪ {C}ārabhya; {C,MSA}(upā √dā): upādāya {C}(=adhikṛtya)▪ begin; beginning from/with; taken from (here through to ...); apprehending; grasping; holding; conceiving▫ {C}take hold on; about; concerning; with reference to; on account of; relevant to; starting from; having turned his mind to; stimulated by; initially founded on; if I take into consideration; following on; motivated by; with the help of; where they began Tenses: future, present, past, imperative
བཟུང་ནས་▫ bzung nas▪ {C}udgṛhṇāti▪ begin; beginning from/with; taken from (here through to ...); apprehending; grasping; holding; conceiving▫ {C}take hold on; about; concerning; with reference to; on account of; relevant to; starting from
བཟུང་རྣམ་▫ bzung rnam▪ grāhya-ākāra▪ that which has the aspect of the apprehended
བཟུང་བ་▫ bzung ba▪ གཟུང། འཛིན། བཟུང། ཟུངས།▫ gzung / 'dzin/ bzung / zungs/▪ {C}udgraha; {C} gṛhīta; {MSA}grāhya; {MSA}ji snyed bzung ba = yāvad-udgṛhīta; {MSA}yang dag par bzung ba = saṃdhāraṇa▪ apprehend; grasp; hold; conceive; taken from (here through to ...); subject {BJ 43.1}▫ {C}possesses; cling(ing); grasping; to gain; grasps at; grasped; taking hold of; studying; grasp at; take notice; possesses
བཟུང་བར་འོས་པ་▫ bzung bar 'os pa▪ ādeya; ādeyatva ▪ suitable to be apprehended; suitable to be grasped {T}
བཟུང་བྱ་▫ bzung bya▪ apprehended object▫ མིག་ཤེས་ཀྱི་བཟུང་བྱ་▫ mig shes kyi bzung bya▫ apprehended object of an eye-consciousness [definition of form (gzugs)]
བཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་ཀྱིས་སྟོང་པ་▫ bzung 'dzin rdzas tha dad kyis stong pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ *grāhyagrāhakadravyabhedaśūnya ▪ emptiness of apprehended-object and apprehending-subject existing as different substantial entities
བཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་▫ bzung 'dzin rdzas gzhan ▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ apprehended object and apprehending subject being different substantial entities; difference of entity between apprehended object and apprehending subject{BJ 44.3}▫ བཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱིས་སྟོང་པ་▫ bzung 'dzin rdzas gzhan gyis stong pa▫ subject and object are empty of being different substantial entities [a definition of the coarse selflessness of phenomena (chos kyi bdag med rags pa)]
བཟུང་འོས་པ་▫ bzung 'os pa▪ ādeya▪ suitable to be apprehended {T}
བཟོ་ཤེས་▫ bzo shes▪ {MV}śilpa-jñatā▪ vocational knowledge; knowledge of crafts {T}
བཟོད་▫ bzod▪ བཟོད་བཟོད་བཟོད་བཟོད་▫ bzod bzod bzod bzod▪ {L}kṣānti; {C}kṣama; {C}kṣamate; {MV} kṣamā; {C}sahate; {C,L,MV}marṣaṇa; {MSA} marṣa▪ bear; endure; resist; be patient; forbear; withstand; patience; forbearance; endurance; tolerance▫ {C}endure; is strong enough to bear; adequate; be able; able to bear; patient acceptance/ acquiescence; certainty; consent to; seem good to; remains patient; can [na śakyam soḍhum = means nothing; yathā te kṣamate = as best you can]
བཟོད་ཅིང་སྲེད་▫ bzod cing sred▪ {C}rocayati▪ {C} find pleasure in [the patient acceptance of -- with kṣāntiṃ]
བཟོད་ལྡན་▫ bzod ldan▪ {PH}patient
བཟོད་པ་▫ bzod pa▪ བཟོད་བཟོད་བཟོད་བཟོད་▫ bzod bzod bzod bzod▪ {LCh,C,MSA,MV}kṣānti; {C,MSA}kṣamaṇa; {C}kṣamā; {MSA}kṣama; {MSA}kṣamatva; {MSA} marṣaṇa; {MSA}adhivāsanā; {C}kṣamamāṇu ▪ forbearance; bear; endure; resist; forbear; withstand; patience; endurance; tolerance▫ {C} patient acceptance; ability to endure; enduring; one who remains patient; one who is patient
བཟོད་པ་དང་ཤེས་པ་▫ bzod pa dang shes pa▪ {C}kṣānti-jñāna-▪ forbearance and knowledge▫ {C}patient acceptance of cognition
བཟོད་པ་དང་ཤེས་པའི་སྐད་ཅིག་མ་▫ bzod pa dang shes pa'i skad cig ma▪ moments of forbearance and knowledge
བཟོད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་▫ bzod pa phun sum tshogs pa▪ བཟོད་བཟོད་བཟོད་བཟོད་▫ bzod bzod bzod bzod▪ {C} kṣānti-sampanna▪ complete/perfect/marvelous patience/forbearance/endurance/tolerance▫ {C} one who has won patience
བཟོད་པ་བླ་ན་མེད་པ་▫ bzod pa bla na med pa▪ བཟོད་བཟོད་བཟོད་བཟོད་▫ bzod bzod bzod bzod▪ {MSA}kṣānti ... anuttarā▪ unsurpassed/highest/sublime patience/ forbearance/endurance/tolerance
བཟོད་པ་སྨྲ་བ་▫ bzod pa smra ba▪ {C}kṣānti-vādin▪ Advocating Patience/Forbearance/Endurance/ Tolerance
བཟོད་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཚན་ཉིད་▫ bzod pa yongs su smin pa'i mtshan nyid▪ {MSA}kṣānti-paripāka-lakṣaṇa▪ character of thoroughly matured patience/forbearance/endurance/tolerance
བཟོད་པ་ལ་དགའ་བ་▫ bzod pa la dga' ba▪ བཟོད་བཟོད་བཟོད་བཟོད་▫ bzod bzod bzod bzod▪ {MSA}kṣānti-priya▪ liking patience/forbearance/endurance/tolerance
བཟོད་པའི་གོ་སྒྲུབ་▫ bzod pa'i go sgrub▪ achieving through the armor of patience
བཟོད་པའི་མཐུ་ལ་གནས་པ་▫ bzod pa'i mthu la gnas pa▪ {C}kṣānti-bala-pratiṣṭhāna▪ abiding in the power of patience/forbearance/endurance/tolerance▫ {C}firm grounding in the power of patience
བཟོད་པའི་རྩེ་སྦྱོར་▫ bzod pa'i rtse sbyor▪ kṣāntimūrdhaprayogaḥ▪ forbearance peak training
བཟོད་པའི་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ཡིན་པ་▫ bzod pa'i tshogs kyi rgyu mtshan yin pa▪ བཟོད་བཟོད་བཟོད་བཟོད་▫ bzod bzod bzod bzod▪ {MSA}kṣānti-saṃbhāra-nimittatva ▪ being a cause/sign of the collection of patience/ forbearance/endurance/tolerance
བཟོད་པའི་ཚོགས་སྒྲུབ་▫ bzod pa'i tshogs sgrub▪ achieving through the collection of patience
བཟོད་པར་བྱ་བ་▫ bzod par bya ba▪ བཟོད་བཟོད་བཟོད་བཟོད་ ▫ bzod bzod bzod bzod▪ {MSA}kṣamitavya▪ that which is to be endured/tolerated/withstood/ forbeared/patient about
བཟོད་བྱས་ནས་▫ bzod byas nas▪ བཟོད་བཟོད་བཟོད་བཟོད་▫ bzod bzod bzod bzod▪ {C}kṣamate▪ having been patient/tolerant/forbearing▫ {C}seem good to; bear; remains patient; endure
བཟོད་བྱེད་▫ bzod byed▪ བཟོད་བཟོད་བཟོད་བཟོད་▫ bzod bzod bzod bzod▪ {C}kṣamamāṇu▪ {C}one who remains patient; one who is patient
བཟོད་མ་བདེ་བ་▫ bzod ma bde ba▪ {PH}intolerable
བཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་▫ bzod ma nas zhi ba▪ quiescient from the start
བཟོད་ཤེས་▫ bzod shes▪ {C}dharma-jñāna-kṣānti; a{C} nvaya-jñāna-kṣānti▪ forbearance and knowledge ▫ {C}acceptance of the cognition of dharma; acceptance of subsequent cognition
བཟོའི་གནས་▫ bzo'i gnas▪ {C}śilpa-sthāna▪ {C}craft
བཟོའི་གནས་དང་ལས་ཀྱི་གནས་▫ bzo'i gnas dang las kyi gnas▪ {C} śilpa-sthāna-karma-sthānāni▪ {C}arts and professions
བཟློག་པ་པོ་▫ bzlog pa po▪ {PH}something that blocks; something that wards off▫ འཆི་བ་ལ་ནི་དེ་ལྟར་བཟློག་པ་པོ་མི་སྲིད་པས་ཁྱོད་ལ་དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཡོད་པར་ཆེས་གསལ་ལོ།▫ As for death, since something similar [to medicine] that wards it off is not possible, it is very clear that you should have fear for that.▫ {A4C-C} comm. to I.5
བཟློག་པའི་ཆོས་▫ bzlog pa'i chos▪ opposite practice
བཟློག་པར་བྱ་▫ bzlog par bya▪ {C}nivārayitavya▪ reversing; overturning; reverse; overturn; stop; turn around; oppose▫ {C}should be impeded
འོག་ནས་▫ 'og nas▪ {MSA}paścāt▪ under; below; beneath; after that
འོག་ནས་འབྱུང་བ་▫ 'og nas 'byung ba▪ appears later [in the text]
འོག་ནས་འབྱུང་བ་བཞིན་▫ 'og nas 'byung ba bzhin▪ as appears later [in the text]
འོག་མ་▫ 'og ma▪ {MSA}uttara▪ lower; what comes later
འོག་མ་འོག་མ་▫ 'og ma 'og ma▪ {PH}lower and lower
འོག་མིན་▫ 'og min▪ akaniṣṭha▪ Highest Pure Land; Not Low
འོག་མིན་གྱི་ལོངས་སྐུ་▫ 'og min gyi longs sku▪ complete enjoyment body of a Highest Pure Land
འོག་མིན་འགྲོ་▫ 'og min 'gro▪ {C}akaniṣṭha-ga▪ one who has gone to the Highest Pure Land
འོག་མིན་སྟུག་པོ་བཀོད་པ་▫ 'og min stug po bkod pa ▪ དགོད་འགོད་བཀོད་འགོད་▫ dgod 'god bkod 'god▪ akaniṣṭha; akaniṣṭhaghanavyūha▪ Heavily Adorned/Arrayed Highest Pure Land; Akaniṣṭha Pure Land
འོག་མིན་མཐར་ཐུག་▫ 'og min mthar thug▪ final highest land Tenses: future, present, past, imperative
འོག་གཞི་▫ 'og gzhi▪ under-base{D1}
འོང་▫ 'ong▪ འོང། འོང། འོངས། འོངས།▫ 'ong / 'ong / 'ongs/ 'ongs/▪ {C}pratikrāmati (=gamanam); {C} upagacchati (=abhibhūta)▪ come; will▫ {C} comes back; journeys; come (to); go to; be overpowered; approach; take to; undergo; [with na: remain unaware of]
འོང་འགྱུར་བ་▫ 'ong 'gyur ba▪ {C}upagacchati; {C} upāgameyā▪ come; will▫ {C}comes back; journeys; come to; go to; be overpowered; approach; take to; undergo; [with na: remain unaware of]; would return
འོང་པ་དང་ལྐུག་པ་▫ 'ong pa dang lkug pa▪ {C}eḍa-mūka ▪ {C}dumb sheep
འོང་བ་▫ 'ong ba▪ འོང། འོང། འོངས། འོངས།▫ 'ong / 'ong / 'ongs/ 'ongs/▪ {C}āgacchati; {C}upāgameyā; {MSA}āgati; {MSA}yid du 'ong ba = mano-jña▪ come; will▫ {C}come along; approach; comes to; spurts out of; would return
འོང་བ་འགྱུར་བ་▫ 'ong ba 'gyur ba▪ {C}upagacchati▪ come; will▫ {C}comes back; journeys; come to; go to; be overpowered; approach; take to; undergo; [with na: remain unaware of]
འོང་བ་མེད་▫ 'ong ba med▪ {C}anāgamam▪ not come; not coming; will not; not approaching
འོང་བར་བགྱིད་པ་▫ 'ong bar bgyid pa▪ {C}āgamika▪ make come▫ {C}which causes to come
འོངས་▫ 'ongs▪ འོང། འོང། འོངས། འོངས།▫ 'ong / 'ong / 'ongs/ 'ongs/▪ coming; future; will come; will
འོངས་ནས་▫ 'ongs nas▪ {C}āgatya; {C}āgamya▪ having come; coming▫ {C}come along; thanks to; has come (in)to; (by) resorting to; when he has entered on; come; return again; because of; in the course of
འོད་མི་གསལ་བ་ཉིད་▫ 'od mi gsal ba nyid▪ {MSA} abhāsvara▪ unclear light
འོད་ཟེར་▫ 'od zer▪ {C}prabhā; {MSA}raśmi; {MSA} aṃśu; {MSA}kiraṇa; {MSA}ābha▪ rays of light; ray འོད་ཟེར་ཀུན་ནས་འཕགས་པ་གཤེགས་པའི་དཔལ་བརྩེགས་རྒྱལ་པོ་▫ 'od zer kun nas 'phags pa gshegs pa'i dpal brtsegs rgyal po▪ {C}samudgata-raśmi-śrīkūṭa-rāja ▪ Samudgata-raśmi-śrīkūṭa-rāja [p.n.]
འོད་ཟེར་གོ་ཆ་▫ 'od zer go cha▪ {PH}[Nepali King] Aṃśuvarman
འོད་ཟེར་ཅན་▫ 'od zer can▪ {Toh.566} mārīcī▪ {PH} Mārīcī
འོད་ཟེར་རབ་ཏུ་འགྱེད་པ་▫ 'od zer rab tu 'gyed pa▪ {C} raśmi-pramukto▪ luminous; light-giving▫ {C}the shedding of rays
འོད་བཟང་པོ་▫ 'od bzang po▪ {C}avabhāsa▪ {C} splendor; light; radiance; illumination; spread the light; lustre; come to hear
འོད་གསལ་གྱི་ལྷ་▫ 'od gsal gyi lha▪ {PW8-H} ābhāsvaradeva▪ {PH}Ābhāsvara gods▫ འོད་གསལ་གྱི་ལྷའི་རིས་ལས་སེམས་ཅན་འགའ་ཞིག་ཤི་འཕོས་ཏེ་་་་▫ A single sentient being from the class of Ābhāsvara gods dies and transmigrates, and hence ...▫ {PW8-H}
འོས་▫ 'os▪ (√arh): {MSA}arhati; arha▪ suitable▫ རྟོགས་པའི་འོས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་▫ rtogs pa'i 'os su gyur pa'i chos ▫ the quality of being suitable for realization{LWT Tenses: future, present, past, imperative 103}
འོས་པ་▫ 'os pa▪ arha; {MSA}gzung bar 'os pa = ādeya ▪ suitable▫ {PH}suitable; worthy
འོས་པ་ཉིད་▫ 'os pa nyid▪ {PH}most suitable; most appropriate
འོས་པ་མ་ཡིན་པ་▫ 'os pa ma yin pa▪ {MSA}an-arha▪ unsuitable; not suitable
ཡ་▫ ya▪ one of a pair; {T} an odd number
ཡ་གིར་▫ ya gir▪ up there
ཡ་ང་པ་▫ ya nga pa▪ {PH}frightening
ཡ་ང་པ་ཅན་▫ ya nga pa can▪ {PH}dangerous
ཡ་ང་བ་▫ ya nga ba▪ fright
ཡ་སྟག་▫ ya stag▪ {PH}sacrificial scapegoat (Bon-po tech. term)
ཡ་སྟག་ནང་པ་▫ ya stag nang pa▪ {PH}entrails of a sacrificial scapegoat (Bon-po tech. term)
ཡ་བྲལ་▫ ya bral▪ separated
ཡ་མ་བརླ་▫ ya ma brla▪ {C}vaśika▪ {C}devoid of; void
ཡ་མ་བརླ་ཉིད་▫ ya ma brla nyid▪ {C}vaśikatā▪ {C} voidness
ཡ་མ་བརླར་▫ ya ma brlar▪ {C}vaśika▪ {C}devoid of; void
ཡ་རྩེ་▫ ya rtse▪ {PH}Yatse [a reagion in Ngari]
ཡ་མཚན་▫ ya mtshan▪ {PH}strange; miraculous
ཡ་མཚན་ཅན་▫ ya mtshan can▪ {A4C} pāsaṇḍa▪ {PH} hypocritical philosopher; philosophers with strange views
ཡ་མཚན་པ་▫ ya mtshan pa▪ {PH}miraculous events▫
གལ་ཆེ་ཞིང་ཡ་མཚན་པ།▫ important and miraculous events ▫ {W23693} Mkhas-grub-rnam-thar-bsdus-pa; 2a.4
ཡག་པོ་▫ yag po▪ good
ཡག་ཤོས་▫ yag shos▪ {PH}best
ཡང་▫ yang▪ {L}yadyāpi; {C}kiṃcāpi; {MV 1}ca; {MV 2.1d; MSA}punar▪ (1) but; even; also; again; and; (2) light [as in not heavy]{D1}▫ {PH}light [as in not heavy]▫ {C}although; even ifཡང་ཞིང་གཡོ་བ་▫ yang zhing g.yo ba▫ light and moving [definition of air (rlung, vāyu)]
ཡང་ངེ་གཡེང་ངེ་▫ yang nge g.yeng nge▪ colloquial speech
ཡང་སྔོན་▫ yang sngon▪ {PH}even before▫ དཔེ་འདི་རྗེ་བཙུན་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོའི་ཡང་སྔོན་ཞིག་ལ་བྲིས་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ་ནས་་་་▫ dpe 'di rje btsun tsong kha pa chen po'i yang sngon zhig la bris pa yin nam snyam nas ...▫ Having thought, "might this text have been written even before the great Tsong-kha-pa?" ...▫ {GCG} p. 17
ཡང་འཇུག་▫ yang 'jug▪ secondary suffix
ཡང་དག་▫ yang dag▪ {LCh,C,MSA}samyak; tathya ▪ real [e.g., objects]; authentic; correct [e.g.; consciousnesses]; reality; right▫ {C}in the right way; right(ly)
ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་▫ yang dag kun rdzob▪ བརྫབ་རྫོབ་བརྫབས་རྫོབས་▫ brdzab rdzob brdzabs rdzobs▪ samyaksaṃvṛti▪ real/correct conventionality; concealer/obscurer of reality▫ {PH}real conventional [truth]
ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་▫ yang dag kun rdzob kyi bden pa▪ {PH}real conventional truth
ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་▫ yang dag kun rdzob bden pa ▪ བརྫབ་རྫོབ་བརྫབས་རྫོབས་▫ brdzab rdzob brdzabs rdzobs ▪ tathyasaṃvṛtisatya▪ real/correct concealer-truth; real/correct conventional truth
ཡང་དག་བཀོད་▫ yang dag bkod▪ དགོད་འགོད་བཀོད་འགོད་▫ dgod 'god bkod 'god▪ {MSA}samāpādita▪ correctly/thoroughly set/state/establish/arrange/ register/make a record/place [on throne]/put [a signature]/array/affix
ཡང་དག་གྲུབ་པ་▫ yang dag grub pa▪ {C}samudāgama ▪ real establishment; correctly established▫ {C} full attainment; final achievement; full possession; full knowledge Tenses: future, present, past, imperative
ཡང་དག་འགྲུབ་▫ yang dag 'grub▪ {MV}samudāgama▪ real establishment; correctly established
ཡང་དག་འགྲུབ་པ་▫ yang dag 'grub pa▪ {C} samudāgama▪ real establishment; correctly established▫ {C}full attainment; final achievement; full possession; full knowledge
ཡང་དག་སྒྲུབ་པ་▫ yang dag sgrub pa▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {MV} samyak-prapannatā; {MSA}saṃpādana▪ real establishment; correctly established
ཡང་དག་སྒྲུབ་པར་བྱེད་▫ yang dag sgrub par byed▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {MSA}(sam-ud-ā √nī): samudānayet▪ correctly establish
ཡང་དག་སྒྲུབ་བྱེད་ཚེ་▫ yang dag sgrub byed tshe▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {C} samācaramāṇu▪ when correctly established▫ {C}while moving unto
ཡང་དག་ངེས་པར་འབྱུང་བ་སྨྲ་▫ yang dag nges par 'byung ba smra▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {MSA}samyag-niryāṇa-vaktṛ▪ proponent of correct definite emergence ? {T}
ཡང་དག་ཆོས་སྒྲུབ་བྱེད་ཚེ་▫ yang dag chos sgrub byed tshe▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {C}samācaramāṇu▪ when correctly established▫ {C}while moving unto
ཡང་དག་ཆོས་རབ་སྟོན་▫ yang dag chos rab ston▪ {MSA}samyag-dharma-prakāśana▪ teach correct doctrines
ཡང་དག་མཆོད་བྱེད་▫ yang dag mchod byed▪ {MSA} (saṃ √man): saṃmānayati▪ worship correctly {T}
ཡང་དག་བརྗོད་▫ yang dag brjod▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}samudīrita▪ correctly express; correctly state▫ {C}proclaimed
ཡང་དག་བརྗོད་པ་▫ yang dag brjod pa▪ {C} samudīrita; {Toh.360} saṃgītiḥ▪ {PH}correctly express
ཡང་དག་ཉིད་▫ yang dag nyid▪ {C}bhūta; {MSA,MV} samyaktva▪ correctness; real; reality; realness▫ {C}to be; genuine; consists in; what is real; when he has proper; which really corresponds to; truly real
ཡང་དག་ཉིད་བསྒྲིབས་ནས་▫ yang dag nyid bsgribs nas ▪ {MSA}tattvaṃ saṃchādya (saṃ √chad)▪ having obstructed reality ? {T}
ཡང་དག་ལྟ་▫ yang dag lta▪ བལྟ་ལྟ་བལྟས་ལྟོས་▫ blta lta bltas ltos▪ {C}draṣṭavya▪ correct view▫ {C}one should view; should be viewed/seen
ཡང་དག་བརྟེན་▫ yang dag brten▪ {MSA}samāśrita▪ correct basis; real basis
ཡང་དག་བསྟན་▫ yang dag bstan▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་ ▫ bstan ston bstand stond▪ {MSA}samudāhṛta▪ correct teaching; teach correctly
ཡང་དག་མཐའ་▫ yang dag mtha'▪ ཡང་དག་པའི་མཐའ་▫ yang dag pa'i mtha'▪ {MV}bhūta-koṭi▪ limit of correctness; limit of reality; real limit; reality limit
ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་▫ yang dag mtha' mngon du byed pa▪ actualize the limit of reality
ཡང་དག་མཐའ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པ་▫ yang dag mtha' mngon du mi byed pa▪ not actualize the limit of reality
ཡང་དག་འཐོབ་▫ yang dag 'thob▪ ཐོབ། འཐོབ་འཐོབ་ཐོབ་འཐོབས་ ▫ thob/'thob 'thob thob 'thobs▪ {C}samaśnute; {C} samāpnoti▪ correctly obtain; real attainment▫ {C}gain; accomplish
ཡང་དག་དད་པའི་རྗེས་འབྲང་བ་▫ yang dag dad pa'i rjes 'brang ba▪ followers of right faith
ཡང་དག་བདེན་པ་▫ yang dag bden pa▪ Paramārthasamudgata (pn. of bodhisattva); the Indian master Paramārtha
ཡང་དག་འདའ་བར་འགྱུར་▫ yang dag 'da' bar 'gyur▪ {C} samatikrānta▪ correctly pass beyond; real passing beyond▫ {C}having transcended; completely transcended
ཡང་དག་འདས་▫ yang dag 'das▪ {C}samatikrama; {C} samatikramu▪ correctly pass beyond; real passing beyond▫ {C}having transcended; completely transcended; overcoming; transcending; transcended Tenses: future, present, past, imperative
ཡང་དག་བསྡུས་པ་▫ yang dag bsdus pa▪ བསྡུ་སྡུད་བསྡུས་སྡུས་▫ bsdu sdud bsdus sdus▪ {C}saṃgraha; {MSA} samuccaya▪ {C}comprehension; assembling; comprehended; attraction; comprising; complete removal of
ཡང་དག་གནས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་▫ yang dag gnas pa la brten nas▪ {MSA}samyak-sthitim upāśritya▪ depending upon a correct basis; depending upon a real basis
ཡང་དག་པ་▫ yang dag pa▪ {C}samyaktva; {MSA} tattva; {MSA,MV}bhūta; {MSA}saṃśuddhi; {MSA} samyag-dṛṣṭi(?)▪ [again-pure]; correct; very pure; real; complete; reality▫ {C}righteousness; rightness
ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་▫ yang dag pa ji lta ba bzhin du▪ {L,MSA,MV}yathā-bhūta; {C}yathāvat▪ as it really is▫ {C}a fact; really existing
ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་▫ yang dag pa ji lta ba bzhin du rtogs par bya ba▪ རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་▫ rtogs rtogs rtogs rtogs▪ {C}yathābhūta-prativedha▪ understanding in accordance with how it really is▫ {C}penetration into what truly is
ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་▫ yang dag pa ji lta ba bzhin du rtogs par byed pa▪ རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་▫ rtogs rtogs rtogs rtogs▪ {C}yathābhūta-pratyavekṣaṇatā▪ understand in accordance with how it really is▫ {C}contemplation as it really is
ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བརྟགས་པ་▫ yang dag pa ji lta ba bzhin du brtags pa▪ བརྟག་རྟོག་བརྟགས་རྟགས་▫ brtag rtog brtags rtags▪ {C}yathābhūta-pratyavekṣaṇatā▪ investigate in accordance with how it really is▫ {C}comtemplation as it really is
ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་▫ yang dag pa ji lta ba bzhin du yongs su shes pa▪ {C}yathābhūta-parijñā▪ thoroughly cognize in accordance with how it really is▫ {C} comprehension as it really is
ཡང་དག་པ་ཇི་བཞིན་ཉིད་▫ yang dag pa ji bzhin nyid▪ {MSA}tattvaṃ tathatā▪ real reality
ཡང་དག་པ་ཉིད་▫ yang dag pa nyid▪ {MV}samyaktva; {L}bhūtatā▪ correctness; completeness; reality
ཡང་དག་པ་ཉིད་སྐྱོན་མེད་པ་▫ yang dag pa nyid skyon med pa▪ {L}samyaktva-niyama▪ faultless reality; faultless correctness
ཡང་དག་པ་ཉིད་རྗེས་སུ་རྟོགས་པས་▫ yang dag pa nyid rjes su rtogs pas▪ རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་▫ rtogs rtogs rtogs rtogs▪ {C}bhāta-anugamena▪ through understanding correctly▫ {C}keep in agreement with true reality
ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་▫ yang dag pa nyid du nges pa ▪ {C}samyaktva-niyata▪ faultless reality; faultless correctness; {T} ascertain correctly▫ {C} destined for salvation
ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ་ཞུགས་པ་▫ yang dag pa nyid du nges pa la zhugs pa▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {C}samyaktva-niyāma(m) avakrānta▪ {C}one who is certain that he has got safely out of this world
ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་▫ yang dag pa ma yin▪ {MV}abhūta; {MV}na ... tattvataḥ▪ incorrect; not pure; not real; incomplete
ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་▫ yang dag pa ma yin pa kun tu rtog pa▪ {MV}abhūta-parikalpa▪ incorrect conception; conception of the incorrect {T}
ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་བརྟག་པ་▫ yang dag pa ma yin pa kun brtag pa▪ {MSA}abhūta-parikalpa ▪ incorrect investigation; investigation of the incorrect {T}
ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་▫ yang dag pa ma yin pa kun brtags pa'i ngo bo nyid▪ abhūtaparikalpita¬svabhāva▪ unreal imputational nature
ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་མཚན་མ་▫ yang dag pa ma yin pa mtshan ma▪ {MSA}atattva ... nimitta▪ unreal sign; incorrect sign
ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་▫ yang dag pa ma yin pa yongs su 'dzin par byed▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C}abhūta- Tenses: future, present, past, imperative parigrāha▪ apprehending what is unreal▫ {C} one who seizes on what is unreal
ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་འཛིན་པ་▫ yang dag pa ma yin pa la 'dzin pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C}abhūta-grāha▪ apprehending what is unreal▫ {C}seizing on what is unreal
ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ལས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་▫ yang dag pa ma yin pa las yongs su brtags pa▪ བརྟག་རྟོག་བརྟགས་རྟགས་▫ brtag rtog brtags rtags▪ {C}abhūta-parikalpita▪ imputation of what is unreal▫ {C} imagined and unreal
ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་▫ yang dag pa ma yin pa'i kun tu rtog pa▪ {MSA}abhūta-parikalpa▪ imputation of what is unreal ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་རྟོག། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ། ཡང་དག་མིན་ཀུན་རྟོག་▫ yang dag pa ma yin pa'i kun rtog; yang dag pa ma yin pa'i kun tu rtog pa ; yang dag min kun rtog▪ abhūtaparikalpa▪ unreal ideation
ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཡོངས་སུ་མི་འཛིན་པ་▫ yang dag pa ma yin pa'i chos yongs su mi 'dzin pa▪
གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C} abhūta-dharma-aparigrahāka▪ a person who does not apprehend unreal phenomena▫ {C}one who does not take hold of unreal dharmas
ཡང་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་▫ yang dag pa'i kun rdzob▪ {PH} real conventional [truth]
ཡང་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་▫ yang dag pa'i kun rdzob bden pa▪ {PH}real conventional truth
ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་▫ yang dag pa'i sgrub pa▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {MSA} samyak-pratipatti▪ correctly established; correct establishment
ཡང་དག་པའི་ངག་▫ yang dag pa'i ngag▪ {MV}samyag-vāc▪ correct speech
ཡང་དག་པའི་ངག་དང་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང་འཚོ་བ་▫ yang dag pa'i ngag dang las kyi mtha' dang 'tsho ba▪ {MSA} samyag-vāk-karmāntājīva▪ correct speech, aims of action, and livelihood {T}
ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་▫ yang dag pa'i ting nge 'dzin ▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {L,MSA,MV}samyak-samādhi▪ correct meditative stabilization
ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་▫ yang dag pa'i rtog pa▪ {MSA} samyak-saṃkalpa▪ correct conceptuality; conceive correctly
ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་▫ yang dag pa'i lta ba▪ བལྟ་ལྟ་བལྟས་ལྟོས་▫ blta lta bltas ltos▪ {L,MSA,MV}samyag-dṛṣṭi; samyakdṛṣṭi▪ correct view
ཡང་དག་པའི་མཐའ་▫ yang dag pa'i mtha'▪ {C,MV} bhūta-koṭi▪ reality-limit
ཡང་དག་པའི་མཐའ་མ་ཡིན་པ་▫ yang dag pa'i mtha' ma yin pa▪ {C}abhūta-koṭi▪ no reality-limit
ཡང་དག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་▫ yang dag pa'i de bzhin nyid▪ {C}bhūta-tathatā▪ real suchness
ཡང་དག་པའི་དོན་▫ yang dag pa'i don▪ {C}bhūto 'rtho▪ true in fact; correct meaning; real object▫ {C}as the truly real fact ཡང་དག་པའི་དོན་གོམས་པ་ཡང་མི་དགོས་པར་གསུངས་སོ་▫ yang dag pa'i don goms pa yang mi dgos par gsungs so▪ it is not necessary that one become familiar with something which is true in fact{MGP}
ཡང་དག་པའི་དོན་གྱི་▫ yang dag pa'i don gyi▪ {C} bhūta-arthika▪ which is true in fact; which is the true meaning; which is a real object▫ {C}in a true sense
ཡང་དག་པའི་དོན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་▫ yang dag pa'i don du thams cad mkhyen pa nyid▪ མཁྱེན་མཁྱེན་མཁྱེནད་མཁྱེནད་▫ mkhyen mkhyen mkhyend mkhyend▪ {MSA}bhūtārtha-sarva-jñatva▪ exalted knower of everything that is true in fact
ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་▫ yang dag pa'i dran pa▪ {MSA,MV}samyak-smṛti▪ correct mindfulness
ཡང་དག་པའི་གདམས་ངག་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་▫ yang dag pa'i gdams ngag rjes su bstan pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ {MSA}avavādānuśāsana (samyag-)▪ teaching correct advice/instruction/counsel/preceptual instruction/advisory speech/exhortation
ཡང་དག་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་▫ yang dag pa'i sbyor ba yid la byed pa▪ སྦྱར་སྦྱོར་སྦྱརྡ་སྦྱོརྡ་▫ sbyar sbyor sbyard sbyord▪ {MSA}samyak-prayoga-manaskāra ▪ applying the mind to correct training; mental application which is correct training
ཡང་དག་པའི་དམིགས་པ་▫ yang dag pa'i dmigs pa ▪ དམིགས་དམིགས་དམིགས་དམིགས་▫ dmigs dmigs dmigs dmigs▪ samyak-ālambana▪ real object of observation
ཡང་དག་པའི་སྨོན་ལམ་▫ yang dag pa'i smon lam▪ {MSA}samyak-praṇidhāna▪ correct vow; real vow; {T} correct prayer-wishes▫ {PH}proper aspirational-prayer
ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བ་▫ yang dag pa'i rtsol ba▪ {MV,MSA}samyag-vyāyāma▪ correct exertion {T}
ཡང་དག་པའི་ཚུལ་▫ yang dag pa'i tshul▪ {C}bhūta-naya ▪ correct mode; correct way▫ {C}true reality; the really true principle
ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་▫ yang dag pa'i 'tsho ba▪ {MV} samyag-ājīva▪ correct livelihood {T}
ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་▫ yang dag pa'i ye shes▪ {MV} samyag-jñāna▪ correct exalted wisdom; real exalted wisdom
ཡང་དག་པའི་རིགས་ལམ་▫ yang dag pa'i rigs lam▪ {PH}path of correct reasoning
ཡང་དག་པའི་ལམ་གྱི་ཆོས་▫ yang dag pa'i lam gyi chos▪ {PH}attributes of the pure path
ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་▫ yang dag pa'i las kyi mtha' ▪ {MV}samyak-karmānta▪ correct aims of action {T}; correct intentions
ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་▫ yang dag pa'i shes pa▪ consciousness of reality
ཡང་དག་པའི་ཤེས་པས་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་▫ yang dag pa'i shes pas sems shin tu rnam par grol ba▪ འགྲོལ་བགྲོལད་གྲོལ་གྲོལད་▫ 'grol 'grold grol grold ▪ {C}samyag-ājñā-suvimukti-citta▪ thoroughly liberate the mind through correct cognition▫ {C}their hearts well freed by right understanding
ཡང་དག་པར་▫ yang dag par▪ samyak▪ correctly; really; completely ཡང་དག་པར་ཀུན་ཤེས་པོས་སེམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་▫ yang dag par kun shes pos sems shin tu rnam par grol ba▪ འགྲོལ་བགྲོལད་གྲོལ་གྲོལད་▫ 'grol 'grold grol grold▪ {C}samyag-ājñā-suvimukti-citta▪ thoroughly liberate the mind through correct cognition▫ {C}their hearts well freed by right understanding
ཡང་དག་པར་སྐུལ་བ་▫ yang dag par skul ba▪ {C} samādāpayati▪ correctly exhort; correctly arouse; correctly incite▫ {C}instigate; causes to be undertaken; encourages to
ཡང་དག་པར་སྐྱོན་མེད་པར་ཞུགས་པ་▫ yang dag par skyon med par zhugs pa▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {C}avakrānta-niyāmā▪ enter into complete faultlessness▫ {C}those who have entered on the certainty of definite salvation
ཡང་དག་པར་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་▫ yang dag par bskyed par 'gyur▪ བསྐྱེད་སྐྱེད་བསྐྱེད་སྐྱེད་▫ bskyed skyed bskyed skyed▪ {C}saṃjanayati▪ correctly generate; really produce▫ {C}create; generate
ཡང་དག་པར་བསྐྱེད་པར་བྱེད་▫ yang dag par bskyed par byed▪ བསྐྱེད་སྐྱེད་བསྐྱེད་སྐྱེད་▫ bskyed skyed bskyed skyed ▪ {C}saṃjanayati▪ correctly generate; really produce▫ {C}create; generate
ཡང་དག་པར་བསྐྲུལ་བ་▫ yang dag par bskrul ba▪ {C} samādāna▪ {C}undertaking; (one who gives his undivided) attention to; take upon themselves; sense of obligation; they have acquired; has cultivated
ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་▫ yang dag par grub pa▪ samyak-siddhi; {C}samudāgama▪ true establishment; establishment as its own reality; established as (its own) reality; established as [its own] reality; Tenses: future, present, past, imperative existence as [its own] reality▫ {C}full attainment; final achievement; full possession; full knowledge
ཡང་དག་པར་དགའ་བར་བྱའོ་▫ yang dag par dga' bar bya'o▪ {C}pratisaṃmodayati▪ one should be truly happy▫ {C}to be polite and friendly
ཡང་དག་པར་འགོད་པ་▫ yang dag par 'god pa▪ དགོད་འགོད་བཀོད་འགོད་▫ dgod 'god bkod 'god▪ {C} samādāpayati▪ truly/correctly set/establish▫ {C} instigate; causes to be undertaken; encourages to
ཡང་དག་པར་འགྱེད་པ་▫ yang dag par 'gyed pa▪ {L} saṃcodayanti▪ correctly impel; impel
ཡང་དག་པར་འགྲུབ་▫ yang dag par 'grub▪ {MSA} samudāgata▪ truly establish; correctly establish
ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པ་▫ yang dag par 'grub pa▪ {C,MSA,MV}samudāgama▪ truly establish; true establishment; correctly establish▫ {C}full attainment; final achievement; full possession; full knowledge
ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་བྱ་བ་▫ yang dag par 'grub par bya ba▪ འགྲུབ་འགྲུབ་འགྲུབས། གྲུབ་གྲུབས་▫ 'grub 'grub 'grubs/grub grubs▪ {MSA}samudāgama▪ object of true establishment; truly established object
ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་▫ yang dag par 'grub par byed pa▪ འགྲུབ་འགྲུབ་འགྲུབས། གྲུབ་གྲུབས་▫ 'grub 'grub 'grubs/grub grubs▪ {MSA}samudāgama▪ truly establish
ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་▫ yang dag par sgrub▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {C} samudāgacchati (=samudagacchati)▪ true establishment; truly establish; correctly establish ▫ {C}arrive at; result in full knowledge; gain full knowledge; attain enlightenment; fise up together; reach the fullness of perfection
ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་▫ yang dag par sgrub pa▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs ▪ {C}samudāgacchati; {L}samudāgama▪ true establishment; truly establish; correctly establish ▫ {C}arrive at; result in full knowledge; gain full knowledge; attain enlightenment; fise up together; reach the fullness of perfection
ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའི་དེ་ཁོ་ན་▫ yang dag par sgrub pa'i de kho na▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {MV}samyakpratipatti-tattva▪ truly established reality
ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་▫ yang dag par sgrub pa'i de bzhin nyid▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {MSA}samyak-pratipatti-tathatā▪ truly established suchness
ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ་▫ yang dag par sgrub par byed do▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {MSA}(saṃ √pad): saṃpādayeyam ▪ truly establish; correctly establish
ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པ་▫ yang dag par bsgrub pa ▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ (sam-ud-ā √gam): {C}samudāgamanatā; {MV}samudāgacchati▪ truly establish; true establishment; correctly establish▫ {C}arrives at the full possession of
ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པར་བགྱིས་▫ yang dag par bsgrub par bgyis▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {C}samudāgamya▪ truly establish; true establishment; correctly establish▫ {C}in full possession of
ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པར་འགྱུར་▫ yang dag par bsgrub par 'gyur▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {C}saṃsādhayati; {C}samudāgacchati ▪ truly establish; correctly establish▫ {C} accomplish
ཡང་དག་པར་བསྒྲུབས་པ་▫ yang dag par bsgrubs pa▪
བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs ▪ {C,MSA}samudānīta▪ truly establish; true establishment; correctly establish▫ {C}procured (a claim or right to)
ཡང་དག་པར་བཅོམ་▫ yang dag par bcom▪ གཞོམ་འཇོམས་བཅོམ་ཆོམས་▫ gzhom 'joms bcom choms▪ {L}utsarga▪ completely destroy/overcome/triumph over
ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་▫ yang dag par bcom pa▪ གཞོམ་འཇོམས་བཅོམ་ཆོམས་▫ gzhom 'joms bcom choms▪ {C} samutsāditatva; {C,MSA}samudghāta; {MSA} samutpāṭana▪ completely destroy/overcome/ Tenses: future, present, past, imperative triumph over▫ {C}has been utterly destroyed; uprooting
ཡང་དག་པར་ཆད་པ་▫ yang dag par chad pa▪ འཆད་འཆད་ཆད་ཆད་▫ 'chad 'chad chad chad▪ {C}samucchinna; {C}samucchinnatva▪ completely cut; complete annihiliation▫ {C}completely cut off; abolished; has been quite cut off; free from
ཡང་དག་པར་འཇུག་▫ yang dag par 'jug▪ {MSA}samyag vartate▪ correctly engage in; correctly enter into; real engagement
ཡང་དག་པར་འཇུག་པ་▫ yang dag par 'jug pa▪ {C} sampraveśa▪ correctly engage in; correctly enter into; real engagement▫ {C}entrance
ཡང་དག་པར་འཇུག་པར་བྱེད་▫ yang dag par 'jug par byed▪ {C}saṃniveśayati▪ correctly engage in; correctly enter into▫ {C}entrust
ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་བྱེད་▫ yang dag par 'jog par byed ▪ {C}pratiṣṭhāpayati▪ correctly posit; establish▫ {C}get from
ཡང་དག་པར་འཇོམས་པ་▫ yang dag par 'joms pa▪ གཞོམ་འཇོམས་བཅོམ་ཆོམས་▫ gzhom 'joms bcom choms▪ {C} samudghāta▪ completely destroy; completely supress▫ {C}uprooting
ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་བལྟའོ་▫ yang dag par rjes su blta'o ▪ {C}paśyati▪ correctly view; completely view▫ {C}to see
ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་▫ yang dag par rjes su mthong ▪ {MSA,MV}(sam-anu √paś): samanupaśyati▪ completely observe; correctly observe
ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་བ་▫ yang dag par rjes su mthong ba▪ {C}samanupaśyati▪ completely observe; correctly observe▫ {C}reviews
ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མ་མཐོང་▫ yang dag par rjes su ma mthong▪ {C}asamanupaśyan▪ not completely observe; incorrectly observe▫ {C}(since I) do not see; not reviewing; do not see as a real thing
ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་བ་▫ yang dag par rjes su mi mthong ba▪ {C}asamanupaśyanatā▪ not completely observe; incorrectly observe▫ {C} non-reviewing
ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ་▫ yang dag par brjod pa▪ {C} samudīrita; {Toh.360} saṃgītiḥ▪ {PH}correctly express
ཡང་དག་པར་ཉམས་པ་▫ yang dag par nyams pa▪ {MSA} samudghāta▪ completely abandon
ཡང་དག་པར་རྟོག་པ་▫ yang dag par rtog pa▪ {MSA} saṃkalpa▪ completely conceive
ཡང་དག་པར་རྟོགས་པ་▫ yang dag par rtogs pa▪ རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་▫ rtogs rtogs rtogs rtogs▪ {C} sampratyaya (=saṃpratipatti; samyagavabodhi) ▪ completely realize; correctly realize▫ {C} conviction
ཡང་དག་པར་ལྟ་▫ yang dag par lta▪ བལྟ་ལྟ་བལྟས་ལྟོས་▫ blta lta bltas ltos▪ {C}vyavalokayati▪ completely view; correctly view▫ {C}behold; survey; consider; look down (on) (from on high)
ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་▫ yang dag par ston pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ {C} saṃharṣayati; {C}saṃdarśika; {C}saṃdarśayati; {L}samprakāśana; {C}samprakāśayati; {C} samprakāśanā; {MSA}saṃdarśana; {MSA} saṃdeśanatā; {MSA}samākhyāna; {MSA}samyag-darśikatva; {MSA}samyag-deśikatva▪ completely teach; correctly teach▫ {C}incites; instructs; reveals; show (up); hold up to; instruct; exhibits; make visible; to illuminate; reveal; explain; revelation
ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་▫ yang dag par ston par byed pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ {C}saṃdarśika; {C}samprakāśayati▪ completely teach; correctly teach▫ {C}incites; instructs; reveals; show (up); hold up to; instruct; exhibits; make visible; to illuminate; reveal; explain; revelation
ཡང་དག་པར་བསྟན་པ་▫ yang dag par bstan pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ {C} saṃdarśayati▪ completely teach; correctly teach▫ {C}show (up); hold up to; instruct; exhibits; make visible; to illuminate; reveal; explain; revelation Tenses: future, present, past, imperative
ཡང་དག་པར་བསྟེན་པ་▫ yang dag par bsten pa▪ བསྟེན་སྟེན་བསྟེནད་སྟེནད་▫ bsten sten bstend stend▪ {L}saṃsevana ▪ completely/correctly rely upon/make use of/stay close to/adhere to
ཡང་དག་པར་མཐོང་▫ yang dag par mthong▪ {C} sampaśyati▪ completely view; correctly view▫ {C}beholds; have regard for
