सामग्री पर जाएँ
सङ्गीतरत्नाकरः/तालाध्यायः
सङ्गीतरत्नाकरः
- अथ पञ्चमस्तालाध्यायः
- नानामार्गैर्लयो यत्र यतीनां स्यात्कलानिधौ
- तं दक्षिणं शिवं नौमि चित्रं वृत्तिमयं ध्रुवम् १
- अथ तालः
- तालस्तलप्रतिष्ठायामिति धातोर्घञि स्मृतः
- गीतं वाद्यं तथा नृत्यं यतस्ताले प्रतिष्ठितम् २
- कालो लघ्वादिमितया क्रियया संमितो मितिम्
- गीतादेर्विदधत्तालः स च द्वेधा बुधैः स्मृतः ३
- मार्गदेशीगतत्वेन तत्राऽऽद्यस्य क्रिया द्विधा
- निःशब्दा शब्दयुक्ता च निःशब्दा तु कलोच्यते ४
- स्यादावापोऽथ निष्क्रामो विक्षेपश्च प्रवेशकः
- निःशब्देति चतुर्धोक्ता सशब्दाऽपि चतुर्विधा
- ध्रुवः शम्पा ततस्तालः संनिपात इतीरिता ५
- पातः कला च सा ज्ञेया तासां लक्ष्माभिदध्महे ६
- आवापस्तत्र हस्तस्योत्तानस्याङ्गुलिकुञ्चनम्
- निष्क्रामोऽधस्तलस्य स्यादङ्गुलीनां प्रसारणम् ७
- क्षेपो दक्षिणपार्श्वस्योत्तानस्य प्रसृताङ्गुलेः
- विक्षेपोऽधस्तलस्यास्य प्रवेशोऽङ्गुलिकुञ्चनम् ८
- ध्रुवो हस्तस्य पातः स्याच्छोटिकाशब्दपूर्वकः
- शम्पा दक्षिणहस्तस्य तालो वामकरस्य तु ९
- उभयोः संनिपातः स्यात्तासां मार्गवशान्मितिः १०
- मार्गाः स्युस्तत्र चात्वारो ध्रुवश्चित्रश्च वार्तिकः
- दक्षिणश्चेति तत्र स्याद्ध्रुवके मात्रिका कला
- शेषेषु द्वे चतस्रोऽष्टौ क्रमान्मात्राः कला भवेत् ११
- ध्रुवका सर्पिणी कृष्णा पद्मिनी च विसर्जिता
- विक्षिप्ताख्या पताका च मात्रा स्यात्पतिताऽष्टमी १२
- सशब्दा तु ध्रुवा ज्ञेया सर्पिणी वामगामिनी
- कृष्णा दक्षिणतो गन्त्री पद्मिनी स्यादधोगता १३
- विसर्जिता बहिर्याता विक्षिप्ता कुञ्चनात्मिका
- पताका तूर्ध्वगमनात्पतिता करपातनात्
- ध्रुवपाते प्रयोज्यास्ता नाऽऽवापादौ कदाचन १४
- ध्रुवका पतिता चित्रे वार्तिके त्वादिमे उभे
- अन्त्ये द्वे च प्रयोक्तव्ये क्रमादष्टौ च दक्षिणे १५
- पञ्चलध्वक्षरोच्चारमिता मात्रेह कथ्यते
- अनया मात्रयाऽत्र स्याल्लघुगुर्वादिकल्पना १६
- चतुरस्रस्तथा त्र्यस्र इति तालो द्विधा मतः
- चच्चत्पुटश्चाचपुट इति नाम्नी तयोः क्रमात् १७
- यथाक्षरश्च द्विकलश्चतुष्कल इति त्रिधा
- प्रत्येकं तौ नामगतैर्गलैस्तत्र यथाक्षरः
- अयमेककलश्चच्चत्पुटे त्वन्त्यं प्लुतं विदुः १८
- ऽऽ । ऽ इति यथाक्षरश्चच्चत्पुटः ऽ । ऽ । इति यथाक्षरश्चाचपुटः ।
- गुरुः कलाऽत्र द्विकलेऽष्टावाद्येऽन्यत्र षट्कला १९
- ऽऽ ऽऽ ऽऽ ऽऽ इति द्विकलश्चच्चत्पुटः ऽऽ ऽऽ ऽऽ इति द्विकलश्चाचपुटः
- चतुष्कलौ तौ द्विगुणौ
- ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ इति चतुष्कलश्चच्चत्पुटः ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ
- इति चतुष्कलश्चाचपुटः ।
- द्विकले द्विकलो मतः २०
- पादभागः कलानां तु चतुष्केण चतुष्कले
- पादभागैश्चतुर्भिस्तैर्मात्रा स्यान्मन्द्रकादिषु २१
- षट्पितापुत्रकस्त्र्यस्रभेदः सोऽपि तथा त्रिधा
- यथाक्षरे विशेषोऽत्र प्लुतमाद्यन्तयोर्भवेत् २२
- ऽए! । ऽऽ । ऽए! इति यथाक्षरः षट्पितापुत्रकः
- द्विकले द्वादश कलाः
- ऽऽ ऽऽ ऽऽ ऽऽ ऽऽ ऽऽ इति द्विकलः षट्पितापुत्रकः
- द्विगुणास्तु चतुष्कले
- ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ इति चतुष्कलः षट्पितापुत्रकः
- उत्तरः पञ्चपाणिश्च तस्य संज्ञाद्वयं परम्
- उद्घट्टोऽपि त्र्यस्रभेदः स प्रस्तारे यथाक्षरः २३
- ऽऽऽ इति यथाक्षरोद्घट्टः
- संपकेष्टाकोऽपि भेदः षट्पितापुत्रकस्य सः
- तद्वद्यथाक्षरः कार्यः प्लुताद्यन्त्याक्षरस्तथा २४
- ऽए!ऽऽऽऽए! इति यथाक्षरः संपक्वेष्टाकः
- एतौ स्वयोनिवत्स्यातां द्विकलौ च चतुष्कलौ २५
- ऽऽऽऽऽऽ इति द्विकलोद्घट्टः ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ इति चतुष्कलोद्घट्टः
- ऽऽ ऽऽ ऽऽ ऽऽ ऽऽ ऽऽ इति द्विकलः संपक्वेष्टाकः ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ इति चतुष्कालः संपक्वेष्टाकः ।
- अन्यद्भेदत्रयं चाचपुटेऽप्यस्ति चतुष्कलात्
- द्विगुणद्विगुणत्वेन षण्णवत्यवधि क्रमात् २६
- ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ इत्येको भेदः ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ
- ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ इति द्वितीयो
- भेदः ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ
- ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ
- ऽऽऽऽ ऽऽऽऽ इति तृतीयो भेदः ।
- एषां पातकलायोगं श्रेयसे व्याहरामहे २७
- आद्यवर्णैः पातकला निःशङ्कः पर्यभाषत
- चच्चत्पुटे त्वेककले संशताशं यथाक्रमम् २८
- ऽ ऽ । ऽए!
- सं श ता श ।
- यद्वा शतांशता तालः शम्पा वा द्विर्भवेदिह
- ऽ ऽ । ऽए! ऽ ऽ । ऽए!
- श त श ता ताश ताश ।
- आसारितादौ शम्पादिस्तालादिः पाणिकादिषु २९
- इत्येककलचच्चत्पुटकलाविधिः
- अन्त्यं भेदद्वयं चाचपुटेऽप्यस्ति मुनेर्मतम् ३०
- ऽ । । ऽ ऽ । । ऽ
- श त श ता । ताश ताश ।
- इत्येककलचाचपुटकलाविधिः
- उत्तरे संततस्तालः शतालौ द्विरनन्तरम् ३१
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽ
- स ता श ता श ता ।
- इत्येककलषट्पितापुत्रककलाविधिः
- निशौ निताशप्रनिसं द्विकले युग्मके मताः ३२
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निता शप्र निसं ।
- इति द्विकल चच्चत्पुटकलाविधिः
- निशौ ताशौ निसमिति ज्ञेयाश्चाचपुटे क्रमात् ३३
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश ताश निसं ।
- इति द्विकलचाचपुटकलाविधिः
- निप्रताशनितानिशताप्रनिसं तथोत्तरे ३४
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र ताश निता निश ताप्र निसं ।
- इति द्विकलषट्पितापुत्र क कलाविधिः
- आदावधिक आवापे क्षिप्ते विक्षेपकेऽन्तरा
- द्विकले पादभागः स्यात्पादभागश्चतुष्कले ३५
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विश आनिविता आशविप्र आनिविसं ।
- इति चतुष्कलचच्चत्पुटकलाविधिः
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आताविशं आनिविता आनिविशं आताविप्र आनिविसं ॥
- इति चतुष्कलषट्पितापुत्रककलाविधिः ।
- प्रथमे पादभागे स्यात्कलाऽङ्गुल्या कनिष्ठया
- तथा चानामयाऽन्यत्र ताभ्यां मध्यमया तथा
- तृतीये स्याच्चतसृभिस्तुर्ये चच्चत्पुटस्य तु ३६
- ओजस्य पादभागेषु कला मध्याङ्गुलीं विना ३७
- पञ्चपाणेः कनिष्ठादिचतुष्केण कनिष्ठया
- तर्जन्या च पृथक्पादभागषङ्के क्रमात्कलाः ३८
- आवापादिः प्रयोक्तव्यो भाविपातस्य पाणिना ३९
- पातयुक्ते पादभागे नाङ्गुल्या क्रियते कला
- उद्घट्टे तु सनिष्क्रामं शम्पाद्वंद्वं च योजयेत् ४०
- ऽ ऽ ऽ
- नि श श ।
- इत्येककलोद्घट्टकलाविधिः
- संपक्वेष्टाकस्य कलाः षट्पितापुत्रकोदिताः
- संनिपातस्तु नास्त्यत्र योनिवद्द्विकलादिके
- ऽए! ऽ ऽ ऽ ऽए!