ཡང་དག་པར་མཐོང་བ་▫ yang dag par mthong ba▪ {C} sampaśyan▪ completely view; correctly view▫ {C}counting over; when he considers
ཡང་དག་པར་འཐོབ་པ་▫ yang dag par 'thob pa▪ ཐོབ། འཐོབ་འཐོབ་ཐོབ་འཐོབས་▫ thob/'thob 'thob thob 'thobs▪ {L}samudāgama▪ completely obtain; correctly attain; real attainment▫ arrive at; full attainment; final achievement; full possession; procuring; full knowledge
ཡང་དག་པར་འདའ་བ་▫ yang dag par 'da' ba▪ {C} samatikrāmati; {C}samatikrama▪ completely pass beyond; completely transcend▫ {C}transcends; overcoming; transcending
ཡང་དག་པར་འདས་པ་▫ yang dag par 'das pa▪ {C}samatikrānta; {C}samatikrāntatva; {L} samatikramya▪ completely pass beyond; completely transcend▫ {C}transcends; having transcended; completely transcended; have completely risen above; overcoming; transcending
ཡང་དག་པར་འདུ་བ་▫ yang dag par 'du ba▪ {C} samavasaraṇa▪ completely collect; completely assemble▫ {C}meeting; come together
ཡང་དག་པར་འདུ་བ་མ་ལགས་▫ yang dag par 'du ba ma lags▪ {C}asamavasaraṇa▪ not completely collect; not completely assemble▫ {C}unmeetable
ཡང་དག་པར་འདུ་ཤེས་▫ yang dag par 'du shes▪ {C} bhūta-saṃjñā▪ correct conception; {T} correct discrimination▫ {C}true perception
ཡང་དག་པར་འདུས་པ་▫ yang dag par 'dus pa▪ འདུ་ འདུ། འདུད་འདུས་འདུས་▫ 'du 'du/'dud 'dus 'dus▪ {C} pratisamharaṇatā; {C}saṃgraha▪ completely collect; completely assemble▫ {C}drawing inwards; comprehension; assembling; comprehended; attraction; comprising; that which comprehends; complete removal of; are summed up in; combine; comprised; combination; summary; means of conversion
ཡང་དག་པར་ལྡན་པ་▫ yang dag par ldan pa▪ thoroughly possess
ཡང་དག་པར་སྡོམ་པ་▫ yang dag par sdom pa▪ {MSA} saṃyama▪ correctly restrain {T}
ཡང་དག་པར་བསྡུ་བར་བྱའོ་▫ yang dag par bsdu bar bya'o▪ {C}saṃgṛhītavya▪ one should completely collect/assemble▫ {C}should win over
ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་▫ yang dag par bsdus pa▪ བསྡུ་སྡུད་བསྡུས་སྡུས་▫ bsdu sdud bsdus sdus▪ {C}saṃgraha ▪ completely collect/assemble/summarize▫ {C} drawing inwards; comprehension; assembling; comprehended; attraction; comprising; that which comprehends; complete removal of; are summed up in; combine; comprised; combination; summary; means of conversion
ཡང་དག་པར་གནས་པ་▫ yang dag par gnas pa▪ {MSA} (saṃ √sthā): saṃtiṣṭhate▪ completely abide
ཡང་དག་པར་མནོས་པ་འི་རྒྱ་▫ yang dag par mnos pa 'i rgya▪ {C}sampratīcchati; {C}sampratīcchatām▪ completely cause to receive▫ {C}welcome; assent to
ཡང་དག་པར་སྣང་བ་▫ yang dag par snang ba▪ སྣང་སྣང་སྣང་སྣང་▫ snang snang snang snang▪ {C}saṃdṛśye▪ completely appear; correctly appear▫ {C}make a good figure
ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་▫ yang dag par spong ba▪ སྤང་སྤོང་སྤངས་སྤོངས་▫ spang spong spangs spongs ▪ {MSA,MV,L}samyak-prahāṇa▪ thorough abandoning▫ (1) abandoning of afflictions already produced; (2) non-generation of afflictions not yet generated; (3) increasing of pure phenomena already generated; (4) generation of pure phenomena not yet generated
ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞི་▫ yang dag par spong ba bzhi▪ four thorough abandonings▫ Comment: abandoning non-virtues—thorough afflictions—already Tenses: future, present, past, imperative generated (mi dge ba kun nyon gyi skye ba spong ba); not generating non-virtues not yet generated (ma skyes pa mi bskyed pa); increasing virtues—the pure—already generated (dge ba rnam byang skyes pa 'phel ba); generating virtues not yet generated (ma skyes pa bskyed pa)
ཡང་དག་པར་སྤྱོད་པ་▫ yang dag par spyod pa▪ སྤྱད་སྤྱོད་སྤྱད་སྤྱོད་▫ spyad spyod spyad spyod▪ {MSA} samudācāra▪ correct practice; correctly prepare
ཡང་དག་པར་སྤྱོད་པར་འགྱུར་རོ་▫ yang dag par spyod par 'gyur ro▪ སྤྱད་སྤྱོད་སྤྱད་སྤྱོད་▫ spyad spyod spyad spyod ▪ {C}samudācārā bhaviṣyanti▪ correct practice; correctly prepare▫ {C}will persist by force of habit
ཡང་དག་པར་འཕགས་པ་▫ yang dag par 'phags pa▪ {C} samudgato▪ become completely superior▫ {C} arisen
ཡང་དག་པར་འཕགས་པར་འགྱུར་བ་▫ yang dag par 'phags par 'gyur ba▪ {C}samudagācchati (=samudagacchati)▪ become completely superior ▫ {C}arrive at; result in full knowledge; gain full knowledge; attain enlightenment; rise up together; reach the fullness of perfection
ཡང་དག་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་▫ yang dag par 'phel bar 'gyur▪ {C}saṃvardhayati▪ completely increase; correctly increase▫ {C}grows
ཡང་དག་པར་བླང་ཏེ་གནས་པ་▫ yang dag par blang te gnas pa▪ {L}samādāya-vartate▪ abide having completely adopted {T}
ཡང་དག་པར་བླངས་▫ yang dag par blangs▪ {C} samādāya▪ completely adopt; completely assume; correctly adopt▫ {C}having taken upon himself; in conformity with; undertakes to observe
ཡང་དག་པར་བླངས་པ་▫ yang dag par blangs pa▪ {C,MSA}samādāna; {L}samādāya▪ completely adopt; completely assume; correctly adopt▫ {C} having taken upon himself; in conformity with; undertakes to observe
ཡང་དག་པར་འབྱེད་པ་▫ yang dag par 'byed pa▪ {L} saṃcodayanti▪ completely separate; completely differentiate; completely open
ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་▫ yang dag par sbyor ba▪ སྦྱར་སྦྱོར་སྦྱརྡ་སྦྱོརྡ་▫ sbyar sbyor sbyard sbyord▪ {MSA}saṃyojana; {MSA}saṃniyojana▪ completely train/engage/ appply in; completely practice
ཡང་དག་པར་མྱོང་བ་▫ yang dag par myong ba▪ {MSA} saṃvedana▪ completely experience
ཡང་དག་པར་དམིགས་▫ yang dag par dmigs▪ དམིགས་དམིགས་དམིགས་དམིགས་▫ dmigs dmigs dmigs dmigs▪ {C} samupalabhyate▪ completely observe; correctly observe▫ {C}be apprehended
ཡང་དག་པར་སྨྲ་བས་སྨྲ་བ་ཡིན་▫ yang dag par smra bas smra ba yin▪ {C}samyag-vadamāno vadet▪ propound through correctly propounding▫ {C} he would be speaking right ཡང་དག་པར་ཚིམ་པར་མཛད་ཅིང་ཡང་དག་པར་སྟོབས་པ་དང་ ▫ yang dag par tshim par mdzad cing yang dag par stobs pa dang▪ {C}saṃtarpana▪ {C}refreshment
ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་▫ yang dag par 'dzin du 'jug ▪ {C}samādāpayati (=grahaṇāya yatna-karaṇāt) ▪ engage in completely apprehending▫ {C} instigate; causes to be undertaken; encourages to
ཡང་དག་པར་འཛིན་པ་▫ yang dag par 'dzin pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C}pratyeṣaka (=grāhaka); {MV}samādāna▪ completely apprehend; correctly apprehend▫ {C}those who grasp; recipient; one who has an interest in; one who searches for
ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་▫ yang dag par rdzogs pa'i byang chub▪ {C,MSA}samyak-saṃbodhi; {L}anuttarā-samyak-saṃbodhi▪ complete, perfect enlightenment▫ complete unsurpassable enlightenment; {C}full enlightenment
ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་▫ yang dag par rdzogs pa'i sangs rgyas▪ {L}samyak-saṃbuddha▪ complete, perfect Buddha; completely, perfectly Buddhified
ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སེང་གེ་རྩལ་▫ yang dag par rdzogs pa'i sangs rgyas seng ge rtsal▪ *Siṃha-vikrama; {MaVy} Siṃha-vikramaḥ (= seng ge'i tsal)▪ {PH}the completely perfect Buddha Tenses: future, present, past, imperative Siṃha-vikrama
ཡང་དག་པར་ཞི་བར་བྱེད་པ་▫ yang dag par zhi bar byed pa▪ {C}praśamana▪ completely pacify▫ {C} allayer; appeasing
ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་▫ yang dag par zhugs pa▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {C} samārohati; {C,L}samprasthita; {C}samyak-pratipanna▪ completely enter; correectly approach▫ {C}mount on; set out for; reside in; one who progresses in the right direction
ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་འཇུག་▫ yang dag par zhugs pa 'jug▪ ཞུག་འཇུག་ཞུགས་ཞུགས་▫ zhug 'jug zhugs zhugs▪ {C}sampratiṣṭhati▪ completely enter; correectly approach▫ {C}set out (for)
ཡང་དག་པར་ཞུམ་▫ yang dag par zhum▪ འཇུམ་འཇུམས་ཞུམ་ཞུམས་▫ 'jum 'jums zhum zhums▪ {C}saṃyojana ▪ completely slack/discouraged/weak/timid/ cowardly▫ {C}fetter
ཡང་དག་པར་གཞོམ་པ་▫ yang dag par gzhom pa▪ གཞོམ་འཇོམས་བཅོམ་ཆོམས་▫ gzhom 'joms bcom choms▪ {C} samudghāta▪ complete destruction; completely destroy▫ {C}uprooting
ཡང་དག་པར་ཟད་པ་▫ yang dag par zad pa▪ {C,MSA} saṃkṣaya▪ complete extinction; completely exhaust
ཡང་དག་པར་གཟིགས་ནས་▫ yang dag par gzigs nas▪ having correctly seen
ཡང་དག་པར་གཟིགས་པས་▫ yang dag par gzigs pas▪ {C}paśyan▪ through having correctly seen▫ {C} seeing; knows what he does
ཡང་དག་པར་གཟེང་ས་བསྟོད་པ་▫ yang dag par gzeng sa bstod pa▪ {C}samuttejayati▪ {C}fill with enthusiasm; instigates to
ཡང་དག་པར་བཟུང་བ་▫ yang dag par bzung ba▪ {MSA} saṃdhāraṇa; {C}saṃgṛhīta▪ correctly apprehend; correctly grasp▫ {C}embodied in; comprised; collected; incorporated; comprehended
ཡང་དག་པར་ཡོད་པ་▫ yang dag par yod pa▪ exist as [its own] reality; really exist
ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་དགའ་བར་མཛད་པའི་ཕྱིར་▫ yang dag par rab tu dga' bar mdzad pa'i phyir▪ {C} sampraharṣaṇa-artham▪ {C}in order to gladden
ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་འཇོག་གོ་▫ yang dag par rab tu 'jog go▪ {MSA}samyak pradadhāti▪ correctly posit
ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་སྟོན་པ་▫ yang dag par rab tu ston pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond ▪ (saṃ-pra √kāś): {MSA}saṃprakāśaka; {C} samprakāśanā▪ correctly teach; correct teaching; correctly indicate▫ {C}reveal; revelation
ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་བརྩོན་པ་▫ yang dag par rab tu brtson pa▪ {MSA}samyak-prayukta▪ correct effort
ཡང་དག་པར་རིག་པ་▫ yang dag par rig pa▪ {L} pratisaṃvid▪ correct awareness; correct knowledge
ཡང་དག་པར་ལེན་▫ yang dag par len▪ (sam-ā √dā): {MSA}samātte; {MSA}samādatte▪ correctly appropriate; completely take
ཡང་དག་པར་ལེན་དུ་འཇུག་པ་▫ yang dag par len du 'jug pa▪ {MSA}samādāpana; {MSA}samādāpayati; {MSA}samādāpayate▪ engage in correct appropriation; correctly appropriate; completely take
ཡང་དག་པར་ལེན་པ་▫ yang dag par len pa▪ {MSA} samādāna▪ correctly appropriate; completely take
ཡང་དག་པར་ལེན་པར་བྱེད་▫ yang dag par len par byed▪ {L}samādāna▪ correctly appropriate; completely take
ཡང་དག་པར་ཤེས་པ་▫ yang dag par shes pa▪ {L} parijñāna▪ correct consciousness; correctly cognize
ཡང་དག་པར་ཤེས་པར་འགྱུར་▫ yang dag par shes par 'gyur▪ (saṃ √jñā): {MSA}saṃjānite▪ correctly cognize
ཡང་དག་པར་བཤད་པའི་དངོས་པོ་▫ yang dag par bshad pa'i dngos po▪ {MSA}samyag-deśanā-vastu▪ thing which is correctly explained Tenses: future, present, past, imperative
ཡང་དག་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ་▫ yang dag par so sor rtog pa ▪ {MSA,MV}bhūta-pratyavekṣā▪ correct individual investigation
ཡང་དག་པར་གསུང་བ་▫ yang dag par gsung ba▪ {C} bhūta-vādin▪ speak correctly▫ {C}speaks in accordance with reality
ཡང་དག་སྤང་བར་བྱ་▫ yang dag spang bar bya▪ སྤང་སྤོང་སྤངས་སྤོངས་▫ spang spong spangs spongs▪ {MSA}saṃparivarjanīya▪ should be correctly abandonned {T}
ཡང་དག་སྤྱོད་པ་▫ yang dag spyod pa▪ སྤྱད་སྤྱོད་སྤྱད་སྤྱོད་▫ spyad spyod spyad spyod▪ {MSA}samācāra; {MSA} samudācāra▪ correctly practice; correct practice
ཡང་དག་བླངས་པ་▫ yang dag blangs pa▪ {C}saṃvara; {C}samādāna▪ correctly adopt; correct adoption; correct assertion; correctly assume; correctly take up▫ {C}restraint
ཡང་དག་འབྱུང་▫ yang dag 'byung▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {MSA}samudāgama; {MSA}samudbhava; {C}pradurbhuta▪ completely arise▫ {C}(became) manifest; come out of
ཡང་དག་མ་ཡིན་▫ yang dag ma yin▪ {MSA}asat▪ unreal; incorrect
ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་རྣམ་པར་རིག་པ་▫ yang dag ma yin kun tu rtog pa'i rnam par rig pa▪ abhūtaparikalpavijñapti▪ cognition of unreal ideation
ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་▫ yang dag ma yin kun rtog▪
ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོགས་པ་▫ yang dag pa ma yin pa'i kun tu rtogs pa▪ {MSA,MV}abhūta-parikalpa▪ unreal imputation; unreal ideation
ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་པ་▫ yang dag ma yin kun rtog pa▪ {MV}abhūta-parikalpa▪ unreal imputation
ཡང་དག་མ་ཡིན་རྟོག་པ་▫ yang dag ma yin rtog pa▪ {MSA}abhūta-kalpa; {MSA}asat-kalpa▪ unreal conceptuality
ཡང་དག་མི་སྟོང་▫ yang dag mi stong▪ {C}abhūta-śūnya ▪ {C}unreal and empty
ཡང་དག་མིན་▫ yang dag min▪ {C}abhūto▪ unreal; incorrect
ཡང་དག་མིན་རྟོག་▫ yang dag min rtog▪ {MSA,MV} abhūta-kalpa; {MV}abhūta-kalpana▪ unreal conceptuality
ཡང་དག་མིན་རྟོག་རྒྱུ་མཚན་▫ yang dag min rtog rgyu mtshan▪ {MSA}asaṃkalpa-nimitta▪ cause of unreal ideation
ཡང་དག་མིན་རྟོག་ཡིན་པར་རྟོགས་པ་▫ yang dag min rtog yin par rtogs pa▪ རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་▫ rtogs rtogs rtogs rtogs▪ {MSA}abhūta-vikalpa-bodha▪ understand unreal conceptuality
ཡང་དག་མིན་པ་ཉིད་▫ yang dag min pa nyid▪ {MSA} abhūtatva▪ unreality; incorrectness
ཡང་དག་མིན་ཡང་དག་མ་ཡིན་མིན་▫ yang dag min yang dag ma yin min▪ {MSA}na bhūto nābhūtaḥ▪ neither real nor unreal
ཡང་དག་སྨོན་པ་▫ yang dag smon pa▪ {PH}pure aspiration
ཡང་དག་མཚན་ཉིད་▫ yang dag mtshan nyid▪ {PH}pure character
ཡང་དག་འཛིན་▫ yang dag 'dzin▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་ ▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MV}samādāna▪ completely apprehend; correctly apprehend
ཡང་དག་རྫོགས་▫ yang dag rdzogs▪ {MSA}saṃpūrṇa▪ complete perfect
ཡང་དག་རྫོགས་པ་▫ yang dag rdzogs pa▪ thoroughly complete
ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་▫ yang dag rdzogs pa'i byang chub▪ {C}samyak-saṃbodhi▪ thoroughly complete enlightement; complete enlightenment; perfect enlightenment▫ {C}full enlightenment
ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་▫ yang dag ye shes▪ {MSA}bhūta-jñāna; {MV}samyagjñāna▪ exalted wisdom of Tenses: future, present, past, imperative reality; correct exalted wisdom {T}
ཡང་དག་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཚན་ཉིད་▫ yang dag yongs su smin pa'i mtshan nyid▪ {MSA}samyak-paripāka-lakṣaṇa▪ completely matured character
ཡང་དག་རབ་ཏུ་སྤོང་▫ yang dag rab tu spong▪ སྤང་སྤོང་སྤངས་སྤོངས་▫ spang spong spangs spongs▪ {MSA} saṃpravarjana▪ completely abandon
ཡང་དག་རིག་▫ yang dag rig▪ {MSA}pratisaṃvedanā▪ complete awareness; correct awareness; correct knowledge
ཡང་དག་རིག་པ་▫ yang dag rig pa▪ correct knowledge
ཡང་དག་རིག་པ་བཞི་▫ yang dag rig pa bzhi▪ four correct knowledges▫ Comment: correct knowledge of individual doctrines (chos so so yang dag rig pa); correct knowledge of individual meanings (don so so yang dag rig pa); correct knowledge of individual communication (nges tshig so so yang dag rig pa); correct knowledge of individual prowess (spobs pa so so yang dag rig pa)
ཡང་དག་ལམ་▫ yang dag lam▪ {PH}correct path
ཡང་དག་ཤེས་པ་▫ yang dag shes pa▪ {MSA}saṃtīrita; samyak-jñāna; {GD:657} samyagjñāna▪ correct consciousness; completely cognize▫ {GD:621} correct cognition; {GD:657} right cognition
ཡང་དག་བཤད་▫ yang dag bshad▪ {C}samudīrita; {MSA}saṃprakāśita; {MV}samākhyāta▪ thoroughly explained; correctly explain; completely explain▫ {C}proclaimed
ཡང་དང་ཡང་▫ yang dang yang▪ {C}abhīkṣṇam (=punaḥ punaḥ); {MSA}abhīkṣṇatva▪ again and again▫ {C}regularly; continually; every moment; repeatedly; constantly; perpetual; all the time
ཡང་དང་ཡང་དུ་▫ yang dang yang du▪ {C,MSA} abhīkṣṇam {C}(= punaḥ punaḥ); {MSA}punaḥ punaḥ; {MSA}bhūyo bhūyaḥ▪ again and again▫ {PH}again and again▫ {C}regularly; continually; every moment; repeatedly; constantly; perpetual; all the timeགོས་དཀར་འཆང་ཞིང་ཕྲེང་བར་ལྡན། །ཡང་དང་ཡང་དུ་ཉེ་རེག་བྱ།▫ Wrapped in white clothes and adorned with a garland, [the craftsman] should rub [his body] again and again.▫ {TMK} §I.4.28
ཡང་དང་ཡང་དུ་སྟོན་པར་མི་བྱེད་པ་▫ yang dang yang du ston par mi byed pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ {MSA}abhīkṣṇam na deśayet▪ not teach again and again
ཡང་དང་ཡང་དུ་སྦྱིན་པ་▫ yang dang yang du sbyin pa▪ {MSA}abhīkṣṇa-dāna▪ give again and again
ཡང་དང་ཡང་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གོམས་ན་▫ yang dang yang du yid la byed pa goms na▪ if one familiarizes, taking to mind again and again{TGP}
ཡང་དུ་▫ yang du▪ {MSA}punaḥ punaḥ▪ again and again
ཡང་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་▫ yang 'di skad ces gsol▪ spoke thus{S}
ཡང་ན་▫ yang na▪ or; or, in another way; moreover{BJ 48.4}
ཡང་བ་▫ yang ba▪ laghu; laghutva▪ light; lightness
ཡང་བ་ཉིད་▫ yang ba nyid▪ {C}laghutva▪ {C}lightness
ཡང་མ་▫ yang ma▪ not yet; not again
ཡང་རྩེ་▫ yang rtse▪ {PH}peak; pinnacle
ཡང་ཞིང་གཡོ་བ▫ yang zhing g.yo ba▪ light and moving{D1}
ཡང་ཡང་▫ yang yang▪ {MSA}ābhīkṣṇya▪ again and again
ཡང་ཡང་བྱས་པ་▫ yang yang byas pa▪ one who has done again and again
ཡང་ལག་ཅན་▫ yang lag can▪ {GD:238} wholes
ཡང་ལོག་▫ yang log▪ {PH}real and unreal; correct and mistaken
ཡང་ལོག་ཀུན་རྫོབ་▫ yang log kun rdzob▪ {PH}real and unreal conventional [truths]
ཡན་ལག་གི་ཁ་དོག་▫ yan lag gi kha dog▪ aṅga-varṇa; añgavarṇa▪ secondary color
ཡན་ལག་གི་དམ་ཚིག་▫ yan lag gi dam tshig▪ {PH} branch commitments
ཡན་ལག་གི་རླུང་▫ yan lag gi rlung▪ secondary winds
ཡན་ལག་རྒྱས་བཤད་▫ yan lag rgyas bshad▪ extensive explanation of the branches
ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་གྱི་ལམ་▫ yan lag brgyad ldan gyi lam▪ aṣṭaṅgamārga▪ eight-branched path
ཡན་ལག་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་གསུང་▫ yan lag lnga dang ldan pa'i gsung▪ {C}pañcāṅgavākyā(r)thopeta▪ speech having the five branches▫ {C}a voice which has five qualities
ཡན་ལག་ལྔ་ལྡན་གྱི་ཚངས་པའི་དབྱངས་དང་ལྡན་པ་▫ yan lag lnga ldan gyi tshangs pa'i dbyangs dang ldan pa▪ endowment with the five-limbed brahmā melodiousness
ཡན་ལག་ཅན་▫ yan lag can▪ {N}avayavin▪ parts-possessor; whole{N}
ཡན་ལག་བཅས་པ་▫ yan lag bcas pa▪ {C}sāṅga▪ having branches; having limbs▫ {C}with their limbs
ཡན་ལག་ཉམས་པ་▫ yan lag nyams pa▪ {C}hīna-aṅga▪ {C}of small limbs
ཡན་ལག་དང་ཉིང་ལག་▫ yan lag dang nying lag▪ {C} aṅga-pratyaṅgāni▪ limbs and secondary limbs {T}▫ {C}all his limbs
ཡན་ལག་དྲུག་▫ yan lag drug▪ {MSA}ṣaḍ-aṅga; {MSA} ṣaḍ-aṇgin▪ six branches
ཡན་ལག་དྲུག་ཅུ་▫ yan lag drug cu▪ {MSA}ṣaṣṭy-aṅgī▪ sixty branches
ཡན་ལག་བདུན་པ་▫ yan lag bdun pa▪ {PH}Seven Limb Prayer
ཡན་ལག་མ་ཚང་བ་▫ yan lag ma tshang ba▪ {C}vikala-aṅga▪ incomplete branches; incomplete limbs▫ {C}deficient in limbs Tenses: future, present, past, imperative
ཡན་ལག་མི་སྡུག་པ་▫ yan lag mi sdug pa▪ {C}vikṛta-aṅga▪ {C}with abnormal limbs
ཡབ་▫ yab▪ pitṛ▪ father [term of reference] (hon.)