- ता श ता श ता ।
- इत्येककलसंपक्वेष्टाककलाविधिः
- भेदद्वयस्योद्घट्टाख्यतालस्य च कलाविधिः ४१
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश ताश निसं ।
- इति द्विकलोद्घट्टकलाविधिः
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विश आता विश आनि विस ।
- इति चतुष्कलोद्घट्टकलाविधिः
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र ताश निता निश ताप्र निसं ।
- इति द्विकलसंपक्वेष्टाककलाविधिः ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आताविश आनिविता आनिविश आताविप्र आनि विसं ।
- इति चतुष्कलसंपक्वेष्टाककलाविधिः ।
- गान्धर्वमार्गकुशलः कांस्यतालधरोऽपरः
- गातुः सहायः कर्तव्यः प्रमादविनिवृत्तये ४२
- युग्मस्य ये त्रयो भेदाः षड्वाऽयुग्मस्य कीर्तिताः
- तेषामन्योन्यसंसर्गात्संकीर्णा बहवो मताः ४३
- अन्ये पञ्चैव संकीर्णान्गान्धर्वेऽभिदधुर्बुधाः
- पञ्च सप्त नवापि स्युर्दशैकादश तत्कलाः ४४
- तालाश्चत्वार इत्यन्ये चतुर्दशकलादिकाः
- चच्चत्पुटादिभेदास्तु सन्ति खण्डाभिधाः परे ४५
- देशीतालप्रपञ्चेन तानपि व्याहरामहे ४६
- आवृत्तिः पादभागादेः परिवर्तनमिष्यते
- विश्रान्तियुक्तया काले क्रियया मानमिष्यते ४७
- क्रियानन्तरविश्रान्तिर्लयः स त्रिविधो मतः
- द्रुतो मध्यो विलम्बश्च द्रुतः श्रीघ्रतमो मतः
- द्विगुणद्विगुणौ ज्ञेयौ तस्मान्मध्यविलम्बितौ ४८
- मार्गभेदाच्चिरक्षिप्रमध्यभावैरनेकधा
- लयोऽक्षरे पदे वाक्ये योऽसौ नात्रोपयुज्यते ४९
- लयप्रवृत्तिनियमो यतिरित्यभिधीयते
- समा स्रोतोगता चान्या गोपुच्छा त्रिविधेति सा ५०
- आदिमध्यावसानेषु लयैकत्वे समा त्रिधा
- लयत्रैध्यादादिमध्यावसानेषु यथाक्रमात् ५१
- चिरमध्यद्रुतलया तदा स्रोतोगता मता
- अन्या विलम्बमध्याभ्यां मध्यद्रुतवती परा ५२
- द्रुतमध्यविलम्बैः स्याद्गोपुच्छा द्रुतमध्यभाक्
- द्वितीयाऽन्या भवेन्मध्यविलम्बितलयान्विता ५३
- समोऽतीतोऽनागतश्च ग्रहस्ताले त्रिधा मतः
- गीतादिसमकालस्तु समपाणिः समग्रहः ५४
- सोऽवपाणिरतीतः स्याद्यो गीतादौ प्रवर्तते
- अनागतः प्राक्प्रवृत्तः स एवोपरिपाणिकः ५५
- लयाः क्रमात्समादौ स्युर्मध्यद्रुतविलम्बिताः ५६
- इति मार्गतालप्रकरणम्
- एतैः प्रकरणाख्यानि तालैर्यानि जगुर्बुधाः
- तानि गीतानि बक्ष्यामस्तेषामाद्यं तु मद्रकम् ५७
- अपरान्तकमुल्लोप्यं प्रकर्यो वेणकं तथा
- रोविन्दकोत्तरे सप्त गीतकानीत्यवादिषुः ५८
- छन्दकासारिते वर्धमानकं पाणिका तथा
- ऋचो गाथाश्च सामानि गीतानीति चतुर्दश ५९
- शिवस्तुतौ प्रयोज्यानि मोक्षाय विदधौ विधिः
- कुलकं छेद्यकं चेति तानि द्वेधाऽभ्यधुर्बुधाः ६०
- वस्तूनामेकवाक्यत्वे कुलकं संप्रचक्षते
- वस्तूनां भिन्नवाक्यत्वे छेद्यकं ते पुनः पृथक्
- निर्युक्तं पदनिर्युक्तमनिर्युक्तमिति त्रिधा ६१
- सर्वाङ्गयुक्तं निर्युक्तं पदनिर्युक्तकं पुनः
- बद्धं स्तुतिपदैस्त्यक्तोपोहनप्रत्युपोहनम् ६२
- वस्तुमात्रैरनिर्युक्तं तत्र त्रेधा तु मद्रकम्
- विधिनैककलाद्येन चतुर्वस्तु त्रिवस्त्विति
- पुनर्द्वेधा शीर्षकं तु त्रिवस्तुन्येव बोध्यते ६३
- गुरूण्यष्टौ लघून्यष्टौ वस्त्वेककलमद्रके
- स्वरागयोनिजातेस्तु न्यासेऽपन्यासनेऽथवा
- सन्यासेंऽशेऽथवा न्यासः सर्वगीतस्थवस्तुनः ६४
- ध्रुवपातमपातं वा तद्गुरुत्रयमादिमम्
- शद्वयं ताद्वयं शम्पे तालौ च द्विः शतौ च सम् ६५
- क्रमाद्गलेषु शेषेषु तस्य स्यात्पातकल्पना
- एवं वस्तुत्रयं गीत्वा शीर्षकं तु प्रयुज्यते ६६
- चतुष्कलेनैककलेनाथवा पञ्चपाणिना
- आद्ये वस्तुनि कर्तव्यं गुरुद्वयमुपोहनम्
- गुरुणाऽगुरुणा कार्यं शेषयोः प्रत्युपोहनम् ६७
- झण्टुमाद्याक्षरैरेव रचना स्यात्तयोर्द्वयोः ६८
- एकवस्तुकमप्याहुर्मद्रकं वेऽपि सूरयः
- तृतीये गुरुणि प्रोक्तं तत्र तैः प्रत्युपोहनम् ६९
- गुर्वष्टके स्याद्विविधो लघुष्वष्टस्तथैककम्
- विविधो द्विविदारीकः स त्रिधा परिकीर्तितः ७०
- सामुद्गश्चार्धसामुद्गो विवृत्तश्चेति सूरिभिः
- विदार्योः पदवर्णादिसाम्यात्सामुद्गको मतः ७१
- विदारीभागयोः साम्यात्त्वर्धसामुद्गको मतः
- पूर्वस्या वा परस्या वा द्वयोर्वेति त्रिधा च सः ७२
- न्यासान्तो विविधः कार्यः सर्वो द्वे गेयकं विना
- असमानविदारीको न्यासापन्यासनिर्मितः ७३
- विवृत्तः स्याद्विदारी तु गीतखण्डं द्विधा च सा
- महत्यवान्तरा चेति महती व्याप्तवस्तुका
- समाप्ता पदवर्णान्तेऽवान्तरा त्वन्तराभवा ७४
- अनयोर्वस्तुवन्न्यासो जात्यंशोऽशोऽल्पके पुनः
- अंशे तदनुवादी वा संवादी वांऽश इष्यते ७५
- संख्यानियममेतासां नावोचन्दन्तिलादयः
- भगवान्भरतस्तासां संख्यानियममभ्यधात् ७६
- अवरैकादशपरा विदार्यः परिकीर्तिताः
- चतुर्विंशतिरासां तु प्रमाणं परमं स्मृतम् ७७
- अवान्तरविदारीणां चतुर्विंशतिसंख्यया
- न्यासान्तमथवांऽशान्तं विदार्येकैककं मतम् ७८
- आद्यं वस्तुद्वयं मद्रांशग्रहं मे मतम् ७९
- अस्य प्रस्तारः
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ । । । । । । । ।
- उ उ उ श श ता श श श ता ता श ता श ता सं
- एवं वस्तुत्रयं वस्तुचतुष्टयं वा । वस्तु त्रयान्ते शीर्षकं चतुष्कलेन पञ्चपाणिना यथाक्षरेण वा ॥
- अथैककला--
- ऽ । ऽ ऽ । ऽ
- सं ता श ता श ता इत्येककला
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आ नि वि प्र आ ता वि श आ नि वि ता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आ नि वि श आ ता वि प्र आ नि वि सं
- इति शीर्षकम्
- इत्येककलमद्रकम्
- द्विकले मद्रके वस्तु स्याच्चतुर्विंशतिः कला ८०
- पादभागा द्वादश स्युस्तैस्तु मात्रात्रयं भवेत्
- द्विकलेनोत्तरेण स्याच्छीर्षं वस्तुत्रयात्परम् ८१
- यथाक्षरेण वा तत्र त्रिकलं स्यादुपोहनम्
- प्रत्युपोहनमत्र स्यात्कलिकं द्विकलं न वा ८२
- विविधः ह्प्रतिवस्तु स्यान्मात्रयोरेककं पुनः
- भवेत्तृतीयमात्रायामथ पातकलाविधिः ८३
- पादभागत्रये निप्रौ पञ्चस्वन्येषु याः कलाः
- आद्यास्तासु निरेवान्यत्पूर्वमद्रकवद्भवेत् ८४
- अस्य प्रस्तारः
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- नि प्र नि प्र नि प्र नि श ॥ मात्रा १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- नि श नि ता नि ता नि श ॥ मात्रा २
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- श ता ता श ता श ता सं ॥ मात्रा ३
- ईदृग्वस्तुत्रयान्ते शीर्षकं यथाक्षरेण द्विकलेनोत्तरेण वा ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- निप्र ताश निता निश ताप्र निसं ॥ सं ता श ता श ता ॥
- इति शीर्षकम्
- इति द्विकलमद्रकम्
- चतुष्कले तु द्विगुणं वस्तु द्विकलवस्तुनः
- लक्ष्म द्विकलवत्किं तु पादभागश्चतुष्कलः ८५
- चतुष्कलेनोत्तरेण केवलेनास्य शीर्षकम्
- युक्तेनैककलाद्यैर्वाऽष्टकलं स्यादुपोहनम् ८६
- विविधोऽन्तिमवस्त्वन्ते कार्यो द्वैगेयकाभिधः
- असावंशादिरंशान्तपदावृत्तियुतो मतः ८७
- आनिविप्राः पादभागत्रितयेऽभिमताः क्रमात्
- द्वयोरानिविशास्तद्वद्द्वयोरानिवितास्ततः ८८
- एकत्राऽऽनिविशा आशविताश्चाऽऽताविशा द्वयोः
- अन्त्ये तानिविसं पातकलाविधिरयं मतः ८९
- चच्चत्पुटवदङ्गुल्यः कर्तव्या मद्रके बुधैः ९०
- अस्य प्रस्तारः-- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविप आनिविश ॥ मात्रा १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिविता आनिविता आनिविश ॥ मात्रा २
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आशिविता आताविश आताविश तानिविसं ॥ मात्रा ३
- इत्येकं वस्तु ।
- एवं वस्तुत्रयानन्तरं शीर्षकं चतुष्कलेन पञ्चपाणिना यथा--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आताविश आनिविता आनिविश आताविप्र आनिविसं ॥
- एककलचतुष्कलाभ्यां वा-- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए! ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- सं ता श ता श ता ॥ आनिविप्र आताविश
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविता आनिविश आताविप्र आनिविसं ॥
- द्विकलचतुष्कलाभ्यां वा--ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र ताश निता निश ताप्र निसं ॥ आनिविप्र
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आताविश आनिविता आनिविश आताविप्र आनिविसं ॥
- चतुष्कलाभ्यां वा ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ -
- आ नि वि प्र आ ता वि श आ नि वि ता आ-
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- नि वि श आ ता वि प्र आ नि वि सं ॥ आ नि वि प्र आ ता वि श
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आ नि वि ता आ नि वि श आ नि वि प्र आ नि वि सं
- इति शीर्षकम्
- इति चतुष्कलमद्रकम्
- त्रिधाऽपरान्तकं तद्वद्भेदेनैककलादिना
- अस्मिन्नेककले वस्तु चतुर्गुरु चतुर्लघु ९१
- पञ्च षट् सप्त वा वस्तून्यस्य शाखा निगद्यते
- शाखेव प्रतिशाखा स्यात्किं त्वन्यपदनिर्मिता ९२
- शाखार्धं पश्चिमं त्वाह प्रतिशाखां विशाखिलः ९३
- शाखा वस्तूच्यते तस्याः परार्धं म्प्रतिशाखिका
- इत्याह भरतस्तत्रोपोहनं कलिकं मतम् ९४
- प्रत्युपोहनमत्र स्यान्न वाऽन्ये त्वेकवस्तुकम्
- इदमाहुः कला तेषां द्वितीया प्रत्युपोहनम् ९५
- शीर्षमेककलेन स्याच्छाखान्ते पञ्चपाणिना
- अन्ये तु प्रतिशाखान्तेऽप्येतदाहुर्मनीषिणः ९६
- शाखायाः प्रतिशाखायाः कलाषट्केऽन्त्यवस्तुनः
- अन्त्ये पदावृत्तियुक्तः पञ्चपाणिर्यथाक्षरः ९७
- निजपातैर्विना यद्वा तत्पाता एव केवलाः
- तालिकेयं पृथग्यद्वा पञ्चपाणौ यथाक्षरे ९८
- तृतीयादिगलेषु स्युः शताताशाश्च तालसम् ९९
- प्रस्तारः--
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । । इति वस्तु ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- उउ प्र शता ताश तासं । । सं ता श ता श ता
- इति तालिका ॥ । । । । इति प्रतिशाखा । ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- ता श ता श । संता शता शता ।
- इति शीर्षकम्
- इत्येकवस्तुकम् ॥
- इत्येकवस्तुकमपरान्तकम् ।
- अथ पञ्चवस्तुकम् --
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ श ता ता श ता सं । वस्तु १
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ श ता ता श ता सं । वस्तु २
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ श ता ता श ता सं । वस्तु ३
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ श ता ता श ता सं । वस्तु ४
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ श ता ता श ता सं । वस्तु ५
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- सं ता श ता श ता ।
- इति शीर्षकम् । इयं शाखा । ईदृश्येव पदान्तरनिर्मिता प्रतिशाखा ।
- इति पञ्चवस्तुकम्
- अथ षड्वस्तुकम् ।
- प्रस्तारः--
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ श ता ता श ता सं । वस्तु १
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ श ता ता श ता सं । वस्तु २
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ श ता ता श ता सं । वस्तु ३
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ श ता ता श ता सं । वस्तु ४
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ श ता ता श ता सं । वस्तु ५
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ श ता ता श ता सं । वस्तु ६
- तालिका ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- सं ता श ता श ता ।
- शीर्षकम् ।
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- सं ता श ता श ता ।
- ईदृश्येव पदान्तरनिर्मिता प्रतिशाखा ॥
- इति षड्वस्तुकम्
- अथ सप्तवस्तुकम्--
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उउ शता ताश तासं । वस्तु १
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ शता ताश तासं । वस्तु २
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ शता ताश तासं । वस्तु ३
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ शता ताश तासं । वस्तु ४
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ शता ताश तासं । वस्तु ५
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ शता ताश तासं । वस्तु ६
- ऽ ऽ ऽ ऽ । । । ।
- उ उ शता ताश तासं । वस्तु ७
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- इति तालिका ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- इति शीर्षकम् ॥
- इति सप्तवस्तुकम् ।
- सर्वेषां वस्तूनां शाखात्वे तदुत्तरार्धानां प्रतिशाखात्वे ताशताशा । ईदृश्येव प्रतिशाखा--प्रतिशाखापक्षे त्वेवम्--शाखा १
- ऽऽ ऽऽ । । । ।
- उउ शता ताश तासं ।
- शीर्षकम् ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए! ऽए! । ऽ ऽ ऽ ऽ
- संता शता शता संता शता शता प्रतिशाखा ॥
- । । । ।
- ताश ताश
- तालिका ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- शीर्षकम् ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- शाखा २
- ऽऽ ऽऽ । । । ।
- उउ शता ताश तासं ।
- शीर्षकम् ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- तालिका ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- प्रतिशाखा ॥
- । । । ।
- ताश ताश
- शीर्षकम् ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- तालिका
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- शाखा ३
- ऽऽ ऽऽ । । । ।
- उउ शता ताश तासं ।
- शीर्षकम् ३
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- शाखा ४
- ऽऽ ऽऽ । । । ।
- उउ शता ताश तासं ।
- शीर्षकम् ४
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- तालिका ४
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- प्रतिशाखा ४
- । । । ।
- ताश ताश
- शीर्षकम् ४
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- तालिका ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- शाखा ५
- ऽऽ ऽऽ । । । ।
- उउ शता ताश तासं ।
- शीर्षकम् ५
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- तालिका ५
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- प्रतिशाखा ५
- । । । ।
- ताश ताश
- शीर्षकम् ५
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- तालिका ५
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- एवं षड्वस्तुकसप्तवस्तुकयोरप्यूहनीयम् । शाखोत्तरार्धस्य प्रतिशाखात्वपक्षे तु पञ्चवस्तुकम् ।
- यथा--
- ऽऽ ऽऽ । । । ।
- उउ शता ताश तासं । वस्तु १
- ऽऽ ऽऽ । । । ।
- उउ शता ताश तासं । वस्तु २
- ऽऽ ऽऽ । । । ।
- उउ शता ताश तासं । वस्तु ३
- ऽऽ ऽऽ । । । ।
- उउ शता ताश तासं । वस्तु ४
- ऽऽ ऽऽ । । । ।
- उउ शता ताश तासं । वस्तु ५
- ऽऽ ऽऽ । । । ।
- उउ शता ताश तासं ।
- इति शाखा । तालिका
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- शीर्षकम्
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- इति पञ्च वस्तुकम् ।
- षड्वस्तुके शाखां शीर्षकं च लिखित्वा तदर्धेन वस्तुत्रयेण प्रतिशाखां लिखित्वा तालिकां शीर्षकं पूर्ववल्लिखेत् । एवं सप्तवस्तुके सप्तवस्तुकां शाखां तालिकां शीर्षकं च लिखित्वा तदर्धेन सार्धवस्तुत्रयेण प्रतिशाखां च लिखेत् ।म्
- ततस्तालिकां शीर्षकं च पूर्ववल्लिखेत् ॥
- इत्येककलमपरान्तकम् ।
- द्विकले द्वादशकलं वस्तु स्यादपरान्तके
- तच्चैककलवत्कार्यं विशेषस्त्वभिधीयते ९९
- उपोहनं स्यात्कलिकं द्विकलं वा कलैव तु
- प्रत्युपोहनमत्रोपवर्तनं तुर्यवस्तुनि १००
- गीते तत्पदगीतिभ्यां तल्लयार्धलयं भवेत्
- यथाक्षरेणोत्तरेण वृत्तिदक्षिणमार्गयोः १०१
- समाप्तार्थन्यासयुक्तं केचित्पञ्चमवस्तुनः
- एतदाद्ये कलाषट्के गातव्यमिति मन्वते १०२
- निप्रनिप्रा निशनितास्ताशास्तासं कला त्विह
- एककं विविधं वाऽत्र गीताङ्गं दन्तिलोऽवदत्
- गीताङ्गनियमं कंचिन्नाब्रूत भगवान्मुनिः १०३
- वस्तु १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ॥
- प्रतिशाखा ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निता ताश तासं ॥
- शीर्षकम् ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- तालिका ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- प्रतिशाखा ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निता ताश तासं ॥
- शीर्षकम् ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- तालिका
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥ प्रतिशाखा ॥
- । । । ।
- ताश ताश ॥
- तालिका ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- शीर्षकम् ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- इत्येकं वस्तु ॥
- अथ पञ्चवस्तुकम्--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ॥ १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ॥ २
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ॥ ३
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ॥ ४
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- इत्युपवर्तनम् ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ॥ ५
- तालिका ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शीर्षकम् ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- एवं पदान्तरनिर्मिता प्रतिशाखा । एवं षड्वस्तुकं सप्तवस्तुकं च । इयमेव शाखा । शाखोत्तरार्धस्य प्रतिशाखात्वे प्रतिशाखा यथा ।
- वस्तुनोऽर्धम् । वस्तु १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ।
- वस्तु २
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ॥
- वस्तु २
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ।
- वस्तु ३
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ॥
- वस्तु ४
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- इत्युपवर्तनम् । वस्तु ५
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निता ताश तासं ॥
- प्रतिशाखा । तालिका ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शीर्षकम् ।
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- इति पञ्चवस्तुकम् ।
- एवं षड्वस्तुसप्तवस्तुके शाखां चतुर्थशाखान्त उपवर्तनं शाखान्ते पूर्ववत्तालिकां शीर्षकं च लिखित्वा वस्तुत्रयात्मकं शाखार्धरूपं प्रतिशाखितुर्यवस्त्वन्त उपवर्तनं तालिकां शीर्षकं च लिखेत् । एवमेव सप्तवस्तुत्रयात्मकं शाखार्धरूपां प्रतिशाखां तुर्यवस्त्वन्त उपवर्तनयुक्तां तालिकां शीर्षकं च लिखित्वा सार्धवस्तुत्रयात्मिकां तुर्यवस्त्वन्तोपवर्तनयुक्तां प्रतिशाखां तालिकां च शीर्षकं च लिखेत् । सर्ववस्तूनां प्रतिवस्तु शाखात्वपक्षे तत्तदर्धानां प्रतिशाखात्वे प्रस्तारः--
- शाखा
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ॥
- १
- तालिका
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- १
- शीर्षकम्
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- १
- प्रतिशाखा
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निता ताश तासं
- १
- तालिका
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- १
- शीर्षकम्
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- १
- शाखा
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ॥
- २
- तालिका
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- २
- शीर्षकम्
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- २
- वस्तु
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ॥
- ३
- तालिका
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- ३
- शीर्षकम्
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- ३
- प्रतिशाखा
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- ३
- तालिका
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- ३
- प्रतिशाखा
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- ३
- तालिका
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- ३
- शीर्षकम्
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- ३
- शाखा ४
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ।
- तालिका ४
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- शीर्षकम् ४
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- प्रतिशाखा ४
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निता ताश तासं ।
- तालिका ४
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- शीर्षकम् ४
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- उपवर्तनम् ४
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- शाखा ५
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र निप्र निश निता ताश तासं ।
- तालिका ५
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता
- शीर्षकम् ५
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- प्रतिशाखा ५
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निता ताश तासं ।
- तालिका ५
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- शीर्षकम् ५
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- इति पञ्चवस्तुकम् । एवमेव षड्वस्तुकम् ॥
- इति द्विकलमपरान्तकम्
- चतुष्कलं तु द्विगुणं द्विकलात्पूर्ववन्मतम्
- उपोहनं तु वस्त्वर्धं द्विकलं प्रत्युपोहनम् १०४
- दक्षिणे वार्तिके त्वेतद्द्विकलं वा चतुष्कलम्
- न वा तत्सर्वमार्गेषु विशेषस्तूपवर्तनम्
- तुर्यवस्तूत्तरार्धस्थैः पदैर्निर्माणमिष्यते १०५
- आनिविप्रा आनिविप्रा आवापनिविशास्ततः १०६
- आवापनिविता आताविशास्तानिविसं कलाः
- शतालप्रान्प्राहुरन्येऽष्टमद्वादशषोडशान् १०७
- अस्य प्रस्तारः--वस्तु--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विप्र आनि विश आनि विता ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आता विश आनि विसं ॥
- तलिका ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शीर्षकम् १
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥ प्रतिशाखा १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविता आताविश तानिविसं ॥
- तालिका १
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शीर्षकम् १
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- एकं वस्त्विति ॥
- अथ पञ्चवस्तुकं यथा--वस्तु शाखा १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विप्र आनि विश आनि विता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आताविश तानिविसं ॥
- वस्तु २
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आताविश तानिविसं ॥
- वस्तु ३
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आताविश तानिविसं ॥
- वस्तु ४
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आताविश तानिविसं ॥
- उपवर्तनम्
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- वस्तु ५
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविश
- ऽ ऽ ऽ ऽ
- तानिविसं ॥
- तालिका
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शीर्षकम्
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- एवमुपवर्तनतालिकाशीर्षकसहितपञ्चवस्तुका शाखा । तत एवमेव प्रतिशाखा । शाखापश्चिमार्ध प्रतिशाखात्वे तु पञ्चवस्तुकं यथा--प्रस्तारः--वस्तु १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आताविश तानिविसं ॥
- वस्तु २
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आताविश तानिविसं ॥
- वस्तु ३
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आताविश तानिविसं ॥
- वस्तु ४
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आताविश तानिविसं ॥
- उपवर्तनम्
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- वस्तु ५