ཡབ་ཡུམ་▫ yab yum▪ pitṛ-mātṛ▪ parents▫ {PH}diety and consort; buddha(s) and consort(s); parents
ཡབ་སྲས་▫ yab sras▪ [spiritual] son(s)
ཡབ་སྲས་ཀྱི་དགོངས་པ་▫ yab sras kyi dgongs pa▪ the thought of the Father and his [spiritual] sons
ཡམས་▫ yams▪ {C}nadīti▪ {PH}plague; epidemic▫ {C}calamityཡམས་ནི་རིམས་ལས་གཞན་པའི་འོག་ནད་མི་བཟད་པའོ། ▫ yams ni rims las gzhan pa'i 'og nad mi bzad pa'o,▫ Plagues are intolerable illnesses under [the category of things] other than diseases.▫ {AGP-T}
ཡམས་ནད་▫ yams nad▪ {PH}plague; epidemic
ཡར་གྱི་ངོ་▫ yar gyi ngo▪ {C}śukla-pakṣa▪ {PH}waxing moon▫ {C}the bright half of the lunar month
ཡར་གྱི་མཚམས་མེད་▫ yar gyi mtshams med▪ {PH} direct transition upward
ཡར་ལྡན་▫ yar ldan▪ possess up (on a higher level, for instance)
ཡར་མ་ཡར་བར་བྱའོ་▫ yar ma yar bar bya'o▪ {C} kelayitavya▪ {C}must carefully look after
ཡར་མར་▫ yar mar▪ {PH}upward and downward; upper and lower▫ ཡར་མར་སྣ་▫ upper and lower nose
ཡར་ཚེ་▫ yar tshe▪ {PH}time of increase; time of waxing
ཡར་སོང་▫ yar song▪ ascending
ཡལ་ག་▫ yal ga▪ {C,MSA}śākhā; {C}praśākha▪ branch
ཡལ་ག་གེལ་▫ yal ga gel▪ {C}stambha▪ tree▫ {C} rigidity; arrogance
ཡལ་ག་འགེལ་པ་▫ yal ga 'gel pa▪ {C}stamba (=viṭapam)▪ {C}tree
ཡལ་ག་འགེལ་བ་སྡོང་བུ་▫ yal ga 'gel ba sdong bu▪ {C} (stambasya) gaṇḍha▪ {C}sapling
ཡལ་ག་ཕྲ་མོ་▫ yal ga phra mo▪ twig
ཡལ་ག་ལོ་འདབ་དང་ལྡན་པ་▫ yal ga lo 'dab dang ldan pa ▪ having branches, leaves, and trunk
ཡལ་གའི་མདོ་▫ yal ga'i mdo▪ {C}śākhā▪ {C}branch
ཡལ་གའི་ལོ་མ་རྙིང་པ་རྣམས་ལྷགས་པ་▫ yal ga'i lo ma rnying pa rnams lhags pa▪ {C}śīrṇa-parṇa-palāśa▪ {C}leaves have withered away
ཡལ་འདབ་མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ག་ལ་འབྱུང་▫ yal 'dab me tog 'bras bu ga la 'byung▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {C} śākhā-pat(t)ra-phala-puṣpa-upādu▪ {C}(the arising of) branches, leaves, fruits, and flowers
ཡལ་བ་▫ yal ba▪ to disappear; fade
ཡལ་བར་འཇོག་▫ yal bar 'jog▪ neglect
ཡལ་བར་དོར་བ་▫ yal bar dor ba▪ ཡལ་བར་དོར། འདོར། དོརད། འདོརད་ །▫ yal bar dor/ 'dor/ dord/ 'dord/▪ abandon; neglect; forsake
ཡལ་བར་བོར་བ་▫ yal bar bor ba▪ abandon; neglect; forsake
ཡས་▫ yas▪ up
ཡས་ཀྱི་མཆེ་བ་▫ yas kyi mche ba▪ {PH}upper fangs ▫ འཁོར་གྱི་རྟ་མགྲིན་དེ་ཡས་ཀྱི་མཆེ་བ་གླང་ཆེན་བཞིན་ཡས་སུ་འཁྱིལ་བ་ཞིག་འདུག▫ The upper fangs of the Hayagriva in the retinue curl upwards like [those of] an elephant.▫ {GCG} p.15
ཡས་བགྲང་▫ yas bgrang▪ counting up
ཡས་རླུང་▫ yas rlung▪ {PH}upper wind
ཡི་▫ yi▪ [genetive particle] of; '; which; also adjectival genetive; and non-case usage as "but" and "and" Tenses: future, present, past, imperative
ཡི་གེ་▫ yi ge▪ {L,MSA,MV}vyañjana; {LCh,C,MSA} akṣara; {GD:124} varṇa▪ letter [of the alphabet] ▫ {PH}phoneme▫ {C}verbal expression; syllable; speech; imperishable
ཡི་གེ་ཉུང་དུ་▫ yi ge nyung du▪ {C}sv-alpa-akṣara▪ in few letters▫ {C}in a few words
ཡི་གེ་མཉམ་པ་ཉིད་▫ yi ge mnyam pa nyid▪ {C}akṣara-samatā▪ sameness of letters▫ {C}sameness of all letters and syllables
ཡི་གེ་དང་དོན་དུ་རྣམ་པར་གནས་པ་▫ yi ge dang don du rnam par gnas pa▪ {MSA}vyañjanārtha-vyavastha ▪ abide in letters and meanings
ཡི་གེ་དང་ཚིག་དང་ཚིག་འབྲུ་▫ yi ge dang tshig dang tshig 'bru▪ {C}akṣara-pada-vyañjana▪ letters, words, and verbal expressions▫ {C}letters, syllables, and words
དྲུག་མ་▫ drug ma▪ {PH}the six; all six
ཡི་གེ་མནམ་པར་འགོད་པ་▫ yi ge mnam par 'god pa ▪ དགོད་འགོད་བཀོད་འགོད་▫ dgod 'god bkod 'god ▪ {C}samākṣaro; {C}samākṣarākāro; {C} samākṣarāvakāro▪ {C}Identifying the Letter
ཡི་གེ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་▫ yi ge phun sum tshogs pa ▪ {MSA}vyañjana-saṃpatti▪ complete letter; marvellous letter
ཡི་གེ་འབྲི་བ་▫ yi ge 'bri ba▪ {MV}lekhana; {MV} lekhanā▪ write letters; write
ཡི་གེ་འབྲུ་▫ yi ge 'bru▪ {C}lipy-akṣara▪ {C}written letter
ཡི་གེ་མེད་པ་▫ yi ge med pa▪ nonexistence of letters; non-existent letters
ཡི་གེ་བཟང་པོ་▫ yi ge bzang po▪ {C}suvyañjana▪ {C} well-phrased
ཡི་གེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་▫ yi ge la phyin ci ma log pa▪ {MV}aviparyāso vyañjane; {MV}vyañjanāviparyāsa ▪ non-perverse letter
ཡི་གེ་ལ་དམིགས་པ་▫ yi ge la dmigs pa▪ དམིགས་དམིགས་དམིགས་དམིགས་▫ dmigs dmigs dmigs dmigs▪ {MSA} vyañjanālambana▪ observing the letter {T}
ཡི་གེ་ལེགས་པར་ངེས་པར་བཤད་པ་▫ yi ge legs par nges par bshad pa▪ {MSA}suniruktākṣaratva▪ definitely explain letters well
ཡི་གེ་གསར་པ་▫ yi ge gsar pa▪ {PH}recent writings; new texts▫ ཡི་གེ་གསར་པ་རྣམས་སུ་རྒྱ་གར་ཞེས་བསྒྱུར་འདུག▫ yi ge gsar pa rnams su rgya gar zhes bsgyur 'dug▫ In recent writings, [this] has been changed to "India."▫ W21507 - Thu'u-bkwan; Nietupski
ཡི་གེའི་ཚོགས་▫ yi ge'i tshogs▪ vyañjana-kāya▪ group of letters
ཡི་གེའི་ལྷ་▫ yi ge'i lha▪ akṣara-deva▪ letter deity
ཡི་གེར་འཇུག་པ་▫ yi ger 'jug pa▪ {C}likhati▪ write; engage in letters
ཡི་གེར་འདྲི་▫ yi ger 'dri▪ {C}lekhayati▪ write▫ {C} dictate
ཡི་གེར་འདྲི་བ་▫ yi ger 'dri ba▪ {C}likhanā; {L}likhate▪ write; writing
ཡི་གེར་འདྲི་བར་འགྱུར་▫ yi ger 'dri bar 'gyur▪ {C}likhati▪ write▫ {C}copy (out)
ཡི་གེར་འདྲི་བར་འགྱུར་བ་▫ yi ger 'dri bar 'gyur ba▪ {C} likhati▪ write▫ {C}copy (out)
ཡི་གེར་འདྲིར་འཇུག་པ་▫ yi ger 'drir 'jug pa▪ {C}lekhana▪ write; engage in letters▫ {C}dictating
ཡི་གེར་བྲིས་ནས་འཆང་བ་▫ yi ger bris nas 'chang ba▪ {L} likhanā-dhārayante▪ bear in mind what is written
ཡི་གེར་མ་ལོག་པ་▫ yi ger ma log pa▪ {MV}vyañjane ... aviparyayaḥ▪ non-mistaken letter; non-mistaken with respect to letters
ཡི་དགས་▫ yi dags▪ {L}preta▪ preta; hungry ghost▫ Divisions: དབྱེ་བ། ༡་སྒྲིབ་པ་ཕྱི་མ་ཡོད་པ་༢་སྒྲིབ་པ་ནང་ན་ཡོད་པ་༣་སྒྲིབ་པ་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀ་ཡོད་པ་▫ dbye ba/ 1 sgrib pa phyi ma yod pa/ 2 sgrib pa nang na yod pa/ 3 sgrib pa phyi nang gnyis ka yod pa/▫ Div.: (1) having later obstructions; (2) having present obstructions; (3) Tenses: future, present, past, imperative having both later and present obstructions
ཡི་དྭགས་▫ yi dwags▪ preta▪ hungry ghost▫ Divisions: དབྱེ་བ། ༡་སྒྲིབ་པ་ཕྱི་མ་ཡོད་པ་༢་སྒྲིབ་པ་ནང་ན་ཡོད་པ་༣་སྒྲིབ་པ་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀ་ཡོད་པ་▫ dbye ba/ 1 sgrib pa phyi ma yod pa/ 2 sgrib pa nang na yod pa/ 3 sgrib pa phyi nang gnyis ka yod pa/▫ Divisions: (1) having later obstructions; (2) having present obstructions; (3) having both later and present obstructions
ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྐྱེ་གནས་▫ yi dwags kyi skye gnas▪ {C} preta-yoni▪ hungry ghost womb▫ {C}world of hungry ghosts
ཡི་དྭགས་ཀྱི་རྟེན་ཅན་གྱི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་▫ yi dwags kyi rten can gyi so so'i skye bo▪ common being having the basis of a hungry ghost
ཡི་དྭགས་ཀྱི་ཡུལ་པ་▫ yi dwags kyi yul pa▪ {C}preta-viṣayika▪ object of hungry ghosts▫ {C}belonging to the realm of hungry ghosts
ཡི་དྭགས་འགྲོ་བ་▫ yi dwags 'gro ba▪ {C}preta-gati▪ {C}rebirth as a hungry ghost
ཡི་དམ་▫ yi dam▪ {LCh}iṣṭa-devatā; {C}samādānatva; {C}samādānatva▪ [mind-firm]; personal deity; tutelary deity; promise; vow; one who has a vow; deity▫ {C}sense of obligation
ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་▫ yi dam gyi lha▪ personal deity; tutelary deity
ཡི་དམ་བརྟན་པ་▫ yi dam brtan pa▪ firm resolve
ཡི་དམ་མ་ཉམས་པ་▫ yi dam ma nyams pa▪ {C} samādāna▪ not forsake [one's] promise/vow▫ {C}undertaking; (one who gives) his undivided attention to; take upon themselves; sense of obligation; they have acquired; has cultivated
ཡི་དམ་མི་ཉམས་པ་▫ yi dam mi nyams pa▪ {C}acchidra-samādāna▪ not forsake [one's] promise/vow▫ {C}undertaking; (one who gives) his undivided attention to his task
ཡི་དམ་ཞི་ཁྲོ་▫ yi dam zhi khro▪ {PH}peaceful and wrathful tutelary deities
ཡི་དམ་ཞི་ཁྲོའི་ལྷ་ཚོགས་▫ yi dam zhi khro'i lha tshogs ▪ {PH}collection of peaceful and wrathful tutelary deities
ཡི་དམ་ཡབ་ཡུམ་▫ yi dam yab yum▪ {PH}tutelary deity with consort
ཡི་དམ་ལ་བརྟན་པ་▫ yi dam la brtan pa▪ {C}dṛdha-samādānatva▪ firm in [one's] vow/promise▫ {C} firm sense of obligation
ཡི་འབྲུ་དང་ངེས་པའི་ཚིག་བཟང་པོར་བཟུང་བར་བྱའོ་▫ yi 'bru dang nges pa'i tshig bzang por bzung bar bya'o▪ {C}sunirukta▪ {C}well analyzed (grammatically)
ཡི་མུགས་པ་▫ yi mugs pa▪ depression; discouragement
ཡི་རང་▫ yi rang▪ admiration
ཡི་རང་བ་▫ yi rang ba▪ {C}anumodanā▪ {C}rejoicing
ཡི་རངས་པ་▫ yi rangs pa▪ {C}ātta-mana(s)▪ {C} enraptured; joyous
ཡིག་▫ yig▪ {PH}syllable
ཡིག་གེ་▫ yig ge▪ {PH}syllable
ཡིག་གེ་དྲུག་པ་▫ yig ge drug pa▪ {PH}Six-syllable [mantra]
ཡིག་གེ་པར་བསྟེན་▫ yig ge par bsten▪ {PH}secretary; clerk
ཡིག་གྲངས་▫ yig grangs▪ line
ཡིག་ཆ་▫ yig cha▪ textbook literature; monastic textbook; textbook; texts written in debating style
ཡིད་ཀྱི་ཀུན་རྟོག་རགས་པ་▫ yid kyi kun rtog rags pa▪ coarse mental conceptualization
ཡིད་ཀྱི་སྐྱོན་ཡང་དག་པར་སེལ་བ་▫ yid kyi skyon yang dag par sel ba▪ བསལ་སེལ་བསལད་སེལད་▫ bsal sel bsald seld▪ {C}vāk-kali-vidhvaṃsano▪ completely eliminate/eradicate/remove/clear away/avoid/ exclude the faults of mind▫ {C}removing the misery of speech
ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་▫ yid kyi mngon sum▪ mānasapratyakṣa▪ mental direct perception
ཡིད་ཀྱི་ཤིང་རྟ་ལ་དགའ་བ་▫ yid kyi shing rta la dga' ba▪ manorathanandin▪ {PH}Manorathanandin ▫ འགྲེལ་བ་ཡིད་ཀྱི་ཤིང་རྟ་ལ་དགའ་བའི་སྟེང་ནས་ཚད་མ་གསན་པར་བཤད།▫ 'grel ba yid kyi shing rta la dga' ba'i steng nas tshad ma gsan par bshad;▫ It is explained that he studied epistemology (pramāṇa) on the basis of Manorathanandin's commentary.▫ {GCG} p. 25/46
ཡིད་མངོན་▫ yid mngon▪ mānasa-pratyakṣa▪ mental direct perceiver; mental direct perception▫ {GD:498} mental perception Definitions: Tenses: future, present, past, imperative མཚན་ཉིད། རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་ཡིད་དབང་ལས་བྱུང་བའི་རྟོག་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མ་འཁྲུལ་བའི་རིག་པ་▫ mtshan nyid/ rang gi thun mong ma yin pa'i bdag rkyen yid dbang las byung ba'i rtog pa dang bral zhing ma 'khrul ba'i rig pa/ ▫ Definition: an awareness that is non-mistaken and free from conceptuality which arises from its own uncommon empowering condition, a mental sense power Divisions: དབྱེ་བ། ༡་སྐབས་འདིར་བསྟན་གྱི་ཡིད་མངོན་༢་སྐབས་འདིར་མ་བསྟན་གྱི་ཡིད་མངོན་▫ dbye ba/ 1 skabs 'dir bstan gyi yid mngon/ 2 skabs 'dir ma bstan gyi yid mngon/ ▫ Divisions: (1) mental direct perceivers indicated on this occasion; (2) mental direct perceivers not indicated on this occasion
ཡིད་མངོན་བཅད་ཤེས་▫ yid mngon bcad shes▪ mental direct perceiver that is a subsequent cognizer
ཡིད་ཆེས་ཀྱི་རྟགས་▫ yid ches kyi rtags▪ *āpta-liṅga▪ sign of belief
ཡིད་ཆེས་ཀྱི་རྟགས་ཡང་དག་▫ yid ches kyi rtags yang dag ▪ {PH}correct sign of belief
ཡིད་ཆེས་ཀྱི་དད་པ་▫ yid ches kyi dad pa▪ āpta-śraddha▪ faith of conviction; knowledgable faith; trusting faith
ཡིད་ཆེས་རྗེས་དཔག་▫ yid ches rjes dpag▪ āptānumāṇa▪ inference through belief▫ {PH}inference through correct belief▫ Definitions: མཚན་ཉིད། རང་གི་རྟེན་ ཡིད་ཆེས་ཀྱི་རྟགས་ཡང་དག་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གི་གཞལ་བྱ་ཤིན་ལྐོག་ལ་མི་སླུ་བའི་ཞེན་རིག་▫ mtshan nyid/ rang gi rten yid ches kyi rtags yang dag la brten nas rang gi gzhal bya shin lkog la mi slu ba'i zhen rig/▫ Def.: a determinative knower that--in dependence upon its basis, a correct sign of belief--is non-mistaken with respect to its object of comprehension, a very hidden phenomenon
ཡིད་བརྟན་རུང་བ་▫ yid brtan rung ba▪ suitable for firmness of mind{N}
ཡིད་དང་ཀུན་གཞི་▫ yid dang kun gzhi▪ mentality and basis-of-all{BAA 2a}
ཡིད་དང་ཆོས་▫ yid dang chos▪ {MV}mano-dharma▪ mentality and phenomena
ཡིད་དང་འཛིན་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་▫ yid dang 'dzin pa dang rnam par rtog pa▪ {MV}mana-udgraha-vikalpa▪ mentality, apprehension, and conceptuality
ཡིད་དང་འཛིན་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པར་སྣང་བ་▫ yid dang 'dzin pa dang rnam par rtog par snang ba▪ སྣང་སྣང་སྣང་སྣང་▫ snang snang snang snang▪ {MSA}mana-udgraha-vikalpābhāsa▪ appearance as mentality, apprehension, and conceptuality
ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་▫ yid du mi 'ong ba▪ {C}amanaāpa▪ [mind-to-not-come]; unattractive; not handsome; not charming▫ {C}unpleasant(ness)
ཡིད་དུ་འོང་བ་▫ yid du 'ong ba▪ {C}darśanīya; {C} manaāpa; {C}kamanīya; {MSA}mano-jñā▪ [mind-to-come]; attractive; handsome; charming▫ {C} beautiful to behold; good looking; fascinating; pleasant; pleasing; beautiful
ཡིད་དོར་བ་▫ yid dor ba▪ {C}utsraṣṭu-kāma▪ wish to cast out; want to discard▫ {C}wants to abandon
ཡིད་ནང་དུ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་▫ yid nang du 'dzin par byed pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs ▪ {MSA}dhārayaty adhyātmaṃ manaḥ (√dhṛ)▪ apprehend within the mind
ཡིད་ནུར་▫ yid nur▪ {C}dīna-mānaso▪ {C}despondent in mind
ཡིད་དཔྱོད་▫ yid dpyod▪ manaḥ-parīkṣā; manaḥparīkṣa ▪ correctly assuming consciousness; correct assumption▫ Definitions: མཚན་ཉིད། རང་གི་ འཇུག་ཡུལ་གྱི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཆོས་ལ་འཐའ་གཅིག་ཏུ་ཞེན་ཀྱང་བཅད་དོན་མ་ཐོབ་པའི་རིག་པ་▫ mtshan nyid/ rang gi 'jug yul gyi gtso bor gyur pa'i chos la 'tha' gcig tu zhen kyang bcad don ma thob pa'i rig pa/▫ Definition: A knower which, although it one pointedly determines the phenomenon which is its main object of observation, does not get at an object with respect to which superimpositions have been eliminated
ཡིད་བྱུང་ནས་▫ yid byung nas▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {C}nirviṇṇa-rūpa▪ having become disgusted▫ {C}in disgust
ཡིད་བྱུང་བར་གྱུར་ཉམས་པར་འགྱུར་▫ yid byung bar gyur nyams par 'gyur▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {C}udvijati▪ {C}becomes alarmed
ཡིད་བྱེད་▫ yid byed▪ {C}manasikāratā; {MV} Tenses: future, present, past, imperative manaskāra▪ mental engagement; mental contemplation; take to mind; arisen from belief▫ {C}put his mind to work on
ཡིད་བྱེད་གཉིས་▫ yid byed gnyis▪ two takings to mind (taking belief to mind [mos pa yid byed] and taking suchness to mind [de kho na nyid yid byed])
ཡིད་བྱེད་པ་▫ yid byed pa▪ {MSA}manasikāra▪ mental engagement; mental contemplation; take to mind
ཡིད་བྱེད་བཞིའི་གནས་སྐབས་ཅན་▫ yid byed bzhi'i gnas skabs can▪ {PH}period of the four mental engagements
ཡིད་དབང་▫ yid dbang▪ {LCh}mano indriya; mano-vaśa▪ mental sense-power; mental power ▫ Definitions: མཚན་ཉིད། རང་འབྲས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པའི་དེ་མ་ཐག་པའི་ཡིད་▫ mtshan nyid/ rang 'bras yid kyi rnam shes kyi thun mong ma yin pa'i bdag rkyen du gyur pa'i de ma thag pa'i yid/▫ Definition: a mind that is an immediately preceeding condition of the empowering condition of its own uncommon effect, a mental consciousness
ཡིད་མ་གཏད་▫ yid ma gtad▪ inattentive mind; {T} unfocused mind
ཡིད་མི་སྐྲག་པ་▫ yid mi skrag pa▪ སྐྲག་སྐྲག་སྐྲགས་སྐྲགས་ ▫ skrag skrag skrags skrags▪ {C}anuttrasta-mānasena▪ non-fearful mind; unfrightened mind ▫ {C}one who has a mind which does not tremble
ཡིད་མི་ཆེས་པས་སྐྲག་པའི་ཕྱིར་▫ yid mi ches pas skrag pa'i phyir▪ སྐྲག་སྐྲག་སྐྲགས་སྐྲགས་▫ skrag skrag skrags skrags▪ {MV}asaṃpratyayena trasnāt▪ due to being frightened by non-belief
ཡིད་མི་བདེ་▫ yid mi bde▪ {C}anattamano; {C} durmanasa; {C}durmanas; daurmanasya▪ unhappy; displeased; mental discomfort▫ {C} sad in mind; distressed; sad; dispirited
ཡིད་མི་བདེ་བ་▫ yid mi bde ba▪ {C}durmanaska (=durmanaskara); {C}durmanaskatā; {C,MSA} daurmanasya▪ mental discomfort; unhappy; displeased▫ {C}sad in mind; distressed; sad; dispirited; a thought of sadness; sadness
ཡིད་མི་བདེ་བར་གྱུར་ནས་▫ yid mi bde bar gyur nas▪ {C} sudurmana▪ being unhappy; being displeased▫ {C}very sad
ཡིད་མི་བྱེད་▫ yid mi byed▪ {MV}amanaskāra▪ mental non-engagement; mental non-contemplation; mental inactivity; not take to mind
ཡིད་སྨོན་▫ yid smon▪ admiration; mental wish
ཡིད་ཚིམ་པར་བྱེད་པ་▫ yid tshim par byed pa▪ {C} āhlādana▪ {C}mental satisfaction
ཡིད་འཛིན་▫ yid 'dzin▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MSA}mano-dhāraṇa▪ mental apprehension ཡིད་ཞེ་སྡང་གིས་ཀྲུགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ས་གཞི་དམར་པོར་སྣང་བའི་དབང་ཤེས་▫ yid zhe sdang gis krugs pa la brten nas sa gzhi dmar por snang ba'i dbang shes ▪ sense consciousness to which the basis (earth) appears as red in dependence upon the mind's being disturbed by anger
ཡིད་རང་མཚན་པ་▫ yid rang mtshan pa▪ regular mentality
ཡིད་རབ་ཏུ་རང་▫ yid rab tu rang▪ very suitable (to the mind); very pleasing{LG 30.5}
ཡིད་རབ་དང་▫ yid rab dang▪ {BCA} manaḥ prasādama ▪ {PH}sincere mind▫ གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། ་་་▫ gang zhig yid rab dang byed na; ...▫ If someone generates a sincere mind, ...▫ {BCA} §I.35a