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आताविश तानिविसं ॥
- तालिका ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शीर्षकम्
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- इति पञ्चवस्तुकम् ॥
- एवं षड्वस्तु सप्तवस्तुकं च । शाखोत्तरार्धस्य प्रतिशाखापक्षत्वे तु पक्षद्वयं प्रतिशाखा । यथा--पञ्चवस्तुके पूर्ववत्पञ्चवस्तुकां शाखां लिखित्वा शाखोत्तरार्धरूपा सार्धवस्तुद्वयात्मिका प्रतिशाखायाः शाखा तृतीयवस्तूत्तरार्धादिसार्धवस्तु ॥
- प्रस्तारः--वस्तु १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आताविश तानिविसं ॥
- एवं वस्तुचतुष्टयम् । उपवर्तनम् ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- वस्तु ५
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश तानिविसं ॥
- प्रतिशाखेयम् । तालिका ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शीर्षकम् ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- एवं षड्वस्तु सप्तवस्तुकमपि ज्ञेयम् ।
- सर्ववस्तूनां प्रतिशाखात्वपक्षे तदुत्तरार्धानां प्रतिशाखात्वे प्रस्तारः--शाखा १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश तानिविसं ॥
- शीर्षकम्
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- तालिका १
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- प्रतिशाखा १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविता आनिविश तानिविसं ।
- तालिका १
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शीर्षकम्
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शाखा २
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश तानिविसं ॥
- शीर्षकम् २
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- तालिका २
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- प्रतिशाखा २
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविता आनिविश तानिविसं ॥
- तालिका २
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शीर्षकम् २
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शाखा ३
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश तानिविसं ॥
- शीर्षकम् ३
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- तालिका ३
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- प्रतिशाखा ३
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽआ! निविता आनिविश तानिविसं ॥
- तालिका ३
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शीर्षकम् ३
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शाखा ४
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ
- तानिविसं ॥
- शीर्षकम् ४
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- तालिका ४
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- प्रतिशाखा ४
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविता आनिविश तानिविसं ॥
- तालिका ४
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शीर्षकम् ४
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शाखा ५
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविप्र आनिविश आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश तानिविसं ॥
- शीर्षकम् ५
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविता आनिविश तानिविसं ॥
- तालिका ५
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शीर्षकम् ५
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- एवं पञ्चवस्तुकभेदाः ।
- एवं षड्वस्तु सप्तवस्तुकम्
- इति चतुष्कलमपरान्तकम् ।
- भेदैरेककलाद्यैः स्यादुल्लोप्यकमपि त्रिधा १०८
- भवेदेककले तस्मिन्गुरुद्वंद्वं लघुद्वयम्
- गुर्वन्ते चेति मात्रैका तच्च मात्रासमाप्तिकम् १०९
- द्विकलेऽष्टकला मात्रा द्विगुणा तु चतुष्कले
- मात्रापूर्वदले कार्यो विविधो मुखसंज्ञकः
- पश्चिमार्धे प्रतिमुखं विविधो वृत्तसंयुतः ११०
- वृत्तं तिस्रश्चतस्रो वा पञ्च षड्वा विदारिकाः
- अवगाढं प्रवृत्तम् च तद्द्विधेति निरूपितम्
- आद्यमारोहिवर्णेन प्रवृत्तमवरोहिणा १११
- न्यासापन्याससंन्यासविन्यासानां तु कुत्रचित्
- न्यासोऽस्यांशेऽस्य संवादिन्यनुवादिनि वा भवेत् ११२
- अनन्तरस्वरैरेकान्तरितैर्वा समापनम्
- विदारीणां भवेदत्रेत्यभ्यधत्त विशाखिलः ११३
- अन्यत्रा समपन्यासमंश संवादिनं तथा
- उपक्रम्य चतुर्धा स्यादारोहो वाऽवरोहणम् ११४
- वैहायसं विधातव्यं मात्रोपरि चतुष्कले
- यद्वा कलाप्रयोगेण शून्यान्मात्रोपरिस्थितात् ११५
- कलाचतुष्ककालात्स्यादेककत्रितयादिदम्
- एकाङ्गादिषडङ्गान्तं द्वादशाङ्गान्तमप्यदः
- विविधोऽस्याऽऽद्यमङ्गं स्यादेककानि ततः परम् ११६
- तद्द्वादशकलं प्रोक्तमुल्लोप्यकसमापकम्
- वर्णानुकर्षणं तालावृत्तिर्वांऽङ्गनिवेशने ११७
- यद्वा शाखेयमुदिता मात्रा वैहायसात्मिका ११८
- शाखैव प्रतिशाख्कोक्ता सा त्वन्यपदनिर्मिता
- ततोऽन्ताहरणं प्रोक्तं पञ्चपाणौ यथाक्षरे ११९
- एतत्संहरणं प्रोक्तम् गीतकस्य समाप्तिकृत्
- वृत्तं संहरणेऽत्र स्यादन्यदा त्वेककं भवेत् १२०
- विविधो वा त्रिधाऽन्तोऽथ युगयुङ्मश्रभेदतः
- युग्मोऽन्तः प्रथमस्तेषां त्र्यस्र इत्याह दन्तिलः १२१
- स्थितं प्रवृत्तमपरं महाजनिकमित्यपि
- त्रीण्यङ्गानि पृथक्तेषां लक्षणं प्रतिपाद्यते १२२
- युग्मे द्विकलयुग्मेन स्थितं स्थायिगतं मतम्
- तेनैव तत्प्रवृत्तं स्यादुद्घट्टस्तत्कलात्रये १२३
- आद्ये कलाचतुष्केऽन्त्ये पदानि प्राञ्चि योजयेत्
- विविधोऽस्याऽऽद्यभागे स्यादेककं तु ततः परम् १२४
- पूर्वार्धस्थपदावृत्त्या युङ्महाजनिकं विदुः
- स्थिततालयुतं तस्य गीताङ्गनियमो न वा १२५
- त्र्यस्रेऽन्ते त्र्यस्रतालेन द्विकलेन स्थितं भवेत्
- यथाक्षरेणोत्तरेण प्रवृत्तं तत्र कीर्तितम्
- त्र्यस्रेण महाजनिकं महाजनिकवन्मतम् १२६
- मिश्रान्तः षड्विधः प्रोक्तो युग्मायुग्माङ्गमिश्रणात्
- एककं विविधो वा स्यादनुक्ताङ्गस्थितादिषु १२७
- विविधाभ्यां चैककाभ्यां यद्वा युग्मस्थितं भवेत्
- अयुगन्यतराङ्गं स्यात्प्रवृत्तस्थितवन्मतम् १२८
- प्रवृत्ताभ्यां प्रवृत्तेन युगयुग्मं परेऽब्रुवन्
- महाजनिकमन्त्यं स्याद्द्व्यङ्गमेकाङ्गकं परम् १२९
- द्व्यङ्गो यदा तदाऽन्तः स्यान्महाज्जनिकवर्जितः
- स्थितप्रवृत्तहीनोऽयं यदैकाङ्गश्चिकीर्षितः १३०
- शताशतासमित्येककल उल्लोप्यके कलाः
- द्विकले स्युर्निशनिता शतानिसमिति क्रमात् १३१
- चतुष्ले त्वानिविशास्तत आनिविताः क्रमात्
- भवन्त्याशविता आनिविसं मात्रां गताः कलाः १३२
- वैहायसे तु विनिशानिवितानि शताशताः
- संनिपातश्चेति कलाः स्थिते निः पञ्चमो भवेत् १३३
- शताशतासंनिपाताः प्रवृत्ते त्रिकलादनु
- त्र्यस्रस्थिते चतुर्थः प्र इत्युल्लोप्ये कलाविधिः १३४
- वैयाहसादिनिर्मुक्तमथवा स्याच्चतुष्कलम् १३५
- अन्तान्तमन्ताहरणप्रान्तं वैहायसान्तिमम्
- मात्रामात्रमिति प्रोक्तं तच्चतुर्धा पुरातनैः १३६
- प्रस्तारः--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- शता शता सं
- इत्येककलोल्लोप्यकमात्रा ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निता शता निसं ।
- इति द्विकलमात्रा ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विश आनि विता आशाविता आनि विसं ।
- इति चतुष्कलमात्रा ।
- इति मात्रामात्रमुल्लोप्यकम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विश आनि विता आश विता आनि विसं ।
- वैहायसा चतुष्कलमुल्लोप्यकम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विश आनि विता आश विता आनि विसं ।
- चतुर्मात्रामात्रप्रयोगशून्यचतुष्कला ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विश आनि विता आश विता आनि विसं ।
- चतुष्कलान्तमुल्लोप्यकम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- नि वि श नि वि ता वि श ता श ता सं ।
- मात्रा १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिविता आशविता आनिविसं ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निविश निविता निशता शतासं ।
- इत्युल्लोप्यककला प्रयोगः । शून्यकलाचतुष्कलानन्तरवैहायसरूपम् । चतुष्कला मात्रा ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिविता आशविता आनिविसं ।
- शाखा ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निविश निविता निशता शतासं ।
- एवमेव पदान्तरानिर्मिता प्रतिशाखा । ततः संहरणाख्यमन्ताहरणम् ॥
- इत्यन्ताहरणान्तमुल्लोप्यकम् ।
- अथ युग्मस्यान्तस्यायुग्मस्य च त्रयो भेदाः स्थितं प्रवृत्तं महाजनिकं चेति ।
- तत्र युग्मस्थितान्तमुल्लोप्यकं यथा--
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- इदमेव वैहायसम् ।
- चतुष्कलमात्रा ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिविता आशाविता आनिविसं ।
- वैहायसम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निविश निविता निशता शतासं ।
- युग्मप्रवृत्तम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश शता ताश तासं ॥
- युग्मस्थितम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निता निप्र निसं ॥
- अथ युग्मप्रवृत्तान्तं महाजनस्थितान्तमुल्लोप्यकं यथा--युग्मप्रवृत्तान्तमुल्लोप्यकं यथा--चतुष्कलमात्रा ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिविता आशविता आनिविसं ॥
- वैहायसम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निविश निविता निशता शतासं ॥
- युग्मस्थितमयुग्मस्थितान्तमुल्लोप्यकम् ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निता शप्र निसं ॥
- अथायुग्मप्रवृत्तकम् । चतुष्कलमात्रा ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिविता आशविता आनिविसं ॥ वैहायसम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निविश निविता निशता शतासं ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽ
- संता शता शता ॥
- इति युग्मप्रवृत्तम् । अथायुग्मप्रवृत्तान्तमुल्लोप्यम् । चतुष्कलमात्रा यथा--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिविता आशविता आनिविसं ॥
- इति चतुष्कला मात्रा ॥
- वैहायसम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निविश निविता निशता शतासं ॥
- स्थितप्रवृत्तयुग्ममहाजनिकम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निता शप्र निसं ॥
- अथ मिश्रान्तस्य षड्भेदाः । तत्र युग्मस्थितप्रवृत्तायुग्ममहाजनिकमिश्रान्तान्तमुल्लोप्यकं यथा--चतुष्कला मात्रा ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विश आनि वि ता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आश विता आनि विसं
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निविश निविता निशता शतासं ।
- इति वैहायसम् । युग्मस्थितप्रवृत्ते युग्मस्य महाजनिकम् ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निता शप्र-निसं निश ताश निसं ।
- अथ युग्मस्थितप्रवृत्ते युग्ममहाजनिकमिश्रान्तान्तमुल्लोप्यकं यथा--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निशता शनिस । निशनि ताश प्रनिसं ।
- इत्ययुग्मस्थितप्रवृत्ते युग्मस्य महाजनिकम् ।
- अथायुग्मस्थितायुग्मप्रवृत्तमहाजनिकमिश्रान्तमुल्लोप्यकं यथा--चतुष्कलमात्रा ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विश आनि विता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आश विता आनि विसं ।
- वैहायसम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निविश निविता निशता शतासं
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निता शप्र निसं ।
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निशता शनिसं ।
- युग्मस्य स्थितमयुग्मस्य प्रवृत्तमहाजनिकमिति । युग्मप्रवृत्तकं यथा--महाजनिकमिश्रान्तान्तमुल्लोप्यकं यथा--