ཡིད་ལ་ཉལ་▫ yid la nyal▪ mental dormancy
ཡིད་ལ་བྱ་བ་▫ yid la bya ba▪ {C}manasikāra▪ mental engagement; mental application; mental contemplation; mental activity; take to mind▫ {C}mental application; act of mind
ཡིད་ལ་བྱས་པ་▫ yid la byas pa▪ {L}manasikāra▪ mental engagement; mental application; mental contemplation; mental activity; take to mind▫ {C}mental application; act of mind; attention
ཡིད་ལ་བྱེད་▫ yid la byed▪ {L}manasikāra; {LCh,MV} manaskāra; {C}manaskriyā; (manasi √kṛ): {MV} manasikurvanti▪ mental engagement; mental application; mental contemplation; mental activity; take to mind; attention▫ {C}act of mind; attention
ཡིད་ལ་བྱེད་དང་བཅས་▫ yid la byed dang bcas▪ {MSA} manaskāra (sa-)▪ having mental application; having mental engagement
ཡིད་ལ་བྱེད་པ་▫ yid la byed pa▪ {LCh,MSA,MV,C} manaskāra; {MSA,MV}manasikāra; (manasi √kṛ): {MSA,MV}manasikurvat; {MV}manasikaraṇa; {MV}manasikriyā; {MV}manaskāratā▪ mental contemplation; taking to mind; mental engagement; mental application; mental activity ▫ {C}take to mind; attention
ཡིད་ལ་བྱེད་པ་བཅུ་གཅིག་▫ yid la byed pa bcu gcig ▪ {MSA}ekādaśa manaskāraḥ▪ eleven mental contemplations
ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་▫ yid la byed pa phyin ci ma log pa▪ {MV}manaskāre 'viparyāsaḥ; {MV} manaskārāviparyāsa▪ non-mistaken mental application
ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མ་ལོག་པ་▫ yid la byed pa ma log pa ▪ {MV}manaskāre 'viparyāsaḥ▪ non-mistaken mental application
ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྤངས་པ་▫ yid la byed pa mi mthun pa'i phyogs spangs pa▪ སྤང་སྤོང་སྤངས་སྤོངས་▫ spang spong spangs spongs▪ {MSA} nirlikhita-vipakṣa-manaskāra▪ abandon the discordances to mental application
ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་▫ yid la byed pa yongs su rdzogs pa'i rnal 'byor▪ རྫོགས་རྫོགས་རྫོགས་རྫོགས་▫ rdzogs rdzogs rdzogs rdzogs▪ atikrāntamanaskāra[yoga]▪ yoga of one whose mental contemplation is perfected
ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་སྒྲུབ་པ་▫ yid la byed pa la sgrub pa▪
བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {MV}manaskāra-pratipatti▪ established in mental application
ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་▫ yid la byed pa la phyin ci ma log pa▪ {MV}manaskāre 'viparyāsaḥ; {MV}manaskārāviparyāsa▪ non-mistaken mental application; non-mistaken with respect to mental application
ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་དང་པོ་པ་▫ yid la byed pa las dang po pa▪ manaskārādikarmika▪ beginner at mental contemplation
ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་དང་པོ་པའི་རྣལ་འབྱོར་▫ yid la byed pa las dang po pa'i rnal 'byor▪ manaskārādikarmika[yoga]▪ yoga of a beginner at mental contemplation
ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་དང་པོ་བ་▫ yid la byed pa las dang po ba▪ mental contemplation of a beginner{Lati}
ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལས་འདས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་▫ yid la byed Tenses: future, present, past, imperative pa las 'das pa'i rnal 'byor pa▪ yogi who has passed beyond mental contemplation
ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་▫ yid la byed pa'i rnam par g.yeng ba▪ {MSA,MV}manasikāra-vikṣepa▪ distraction of mental application {T}
ཡིད་ལ་བྱེད་པས་ཡོངས་སུ་བླང་བས་▫ yid la byed pas yongs su blang bas▪ {C}manasikāra pariṣyanditena (cittena)▪ due to adoption through mental application▫ {C}because his thoughts overflow with other interests
ཡིད་ལ་མི་བྱེད་▫ yid la mi byed▪ {C}amanasikāra; {C} amanasikāratā; {C}amanasikṛti; {C}amanasikriyā ▪ mental non-application; mental non-attention; mental non-contemplation; not take to mind▫ {C}non-attention
ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་▫ yid la mi byed pa▪ {C,MSA,MV} amanasikāra; {C}amanasikāratā; {C} amanasikṛti; {C}amanasikriyā▪ mental non-application; mental non-attention; mental non-contemplation; not take to mind▫ {C}non-attention
ཡིད་ལ་བསམ་▫ yid la bsam▪ {MSA}mano-ratha▪ mental thought
ཡིད་ལ་བསམ་པ་▫ yid la bsam pa▪ {MSA}mano-ratha▪ mental thought▫ {PH}aspiration; hope
ཡིད་ལས་འབྱུང་▫ yid las 'byung▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {C}mano-bhava▪ {C} arising in the mind
ཡིད་ལས་འབྱུང་བ་▫ yid las 'byung ba▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {C}mano-maya▪ arise from the mind▫ {C}mind-made
ཡིད་ལུས་▫ yid lus▪ mental body
ཡིད་ལུས་ཐོགས་པ་མེད་པ་▫ yid lus thogs pa med pa▪ unimpeded mental body
ཡིད་ཤེས་▫ yid shes▪ mano-jñāna▪ mental consciousness; mental cognition▫ Definitions: མཚན་ཉིད། རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདག་རྐྱེན་ཡིད་དབང་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པའི་རིག་པ་▫ mtshan nyid/ rang gi thun mong ma yin pa'i bdag rkyen yid dbang la brten nas skyes pa'i rig pa/▫ Definition: an awareness that arises in dependence upon its own uncommon empowering condition, a mental sense power
ཡིད་ཤེས་རྒྱ་ཡན་པ་▫ yid shes rgya yan pa▪ {PH}a dispersed mental consciousness
ཡིད་ཤེས་པ་▫ yid shes pa▪ {C}mano-jñāna▪ mental consciousness; mental cognition▫ {C}cognition of the mind
ཡིད་ཤེས་སུ་གྱུར་པའི་རྟོག་མེད་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་▫ yid shes su gyur pa'i rtog med mngon sum ltar snang ▪ སྣང་སྣང་སྣང་སྣང་▫ snang snang snang snang▪ non-conceptual pseudo/quasi/counterfeit direct perception that is a mental consciousness
ཡིད་ཤེས་སུ་གྱུར་པའི་རྟོག་མེད་ལོག་ཤེས་▫ yid shes su gyur pa'i rtog med log shes▪ non-conceptual mistaken consciousness that is a mental consciousness
ཡིད་སྲུབས་▫ yid srubs▪ {PH}confused-minded▫ ཡིད་སྲུབས་གཤེད་གྱུར་ལྷུ་ལུང་དཔལ་རྡོར་▫ Hla-lung-pal-gyi-dor-jay — the one who destroyed the evil minded [king Lang-dar-ma]▫ {Medicine Buddha sadhana}
ཡིན་པ་མི་སྲིད་པ་▫ yin pa mi srid pa▪ occurence is not Tenses: future, present, past, imperative possible; that [or those] of which being it [or them] is not possible▫ Definitions: མཚན་ཉིད། ཁྱོད་ཀྱི་ཡིན་པ་མེད་པ་▫ mtshan nyid/ khyod kyi yin pa med pa/▫ Definition: its occurence does not exist
ཡིན་པ་མི་སྲིད་པའི་རྟག་པ་▫ yin pa mi srid pa'i rtag pa▪ permanent phenomenon whose occurence is not possible
ཡིན་པ་མི་སྲིད་པའི་ཤེས་བྱ་▫ yin pa mi srid pa'i shes bya ▪ an object of knowledge whose occurence is not possible; objects of knowledge of which being [them] is not possible▫ Definitions: མཚན་ཉིད། ཁྱོད་ཀྱི་ཡིན་པ་མེད་པ་ཡང་ཡིན་བློའི་ཡུལ་དུ་རུང་བ་▫ mtshan nyid/ khyod kyi yin pa med pa yang yin/ blo'i yul du rung ba/ ▫ Definition: its occurrence does not exist; and it is suitable as an object of an awareness
ཡིན་པ་ལས་ལོག་པ་▫ yin pa las log pa▪ opposite from being; non-ཡིན་པ་སྲིད་པ་▫ yin pa srid pa▪ possible occurence; occurrence is possible; that [or those] of which being it [or them] is possible▫ Definitions: མཚན་ཉིད། ཁྱོད་ཀྱི་ཡིན་པ་ཡོད་པ་▫ mtshan nyid/ khyod kyi yin pa yod pa/▫ Definition: its occurrence is possible
ཡིན་པ་སྲིད་པའི་རྟག་པ་▫ yin pa srid pa'i rtag pa▪ permanent phenomenon whose occurrence is possible
ཡིན་པ་སྲིད་པའི་ཤེས་བྱ་▫ yin pa srid pa'i shes bya▪ an object of knowledge whose occurrence is possible; object[s] of knowledge of which being [it or them] is possible▫ Definitions: མཚན་ ཉིད། ཁྱོད་ཀྱི་ཡིན་པ་ཡོད་པ་ཡང་ཡིན་བློའི་ཡུལ་དུ་བྱ་རུང་བ་▫ mtshan nyid/ khyod kyi yin pa yod pa yang yin/ blo'i yul du bya rung ba/▫ Def.: its occurrence is possible; and it is suitable as an object of an awareness
ཡིན་པར་གྱུར་པའི་རྟག་པ་▫ yin par gyur pa'i rtag pa▪ something which a permanent phenomenon is
ཡིན་ཚུལ་▫ yin tshul▪ way of being
ཡིན་ཚོད་▫ yin tshod▪ measure of being
ཡིན་ཡང་▫ yin yang▪ is, but...; even though; regardless
ཡིན་ལུགས་▫ yin lugs▪ mode of being{N}
ཡིན་ལོག་▫ yin log▪ opposite-from-being-something
ཡིན་ལོག་མིན་ལོག་▫ yin log min log▪ opposite from being [something] and opposite from not being [something]
ཡིའུ་ཙི་▫ yi'u tsi▪ {PH}You Ruo [direct disciple of Confucius]
ཡིའུ་རུའོ་▫ yi'u ru'o▪ {PH}You Ruo [direct disciple of Confucius]
ཡིས་▫ yis▪ by; by means of; with; because
ཡིས་▫ yis▪ [instrumental particle] by; with; by means of; non-case usage as "but" and "and"
ཡུ་གུར་▫ yu gur▪ {PH}Uyghur
ཡུ་བ་▫ yu ba▪ stem; stick; handle
ཡུངས་འབྲ་▫ yungs 'bra▪ mustard seed
ཡུངས་འབྲུ་ཙམ་པོ་▫ yungs 'bru tsam po▪ {PH}about the size of a mustard seed
ཡུངས་མར་▫ yungs mar▪ {C} taila▪ {PH}sesame oil
ཡུངས་མར་གྱི་མར་མེ་▫ yungs mar gyi mar me▪ {C}taila-pradyota▪ {C}oil-lamp
ཡུད་▫ yud▪ {C}muhūrt(t)a▪ 1/30th of a day; moment▫ (brief) instant; {C}minute; second
ཡུད་ཀྱིས་▫ yud kyis▪ {BCA} kṣaṇena▪ {PH} instantaneously▫ གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། ▫ Having relied on that [mind of enlightenment], [one] is instantaneously liberated.▫ {BCA} §I.13c
ཡུད་པ་ཅན་▫ yud pa can▪ {PH}Daṇḍin
ཡུད་ཙམ་▫ yud tsam▪ {LCh}muhūrta; {C}muhūrt(t) a▪ 1/30th of a day; moment▫ (brief) instant; {C}minute; second; {GD:181} unit of time approximately equal to 80 seconds
ཡུད་ཙམ་ཞིག་▫ yud tsam zhig▪ {C}muhūrt(t)a▪ 1/30th of a day; moment▫ (brief) instant; {C}minute; second Tenses: future, present, past, imperative
ཡུད་ཙམ་ཡང་▫ yud tsam yang▪ {C}muhūrtam api▪ {C}for a moment even
ཡུན་▫ yun▪ duration; period▫ {PH}duration; period; enduring▫ དབུགས་དྲུག་ཡུན་ལ་ཆུ་སྲང་ཟེར།▫ The duration of six breaths is called a "half-minute."▫ Mi-pham, Svarodaya comm. 5a.5
ཡུན་ཐུང་བ་▫ yun thung ba▪ {PH}short period of time
ཡུན་མི་རིང་▫ yun mi ring▪ {PH}not far off
ཡུན་ཙང་▫ yun tsang▪ period of time{Gön-chok}; length of time; duration
ཡུན་ཚད་▫ yun tshad▪ {PH}length of time; period of time
ཡུན་རིང་▫ yun ring▪ {C,MSA}cira; {MV}āyatatva▪ [period-long]; long time; long duration▫ {C}for (so) long
ཡུན་རིང་དུ་▫ yun ring du▪ {MSA}dīrgha-samayaṃ▪ for a long time
ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་བྱ་བ་▫ yun ring du gnas par bya ba ▪ {C}cira-sthiti-hetor▪ abiding for a long time▫ {C}so that it may last long
ཡུན་རིང་པོ་▫ yun ring po▪ {MSA}āyata; {MSA}dīrgha; {MSA}dīrgha-kāla▪ long time; long duration
ཡུན་རིང་པོ་ནས་▫ yun ring po nas▪ {C,L}dīrgharātra(m} {C}(=dīrgha-kālam)▪ for a long time
ཡུན་རིང་པོར་ནས་▫ yun ring por nas▪ {L,C} dīrgharatra(m); {C}dīrgha-kālam▪ for a long time
ཡུན་རིང་པོར་གནས་པར་གྱིས་ཤིག་▫ yun ring por gnas par gyis shig▪ {C}cira-sthitaye▪ abide for a long time ▫ {C}so that it may last long
ཡུན་རིང་བར་▫ yun ring bar▪ {MSA}ānuṣaṅgika▪ for a long time
ཡུན་རིང་མོ་▫ yun ring mo▪ {MSA}ciram; {MSA}cira▪ for a long time; long time; long duration
ཡུན་རིང་མོ་ཞིག་▫ yun ring mo zhig▪ {C}cireṇa▪ for a long time; long time; long duration▫ {C}after a ong time; slowly; after awhile
ཡུན་རིང་ལོན་ནས་▫ yun ring lon nas▪ {C}cirāya▪ {C} at long last
ཡུན་རིངས་▫ yun rings▪ {PH}long time
ཡུན་རིངས་སུ་▫ yun ring su▪ {PH}for a long time
ཡུམ་▫ yum▪ {C}mātā; {LCh,C,MSA}mātṛ▪ mother
ཡུམ་གྱི་ཚིག་དོན་▫ yum gyi tshig don▪ meaning of the words of the Mother
ཡུམ་བུ་ལྷ་ཁང་▫ yum bu lha khang▪ {PH}Yum-bu-lha-khang [Imperial palace of King Lha-tho-tho-ri-gnyan-btsan]
ཡུམ་བུ་ལྷ་མཁར་▫ yum bu lha mkhar▪ {PH}Yum-bu-lha-khang [Imperial palace of King Lha-tho-tho-ri-gnyan-btsan]
ཡུམ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཆོས་བཞི་▫ yum la spyod pa'i chos bzhi▪ four phenomena involved in practicing the Mother (the practitioner Bodhisattva, the object practiced which is the Mother perfection of wisdom, the fruit of practice which is enlightenment, and the entity of practice itself)
ཡུམ་ཤེས་པའི་སྤོབས་པ་▫ yum shes pa'i spobs pa▪ self-assurance of knowing the Mother
ཡུལ་▫ yul▪ {LCh,C,MSA,MV,L}viṣaya; {LCh,MSA} deśa; {C}diś; {C}deśa-antara; {C}pradeśa; {MSA} gamya▪ object; place; area{BJ 28.2}; sphere; objects of operation; sense objects▫ {C}region; Tenses: future, present, past, imperative direction; country; part; district; to a limited extent; definition of the doctrine; spot; piece of land; range; realm; province; domain; sense-objects; objective range; apartments Definitions: མཚན་ཉིད། བློས་རིག་པར་བྱ་བ་▫ mtshan nyid/ blos rig par bya ba/▫ Definition: an object of knowledge by an awareness
ཡུལ་འཁོར་▫ yul 'khor▪ {C}rāṣṭra; {C}rājya-rāṣṭra▪ {C}kingdom; nation; royal city; countryside (of his kingdom)
ཡུལ་འཁོར་སྐྱོང་མདོ་▫ yul 'khor skyong mdo▪ raṣṭapala-paripṛccha-sūtra▪ Sūtra of the Questions of Raṣṭapala
ཡུལ་གྱི་སྟེང་ནས་གྲུབ་པ་▫ yul gyi steng nas grub pa▪ viṣaya-siddhi▪ objective establishment; establishment right with the object; objective existence
ཡུལ་གྱི་དབུས་འདི་▫ yul gyi dbus 'di▪ {C}madhya-deśa▪ {C}middle region
ཡུལ་གྱི་མི་ལ་མཐུ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ཐོབ་པ་▫ yul gyi mi la mthu dang brtson 'grus thob pa▪ ཐོབ། འཐོབ་འཐོབ་ཐོབ་འཐོབས་▫ thob/'thob 'thob thob 'thobs▪ {C}jana-pada-sthāma-vīrya-prāpta▪ {C}one who feels strong and secure in his kingdom
ཡུལ་གྱི་འཛིན་སྟངས་▫ yul gyi 'dzin stangs▪ {PH}mode of apprehension of objects
ཡུལ་གྱིས་ཡུལ་ཅན་མཚོན་པ་▫ yul gyis yul can mtshon pa ▪ characterization of an object-possessor (that is, a consciousness) by an object
ཡུལ་ཅན་▫ yul can▪ viṣayin; {L}viṣaya; {C}gocara ▪ object possessor; subjective [i.e. a mind]; object-possessor▫ {PH}object possessor; subject; subjective [consciousness]▫ {C}ranging; range; sphere; {GD:426} subjectདོན་གྱི་རང་མཚན་ཐོབ་པའི་ཡུལ་ཅན་ ▫ don gyi rang mtshan thob pa'i yul can▫ subjects that deliver specifically characterized objects▫ {GD:426} Definitions: མཚན་ཉིད། རང་ཡུལ་ཅི་རིགས་དང་ལྡན་པའི་དངོས་པོ་▫ mtshan nyid/ rang yul ci rigs dang ldan pa'i dngos po/▫ Definition: a thing which has any sort of object ?{T}
ཡུལ་ཅན་གྱི་དགག་བྱ་▫ yul can gyi dgag bya▪ object of negation of an object-possessor [i.e. a mind; these are necessarily existent]▫ ཡུལ་ཅན་གྱི་དགག་བྱ་མེད་ན་དགག་མི་དགོས་▫ yul can gyi dgag bya med na dgag mi dgos▫ if the object of negation of an object-possessor were non-existent, there would be no need to refute it
ཡུལ་ཅན་ཐ་སྙད་▫ yul can tha snyad▪ {PH}conventional designations▫ དེ་བཏགས་དོན་བཙལ་ན་ཡུལ་སྟེང་ནས་གཏན་ ནས་མེད་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡུལ་གྱི་ངོས་ནས་མ་གྲུབ་པར་ཡུལ་ཅན་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་གིས་ཡོད་པར་བཞག་པ་ཙམ་ཡིན་པའི་རྟགས་ཡིན་ལ།▫ It is a sign of all phenomena being merely posited as existing through the force of conventional designations without being established from the side of the object, since when imputed objects are sought, they are utterly not there in any objective way.▫ {HHDL KMW}
ཡུལ་ཅན་མཐུན་པའི་དོན་དམ་▫ yul can mthun pa'i don dam▪ concordant subjective ultimate{N}
ཡུལ་ཅན་དོན་དམ་▫ yul can don dam▪ subjective ultimate{N}
ཡུལ་ཅན་དོན་དམ་དངོས་▫ yul can don dam dngos▪ actual subjective ultimate{N}
ཡུལ་ཅན་རྣམ་གྲངས་པའི་དོན་དམ་▫ yul can rnam grangs pa'i don dam▪ non-metaphoric subjective ultimate
ཡུལ་ཆུང་བ་▫ yul chung ba▪ {MSA}parītta-viṣaya▪ small object
ཡུལ་རྟོགས་མཁན་▫ yul rtogs mkhan▪ རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་རྟོགས་▫ rtogs rtogs rtogs rtogs▪ consciousness realizing an object; realizers of their objects
ཡུལ་རྟོགས་ཚུལ་▫ yul rtogs tshul▪ {PH}the mode of realizing objects
ཡུལ་སྟེང་ནས་▫ yul steng nas▪ objectively
ཡུལ་སྟེང་ནས་གྲུབ་པ་▫ yul steng nas grub pa▪ objective establishment; establishment from within the object; objective existence
ཡུལ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་▫ yul thob par bya ba'i phyir▪ ཐོབ། འཐོབ་འཐོབ་ཐོབ་འཐོབས་▫ thob/'thob 'thob thob 'thobs ▪ {MSA}viṣaya-prāptaye▪ through obtaining an object
ཡུལ་མཐུན་པའི་དོན་དམ་▫ yul mthun pa'i don dam▪ concordant objective ultimate{N}
ཡུལ་དང་དུས་▫ yul dang dus▪ {MSA}deśa-kāla▪ direction and time
ཡུལ་དུ་ཡོད་པ་▫ yul du yod pa▪ having as objects
ཡུལ་དུས་རྣམས་པ་ངེས་པ་▫ yul dus rnams pa nges pa▪ deśakālākāraniyata▪ {GD:250} having a definite position in space and time as well as having a definite nature
ཡུལ་དེ་ཉིད་ན་གནས་པའི་འདུ་བྱེད་▫ yul de nyid na gnas pa'i 'du byed▪ {MSA}deśa-stha eva saṃskāre (tad-) ▪ discrimination which abides in that very object {T}
ཡུལ་དེ་གཉིས་སྣང་གི་རྣམ་པར་འཆར་བ་▫ yul de gnyis snang gi rnam par 'char ba▪ སྣང་སྣང་སྣང་སྣང་▫ snang snang snang snang▪ object appearing in the aspect of dualistic appearance; an object's appearing in the aspect of dualistic appearance
ཡུལ་དེ་རྟོག་པ་ལ་སྣང་བ་▫ yul de rtog pa la snang ba ▪ སྣང་སྣང་སྣང་སྣང་▫ snang snang snang snang▪ {GD:547} objects that appear to thought