- चतुष्कलमात्रा ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विश आनि विता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आश विता आनि विसं ।
- वैहायसम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निविश निविता निशता शतासं ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निशता प्रनिसं ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश शता शता शसं ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निता शप्र निसं ।
- इत्ययुग्मस्थितयुग्मस्य प्रवृत्तमहाजनिके ।
- अथ युग्मस्थितायुग्मप्रवृत्तयुग्ममहाजनिकमिश्रान्तान्तमुल्लोप्यकं यथा--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निता शप्र निसं ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विश आनि विता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आश विता आनि विसं ।
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निता शप्र निसं ।
- इति युग्मस्य स्थितमयुग्मप्रवृत्तं महाजनिकम् ।
- अथायुग्मस्थितं युग्मप्रवृत्तायुग्ममहाजनिकमिश्रान्तमुल्लोप्यकं यथा--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विश आनि विता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आश विता आनि विसं ।
- चतुष्कलमात्रा ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निविश निविता निशता शतासं ।
- वैहायसम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽऽ ऽ
- निश निता शप्रनिसं ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽऽ ऽ
- निश निता शप्रनिसं ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निशता शनिसं ।
- इति युग्मस्थितमयुग्मस्य प्रवृत्ताभ्यामेकाङ्गो महाजनिकेन । एते षण्मिश्रभेदाः । द्व्यङ्गो वा मिश्रः स्थितप्रवृत्ताभ्यामेकाङ्गो वा महाजनिकेन ।
- इत्यन्तान्तमुल्लोप्यकम् ।
- चतुष्कलानि चत्वारि प्रकर्यादीन्युदाहरन् १३६
- प्रकरी स्याच्चतुर्वस्तुर्यद्वा सार्धत्रिवस्तुका
- तत्रार्धमन्त्यमादौ स्याद्वस्तु षण्मात्रमिष्यते १३७
- सार्धत्रिवस्तुपक्षे तु भवेदर्धमुपोहनम्
- पक्षान्तरे वस्तुमात्रं न वा स्यात्प्रत्युपोहनम् १३८
- कनिष्ठासारितं प्रोक्तमत्र संहरणं बुधैः
- वृत्तं च त्रिविदारीकमस्मिन्संहरणे मतम् १३९
- अन्तस्य त्वन्तिमा मात्रा कैश्चित्संहरणं मता
- अन्ते वा सप्तमी मात्रा परैः संहरणं स्मृता
- वस्त्वर्धेष्विह गीताङ्गविधिर्मद्रकवद्भवेत् १४०
- द्वितीयमात्रा तालान्ता प्रकर्या वस्तुनो मता
- तुर्यायां द्वादशस्तालः पञ्चम्यामष्टमस्तु सः १४१
- याः षोडश कलाः प्रोक्ता द्विकले मद्रकेऽन्तिमाः
- ताः षष्ठ्यामद्वितीयन्त्या मात्राः शम्पान्तिमा मताः
- शेषस्थानेष्वानिविप्रान्पादभागेषु निक्षिपेत् १४२
- उपोहने कलापातान्न्यषेधन्दन्तिलादयः १४३
- षष्ठी वा सप्तमी मात्रा यदा संहरणं तदा
- कनिष्ठासारितकला विनाऽन्त्यां परिकीर्तिता १४४
- प्रस्तारः
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विप्र आनि विप्र आनि विश।
- मात्रा १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विप्र आनि विप्र आनि विता।
- मात्रा २
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विप्र आनि विप्र आनि विश।
- मात्रा ३
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विप्र आनि विता आनि विश
- । मात्रा ४
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विता आनि विप्र आनि विश । मात्रा ५
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निता निता निश शता ताश ताश तासं । मात्रा ६
- इति षण्मात्रात्मकं वस्तु ।
- एवं चत्वारि वस्तूनि त्रीणि सार्धानि वा गीत्वा कनिष्ठासारितात्मकं संहरणं कार्यं यथा अथवाऽन्त्यसंनिपातवर्जिताभिः कनिष्ठासारितस्य कलाभिरन्वितान्त्यवस्तुनः षष्ठी मात्रा संहरणं कायम् अथवैवमात्मिका सप्तमी मात्रा संहरणं कार्यम् ।
- यथा--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- शता शता संता शता ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- संता शता शता ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- संता शता शता ।
- इति प्रकरी ।
- ओवेणकं द्वादशाङ्गं सप्ताङ्गं च परावरम्
- स्यात्पादः प्रतिपादश्च माषघातोपवर्तनम्
- संधिश्च चतुरस्रं स्याद्वज्रं संपिष्टकं ततः १४५
- वेणी तथा प्रवेणी स्यादुपपातस्ततः परम्
- अन्ताहरणमित्येतान्यङ्गानि द्वादशावदन्
- संपिष्टकं तथा वेणीं प्रवेणीमुपवर्तनम् १४६
- उपपातं विनाऽन्यानि सप्तोपाङ्गानि मेनिरे १४७
- यादृक्चतुष्कले वस्तु प्रागुक्तमपरान्तके
- तादृक्पादस्ततस्तद्वत्प्रतिपादः पदान्तरैः
- समं पादपदार्धेन प्रतिपादं परे जगुः १४८
- यथाक्षरोत्तरे शीर्षं केचिदाहुरतः परम्
- शीर्षात्परो माषघातो द्विकलोत्तरतालतः १४९
- अपरान्तकवत्तस्मात्परं स्यादुपवर्तनम्
- ऊर्ध्वं संपिष्टकाद्वा स्यादुभाभ्यामथवा परम् १५०
- तद्वदेव ततः संधिस्ततोऽपि चतुरस्रकम्
- युग्मप्रवृत्तवत्तस्माद्वज्रं संधिवदिष्यते १५१
- संपिष्टकं ततः कार्यं दश द्वादश वा कलाः
- द्वादशाङ्गे दशकलं सप्ताङ्गे त्वितरन्मतम् १५२
- सप्ताङ्गद्वादशाङ्गत्वे वर्णाङ्गैः केचिदूचिरे
- चतुर्थी पञ्चमी चेह त्याज्ये दशकले कले १५३
- भवेद्वेण्यां प्रवेण्यां च पञ्चपाणिर्यथाक्षरः
- द्विकलो वाऽथवा चच्चत्पुटादूर्ध्वं यथाक्षरात् १५४
- चच्चत्पुटः स्याद्विकलो यद्वा वेणी यथाक्षरे
- पञ्चपाणौ प्रवेणी तु द्विकले मुनिभिर्मताः
- प्रवेण्यनन्तरं कैश्चिदुपवर्तनमिष्यते १५५
- पादोत्तरार्धतालेन द्विकलेनोत्तरेण वा
- उपपातस्ततोऽन्तेन विनाऽन्ताहरणं न वा
- सत्यन्तेऽस्त्येव स द्वेधा सप्ताङ्गेऽन्यत्र तु त्रिधा १५६
- लक्ष्मान्ताहरणादीनां ज्ञेयमुल्लोप्यकादिह
- विधेयो विवधो वेण्यां प्रवृत्तं वा मतान्तरात्
- प्रवेण्यां तु प्रवृत्तं स्यादवगाढं परे जगुः १५७
- पादोपपातसंपिष्टऽप्यभ्यधुर्विविधं बुधाः
- विविधो वैककं वज्र एककं तूपवर्तने १५८
- विविधश्चतुरस्रे स्यादेककं वाऽथवैककम्
- कलाप्रयोगनिर्मुक्तं संप्रयुज्यावपाणिना
- कलास्वष्टासु विविधो विधेयो गानवेदिभिः १५९
- शनिता माषघाते स्युर्द्वितीयाद्यास्त्रयः क्रमात्
- संपिष्टके निशम्पास्त्रिस्त्रितालो द्विः शतौ च सम् १६०
- अन्तो गीतिपदावृत्तियुक्तः सप्ताङ्गके मतः
- ओवेणके द्वादशाङ्गे तुल्यगीतिः पृथक्पदः १६१
- अस्य प्रस्तारः--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विप्र आनि विश आनि विता ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आता विश आनि विश
- इति पादः । एवमेव प्रतिपादः ।
- पादोत्तरार्धं वा प्रतिपादो यथा--गीतिः पृथक्पदः ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- तानि विसं आनि विश आता विश ।
- इति प्रतिपादः ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- शीर्षकम् ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र ताश निता ताश ताप्र निसं ॥
- माषघातः ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- इत्युपवर्तनम् ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- इति संधिः ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश शश शता ताता शश तासं ॥
- इति सप्ताङ्ग ओवेणके द्वादशकलं संपिष्टकम् ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश शता ताश ताश ताता शसं ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- इति द्वादशकलं संपिष्टकम् ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश शता ताश ताश ताता शसं ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽ
- संता शता शता ॥
- इति द्वादशकलं संपिष्टकम् । संपिष्टकानन्तरमुपवर्तनं वा ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- इति वेणी
- ऽ । ऽ ऽ । ऽ
- संता शता शता ॥
- इति प्रवेणी
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र ताश निता निश ताप्र निसं ॥
- इति वा वेणी । एवमेव प्रवेणी ।
- ततो मतान्तरेण प्रवेण्यनन्तरमुपवर्तनम् ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- इत्युपवर्तनम् ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विता आनि विश तानि विसं ॥
- इति पादोत्तरार्धतालेनोपपातः ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र ताश निता शनि शता प्रनिसं ॥
- इति द्विकलेनोत्तरेण वोपपातः ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- इत्यन्ताहरणम् । ततः पाक्षिकान्तो ज्ञेयः । स च सप्ताङ्गे युग्मोऽयुग्मश्चेति द्विविधः कर्तव्यः । द्वादशाङ्गे तु युग्मोऽयुग्मो मिश्रश्चेति त्रिविधः ॥
- इत्योवेणकम्
- सप्ताङ्गमवरं ज्ञेयं षोडशाङ्गं परं तथा
- रोविन्दं तस्य षण्मात्रः पादोऽस्याऽऽद्ये कलाष्टके
- उपोहनं मद्रकस्थवस्तुवच्च तदर्धयोः १६२
- विविधैकैकसंयोगः प्रत्येकं पादवत्ततः
- प्रतिपादः पदैरन्यैः पादस्यान्ते कलाष्टके
- प्रतिपादादिमे चैका गीतिः प्रस्तारसंज्ञका १६३
- शरीरं प्रतिपादान्त्यकलाद्वादशकस्थया
- गीत्या ततः परं गेयमुत्तरे द्विकले बुधैः १६४
- प्लुताकारास्त्रिचतुराः स्युः शरीरेऽन्तराऽन्तरा
- तेषु वृत्तं तदूर्ध्वाधः स्वैरमङ्गानि योजयेत् १६५
- शरीराद्यकलाषट्के प्रयोक्तव्यमुपोहनम्
- विविधो वा प्रवृत्तं वा गीताङ्गं स्यादुपोहनम्
- अथोपवर्तनं केचिदपरान्तकवज्जगुः १६६
- शीर्षकं गीतकान्ते स्यात्पञ्चपाणौ यथाक्षरे
- गीतावृत्त्या पदावृत्त्याऽप्युभयावृत्तितोऽथवा
- आवृत्त्या द्विस्त्रिरथवा स्यादावृत्त्या विनाऽथवा १६७
- आकारैः प्रथमावृत्तिः कर्तव्यं तत्र चैककम्
- द्वितीया तु पदैर्युक्ता प्रवृत्तेन प्रकीर्तिता १६८
- त्रिरावृत्तौ मध्यमा स्यात्स्वैरं गीताङ्गसंगता १६९
- पादभागेष्वानिविप्रा विशेषस्तूच्यतेऽधुना
- तालोऽष्टमोऽन्तिमा शम्पा तत्र मात्रासु पञ्चसु १७०
- चतुर्दशस्तु पञ्चम्यां तालोऽन्त्यान्ते चन्त्येव मद्रके
- शरीरे प्राक्कलास्तिस्रः केऽप्याहुर्माषघातवत् १७१
- प्रस्तारः--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विता ।
- इत्युपोहनम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विश ।
- इत्युपोहनेन सह मात्रा ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विता आनि विप्र आनि विश मात्रा १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विता आनि विप्र आनि विसं ।
- मात्रा २
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विता आनि विप्र आनि विसं ।
- मात्रा ३
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विता आनि विप्र आनि विश ।
- मात्रा ४
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विप्र आनि विता आनि विप्र आनि विश ।
- मात्रा ५
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विता आनि विश आता विश तानि विसं ।
- मात्रा ६
- इति षण्मात्रः पादः । एवमेव पदान्तरैः प्रतिपादः । ततः शरीरम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्र ता श निता निश ता प्रनिसं ।
- इति माषघाताद्यकलात्रययुक्तं शरीरम् ।
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- इत्युपवर्तनम् ।
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ॥
- इति शीर्षकम् । इति रोविन्दकम्
- चतुष्कलोल्लोप्यकवदादौ मात्रोत्तरे भवेत्
- शाखाऽवरा षडङ्गा स्याद्द्वादशाङ्गा परा ततः १७२
- द्विकले पञ्चपाणौ सा प्रतिशाखा च तत्समा
- किंतु बद्धा पदैरन्यैः शीर्षं मध्ये तयोर्भवेत्
- मध्ये तयोश्च वा भिन्नगीतेनैककलान्तरे १७३
- ततोऽनन्तरमेकोऽन्तो यद्वाऽन्तो नात्र विद्यते
- आकारवर्जं शाखायां गीताङ्गानि शरीरवत् १७४
- अस्य प्रस्तारो यथा--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विश आनि विता आश विता आनि विसं ।
- मात्रा १
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्रताश निता निशता प्रतिसं ।
- शाखा ॥
- ऽए! । ऽ ऽ । ऽए!
- संता शता शता ।
- इति शीर्षकम् । ततः शाखेव प्रतिशाखा । शाखाप्रतिशाखान्तरयोरपि शीर्षकमित्यन्ये । ततः कोऽप्येकोऽन्तः । अन्तर्हितं वा । इत्युत्तरम् ।
- द्वौ मार्गौ गीतकेषूक्तौ शङ्कच्छत्रकसंज्ञकौ
- शङ्खमार्गोऽङ्गसंक्षेपश्छत्रकस्त्वङ्गविस्तरः
- विकारो बहुधा तेषु लयमार्गानुसारतः १७५
- इति सप्त गीतकानि ।
- अन्ते गेयं गीतकानां छन्दकं तस्य च द्विधा
- शरीरं चतुरस्रं वा त्र्यस्रं वा चतुरस्रकम्
- यैः कैश्चिदङ्गैर्नवभिश्चतुर्भिस्त्र्यस्रमुच्यते १७६
- प्राग्वन्मुखं छन्दके स्यात्पादेन प्रतिवक्त्रकम्
- मुखतालेन वा कार्यं गीतान्ते शीर्षकं भवेत् १७७
- प्रस्तारः--
- ऽ ऽ । ऽए!
- संता ताश ॥
- इति चतुरस्रं शरीरम् । अथवा--
- ऽ । । ऽ
- शता शता ॥
- इति त्र्यस्रं शरीरम् । अस्य मुखं गीतकान्तरमुखवत् । प्रतिमुखं मुखवत्पादवद्वा । अन्ते शीर्षकं येन केनचिच्छीर्षकेण सदृशम् । इतरे मुखवत्प्रतिमुखम् । इति च्छन्दकम् ।
- आसारितं चतुर्धा स्यात्कनिष्ठं च लयान्तरम्
- मध्यमं ज्येष्ठमित्येषां लक्ष्माणि व्याहरामहे १७८
- कनिष्ठासारिते युग्मः शम्पादिर्द्वावथोत्तरौ
- एते यथाक्षरास्तेषां संनिपातोऽन्तिमेऽधिकः १७९
- प्रस्तारः--
- ऽए! ऽ । ऽए! ऽए! । ऽ ऽ । ऽ ऽए! ।
- शता शता संता शता शता संता
- ऽ ऽ । ऽए! ऽए!
- शता सता सं ॥
- इति कनिष्ठासारितम्
- तद्वल्लयान्तरं मार्गलयाभ्यां द्विगुणं ततः
- वर्धमानाङ्गमित्यन्ये
- अस्य प्रस्तारः कनिष्ठासारितेन व्याख्यात एव
- इति लयान्तरम्
- मध्यमासारिते पुनः १८०
- उत्तरा द्विकला ज्ञेयास्त्रयस्तेष्वादिमे कलाः
- आद्यास्तिस्रस्त्यजेत्
- प्रस्तारः--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- शनिता निशता प्रनिसं ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्रतास निश ताप्र निसं ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निप्रता शनिता निशता प्रनिसं ॥
- इति मध्यमासारितम्
- ज्येष्ठासारिते तूत्तरास्त्रयः
- चतुष्कलाः स्युस्तेष्वाद्ये त्यजेत्सप्तमाऽदिमाः कलाः १८१
- अस्य प्रस्तारः--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आताविश आनिविता आनिविश
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आताविप्र आनिविसं ॥
- इदमन्त्यखण्डं ज्ञेयम् ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आताविश आनिविश आनिविश
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आताविप्र आनिविस आनिविसा आनिविश
- आताविप्र आनिविसं ॥
- इति ज्येष्ठासारितम् ॥
- एतेषां पञ्च षट्सप्ताष्टौ कलाः स्युः क्रमेण तु
- उपोहनानि वस्तूनि त्रीणि त्रीणि च निर्दिशेत् १८२
- संनिपातसमाप्तीनि तेषां मुखमुपोहनम्
- युग्मतालः प्रतिमुखं कनिष्ठे च लयान्तरे
- मध्यमेऽष्टौ कलास्त्वाद्या ज्येष्ठे षोडश कीर्तिताः १८३
- त्र्यस्रौ शरीरसंहारौ क्रमात्सर्वेषु कीर्तितौ १८४
- पादभागा विहायाऽऽद्यां शम्पामङ्गुलिकर्मणि
- विभक्ताङ्गेषु तेषु स्युरविभागे यथास्थितम् १८५
- उपोहनानां गुरुणी द्वे द्वे आद्यन्तयोर्मते
- अष्टौ द्वादश मध्ये लाः क्रमात्षोडश विंशतिः १८६
- एतेषु स्याद्ध्रुवः पातः कलयोरन्तयोर्गुरुः
- एकैकमक्षरं शेषाश्चतुर्मात्रकलाः कलाः १८७
- चतुर्मात्राक्षरगणा सर्वाद्यासारिते कला
- संनिपातस्त्वर्धगणेऽवसानोऽन्यैरयं पुनः १८८
- विभक्ताङ्गमध्यवर्ती गणेनार्धेन वा मतः
- आसारितान्याहुरन्ये हीनान्यङ्गैरुपोहनैः १८९
- द्विसंख्यातं त्रिसंख्यातं द्वित्रिरुच्चारणे क्रमात्
- आवृत्तिद्वयमात्रास्यादर्धार्धलयमिष्यते १९१
- यथाक्षरं सर्वमार्गे वृत्तिदक्षिणयोः परम्
- दक्षिणे स्यात्त्रिसंख्यातं कनिष्ठं वृत्तिचित्रयोः १९२
- लयान्तरं खतन्त्रे स्यादपरे त्वपरं जगुः
- ध्रुवासारितमावृत्तिविधुरं ध्रुवमार्गतः १९३
- इति त्रयोदशविधमासारितम् ।
- कण्डिकावर्धमानं वाऽऽसारिताभासमित्यपि
- वर्धमानासारितं च वर्धमानमिति त्रिधा १९४
- कण्डिकाभिश्चतसृभिः कण्डिकावर्धमानकम्
- विशालाऽऽद्या संगता च सुनन्दा सुमुखी तथा १९५
- चतस्रः कण्डिकास्तासां नवाष्टौ षोडश क्रमात्
- द्वात्रिंशच्च कला ज्ञेयाश्चतुरासारितस्थवत् १९६
- क्रमादुपोहनान्यासां झंटुमित्यादिमौ गुरू
- वा इत्यन्ते मुखानां स्याद्विशालायां तु मध्यमाः
- लाश्चतुर्दश चत्वारश्चत्वारोऽन्येषु तेऽधिकाः १९७
- एष्वक्षराणि नियतान्यब्रूत श्रेयसे विधिः १९८
- भगवान्भरतोऽप्याह तानि व्यक्तानि तद्यथा १९९
- तान्यक्षराणि वक्ष्ये यानि पुरा ब्रह्मगीतानि
- झंटुं दिगिदिगिदिगिदिगिदिगि कुचझलझंटुमिति २००
- तद्वद्बाले ज्ञेयं त्विंतिझलवृद्धिलयान्तरे गदितम्
- कुचझलसहितं मध्ये तितिकुचयुक्तं भवेज्ज्येष्ठे २०१
- इति च
- मध्यमासारितादिस्थवस्तुवत्ताल इष्यते
- विशालायां संगतायां द्विकलो युग्मसंज्ञकः
- चतुष्कलः सुनन्दायां सुमुख्यां स द्विरुच्यते २०२
- शम्पातालं द्विरन्ते च संनिपात उपोहने
- आद्यायां द्विकलश्चाचपुटोऽन्यस्या उपोहने २०३
- उद्धट्टादिः सुनन्दायां भवेद्युग्मो यथाक्षरः
- स एव तालो द्विकलः सुमुख्याः स्यादुपोहने १०४
- कण्डिकानां वदन्तीत्थं परिवर्तान्दशापरे
- विशाला संगता वाऽऽद्या सुनन्दा संगताऽऽदिमा
- सुमुखी च सुनन्दाऽऽद्या संगता च विशालिका २०५
- आसारितवदत्रापि कलानां गणकल्पना २०६
- प्रस्तारः--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निशतानि शताप्रनिसं ॥
- इति विशाखा
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निताश प्रनिसं ॥
- इति संगता ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आताविता आशविप्र आनिविसं
- इति सुनन्दा ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिता आशविप्र आनिविसं ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिविता आशविप्र आनिविसं ॥
- इति सुमुखी । इति चतस्रः कण्डिकाः ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- शता शतासं ॥
- इति विशालाया उफोहनम् ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश ताश निसं ॥
- संगतोपोहनम् ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निशशता शताश ॥
- सुनन्दाया उपोहनम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निताश प्रनिसं ॥
- इति सुमुख्या उपोहनम् । परिवर्तनपक्षे तु विशाला संगता वाऽ
- द्येति क्रमेण कण्डिकानां प्रस्तारो ज्ञेयः ॥
- इति कण्डिकावर्धमानम् ॥
- आसारितवदत्रापि कलानां गणकल्पना २०६
- प्रस्तारः--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निशतानि शताप्रनिसं ॥
- इति विशाखा ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निताश प्रनिसं ॥
- इति संगता ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिविता आशविप्र आनिविसं
- इति सुनन्दा ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिता आशविप्र आनिविसं ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिविता आशविप्र आनिविसं ॥
- इति सुमुखी । इति चतस्रः कण्डिकाः ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- शता शतासं ॥
- इति विशालाया उपोहनम् ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश ताश निसं ॥
- संगतोपोहनम् ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निशशता शताश ॥
- सुनन्दाया उपोहनम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश निताश प्रनिसं ॥
- इति सुमुख्या ओपोहनम् । परिवर्तनपैक्षे तु विशाला संगता वाऽऽद्येति क्रमेण कण्डिकानां प्रस्तारो ज्ञेयः
- इति कण्डिकावर्धमानम् ।
- आसारितानामुत्पत्तिर्वर्धमानाद्भवत्यतः
- तदासारितवद्भाति विधया वक्ष्यमाणया २०७
- विशाला चेन्नव कला भित्त्वाऽष्टादशधा कृता
- त्यक्त्वा चान्त्यां कलां तत्तु तदा भाति कनिष्ठवत् २०८
- प्रस्तारः--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- शता शता संता शता शता संता शता शता सं ॥
- इति कनिष्ठासारिताभासं वर्धमानम्
- संगता षट्कलमुखी विशाला चेत्ततः परा
- भवेल्लयान्तराभासं तत्तालं वर्धमानकम् २०९