ཡུལ་དོན་དམ་▫ yul don dam▪ objective ultimate{N}
ཡུལ་དོན་དམ་དངོས་▫ yul don dam dngos▪ {N} actual objective ultimate
ཡུལ་རྣམ་གྲངས་མ་ཡིན་པའི་དོན་དམ་▫ yul rnam grangs ma yin pa'i don dam▪ non-metaphoric objective ultimate{N}
ཡུལ་རྣམས་ལ་མ་ཆགས་པའི་ལམ་▫ yul rnams la ma chags pa'i lam▪ {MSA}viṣayeṣv asakti-mārgaḥ▪ path of non-attachment to obejcts
ཡུལ་ཕྱོགས་▫ yul phyogs▪ [area-direction]; region
ཡུལ་ཕྱོགས་ཀུན་▫ yul phyogs kun▪ {PH}all regions
ཡུལ་དབང་འཕྲད་▫ yul dbang 'phrad▪ meeting of sense power and object{LG}
ཡུལ་འབངས་▫ yul 'bangs▪ {PH}peasant; serf
ཡུལ་བྷ་ར་ཎ་ཞི་▫ yul bha ra ṇa zhi▪ vāraṇasī(-deśa)▪ (in the area of) Vāraṇasī, modern-day Benares
ཡུལ་མ་འདྲེས་པ་▫ yul ma 'dres pa▪ {GD:123} "unmixed in place"; spatially determinate
ཡུལ་མ་འོངས་པ་ལ་སྲེད་པའི་འདུན་པ་▫ yul ma 'ongs pa la sred pa'i 'dun pa▪ aspiration attached to future objects
ཡུལ་མི་མེད་པ་▫ yul mi med pa▪ {C}vijanapada▪ not objectless▫ {C}lonely
ཡུལ་མེད་▫ yul med▪ {C}adeśa▪ objectless; non-object; non-place▫ {C}without a place
ཡུལ་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་▫ yul gzhan du 'gro ba▪ {MSA} deśāntara-gamana▪ go to another place
ཡུལ་གཞན་དུ་ཕྱིན་པ་▫ yul gzhan du phyin pa▪ {MSA} anya-deśa-prāpti▪ go to another place
ཡུལ་གཞན་དུ་འཕོ་བ་▫ yul gzhan du 'pho ba▪ {MSA} deśāntara-saṃkrānti▪ move to another place {T}
ཡུལ་གཞན་ན་གནས་པ་▫ yul gzhan na gnas pa▪ {MSA} anya-deśa-stha▪ abide in another place
ཡུལ་ཡོན་ཏན་ལྡན་▫ yul yon tan ldan▪ {MSA}guṇa-vat ... deśa▪ having other qualities
ཡུལ་ལ་ལྟ་བ་▫ yul la lta ba▪ བལྟ་ལྟ་བལྟས་ལྟོས་▫ blta lta bltas ltos▪ {GD:625}viśaya-ālocana▪ {GD:625} seeing the object ཡུལ་ལ་མི་འབྲལ་བར་ཞེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་མི་གནས་པའི་ལམ་ཤེས་▫ yul la mi 'bral bar zhen pa'i tshul gyis mi gnas pa'i lam shes▪ a knower of paths not abiding in the manner of adherence to not separating from objects
ཡུལ་ལ་མི་འབྲལ་བར་སྲེད་པའི་འདོད་ཆགས་▫ yul la mi 'bral bar sred pa'i 'dod chags▪ desire attached to not separating from objects
ཡུལ་ལ་ཡོད་པ་▫ yul la yod pa▪ {GD:486} existing in the object
ཡུལ་ལ་ལར་▫ yul la lar▪ kvacit-deśa▪ in some places
ཡུལ་ཤེས་པ་▫ yul shes pa▪ {C}deśa-jña▪ object consciousness; consciousness of a place▫ {C}one who knows the suitable place
ཡུལ་སོ་སོ་ངེས་པ་▫ yul so so nges pa▪ viṣaya-pratiniyama▪ determining [mental] factor
ཡུལ་ལྷ་▫ yul lha▪ {PH}local deity
ཡེ་སྟོང་འོད་གསལ་▫ ye stong 'od gsal▪ primordial emptiness and luminosity
ཡེ་ཐོག་▫ ye thog▪ primeval
ཡེ་ཐོག་གི་གཞི་▫ ye thog gi gzhi▪ primeval basis
ཡེ་ཐོག་གཞིའི་གནས་ལུགས་▫ ye thog gzhi'i gnas lugs▪ primeval basic mode of subsistence
ཡེ་གདོད་མ་▫ ye gdod ma▪ primordial start
ཡེ་ལྡན་▫ ye ldan▪ primordial endowment
ཡེ་ནས་བྱང་ཆུབ་པ་▫ ye nas byang chub pa▪ primordially enlightened
ཡེ་ནས་སངས་རྒྱས་པ་▫ ye nas sangs rgyas pa▪ primordially enlightened
ཡེ་མེད་པ་▫ ye med pa▪ sarvathā 'bhāvaḥ▪ utter non-existence{N}
ཡེ་མེད་པ་་་མ་ཡིན་▫ ye med pa ... ma yin▪ {MV}na ... sarvathā 'bhāvaḥ▪ not utter non-existence
ཡེ་མེད་པས་ནི་མ་ཡིན་▫ ye med pas ni ma yin▪ {MV}na tu sarvathā nāsti▪ nor is it utterly non-existent Tenses: future, present, past, imperative
ཡེ་ཤེས་ཀུན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་▫ ye shes kun gyi rgyu mtshan▪ {MSA}sarva-jñāna-nimittatva▪ cause of all exalted wisdoms
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་▫ ye shes kyi khyad par▪ {MSA} jñāna-viśeṣa▪ feature of exalted wisdom {T}
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་▫ ye shes kyi rgyu mtshan▪ {MSA} jñāna-nimittatva▪ cause of exalted wisdom
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནས་▫ ye shes kyi gnas▪ {MSA}jñānāśraya▪ level of exalted wisdom; place of exalted wisdom {T}
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་▫ ye shes kyi pha rol tu phyin pa▪ {MSA}jñāna-pāramitā▪ perfection of exalted wisdom
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་▫ ye shes kyi phyag rgya▪ jñāna-mudrā▪ wisdom seal
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་▫ ye shes kyi tshogs▪ {MSA,L}jñāna-saṃbhāra▪ collection of wisdom; accumulation of wisdom
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སྒྲུབ་▫ ye shes kyi tshogs sgrub▪ achieving through the collection of pristine wisdom
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རིག་མ་▫ ye shes kyi rig ma▪ jñāna-vidyā▪ Wisdom Knowledge Woman
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལམ་▫ ye shes kyi lam▪ {MSA}jñāna-mārga▪ path of wisdom
ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བསྐུལ་བ་▫ ye shes kyis bskul ba▪ {MSA} jñānena preritā▪ exhort by means of exalted wisdom {T}
ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཁྱབ་པ་▫ ye shes kyis khyab pa▪ {MSA} jñāna-vyāpta▪ pervaded by wisdom
ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཡོངས་ཟིན་པ་▫ ye shes kyis yongs zin pa▪ {MSA}jñāna-parigraha▪ thoroughly apprehended by exalted wisdom {T}
ཡེ་ཤེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཕྲིན་ལས་▫ ye shes khyad par du 'phags pa'i phrin las▪ {MSA}jñāna-viśeṣa-karman▪ activity of superior exalted wisdom {T}
ཡེ་ཤེས་ཅུང་ཟད་བབས་པ་▫ ye shes cung zad babs pa ▪ འབབ་འབབས་བབ་བབས་▫ 'bab 'babs bab babs▪ those upon whom a little wisdom has descended
ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཉིད་▫ ye shes chen po nyid▪ {MSA}jñāna-mahattva▪ greatness of exalted wisdom
ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་▫ ye shes chos sku▪ jñāna-dharma-kāya ▪ pristine wisdom body of attributes; wisdom truth body; wisdom body of attributes
ཡེ་ཤེས་འཇུག་པ་▫ ye shes 'jug pa▪ {MSA}jñāna-pravṛtti ▪ engage in wisdom; enter into wisdom
ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་▫ ye shes snying po▪ jñānagarbha▪ essence of wisdom; p.n. of the chief follower of Bhāvaviveka
ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་ཀུན་ལས་བཏུས་▫ ye shes snying po kun las btus▪ བཏུ་འཐུ་བཏུས་འཐུ་▫ btu 'thu btus 'thu▪ Jñāna-garbha-samuccaya▪ Āryadeva's Compendium of the Essence of Wisdom{BJ 50.3} ཡེ་ཤེས་ཐམས་ཅད་ཆགས་པ་མ་མཆིས་པ་དང་ཐོགས་པ་མ་མཆིས་པ་▫ ye shes thams cad chags pa ma mchis pa dang thogs pa ma mchis pa▪ {C}sarvajñatā-asaṅga-apratighātitā▪ unobstructed and unattached with respect to exalted wisdom of all aspects▫ {C}unobstructed when attached to all-knowledge
ཡེ་ཤེས་ཐོགས་པ་མི་མངའ་བ་▫ ye shes thogs pa mi mnga' ba▪ མངའ་མངའ་མངའ་མངའ་▫ mnga' mnga' mnga' mnga' ▪ {MSA}apratihataṃ jñānaṃ; {MSA}avyāhata-jñāna▪ without obstructions to exalted wisdom {T}
ཡེ་ཤེས་དང་ལས་▫ ye shes dang las▪ {MSA}jñāna-karman▪ wisdom and action
ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་▫ ye shes rdo rje▪ jñāna-vajra▪ wisdom-vajra
ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་▫ ye shes rdo rje▪ གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ།▫ gtsang pa rgya ras ye shes rdo rje/▪ Tsang-pa Gyay-ray-ye-shay-dor-je (1161-1211), a Ka-gyu (bka' brgyud) scholar {PH;G1:15} Tenses: future, present, past, imperative
ཡེ་ཤེས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་▫ ye shes ni rnam pa bzhi▪ {MSA} catur-vidha ... jñāna▪ four aspects of exalted wisdom; four types of exalted wisdom {T}
ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཕྲིན་ལས་▫ ye shes rnam pa sna tshogs pa'i phrin las▪ {MSA}citrākāra-jñāna-karman▪ activities of the various exalted wisdoms {T}
ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དག་པ་▫ ye shes rnam par dag pa▪ {MSA}viśuddha ... jñāna▪ pure wisdom
ཡེ་ཤེས་པ་▫ ye shes pa▪ jñānasattva▪ wisdom being; being of wisdom
ཡེ་ཤེས་པ་གཞུག་པ་▫ ye shes pa gzhug pa▪ entry of the wisdom being; entry of a wisdom being
ཡེ་ཤེས་དཔལ་▫ ye shes dpal▪ {C}jñāna-ketu▪ glorious exalted wisdom▫ {C}the ensign of cognition
ཡེ་ཤེས་སྤྱན་ལྡན་▫ ye shes spyan ldan▪ {PH}endowed with the eye of the wisdom
ཡེ་ཤེས་བླ་ན་མེད་པ་▫ ye shes bla na med pa▪ {MSA} jñānānuttarya▪ sublime wisdom; unsurpassed wisdom
ཡེ་ཤེས་འབྱུང་གནས་ཆེན་པོ་འདྲ་▫ ye shes 'byung gnas chen po 'dra▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {MSA}jñānākaropama (mahā-)▪ like the great source of exalted wisdom {T}
ཡེ་ཤེས་མ་བསྒྲིབས་པ་▫ ye shes ma bsgribs pa▪ {MSA} anāvṛta-jñāna▪ unobstructed wisdom
ཡེ་ཤེས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་▫ ye shes brtson 'grus rtsom pa▪ {MSA} jñānasya vīryārambhasya▪ {PH} initiation of effort [in dependence upon] exalted wisdom
ཡེ་ཤེས་ཚུལ་སྒོ་▫ ye shes tshul sgo▪ {C}jñāna-naya-dvāra▪ modes and doors of wisdom▫ {C}doors and methods of cognition
ཡེ་ཤེས་ཚོགས་▫ ye shes tshogs▪ {L}jñāna-saṃbhāra▪ collection of wisdom
ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་▫ ye shes mtsho rgyal▪ p.n. of a female Tantric siddhā, the Tibetan consort of Padmasaṃbhāva
ཡེ་ཤེས་གཟིགས་པ་▫ ye shes gzigs pa▪ {C}jñāna-darśana▪ exalted wisdom and seeing▫ {C}vision and cognition
ཡེ་ཤེས་ཡངས་པ་▫ ye shes yangs pa▪ {MSA}jñāna-vaipulya▪ extensive wisdom
ཡེ་ཤེས་ལ་ཅུང་ཟད་དབང་ཐོབ་པ་▫ ye shes la cung zad dbang thob pa▪ ཐོབ། འཐོབ་འཐོབ་ཐོབ་འཐོབས་▫ thob/'thob 'thob thob 'thobs▪ those who have achieved slight mastery with respect to wisdom
ཡེ་ཤེས་ལ་ཚོལ་བའི་རྣམ་པ་▫ ye shes la tshol ba'i rnam pa▪ བཙལ་འཚོལ། འཚེལ་བཙལ་ཚོལྡ་▫ btsal 'tshol/'tshel btsal tshold▪ {MSA}jñāna-paryeṣṭy-ākāra▪ aspect of seeking/investigating/examining/researching exalted wisdom
ཡེ་ཤེས་ལ་ཡང་དག་པར་དབང་ཐོབ་པ་▫ ye shes la yang dag par dbang thob pa▪ ཐོབ། འཐོབ་འཐོབ་ཐོབ་འཐོབས་ ▫ thob/'thob 'thob thob 'thobs▪ those who have achieved thorough mastery with respect to wisdom
ཡེ་ཤེས་ལམ་▫ ye shes lam▪ {MSA}jñāna-mārga▪ path of wisdom
ཡེ་ཤེས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་པ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་དོན་▫ ye shes shin tu rnam dag pa gnyis su med pa'i don▪ {MSA} jñāna ... suviśuddha ... advayārtha▪ meaning of the non-dual, very pure exalted wisdom {T}
ཡེ་ཤེས་སེམས་དཔའ་▫ ye shes sems dpa'▪ jñānasattva▪ {PH}wisdom being (jñānasattva)
ཡེ་སངས་རྒྱས་པ་▫ ye sangs rgyas pa▪ primordial buddhafication
ཡེ་སངས་རྒྱས་པའི་དགོངས་པ་▫ ye sangs rgyas pa'i dgongs pa▪ standpoint of primordial buddhafication
ཡེངས་▫ yengs▪ distraction
ཡེར་པ་▫ yer pa▪ {PH}[Dra (brag)] Yerpa (cave retreat east of Lhasa)
ཡོ་ག་▫ yo ga▪ yoga▪ transliteration of sanskrit yoga Tenses: future, present, past, imperative
ཡོ་བྱད་དང་ཉེ་བར་མཁོ་བ་▫ yo byad dang nye bar mkho ba▪ {C}pariṣkāropakaraṇa▪ {C}what is necessary to life
ཡོ་བྱད་འབྱོར་བ་▫ yo byad 'byor ba▪ necessities and acquisitions
ཡོ་རེ་བ་▫ yo re ba▪ whole; looming
ཡོང་▫ yong▪ to come; will
ཡོང་སུ་མི་ཆད་པར་འགྱུར་▫ yong su mi chad par 'gyur ▪ འཆད་འཆད་ཆད་ཆད་▫ 'chad 'chad chad chad▪ {C} paritrasyati (=paribhāsate)▪ not cut off; non-annihilation; non-nullification▫ {C}is terrified
ཡོངས་▫ yongs▪ whole; wholly; completely; thoroughly▫ {PH}whole; entirety; all
ཡོངས་གྲུབ་▫ yongs grub▪ ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ།▫ yongs su grub pa/▪ pariniṣpanna▪ thoroughly established phenomenon; thoroughly established [nature] ▫ Definitions: མཚན་ཉིད། བདག་གཉིས་གང་རུང་གིས་སྟོང་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་▫ mtshan nyid/ bdag gnyis gang rung gis stong pa'i de kho na nyid/▫ Def.: a suchness that is an emptiness of either of the two selves {T} Divisions: དབྱེ་བ། ༡་གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱིས་སྟོང་བ་༢་ངོ་བོ་ དང་ཁྱད་དུ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ཀུན་བརྟགས་༣་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གྲུབ་པའི་སྟོང་བ་▫ dbye ba/ 1 gzung 'dzin rdzas gzhan gyis stong ba/ 2 ngo bo dang khyad du kun brtags pa'i kun brtags/ 3 rang gi mtshan nyid kyi grub pa'i stong ba/▫ Div.: (1) emptiness of apprehended object and apprehending subject's being different substantial entities; (2) imputations that are imputations as entity and attributes; (3) emptiness of [the other-powered nature's] being established by way of its own cha
ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་▫ yongs grub kyi mtshan nyid ▪ pariniṣpannalakṣaṇa▪ thoroughly established character
ཡོངས་ཟིན་▫ yongs zin▪ {C}sambhṛta; {C}parigṛhīta; {C}pariniṣṭhita (bhavati)▪ to be done with; conjoined with; affected by; grasp; hold; conjoin with▫ {C}collected; upheld by; taken hold of; gain; got hold of; held back by; accomplished; complete
ཡོངས་ཟིན་པ་▫ yongs zin pa▪ {C}parigraha▪ to be done with; conjoined with; affected by; grasp; hold; conjoin with▫ {C}collected; upheld by; taken hold of; gain; got hold of; held back by; accomplished; complete; grace; obtain; gaining; win; taking hold of; acquisition; helping; assumption; acquiring; appropriation; assistance
ཡོངས་བཟུང་▫ yongs bzung▪ {C}parigṛhīta; {C} parigraha▪ apprehend; grasp; hold; conceive▫ {C}upheld by; taken hold of; gain; got hold of; held back by
ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་▫ yongs su gyur pa▪ {MSA}parivṛtti▪ (thoroughly) change; (thoroughly) transform
ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་▫ yongs su grags pa▪ widely known; widely renowned
ཡོངས་སུ་གྲུབ་▫ yongs su grub▪ {C}pariniṣpatti▪ thoroughly established▫ {C}accomplished; brought to perfection; totally real
ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་▫ yongs su grub pa▪ {C,MSA,MV} pariniṣpanna; {MV,MSA}pariniṣpatti; {MSA} niṣpanna; {C}pariharati; {C}anuṣṭhāna; {MSA}siddhi▪ thoroughly established▫ {C} accomplished; brought to perfection; totally real; look after; carry; carry out; perform ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་ ▫ yongs su grub pa'i ngo bo nyid; yongs su grub pa'i rang bzhin▪ thoroughly established nature
ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་▫ yongs su grub pa'i mtshan nyid▪ {MSA,MV}pariniṣpanna-lakṣaṇa▪ the thoroughly established character
ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་▫ yongs su grub pa'i rang bzhin▪ pariniḥpannasvabhāva▪ thoroughly established nature ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་ ▫ yongs su grub pa'i ngo bo nyid/ yongs su grub pa'i rang bzhin▪ {MSA,MV}pariniṣpanna-svabhāva ▪ thoroughly established nature; thoroughly established entityness
ཡོངས་སུ་སྒྱུར་བར་བྱེད་པ་▫ yongs su sgyur bar byed pa ▪ བསྒྱུར་སྒྱུར་ བསྒྱུརད་སྒྱུརད་▫ bsgyur sgyur bsgyurd sgyurd ▪ {MSA}parivartaka▪ completely/thoroughly change/transform/affect/control; that which completely/thoroughly changes/transforms/ affects/controls; cause to completely/thoroughly change/transform/affect/control
ཡོངས་སུ་སྒྲུབ་པ་▫ yongs su sgrub pa▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ {C} pariniṣpatti (e.g.: dharmakāya-pariniṣpatti; sarvajñāna-pariniṣpatti; kuśalamūla-pariniṣpatti) ▪ thoroughly establish; thoroughly established ▫ {C}accomplishment; completion; what has the status of a full and perfect reality; total reality
ཡོངས་སུ་སྒྲོགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་▫ yongs su sgrogs pa'i tshul gyis▪ {C}parikīrtyamāna-rūpa▪ through the mode of (thoroughly) proclaiming/declaring▫ {C}proclaiming
ཡོངས་སུ་ངེས་པ་▫ yongs su nges pa▪ {C}paricchinnatva ▪ (thoroughly) ascertain; (thorough) ascertainment; very definite; (thoroughly) determine▫ {C}having circumscribed
ཡོངས་སུ་བསྔོ་▫ yongs su bsngo▪ {C}pariṇāmayati (=niryātatā)▪ (thoroughly) dedicate▫ {C}turns over to; converts; transforms; dedicates to; bends to; is applied to
ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་▫ yongs su bsngo ba▪ {C} pariṇāmanatā; {C,L}pariṇāma; {MV}pariṇati; {MSA}pariṇāmana▪ thorough dedication; (thoroughly) dedicate▫ {C}turns over to; dedication; converts; transforms; dedicates to; bends to; is applied to; evolve
ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱ་▫ yongs su bsngo bar bya▪ {MV} pariṇāmayitavya▪ (thoroughly) dedicate
ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བྱེད་▫ yongs su bsngo bar byed ▪ {MSA,MV}(pari √ṇam): pariṇāmayati▪ (thoroughly) dedicate
ཡོངས་སུ་བསྔོས་པ་▫ yongs su bsngos pa▪ {MV} pariṇāmana; {MV}pariṇāmanā▪ (thoroughly) dedicate
ཡོངས་སུ་བསྔོས་པ་ཡིན་▫ yongs su bsngos pa yin▪ {C} Tenses: future, present, past, imperative pariṇāmita bhavati▪ is (thoroughly) dedicated▫ {C}becomes turned over
ཡོངས་སུ་བསྔོས་པར་ཆུད་ཡིན་▫ yongs su bsngos par chud yin▪ {C}pariṇāmita bhavati▪ is (thoroughly) dedicated▫ {C}becomes turned over
ཡོངས་སུ་བསྔོས་པས་▫ yongs su bsngos pas▪ {C} pariṇāmayanto▪ through (thoroughly) dedicating ▫ {C}by having turned over
ཡོངས་སུ་བརྗོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་▫ yongs su brjod pa'i tshul gyis▪ བརྗོད་རྗོད་བརྗོད་རྗོད་▫ brjod rjod brjod rjod▪ {C}parikīrtyamāna-rūpa▪ through the mode of expression; by way of (thoroughly) expressing▫ {C}proclaiming
ཡོངས་སུ་ཉམས་▫ yongs su nyams▪ {C}parihāṇi; {C}parihāyati▪ (thoroughly) degenerated; (thoroughly) spoiled; (thoroughly) corrupted▫ {C}diminution; decrease; loss; never fails; dwindle away; vanish; becomes destitute of
ཡོངས་སུ་ཉམས་པ་▫ yongs su nyams pa▪ {C}parihīṇa; {C}parihīyate; {MSA}parihāṇi; {C}paribhraṣṭa; {L}parihīyate▪ (thoroughly) degenerated; (thoroughly) spoiled; (thoroughly) corrupted▫ {C}diminution; decrease; loss; never fails; dwindle away; vanish; becomes destitute of; without; has faded away; has lost; is diminished; fails of; avoids; desists; diminish; lose; fail to win; flopped; dropped; forsake
ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་▫ yongs su nyams par 'gyur ▪ {C}parihīna▪ (thoroughly) degenerated; (thoroughly) spoiled; (thoroughly) corrupted ▫ {C}without; has faded away; has lost; is diminished; fails of; avoids; desists; diminish; lose; fail to win
ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་▫ yongs su nyams par 'gyur ba▪ (pari √hā): {C}parihāyati; {C}parihīyate; {MSA}parihāṇīya; {MSA}parihāṇika▪ (thoroughly) degenerated; (thoroughly) spoiled; (thoroughly) corrupted▫ {C}diminution; decrease; loss; never fails; dwindle away; vanish; becomes destitute of; without; has faded away; has lost; is diminished; fails of; avoids; desists; diminish; lose; fail to win
ཡོངས་སུ་གཏང་བ་▫ yongs su gtang ba▪ གཏང་གཏོང་བཏང་ཐོངས་▫ gtang gtong btang thongs▪ {C}parityajati ▪ (thoroughly) send; (thoroughly) give away; (thoroughly) let loose▫ {C}renounces; abandons; deserts
ཡོངས་སུ་གཏང་བ་མེད་པ་▫ yongs su gtang ba med pa▪
གཏང་གཏོང་བཏང་ཐོངས་▫ gtang gtong btang thongs▪ {C} aparityāga▪ not give away; not send; not let loose ▫ {C}non-abandonment; non-renunciation
ཡོངས་སུ་གཏང་བར་བྱའོ་▫ yongs su gtang bar bya'o ▪ གཏང་གཏོང་བཏང་ཐོངས་▫ gtang gtong btang thongs ▪ {C}aparityāgin▪ thoroughly give; treat; cast Tenses: future, present, past, imperative away; send; let go; give away; let loose; play [an instrument]▫ {C}one who never abandons
ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་མ་མཆིས་པ་▫ yongs su rtog pa ma mchis pa▪ {C}parikalpita-asattā▪ no conceptual thought; no conceptual consciousness; not impute; non-imputation▫ {C}imagination of something that is not
ཡོངས་སུ་བརྟག་པ་བཟུང་▫ yongs su brtag pa bzung▪ {C} parikalpya; {C}parikalpa-sthāne▪ (thoroughly) analyze; (thoroughly) investigate▫ {C}let us imagine; let us assume; let us reckon
ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་རྣམ་པར་དག་པ་▫ yongs su dag pa dang rnam par dag pa▪ {MSA}pariśuddhir viśuddhiś ca▪ thorough purity and purity {T}
ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཁྱད་པར་▫ yongs su dag pa'i khyad par ▪ {MSA}pariśuddhi-viśeṣa▪ feature of thorough purity {T}
ཡོངས་སུ་དག་པའི་ས་པ་▫ yongs su dag pa'i sa pa▪ {MSA}pariśuddha-bhūmika▪ one on the ground of thorough purity {T}
ཡོངས་སུ་དག་པར་འགྱུར་བ་▫ yongs su dag par 'gyur ba ▪ {C}pariśodhayati; {C}nigacchati▪ (thoroughly) purify; (thoroughly) purified▫ {C}purifies; (fully) cleanses; incur
ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བ་▫ yongs su dag par bya ba▪ pariśodhana (=pariśuddhi); {MSA}pariśuddhi▪ object of (thorough) purification; (thoroughly) purify; (thoroughly) purified▫ {C}purifying; purification
ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱེད་པ་▫ yongs su dag par byed pa▪ {C}pariśodayati▪ (thoroughly) purify; (thoroughly) purified▫ {C}purifies; (fully) cleanses
ཡོངས་སུ་དུལ་བ་▫ yongs su dul ba▪ {C}paridamana▪ (thoroughly) discipline; (thorough) disciplining; (thoroughly) tame▫ {C}control
ཡོངས་སུ་དུལ་བར་བྱེད་▫ yongs su dul bar byed▪ {C}paridamayati▪ (thoroughly) discipline; (thorough) disciplining; (thoroughly) tame▫ {C} tames
ཡོངས་སུ་དྲིས་པ་▫ yongs su dris pa▪ {C}paripṛcchati▪ question; ask
ཡོངས་སུ་གདུང་བ་▫ yongs su gdung ba▪ {MSA}paridāha ▪ (thoroughly) torment; (thorough) mortification; be (thoroughly) tormented; be scorched; desire; long for
ཡོངས་སུ་གདུང་བ་མེད་པ་▫ yongs su gdung ba med pa▪ {C}anudvāha▪ non-torment; non-mortification; not tormented; not scorched; non-desire; not long for▫ {C}celibacy
ཡོངས་སུ་འདུད་པར་བྱེད་▫ yongs su 'dud par byed ▪ བཏུད་འདུད་བཏུད་འདུད་▫ btud 'dud btud 'dud▪ {C} pariṇamayati▪ thoroughly pay homage▫ {C} transforms
ཡོངས་སུ་འདྲི་བར་བྱའོ་▫ yongs su 'dri bar bya'o▪ {C} paripraśnayati▪ ask; question▫ {C}(asks) counter questions; asks questions
ཡོངས་སུ་འདྲིས་པ་▫ yongs su 'dris pa▪ {C}parijaya; {C} suparicita; {C}paripṛcchati; paricaya▪ familiarity; thorough familiarity▫ {C}(complete) mastery; familiarity; conquest; become thoroughly familiar with Tenses: future, present, past, imperative
ཡོངས་སུ་འདྲིས་པར་བྱེད་▫ yongs su 'dris par byed▪ {C} paricaryāṃ karoti▪ become thoroughly familiar with; thorough familiarity▫ {C}(complete) mastery; familiarity; conquest; serve upon; gets fully acquainted with
ཡོངས་སུ་བླངས་▫ yongs su blangs▪ {C}samādāya ▪ (thoroughly) adopt; (thoroughly) assume; (thoroughly) take up; take; receive▫ {C}having taken upon himself; in conformity with; undertakes to observe
ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་བྱས་པའི་རྣལ་འབྱོར་▫ yongs su sbyangs pa byas pa'i rnal 'byor▪ སྦྱང་སྦྱོང་སྦྱངས་སྦྱོངས་▫ sbyang sbyong sbyangs sbyongs▪ kṛtaparicaya[yoga]▪ yoga of someone who is practiced
ཡོངས་སུ་མ་གྲུབ་པ་▫ yongs su ma grub pa▪ {C,MSA} apariniṣpatti▪ thoroughly non-established; not thoroughly established▫ {C}absence of accomplishment; not totally real
ཡོངས་སུ་མ་ཉམས་པ་▫ yongs su ma nyams pa▪ {MSA} aparihāṇika▪ non-degenerate; not corrupted {T}
ཡོངས་སུ་མ་བཏང་བ་▫ yongs su ma btang ba▪ གཏང་གཏོང་བཏང་ཐོངས་▫ gtang gtong btang thongs▪ {C} aparityakta▪ not thoroughly give/give up/send/ let go/renounce▫ {C}(does) not abandon; not abandoned Tenses: future, present, past, imperative
ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་▫ yongs su ma dag pa▪ apariśuddha ▪ not thoroughly pure; not pure
ཡོངས་སུ་མ་བྱང་བ་▫ yongs su ma byang ba▪ འབྱང་འབྱངས་བྱང་འབྱོངས་▫ 'byang 'byangs byang 'byongs▪ {L} aparyayavadā▪ not completely pure; not purified
ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་པ་▫ yongs su ma smin pa▪ {L} aparipakva; {L}aparipacana; {MV}aparipakvatā ▪ not (thoroughly) matured; not (thoroughly) ripened; immature
ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་▫ yongs su ma rdzogs pa▪ རྫོགས་རྫོགས་རྫོགས་རྫོགས་▫ rdzogs rdzogs rdzogs rdzogs▪ {MSA}aparipūrṇa▪ not complete; imperfect; not perfect
ཡོངས་སུ་མ་ཞེན་པ་▫ yongs su ma zhen pa▪ nonattachment
ཡོངས་སུ་མ་བཟུང་▫ yongs su ma bzung▪ {C}aparigraha ▪ not apprehend; not grasp; not hold; not conceive▫ {C}no(n-) appropriation; not upheld; not gaining; not taken hold of ཡོངས་སུ་མ་ཤེས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བའི་དབང་པོ་ ▫ yongs su ma shes pa yongs su shes par bya ba'i dbang po▪ {C}anājñatām-ājñāsyāmi-indriya▪ the power which cognizes what is not yet cognized ▫ {C}the dominant "I shall come to understand the not yet understood"
ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་▫ yongs su mi skyo▪ {C}aparikheditā▪ non-aversion; not averse▫ {C}indefatiguability
ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་▫ yongs su mi skyo ba▪ non-discouragement ཡོངས་སུ་མི་ངལ་ / ཡོངས་སུ་མི་ངལ་བ་▫ yongs su mi ngal / yongs su mi ngal ba▪ {C}apariśrānti▪ nonwearying; non-fatigue; non-weariness▫ {C} (persistent) indefatiguability
ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་པའི་ཆོས་ཅན་▫ yongs su mi nyams pa'i chos can▪ {C}aparihāṇa-dharma▪ non-degenerated subject; thoroughly undefiled subject▫ {C}unfailing; one who never again loses interest in
ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་བ་▫ yongs su mi gtong ba▪ གཏང་གཏོང་བཏང་ཐོངས་▫ gtang gtong btang thongs▪ {C}aparityakta; {MSA,MV}aparityāga▪ not thoroughly give/treat/cast away/send/renounce▫ {C}(does) not abandon; not abandoned
ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་▫ yongs su mi shes▪ {C}aparijñāna ▪ non-consciousness; not cognize▫ {C}no comprehension
ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་▫ yongs su mya ngan las 'da' ba▪ {MSA}parinirvāṇa▪ parinirvāṇa; thoroughly passed beyond sorrow; thorough passing beyond sorrow
ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་▫ yongs su mya ngan las 'das pa▪ {L,MSA}parinirvāṇa; {MSA}nirvāṇa; {MSA}parinirvṛta▪ parinirvāṇa; thoroughly passed beyond sorrow; thorough passing beyond sorrow
ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་བྱ་བ་▫ yongs su mya ngan las 'das bya ba▪ {L}parinirvāpayitavyam▪ thoroughly passed beyond sorrow; thorough passing beyond sorrow
ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་▫ yongs su mya ngan las mi 'da' ba'i chos can▪ {MSA} aparinirvāṇa-dharmaka; {MSA}aparinirvāṇa-dharman▪ a subject that has not thoroughly passed beyond sorrow {T}
ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་ཟློག་པ་▫ yongs su mya ngan las zlog pa▪ {MSA}parinirvāpaṇa▪ thoroughly turned away from sorrow; thoroughly reversed from sorrow {T}
ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་▫ yongs su smin pa▪ {L,MSA} paripakva; {L,MSA}paripācana; {C}paripākaṃ gata; {MV}paripakvatā; {MSA}paripāka▪ thoroughly ripened; thoroughly matured▫ {C} comes to maturity
ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཚན་▫ yongs su smin pa'i mtshan ▪ {MSA}paripāka-lakṣaṇa▪ sign of thorough ripening
ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་གྱུར་ནས་▫ yongs su smin par gyur nas ▪ {C}pākaṃ gata▪ having thoroughly ripened▫ {C}comes to maturity Tenses: future, present, past, imperative
ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་འགྱུར་བ་▫ yongs su smin par 'gyur ba ▪ {C}paripācayati▪ thoroughly ripen; thoroughly mature▫ {C}matures
ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱ་བ་▫ yongs su smin par bya ba▪ {MSA,C}paripāka; {MSA}paripācana; {MSA} paripācayitavya; {MSA}paripācya▪ object of thorough ripening; thoroughly ripen; thoroughly mature▫ {C}maturing
ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་▫ yongs su smin par byed▪ {MV} (pari √pac): paripācayati▪ thoroughly ripen; thoroughly mature
ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་▫ yongs su smin par byed pa ▪ (pari √pac): {MSA}paripācayati; {MSA,MV} paripāka; {MSA}paripācaka; {MSA,MV} paripācana; {MV}paripācinī; {C}paripācanatā ▪ thoroughly ripen; thoroughly mature▫ {C} maturing
ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་བྱ་བ་▫ yongs su smin par byed pa bya ba▪ {C}paripācanatā▪ thoroughly ripen; thoroughly mature▫ {C}maturing
ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་མཛད་པ་▫ yongs su smin par mdzad pa ▪ {MSA}paripāka; {MSA}paripācana▪ thoroughly ripen; thoroughly mature
ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་རུང་བར་བྱ་བ་▫ yongs su smin par rung bar bya ba▪ {MSA}paripācana-yogya▪ suitable as thoroughly ripened
ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་▫ yongs su 'dzin pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C} samparigrahaṇa; {C}parigṛhṇāti; {C,MSA,MV} parigraha; {C}parigrāhikā; {MSA}parigrahaṇa; {C}ādhārayati; {C}ādhāraṇa▪ (thoroughly) apprehend; (thoroughly) grasp; (thoroughly) hold; (thoroughly) bear; conceive▫ {C}full acceptance; assistance; one who takes hold of; retain in mind; carries; carrying
ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཐམས་ཅད་གཏོང་བ་▫ yongs su 'dzin pa thams cad gtong ba▪ གཏང་གཏོང་བཏང་ཐོངས་▫ gtang gtong btang thongs▪ {MSA}sva-parigraha-tyāga (sarva-)▪ renounce all grasping; give up all grasping Tenses: future, present, past, imperative
ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པ་▫ yongs su 'dzin pa med pa▪ lack of restrainers
ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པའི་དོན་▫ yongs su 'dzin pa med pa'i don▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MV}niṣparigrahatārtha▪ meaning of non-grasping {T}
ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ཡིན་▫ yongs su 'dzin pa yin▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C} parigrāhikā▪ {C}one who takes hold of
ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྱུར་ཅིག་▫ yongs su rdzogs par gyur cig▪ རྫོགས་རྫོགས་རྫོགས་རྫོགས་▫ rdzogs rdzogs rdzogs rdzogs▪ {C}paripūraṇāya bhavantu▪ may it become complete/completely perfect▫ {C}come to fulfilment
ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བ་▫ yongs su rdzogs par bya ba▪ རྫོགས་རྫོགས་རྫོགས་རྫོགས་▫ rdzogs rdzogs rdzogs rdzogs▪ {MSA}paripūraṇa▪ thorough perfection/ completion
ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་དོན་▫ yongs su rdzogs par bya ba'i don▪ རྫོགས་རྫོགས་རྫོགས་རྫོགས་▫ rdzogs rdzogs rdzogs rdzogs▪ {MSA}paripūry-artha▪ object/ meaning of thorough perfection/completion
ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་▫ yongs su rdzogs par byed pa ▪ རྫོགས་རྫོགས་རྫོགས་རྫོགས་▫ rdzogs rdzogs rdzogs rdzogs ▪ {MV}paripūraṇa; {MSA}paripūri▪ completely perfect; thoroughly finish
ཡོངས་སུ་ཞུ་▫ yongs su zhu▪ {L}pṛcchati▪ ask; question
ཡོངས་སུ་ཞེན་པ་▫ yongs su zhen pa▪ attachment
ཡོངས་སུ་ཟད་པ་▫ yongs su zad pa▪ {L}parikṣaya; {C} parijaya (=parikṣaya)▪ (thoroughly) use up; (thoroughly) exhaust; (thorough) extinction▫ {C}(complete) mastery; familiarity; conquest
ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་▫ yongs su zin pa▪ {C}parigṛhīta; {MSA}parigraha; {C}paripācita (=pariśodhita) ▪ (thoroughly) conjoined with; (thoroughly) affected by; (thoroughly) grasp; (thoroughly) hold▫ {C}upheld by; taken hold of; gain; got hold of; held back by; matured
གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {C} aparigṛhīta▪ not apprehend; non-identification▫ {C}ungained; do not grasp at
ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་▫ yongs su bzung ba▪ {C} parigṛhṇāti (=mamatvena svīkuryāt); {C,MV} parigṛhīta; {C,MSA}parigraha; {MV}parigṛhītva▪ thorough sustenance; (thoroughly) apprehend; (thoroughly) grasp; (thoroughly) hold; (thoroughly) conceive▫ {C}takes hold of; gains; wins; seize upon; assists; acquires; receives; takes to; upheld by; taken hold of; gain; got hold of; held back by
ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་མེད་པ་▫ yongs su bzung ba med pa▪ {C}aparigṛhīta▪ not apprehend; non-apprehension; not grasp; not hold; not conceive; non-conception▫ {C}ungained; do not grasp
ཡོད་▫ yod▪ {C}bhāva; {C}astitā; {L}sattā; {MSA} sattva; {MV}vidyate; {MV 5}saṃvidyate; {C}vidyā ▪ exist; existence; exists; have▫ {C}science(s); (secret) lore; existence; knowledge; magical formula; being; being-ness; is-ness; there is; "it is"སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཟིན་མ་ཉམས་པ་སྔར་ནས་ཡོད་པས་▫ stong nyid mngon sum du rtogs zin ma nyams pa sngar nas yod pas▫ since he has from before a non-degenerated direct realization of emptiness{TGP 60}
ཡོད་ཀྱི་མ་རེད་▫ yod kyi ma red▪ probably not
ཡོད་ཀྱི་རེད་▫ yod kyi red▪ probably
ཡོད་ཁྱབ་▫ yod khyab▪ pervasion of existence
ཡོད་འགྲོ་▫ yod 'gro▪ probably
ཡོད་རྒྱུའི་ཀུན་བཏགས་▫ yod rgyu'i kun btags▪ existent imputational nature
ཡོད་སྒྲུབ་▫ yod sgrub▪ བསྒྲུབ་སྒྲུབ་བསྒྲུབས་སྒྲུབས་▫ bsgrub sgrub bsgrubs sgrubs▪ exists proof
ཡོད་ངེས་▫ yod nges▪ {GD:106} definite existence
ཡོད་ངེས་ཅན་▫ yod nges can▪ {PH}definitely existent phenomena
ཡོད་བརྟན་དུ་མི་རུང་བ་▫ yod brtan du mi rung ba▪ {C} aviāvāsa▪ {C}distrust
ཡོད་མཐའ་▫ yod mtha'▪ [existence-extremity]; the extreme of existence
ཡོད་དང་མེད་▫ yod dang med▪ {MV}bhāvābhāva; {MV} sadasat(tva)▪ existence and non-existence
ཡོད་དང་མེད་དོན་མངོན་སུམ་པ་▫ yod dang med don mngon sum pa▪ {MSA}sadasattārthe pratyakṣaṃ ▪ one who has direct perception of existence and non-existence {T}
ཡོད་དང་མེད་པ་▫ yod dang med pa▪ {MSA,MV} bhāvābhāva; {MV}sadasat(tva)▪ existence and non-existence; being and non-being
ཡོད་དང་མེད་པ་ཉིད་▫ yod dang med pa nyid▪ {MSA} astitva-nāstitva▪ existence and non-existence; being and non-being
ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྟག་པའི་མཐའོ་▫ yod do zhes bya ba ni rtag pa'i mtha'o▪ {MV}astīti śāśvatāntaḥ▪ it exists is the extreme of permanence
ཡོད་ན་▫ yod na▪ if [something] exists▫ ཡོད་ན་དགག་མི་ནུས་▫ yod na dgag mi nus▫ if [something] exists, it is not possible to negate it