- अस्य प्रस्तारः--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽऽ
- शता शता संता शता शता संता शता शता सं
- ॥
- आदावुपोहनं प्राग्वत्ताललयमार्गाद्वैगुण्यं च ॥
- इति लयान्तराभासम्
- सोपोहना सुनन्दाऽदौ संगते द्वे ततः परे
- मध्यमासारिते ताले स्यात्तदाभासकं तदा २१०
- प्रस्तारः--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- शनिता निशता प्रनि सं
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- नि प्रताश निता निशता प्रनिसं निप्रताश
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निता निशता प्रनिसं
- आदौ सप्तकलमुपोहनम् ॥
- इति मध्यमासारिताभासम् ।
- सुमुखी कण्डिका पश्चात्सुनन्दा संगताऽदिमा
- ज्येष्ठतालेन चेज्ज्येष्ठासारिताभासकं तदा २११
- प्रस्तारः--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिविप्र आनिविप्र आनिविश
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविश आनिविता आनिविता
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिविप्र आनिविसं आनिविप्र
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिविता आनिविप्र आनिविसं ।
- आदावष्टकलमुपोहनं प्राग्वत् । इति ज्येष्ठासारिताभासम् ।
- इति चतुर्विधमासारिताभासवर्धमानम्
- इति चतुर्विधमासारिताभासं वर्धमानम् ।
- आसारितेभ्य उत्पन्नं वर्धमानं विवक्ष्यते
- यदा तदा वर्धमानासारितं तदुदाहरन् २१२
- यदा पूर्वक्रमाद्गीतास्तालैस्तैरेव कण्डिकाः
- वर्धमानासारितानि तदा चत्वारि पूर्ववत् २१३
- कनिष्ठादीनि भान्त्यत्र तालांशा वर्धमानवत्
- यक्षाक्षरादिभेदेन पुनः सर्वाण्यपि त्रिधा २१४
- यथाक्षरादित्रितयं दक्षिणे वार्तिके द्वयम्
- चित्रे त्वेकमितीमानि षट्प्रकाराणि मार्गतः २१५
- एतेषां प्रस्तारो यथा--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽऽ
- श आनि विता आनि विश आता विप्र तानि विसं
- इति वर्धमानाभासं कनिष्ठासारितम् । इति वर्धमानाभासं लयान्तरम् ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विश आनि विता आश विप्र आनि विसं
- इति वर्धमानाभासं मध्यमासारितम् ॥
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनि विश आनि विता ताश
- इति चतुष्पञ्चाशद्भेदानि वर्धमानानि ॥
- इति चतुष्पञ्चाशद्भेदानि वर्धमानानि ।
- आद्या रोविन्दकगता मात्रैका पाणिका मुखम्
- मात्रा स्यादवराऽष्टाङ्गा षोडशाङ्गा परा मता २१६
- उल्लोप्यकवदङ्गानां निवेशं कोविदा विदुः
- विदार्यः स्युः स्तुतिपदैराकारान्तरितैरिह २१७
- निरन्तरैः स्तुतिपदैराकारैश्चाथवा क्रमात्
- मुखात्परं प्रतिमुखं मुखवत्स्यात्पदान्तरैः २१८
- अथोत्तरैश्चतुर्भिः स्याच्छरीरं तु यथाक्षरैः २१९
- ततः शीर्षं सैककेन कार्यं संपिष्टकेन तु
- अन्येऽन्ताहरणेनान्तान्विना नेच्छन्ति शीर्षकम् २२०
- अस्य प्रस्तारः--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविता
- इत्युपोहनम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविप्र आनिविश ।
- इत्युपोहनमिदं मिलितमुखम् ।
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- आनिविश आनिविता आनिविप्र आनिविसं
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- संताशताशता
- इति प्रतिमुखम् । ततो यथाक्षरैश्चतुर्भिरुत्तरैः शरीरम् । प्रस्तारो यथा--
- ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ ऽ
- निश शश ताता शता शता तासं ।
- इति शीर्षकम् । अन्ये त्वन्ताहरणसहितमन्तं शीर्षकमाहुः स चोल्लोप्यके दर्शितः । इति पाणिका ।
- आरभ्यानुष्टुभं वत्तृइर्जगत्यन्तैः पदैरपि
- लौकिकैर्वैदिकैर्वाऽपि गातव्यामृचमूचिरे २२१
- एकाक्षराः कला अष्टचत्वारिंशदिहोदिताः
- कलानां पूरणं मन्त्रपदैः स्तोभाक्षरैरपि २२२
- तान्यत्र ब्रह्मगीतानि निर्दिश्यन्तेऽधुना यथा २२३
- झंटुं जगतियवलितककुचझलतितिझलपशुपतिदिगिदिगिवादिगॐगणपतितितिधा इत्येतान्यब्रवीद्ब्रह्मा ॥
- ॐकारश्च हकारोऽपि स्वरव्यञ्जनसंयुतः
- त्रिकलः षट्कलो वाऽत्र स्तोभः स्यान्मुनिसंमतः २२४
- प्रस्तावादीनि सप्तापि सामाङ्गान्यत्र चावदन्
- यथाशोभं विदारीश्च वर्णांश्च रुचयेदिह २२५
- इति ऋक्
- कला मुनिजनैरुक्ता गाथायां चतुरक्षरा
- अध्यष्टाविंशतिशतं कलानां तत्र कीर्तितम् २२६
- मात्रावृत्तैः कलानां च पूर्तिः स्तोभाक्षरैरपि
- कर्तव्यान्येककान्यत्र वर्णालंकारगीतयः २२७
- सामाङ्गानि च भूयांसि विवधानामिहाल्पता २२८
- इति गाथा
- इति गाथालक्षणम्
- स्तोभभङ्गीं विजानीयात्साम्नो वैदिकसामवत्
- ब्रह्मणा च पुरा गीतं प्रस्तावोद्गीथकौ तथा २२९
- प्रतिहारोपद्रवौ च निधनं पञ्चमं मतम्
- ततो हिंकार ॐकारः सप्ताङ्गानीति तत्र तु २३०
- उद्ग्राहः स्यादनुद्ग्राहः संबोधो ध्रुवकस्तथा
- आभोगश्चेति पञ्चानामाद्यानामभिधाः क्रमात् २३१
- हिंकारॐकारयोस्तत्र कलापूरकता मता
- गायत्रीप्रभृतिच्छन्दः संकृत्यन्तमिहेष्यते २३२
- ऋग्व्यूढमिति सामोक्तं गद्ये षण्णवतिः कलाः
- एकाक्षराः सामगाने तदर्धमपरे जगुः
- अत्रापि मन्त्रस्तोभानामृचां च त्रिकलादिकम् २३३
- इति साम । इति प्रकरणानि ।
- श्रीकीर्तिविजयानन्दं पार्वतीलोचनोत्सवम्
- राजचूडामणिं नत्वा तालं देशीगतं ब्रुवे २३४
- देशीतालस्तु लघ्वादिमितया क्रियया मतः २३५
- यथाशोभं कांस्यतालध्वननादिकया मतः
- अर्धमात्रा द्रुतो मात्रात्रितयं प्लुत उच्यते २३६
- द्रुतादिरचनाभेदात्तालभेदोऽप्यनेकधा
- तालानामधुना तेषामुद्देशं संगिरामहे २३७
- आदितालो द्वितीयश्च तृतीयोऽथ चतुर्थकः
- पञ्चमो निःशङ्कलीलो दर्पणः सिंहविक्रमः २३८
- रतिलीलः सिंहलीलः कंदर्पो वीरविक्रमः
- रङ्गः श्रीरङ्गचच्चर्यौ प्रत्यङ्गो यतिलग्नकः २३९
- गजलीलो हंसलीलो वर्णभिन्नस्त्रिभिन्नकः
- राजचूडामणी रङ्गो द्योतो रङ्गप्रदीपकः २४०
- राजतालो वर्णतालः सिंहविक्रीडितो जयः
- वनमाली हंसनादः सिंहनादः कुडुक्ककः २४१
- तुरङ्गलीलः शरभलीलः स्यात्सिंहनन्दनः
- त्रिभङ्गिरङ्गाभरणो मण्ठकः कोकिलाप्रियः २४२
- निःसारुको राजविद्याधरश्च जयमङ्गलः
- मल्लिकामोदविजयानन्दौ क्रीडाजयश्रियौ २४३
- मकरन्दः कीर्तितालः श्रीकीर्तिः प्रतिपालकः
- विजयो विन्दुमाली च समनन्दनमण्ठिकाः २४४
- दीपकोदीक्षणौ ढेङ्की विषमो वर्णमण्ठिका
- अभिनन्दोऽनङ्गनान्दीमल्लकङ्कालकन्दुकाः २४५
- एतकाली च कुमुदश्चतुस्ताली च डोम्बुली
- अभङ्गो रायवङ्कोलो वसन्तो लघुशेखरः २४६
- प्रतापशेखरो झम्पा गजझम्पश्चतुर्मुखः
- मदनः प्रतिमण्ठश्च पार्वतीलोचनो रतिः २४७
- लीलाकरणयत्याख्यौ ललितो गारुगिस्तथा
- रायनारायणाख्यश्च लक्ष्मीशो ललितप्रियः २४८
- श्रीनन्दनश्च् जनको वर्धनो रागवर्धनः
- षट्तालश्चान्तरक्रीडा हंसोत्सवविलोकिताः २४९
- गजो वर्णयति सिंहः करणः सारसस्तथा
- चण्डतालश्चन्द्रकलालयस्कन्दाडतालिकाः २५०
- धत्ता द्वंद्वमुकुन्दौ च कुविन्दश्च कलध्वनिः
- गौरीसरस्वतीकण्ठाभरणो भग्नसंज्ञकः
- तालो राजमृगाङ्कश्च राजमार्तण्डसंज्ञकः २५१
- निःशङ्कः शार्ङ्गदेवश्चेत्येते सोडुलसूनुना
- देशीतालाः समादिष्टा विंशत्यभ्यधिकं शतम् २५२
- गुर्वाद्याश्चतुरस्रादेः हण्डयित्वा निवेशिताः २५३
- यद्वा लघ्वादिखण्डानामाधिक्यमिह दृश्यते
- तेनैषां खण्डतालत्वमाभाषन्त पुरातनाः २५४
- द्रुताद्याद्यक्षरैर्ज्ञेयं सन्ति संज्ञान्तराण्यपि
- अर्धमात्रं तथा व्योम व्यञ्जनं बिन्दुकं द्रुते २५५
- अल्घुनि व्यापकं ह्रस्वं मात्रिकं सरलं तथा
- द्विमात्रं च कला वक्रं दीर्घं गुरुणि कीर्तितम् २५६
- प्लुते त्र्यङ्गं त्रिमात्रं च दीप्तं सामोद्भवं तथा
- द्रुते शंभुर्लघौ देवी गुरौ गौरीयुतः शिवः २५७
- प्लुते त्रयो विरिञ्च्याद्या देवता मुनिभिः स्मृताः
- द्रुते बिन्दुर्विरामान्ते तूक्ता मात्रायुता लिपिः २५८
- प्लुते मात्रायुतो वक्रो लिपौ श्रीशार्ङ्गिणोदितः
- तालानां लक्षणं वक्ष्ये तेषां सूरिमताश्रितम् २५९
- लघ्वादितालो लोकेऽसौ रासः
- । इत्यादितालः १
- दौ लो द्वितीयकः ॥
- ०
- ०
- । इति द्वितीयः २
- द्रुताद्द्रुतौ विरामान्तौ तृतीयः स्यात्
- ०