ཡོད་པ་▫ yod pa▪ {MSA,MV}bhāva; {C}sambhava; {C}sambhavati; {MV}sadbhāva; {N}bhava; {C} bhavati; {MSA,MV}sat; {MV}astitva; {C}astitā; {MV,N}sattva; {MV}sa-; {C}vidyati; vidyate; asti-tvam▪ be; exist; be present; an existent (thing); existence; exists▫ {C}becomes; stands; takes place; occurs; comes about; exists; source; there can be; possibility; possible origin; make possible; be present in; have at one's disposal; exist potentially; can possibly be; being-ness; is-ness; there is; "it is"; {GD:486} re Definitions: མཚན་ཉིད། ཚད་མས་དམིགས་བ་▫ mtshan nyid/ tshad mas dmigs ba/▫ Definition: observed by a valid cognizer (or: by valid cognition)
ཡོད་པ་ཀུན་ནས་སྤངས་ཏེ་▫ yod pa kun nas spangs te ▪ སྤང་སྤོང་སྤངས་སྤོངས་▫ spang spong spangs spongs ▪ {MSA}sat samantād vihāya▪ abandoning all existents
ཡོད་པ་ཉིད་▫ yod pa nyid▪ {MV,MSA}sattva; {L}sattā; {MSA}astitva; {MSA}nābhāvatā▪ existence Tenses: future, present, past, imperative
ཡོད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པ་▫ yod pa nyid du bstan pa▪ བསྟན་སྟོན་བསྟནད་སྟོནད་▫ bstan ston bstand stond▪ {MSA} astitva-deśanā▪ indicate/teach as existent {T}
ཡོད་པ་ཉིད་མ་ཡིན་▫ yod pa nyid ma yin▪ {MSA}na bhāvaḥ▪ non-existent
ཡོད་པ་དང་མེད་པ་▫ yod pa dang med pa▪ {MV} bhāvābhāva; {MV}sadasattā▪ existence and non-existence; being and non-being
ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ཉིད་▫ yod pa dang med pa nyid ▪ {MSA}astitva-nāstitva▪ existence and non-existence; being and non-being
ཡོད་པ་དང་མེད་པ་མཉམ་པ་ཉིད་▫ yod pa dang med pa mnyam pa nyid▪ {MSA}bhāvābhāva-samānatā▪ sameness of existence and non-existence
ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དེ་དག་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་▫ yod pa dang med pa de dag tha mi dad pa'i phyir▪ {MSA} bhāvābhāvayor abhinnatvāt▪ because those existents and non-existents are not different {T}
ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་▫ yod pa dang med pa'i de kho na▪ {MV}sadasat-tattva▪ reality of existence and non-existence
ཡོད་པ་དང་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་▫ yod pa dang yin pa'i khyad par▪ difference between the existence [that is, presence] of such and such and being such and such
ཡོད་པ་འདྲ་▫ yod pa 'dra▪ it seems
ཡོད་པ་སྤངས་པ་▫ yod pa spangs pa▪ སྤང་སྤོང་སྤངས་སྤོངས་▫ spang spong spangs spongs▪ {MV}sattvena varjitaḥ ▪ abandon existence
ཡོད་པ་མ་འདྲ་▫ yod pa ma 'dra▪ probably not
ཡོད་པ་མ་ཡིན་▫ yod pa ma yin▪ {MV}avidyamānatā; {MV}na ... asti; {MV 1.13c}na bhāvaḥ; {MV}na vidyate▪ not existent{N}; non-existent
ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་བྱུང་བ་མ་ཡིན་▫ yod pa ma yin te byung ba ma yin▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {C}asad-asaṃbhūta▪ does not exist, [since it] does not arise; {T} not existing it does not occur
ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་▫ yod pa ma yin pa la yongs su brtags pa▪ གདགས་འདོགས་བཏགས། བརྟགས་ཐོགས་▫ gdags 'dogs btags/brtags thogs▪ {C} asat-parikalpanatā▪ imagine it whereas it does not exist▫ {C}imagine what is not
ཡོད་པ་མེད་▫ yod pa med▪ {C}asaṅga-bhūta▪ non-existence▫ {C}true non-attachment
ཡོད་པའམ་མེད་པ་▫ yod pa'am med pa▪ {MSA} bhāvābhāva▪ existent or non-existent
ཡོད་པའི་བཏགས་པ་བ་▫ yod pa'i btags pa ba▪ གདགས་ འདོགས་བཏགས། བརྟགས་ཐོགས་▫ gdags 'dogs btags/brtags thogs▪ {GD:103} metaphorically existent
ཡོད་པའི་མཐའ་▫ yod pa'i mtha'▪ extreme of existence{N}
ཡོད་པའི་མཚན་ཉིད་▫ yod pa'i mtshan nyid▪ {MV} sallakṣaṇa▪ character of existence; existent character
ཡོད་པར་▫ yod par▪ {C}-sat▪ which is; as existent▫ {C}as being
ཡོད་པར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་▫ yod par rnam par rtog pa▪ {MSA}bhāva-vikalpa▪ conceive as existent
ཡོད་པར་འཛིན་པ་▫ yod par 'dzin pa▪ གཟུང་འཛིན་བཟུང་ཟུངས་▫ gzung 'dzin bzung zungs▪ {MSA}sad-grāha▪ apprehend as existent
ཡོད་པར་ཤེས་པར་བྱའོ་▫ yod par shes par bya'o▪ {C} pratikāṅkṣati▪ one should cognize as existent; {T} should be known as existent▫ {C}expects; desire
ཡོད་པས་ཡིན་པར་མི་འགྲུབ་▫ yod pas yin par mi 'grub ▪ འགྲུབ་འགྲུབ་འགྲུབས། གྲུབ་གྲུབས་ཡོད་རྒྱུའི་ཀུན་བཏགས་▫ 'grub 'grub 'grubs/grub grubs▪ existence [that is, presence] of such and such does not establish being such and such
ཡོད་མ་ཡིན་▫ yod ma yin▪ {MV 5.19v}na vidyate▪ non-existent; does not exist
ཡོད་མིན་▫ yod min▪ {MSA}na bhāvaḥ; {MSA}na san▪ non-existent; does not exist; not existent{BJ 38.1}
ཡོད་མེད་▫ yod med▪ {MV}sad-asattā▪ non-existent; Tenses: future, present, past, imperative does not exist; not existent
ཡོད་མེད་ཁྱད་པར་མེད་པ་▫ yod med khyad par med pa▪ {MSA}bhāvābhāvāviśeṣa▪ there is no distinction between existing and non-existing {T}
ཡོད་མེད་ཉིད་▫ yod med nyid▪ {MSA}sad-asat▪ existence and non-existence; being and non-being
ཡོད་སྨྲ་བ་▫ yod smra ba▪ sarvāstivādin▪ Sarvāstivādin
ཡོན་ཏན་▫ yon tan▪ {LCh,C.MV,MSA}guṇa; {C}guṇānta ▪ quality; good qualities; good quality; virtue; attainment▫ {C}advantage; virtuous act; infinite qualities
ཡོན་ཏན་ཀྱི་རྟེན་▫ yon tan kyi rten▪ {MSA}guṇānāṃ pratiṣṭhā▪ basis of good qualities
ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་▫ yon tan khyad par can▪ {MSA} guṇa ... viśiṣṭa; {MSA}viśeṣaka ... guṇa; {MSA} vaiśeṣika-guṇa▪ having special qualities▫ {PH} having special qualities
ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་སྒྲིབ་པ་▫ yon tan khyad par can gyi sgrib pa▪ {MSA}vaiśeṣika-guṇāvaraṇa▪ obstruction of special good qualities {T}
ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་▫ yon tan khyad par du 'phags pa▪ superiority of qualities
ཡོན་ཏན་མཁན་▫ yon tan mkhan▪ {PH}those skilled in good qualities
ཡོན་ཏན་གྱི་སྐབས་▫ yon tan gyi skabs▪ {MSA} guṇādhikāra▪ occassion of good qualities {T}
ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་▫ yon tan gyi khyad par▪ {MSA} guṇa-viśeṣa▪ special qualities; distinctive qualities
ཡོན་ཏན་གྱི་གྲངས་འཕེལ་པའི་ཁྱད་པར་▫ yon tan gyi grangs 'phel pa'i khyad par▪ {PH}the feature of an increase in the number of qualities
ཡོན་ཏན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་▫ yon tan gyi che ba nyid▪ {MSA} guṇa-vṛddhi-māhātmya▪ greatness of qualities
ཡོན་ཏན་གྱི་རྟེན་▫ yon tan gyi rten▪ basis of qualities
ཡོན་ཏན་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལས་གྲོལ་བ་▫ yon tan gyi mi mthun pa'i phyogs las grol ba▪ འགྲོལ་བགྲོལད་གྲོལ་གྲོལད་▫ 'grol 'grold grol grold▪ {MSA}vipakṣa-muktatva (guṇa-)▪ released from the discordances to good qualities
ཡོན་ཏན་གྱིས་ལྕི་བ་▫ yon tan gyis lci ba▪ heavy with good qualities
ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་▫ yon tan rgya mtsho▪ {C}guṇa-sāgara ▪ ocean of good qualities▫ {C}ocean of virtues
ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོའི་ཕ་རོལ་▫ yon tan rgya mtsho'i pha rol▪ {MSA}guṇārṇava-pāra▪ other side of the ocean of good qualities
ཡོན་ཏན་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་▫ yon tan brgya phrag bcu gnyis▪ guṇa-dvādaśa-śata▪ twelve [sets] of a hundred-fold good qualities{PGP 78}
ཡོན་ཏན་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་འབྱུང་▫ yon tan brgya phrag bcu gnyis 'byung▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {MSA}guṇa-dvādaśa-śatodaya▪ arising of twelve [sets] of a hundred-fold good qualities
ཡོན་ཏན་བསྔགས་པའི་ཕྲེང་བ་▫ yon tan bsngags pa'i phreng ba▪ {C}guṇa-varṇa-māla▪ {C}garland of the praises of the qualities
ཡོན་ཏན་འཆང་བ་▫ yon tan 'chang ba▪ {C}guṇa-dhara ▪ hold to good qualities; holder of good qualities {T}▫ {C}bearer of qualtiies
ཡོན་ཏན་མཉམ་པ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་▫ yon tan mnyam pa med pa dang ldan pa nyid▪ {MSA}asama-guṇa-yuktatva▪ having dissimilar qualities
ཡོན་ཏན་གཏེར་▫ yon tan gter▪ {MSA}guṇa-nidhi▪ treasury of good qualities
ཡོན་ཏན་ཐོབ་ཚུལ་▫ yon tan thob tshul▪ {PH}the mode of attaining qualities
ཡོན་ཏན་མཐོང་བ་▫ yon tan mthong ba▪ {MSA}guṇa-darśana▪ see good qualities {T} Tenses: future, present, past, imperative
ཡོན་ཏན་དང་སྐྱོན་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་▫ yon tan dang skyon yongs su brtags pa▪ བརྟག་རྟོག་བརྟགས་རྟགས་ ▫ brtag rtog brtags rtags▪ {MSA}guṇa-doṣa-parīkṣaṇa▪ investiage/analyze qualities and faults
ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་▫ yon tan dang ldan▪ {MSA}guṇa-yukta; {MSA}guṇa-yoga; {MSA}guṇavat; {MSA} guṇānvita; {MSA}guṇaiḥ ... samanvitāḥ▪ having good qualities; with good qualities
ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་▫ yon tan dang ldan pa▪ {C,MSA} guṇavat; {C}guṇavatā; {MSA}guṇa-yukta; {MSA} guṇa-yoga; {MSA}guṇānvita; {MSA}guṇaiḥ ... samanvitāḥ▪ having good qualities; with good qualities▫ {C}gifted with virtuous qualities; helpfulness
ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་བཤེས་གཉེན་▫ yon tan dang ldan pa'i bshes gnyen▪ {MSA}guṇa-mitra▪ spiritual friend with good qualities; {T} spritual friend with the good quality of ...
ཡོན་ཏན་དུ་ལྟ་བའི་ཚུལ་▫ yon tan du lta ba'i tshul▪ བལྟ་ལྟ་བལྟས་ལྟོས་▫ blta lta bltas ltos▪ {MSA}guṇa-saṃdarśa-yoga▪ method of viewing good qualities {T} ཡོན་ཏན་དེ་གཉིས་སྒྲ་རྟོག་གིས་རྫོགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་མི་ནུས་པའི་ཡོན་ཏན་▫ yon tan de gnyis sgra rtog gis rdzogs pa'i tshul gyis rtogs mi nus pa'i yon tan▪ quality of the inability of thoroughly realizing these two qualities through terms and conceptuality
ཡོན་ཏན་འདོད་པ་▫ yon tan 'dod pa▪ {MSA}guṇam ākāṅkṣati▪ desire good qualities
ཡོན་ཏན་རྣམ་བཅུ་▫ yon tan rnam bcu▪ {MSA}daśa-vidha ... anuśaṃsa▪ ten types of good qualities; ten-fold good qualities {T}
ཡོན་ཏན་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་▫ yon tan rnam par dbye ba ▪ {MSA}guṇa-vibhāga▪ differentiation of good qualities {T}
ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱི་ལས་▫ yon tan rnams kyi las▪ {MSA} guṇānāṃ karma(n)▪ activity of good qualities {T}
ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་གང་བའི་ཕྱིར་▫ yon tan rnams kyis gang ba'i phyir▪ {MSA}guṇaiḥ ... prapūrṇatvāt▪ because of being full of good qualities; because it/ one is full of good qualities {T}
ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་▫ yon tan dpag tu med pa▪ {L} aprameya-guṇa; {MSA}guṇa ... asama (=amita?)▪ immeasurable good qualities
ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་▫ yon tan phun sum tshogs pa ▪ wonderful quality; excellent quality
ཡོན་ཏན་འཕེལ་བྱེད་▫ yon tan 'phel byed▪ {MSA}guṇa-vṛddhi▪ increase good qualities
ཡོན་ཏན་བློ་གྲོས་▫ yon tan blo gros▪ guṇamati▪ Guṇamati [p.n.]
ཡོན་ཏན་འབྱུང་▫ yon tan 'byung▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {C}guṇāgamu▪ arising of good qualities▫ {C}come the qualities
ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་▫ yon tan 'byung gnas▪ འབྱུང་འབྱུང་བྱུང་བྱུང་▫ 'byung 'byung byung byung▪ {MSA}guṇa-kara (=guṇa-ākara?)▪ source of good qualities; [p.n.]? {T}
ཡོན་ཏན་མ་མཆིས་པ་▫ yon tan ma mchis pa▪ {C}nirguṇa ▪ without good qualities; without qualities
ཡོན་ཏན་མང་པོ་དང་ལྡན་པ་▫ yon tan mang po dang ldan pa▪ {MSA}bahu-guṇa ... mitra▪ (friend) having many good qualities
ཡོན་ཏན་མི་ཟད་པ་དང་མཉམ་པ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་▫ yon tan mi zad pa dang mnyam pa med pa dang ldan pa nyid▪ {MSA}akṣayāsama-guṇa-yuktatva▪ having inexhaustible and incomparable good qualities {T}
ཡོན་ཏན་ཚུལ་▫ yon tan tshul▪ {C}guṇa▪ quality; mode of qualities▫ {C}advantage; virtuous act
ཡོན་ཏན་ཚོགས་▫ yon tan tshogs▪ {C}guṇa-saṃcaya ▪ accumulation of qualities; collection of good qualities
ཡོན་ཏན་མཚུངས་པ་མེད་པ་▫ yon tan mtshungs pa med pa ▪ {MSA}atulya-guṇa▪ dissimilar qualities
ཡོན་ཏན་བཞི་▫ yon tan bzhi▪ {MSA}guṇa-catuṣṭaya▪ Tenses: future, present, past, imperative four qualities
ཡོན་ཏན་བཟང་པོ་▫ yon tan bzang po▪ Guṇabhadra
ཡོན་ཏན་འོད་▫ yon tan 'od▪ guṇaprabha▪ Guṇaprabha [p.n.]
ཡོན་ཏན་རིན་ཆེན་སྡུད་པ་▫ yon tan rin chen sdud pa▪ བསྡུ་སྡུད་བསྡུས་སྡུས་▫ bsdu sdud bsdus sdus▪ {C}ratna-guṇa-saṃcaya▪ compendium of precious qualities ? {T}
ཡོན་ཏན་རིན་པོ་ཆེ་▫ yon tan rin po che▪ {MSA}guṇa-ratna▪ precious qualities
ཡོན་ཏན་ལ་འཇུག་པ་▫ yon tan la 'jug pa▪ {MSA}guṇa-pravṛtti▪ engage in good qualities
ཡོན་ཏན་ཤེས་▫ yon tan shes▪ {MSA}guṇa-jñatā▪ cognition of (good) qualities; cognize (good) qualities
ཡོན་ཏན་གསུམ་▫ yon tan gsum▪ triguṇa▪ three qualities▫ Divisions: དབྱེ་བ། ༡་སྙིང་སྟོབས་༢་རྡུལ་༣་མུན་པ་▫ dbye ba/ 1 snying stobs 2 rdul 3 mun pa▫ Div.: 1) lightness (sattva), 2) motility (rajas), 3) darkness (tamas)
ཡོན་ཏན་གསུམ་པའི་སེམས་པ་▫ yon tan gsum pa'i sems pa▪ {MSA}tri-guṇā cetanā▪ intention with three qualities
ཡོན་ཏན་ལྷག་པའི་ཁྱད་པར་▫ yon tan lhag pa'i khyad par▪ {PH}the features of surpassing qualities
ཡོན་ཏན་ལྷག་མ་▫ yon tan lhag ma▪ {MSA}guṇādhika▪ special qualities
ཡོན་གཏན་▫ yon gtan▪ guṇa▪ value; quality
ཡོན་དུ་གྲོལ་ཏེ་▫ yon du grol te▪ འགྲོལ་བགྲོལད་གྲོལ་གྲོལད་▫ 'grol 'grold grol grold▪ {C}abhicchādayati▪ {C} present with
ཡོན་པོ་▫ yon po▪ deceiver
ཡོན་པོ་མ་ཡིན་ཏེ་བྱུང་པ་▫ yon po ma yin te byung pa▪
གཡུལ་དུ་ཐོག་མར་▫ g.yul du thog mar▪ {C}śiras▪ {C} head; front (of a battle)
གཡེང་▫ g.yeng▪ གཡེང། གཡེང། གཡེངས། གཡེངས་སམ་ཡེངས།▫ g.yeng / g.yeng / g.yengs/ g.yengs sam yengs/▪ {MV,C}vikṣipta; {MV}vikṣepa▪ to be distracted; to wander (mentally); distraction; be diverted; agitate the mind▫ {C}disturbed; distracted; scatteredདེ་ལ་གཡེང་བའི་དྲན་པ་▫ de la g.yeng ba'i dran pa▫ mindfulness which is distracted to that{TGP 5}
གཡེང་བ་▫ g.yeng ba▪ གཡེང། གཡེང། གཡེངས། གཡེངས་སམ་ཡེངས།▫ g.yeng / g.yeng / g.yengs/ g.yengs sam yengs/▪ {MV,MSA}vikṣepa; {MV}vikṣipta▪ to be distracted; to wander (mentally); distraction; be diverted; agitate the mind
གཡེང་བ་མེད་པར་གྱུར་པ་▫ g.yeng ba med par gyur pa▪ {MV}avikṣepa-pariṇatā▪ is not distracted
གཡེངས་▫ g.yengs▪ གཡེང། གཡེང། གཡེངས། གཡེངས་སམ་ཡེངས།▫ g.yeng / g.yeng / g.yengs/ g.yengs sam yengs/▪ {C}kṣipta▪ to be distracted; to wander (mentally); distraction; be diverted; agitate the mind▫ {C}distracted; shot into
གཡེངས་པར་བགྱིད་▫ g.yengs par bgyid▪ {C}vikṣipati▪ be distracted; wander (mentally); distraction; be diverted; agitate the mind▫ {C}disperse
གཡེམ་▫ g.yem▪ {MSA}kāmin▪ sexual intercourse▫
ལོག་གཡེམ་▫ log g.yem▫ adultery{TGP 77}
གཡེར་མ་▫ g.yer ma▪ Guinea pepper
གཡེལ་བ་▫ g.yel ba▪ {MSA}udāsīna▪ be idle; cease
གཡེལ་བ་མེད་པ་▫ g.yel ba med pa▪ {C}atandrita▪ [be idle-not-exist]; incessantly▫ {C}undaunted
གཡེལ་བར་མེད་པ་▫ g.yel bar med pa▪ {C}atandrita▪ [be idle-not-exist]; incessantly
གཡེལ་མེད་པ་▫ g.yel med pa▪ {C}atandrita▪ [be idle-not-exist]; incessantly▫ {C}undaunted
གཡོ་▫ g.yo▪ གཡོ། གཡོ། གཡོས། གཡོས།▫ g.yo/ g.yo/ g.yos/ g.yos/▪ {C}calati; {C}śāṭhya▪ move; fluctuate; waver; remove; dissimulation; deceit ▫ {PH}dissimulation; deceit; deception▫ {C}is put out; move away from; swerve (away from); shakes; stirsསྐད་ཅིག་གིས་གཡོ་བས་སྨིག་རྒྱུ་ལྟ་བུའོ་▫ skad cig gis g.yo bas smig rgyu lta bu'o▫ it is like a mirage because it fluctuates from moment to moment{TGP 56} ▫ བརྟན་གཡོའི་ཚད་▫ brtan g.yo'i tshad▫ measure of [relative] stability or fluctuation▫ དུས་ནམ་ཡང་མི་གཡོ་▫ dus nam yang mi g.yo▫ never move again
གཡོ་འགུལ་▫ g.yo 'gul▪ vibrate▫ དེ་བརྒྱ་གཡོ་འགུལ་བྱས་ནས་▫ de brgya g.yo 'gul byas nas▫ through having vibrated those hundred [worlds]{PGP 87} Tenses: future, present, past, imperative
གཡོ་སྒྱུ་▫ g.yo sgyu▪ {PH}deceit and guile
གཡོ་ལྡན་▫ g.yo ldan▪ {Rigzin} Satha
གཡོ་བ་▫ g.yo ba▪ གཡོ། གཡོ། གཡོས། གཡོས།▫ g.yo/ g.yo/ g.yos/ g.yos/▪ {C}calati; {C,MSA}cala; {MSA}vicalana; {MSA}niścala; {C}spandanā; {C} syandanā; {L}kiraṇa; {C}aniñja; {C}unmiñja; {MSA}kampana; {MSA}vikampana; {MSA} avikampana; {MSA}niṣkampatva; mi g.yo ba = {MSA}āniṅkṣya▪ move; fluctuate; waver; remove; dissimulation; deceit; moving [quality of wind] ▫ {C}vaporing; dust (mote); rein; ray of light; sun; immovable; affirmation; shaky; is put out; move/ swerve (away from); wavers; shakes; stirs
གཡོ་བ་མ་མཆིས་པ་▫ g.yo ba ma mchis pa▪ {C} aniñjatā; {C}niśceṣṭa▪ immovable; not moving; non-fluctuating; unwavering; non-deceit; without deceit▫ {C}imperturbability; powerless to act; lack of power to act
གཡོ་བ་མེད་▫ g.yo ba med▪ {C}nirīhaka▪ immovable; not moving; non-fluctuating; unwavering; non-deceit; without deceit▫ {C}inactive; unoccupied
གཡོ་བ་མེད་པ་▫ g.yo ba med pa▪ {C}āniñja; {C} nirīhaka; {C}acala▪ immovable; not moving; non-fluctuating; unwavering; non-deceit; without deceit▫ {C}inactive; unoccupied; imperturbable; immobility; unshakeable; mountain