- ०
- ०
- र्! इति तृतीयः ३
- चतुर्थकः २६०
- लघुद्वयं द्रुतश्चैकः
- । । ०
- इति चतुर्थकः ४
- पञ्चमस्तु द्रुतद्वयम्
- ०
- ०
- इति पञ्चमः ५
- ताले निःशङ्कलीलाख्ये प्लुतौ द्वौ गद्वयं लघुः २६१
- दर्पणे दद्वयं गश्च
- ०
- ०
- ऽ इति दर्पणः ७
- सिंहविक्रमसंज्ञकः ॥
- गत्रयं लः पलगपाः
- ऽ ऽ ऽ । ऽए! । ऽ ऽए! इति सिंहविक्रमः ८
- रतिलीले लघू गुरू २३२
- । । ऽ ऽ इति रतिलीलः ९
- लघ्वन्ते दत्रयं सिंहलीलो
- ०
- ०
- ०
- इति सिंहलीलः १०
- दौ यगणस्तथा ॥
- कन्दर्पतालस्तस्यैव पर्यायः स्यात्परिक्रमः २६३
- ०
- ०
- । ऽ ऽ इति कन्दर्पः ११
- लघुर्द्रुतद्वयं चान्ते गुरुः स्याद्वीरविक्रमः ॥
- । ०
- ०
- इति वीरविक्रमः १२
- रङ्गश्चतुर्द्रुती गश्च
- ०
- ०
- ०
- ०
- ऽ इति रङ्गः १३
- श्रीरङ्गः सगणो लपौ २६४
- । । ऽ । ऽए! इति श्रीरङ्गः १४
- विरामान्तद्रुतद्वंद्वान्यष्टौ लघु च चच्चरी ॥
- ०
- ०
- र्! ०
- ०
- र्! ०
- ०
- र्! ०
- ०
- र्! ०
- ०
- र्! ०
- ०
- र्! ०
- ०
- र्! ०
- ०
- र्! । इति चच्चरी १५
- प्रत्यङ्गो मगणो लौ द्वौ
- ऽ ऽ ऽ । । इति प्रत्यङ्गः १६
- यतिलग्नो द्रुतो लघुः २६५
- ०
- । इति यतिलग्नः १७
- गजलीलो विरामान्तमुक्तं लघुचतुष्टयम् ॥
- । । । ।र्! इति गजलीलः १८
- हंसलीले विरामान्तं लघुद्वयमुदाहृतम् २६६
- ।र्! ।र्! इति हंसलीलः १९
- वर्णभिन्नो द्रुतौ लो गः
- ०
- ०
- । ऽ इति वर्णभिन्नः २०
- त्रिभिन्नो लगुरुप्लुताः ॥
- । ऽ ऽए! इति त्रिभिन्नः २१
- राजचूडामणिर्दौ द्वौ नगणश्च द्रुतौ लगौ २६७
- ०
- ०
- । । । ०
- ०
- । ऽ इति राजचूडामणिः २२
- मगणो लप्लुतौ रङ्गोद्योतः
- ऽ ऽ ऽ । ऽए! इति रङ्गोद्योतः २३
- रङ्गप्रदीपकः ॥
- तो गप्लुतौ
- ऽ ऽ । ऽ ऽए! इति रङ्गप्रदीपकः २४
- राजतालो गपौ दौ च गलौ प्लुतः २६८
- ऽ ऽए! ०
- ०
- ऽ । ऽए! इति राजतालः २५
- त्र्यस्रो मिश्रो द्विधा वर्णस्त्र्यस्रो लौ दौ लघुद्वयम् ॥
- । । ०
- ०
- । । इति त्र्यस्रो वर्णः ॥
- मिश्रो द्रुतचतुष्काः स्युर्विरामान्तास्त्रयः पृथक् २६९
- ततः पगौ दौ गलौ गः
- ०
- ०
- ०
- ०
- र्! ०
- ०
- ०
- ०
- र्! ०
- ०
- ०
- ०
- र्! ऽए! ऽ ०
- ०
- ऽ । ऽ इति मिश्रवर्णः ॥
- चतुरस्रोऽपि दृश्यते ॥
- गलौ द्रुतौ गुरुश्चेति
- ऽ । ०
- ०
- ऽ इति चतुरस्रवर्णः २६
- सिंहविक्रीडितः पुनः २७०
- लपौ गपौ पगौ लाद्गः पलौ पश्च
- । ऽए! ऽ ऽए! ऽए! ऽ । ऽ ऽए! । ऽए! इति सिंहविक्रीडितः २७
- जयः पुनः ॥
- जो लघुर्द्वौ द्रुतौ पञ्च
- । ऽ । । ०
- ०
- ऽए! इति जयः २८
- वनमाली चतुर्द्रुती २७१
- लघुर्दौ द्वौ गुरुरिति
- ०
- ०
- ०
- ०
- । ०
- ०
- ऽ इति वनमाली २९
- लप्लुतौ द्वौ द्रुतौ प्लुतः ॥
- हंसनादः
- । ऽए! ०
- ०
- ऽए! इति हंसनादः ३०
- सिंहनादो यगणश्च लघुर्गुरुः २७२
- । ऽ ऽ । ऽ इति सिंहनादः ३१
- कुडुक्को द्वौ द्रुतौ लौ द्वौ
- ०
- ०
- । । इति कुडुक्कः ३२
- विरामान्तद्रुतद्वयात् ॥
- द्रुतौ तुरङ्गलीलः स्यात्
- ०
- र्! ०
- र्! ०
- ०
- इति तुरङ्गलीलः ३३
- भवेच्छरभलीलकः २७३
- लौ द्वौ चतुर्द्रुती द्वौ लौ
- । । ०
- ०
- ०
- ०
- । । इति शरभलीलः ३४
- सिंहनन्दनकः पुनः ॥
- तपौ लगौ द्रुतौ गौ लः पलपा गो लघू ततः २७४
- चत्वारो लघवोऽशब्दाः
- ऽ ऽ । ऽए! । ऽ ०
- ०
- ऽ ऽ । ऽए! । ऽए! ऽ । । ४
- ᳲ! इति सिंहनन्दनः ३५
- त्रिभङ्गिः सगणाद्गुरुः ॥
- । । ऽ ऽ इति त्रिभङ्गिः ३६
- रङ्गाभरणताले ताल्लप्लुतौ
- ऽ ऽ । । ऽए! इति रङ्गाभरणः ३७
- मण्ठके पुनः २७५
- साच्चतुर्लघु निःशब्दम्
- । । ऽ ४
- ᳲ! इति मण्ठः ३८
- यद्वा भाद्भावशब्दकौ ॥
- ऽ । । २
- ᳲ! इति वा मण्ठः ॥
- भाच्चतुर्लघु निःशब्दं भवेन्मुद्रितमण्ठके ॥
- ऽ १
- १
- ४
- ᳲ! इति मुद्रितमण्ठः ॥
- मण्ठो न जौ लघुर्यद्वा
- । । । । ऽ । । इति वा मण्ठः ॥
- प्रोक्ताः षडपरा भिदाः २७६
- मण्ठरूपकवेलायाम्
- इति दशविधमण्ठः ।
- कोकिलाप्रियनाम्नि तु ॥
- गलपाः स्युः
- ऽ । ऽए! इति कोकिलाप्रियः ३९
- विरामान्तौ लघू निःसारुको मतः २७७
- ।र्! ।र्! इति निःसारुकः ४०
- लघुर्गुरुर्द्रुतद्वंद्वं राजविद्याधरो भवेत् ॥
- । ऽ ०
- ०
- इति राजविद्याधरः ४१
- सगणद्वितयं यत्र स तालो जयमङ्गलः २७८
- । । ऽ । । ऽ इति जयमङ्गलः ४२
- मल्लिकामोदताले तु लौ द्वौ द्रुतचतुष्टयम्
- । । ०
- ०
- ०
- ०
- इति मल्लिकामोदः ४३
- विजयानन्दसंज्ञे तु लघुद्वंद्वं गुरुत्रयम् २७९
- । । ऽ ऽ ऽ इति विजयानन्दः ४४
- क्रीडा द्रुतौ विरामान्तौ चण्डनिःसारुकश्च सः ॥
- ०
- र्! ०
- र्! इति क्रीडातालश्चण्डनिःसारुकश्च ४५
- जयश्री रगणाल्लो गः
- ऽ । ऽ । ऽ इति जयश्रीः ४६
- दौ लौ लो मकरन्दकः २८०
- ०
- ०
- । । । इति मकरन्दः ४७
- लषौ गलौ प्लुतः कीर्तिः
- । ऽए! ऽ । ऽए! इति कीर्तितालः ४८
- श्रीकीर्तिर्द्वौ लघू गुरू ॥
- । । ऽ ऽ इति श्रीकीर्तिः ४९
- लो द्रुतौ प्रतितालः स्यात्
- । ०
- ०
- इति प्रतितालः ५०
- विजयः पगपा लघुः २८१
- ऽए! ऽ ऽए! इति विजयः ५१
- गुर्वोर्मध्ये तु चत्वारो विन्दवो बिन्दुमालिनी ॥
- ऽ ०
- ०
- ०
- ०
- ऽ इति बिन्दुमाली ५२
- समो लौ दौ विरामान्तौ
- । । ०
- र्! ०
- र्! इति समः ५३
- लघुर्दौ पञ्च नन्दनः २८२
- । ०
- ०
- ऽए! इति नन्दनः ५४
- गुरुद्रुतप्लुताः प्रोक्ता मण्ठिका
- ऽ ०
- ऽए! इति मण्ठिका ५५
- अन्यैस्तु लद्वयम् ॥
- विरामादिद्रुतौ द्वौ च मण्ठिका परिकीर्तिता २८३
- ०
- र्! ०
- इति मण्ठिका ॥
- दीपको दलगा द्विर्द्विः
- ०
- ०
- । । ऽ ऽ इति दीपकः ५६
- लौ द्वौ गुरुरुदीक्षणः ॥
- । । ऽ इत्युदीक्षणः ५७
- रगणो ढेङ्क्तिका कैश्चिदेष प्रोक्तस्तु योजनः २८४
- ऽ । ऽ इति ढेङ्की ५८
- द्विश्चत्वारो विरामान्ता द्रुतास्तु विषमे मताः ॥
- ०
- ०
- ०
- ०
- र्! ०
- ०
- ०
- ०
- र्! इति विषमः ५९
- द्वौ लौ द्वौ दौ लघुर्दौ द्वौ कीर्तिता वर्णमण्ठिका २८५
- । । ०
- ०
- । ०
- ०
- इति वर्णमण्ठिका ६०
- अभिनन्दो लघुद्वंद्वं द्रुतयुग्मं गुरुस्तथा ॥
- । । ०
- ०
- ऽ इत्यभिनन्दः ६१
- लप्लुतौ सगणोऽनङ्गः
- । ऽए! । । ऽ इत्यनङ्गः ६२
- नान्दी लो दौ लघू गुरू २८६
- । ०
- ०
- । । ऽ ऽ इति नान्दी ६३
- मल्लतालो विरामान्तद्विविन्द्वन्तं चतुर्लघु ॥
- । । । । ०
- ०
- र्! इति मल्लतालः ६४
- उक्तश्चतुर्धा कङ्कालः पूर्णः खण्डः समोऽसमः २८७
- चतुर्द्रुती गलौ पूर्णः
- ०
- ०
- ०
- ०
- ऽ । इति पूर्णः ॥
- खण्डो दौ द्वौ गुरुद्वयम् ॥
- ०
- ०
- ऽ ऽ इति खण्डः ॥
- समो गुरू द्वौ लघ्वन्तौ
- ऽ ऽ । इति समः ॥
- विषमो लाद्रुरुद्वयं २८८
- । ऽ ऽ इति विषमः ॥
- इति चतुर्धा कङ्कालः ६५
- कन्दुको लौ च सगणः
- । । । । ऽ इति कन्दुकः ६६
- द्रुतेन त्वेकतालिका ॥
- ०
- इत्येकताली ६७
- कुमुदो लाद्द्रुतौ लौ गश्च
- । ०
- ०
- । । ऽ इति कुमुदः ६८
- अन्येषां लश्चतुर्द्रुती २८९
- अन्ते गुरुश्च कुमुदः
- । ०
- ०
- ०
- ०
- ऽ इति वा कुमुदः ।
- चतुस्तालो गुरोः परे ॥
- त्रयो द्रुताः
- ऽ ०
- ०
- ०
- इति चतुस्तालः ६९
- डोम्बुली तु द्विर्लघु स्याद्विरामवत् २९०
- ।र्! ।र्! इति डोम्बुली ७०
- अभङ्गो लप्लुतौ
- । ऽए! इत्यभङ्गः ७१
- रायवङ्कोलो रगणाद्द्रुतौ ॥
- ऽ । ऽ ०
- ०
- इति रायवङ्कोलः ७२
- वसन्तो न्मौ
- । । । ऽ ऽ ऽ इति वसन्तः ७३
- विरामान्तलघुना लघुशेखरः २९१
- ।र्! इति लघुशेखरः ७४
- प्रतापशेखरो दीप्ताद्विरामान्तं द्रुतद्वयम् ॥
- ऽए! ०
- ०
- र्! इति प्रतापशेखरः ७५
- झम्पातालो विरामान्तं द्रुतद्वंद्वं लघुस्तथा २९२
- ०
- र्! ०
- र्! । इति झम्पातालः ७६
- गजझम्पो गुरोरूर्ध्वं विरामान्तं द्रुतत्रयम् ॥
- ऽ ०
- ०
- ०
- र्! इति गजझम्पः ७७
- चतुर्मुखो जप्लुताभ्यां स एवोन्मातृको मतः २९३
- । ऽ । ऽए! इति चतुर्मुखः ७८
- दद्वयं गश्च मदनः
- ०
- ०
- ऽ इति मदनः ७९
- सो भो वा प्रतिमण्ठकः ॥
- कोल्लकोऽन्यैरयं प्रोक्तः
- । । ऽ ऽ । । इति प्रतिमण्ठकः ८०
- पार्वतीलोचने पुनः २९४
- मलपा द्वौ गुरू दौ द्वौ
- ऽ ऽ ऽ । ऽए! ऽ ऽ ०
- ०
- इति पार्वतीलोचनः ८१
- रतितालो लघुर्गुरुः ॥
- । ऽ इति रतितालः ८२
- लीला दलौ पः
- ०
- । ऽए! इति लीलातालः ८३
- करणयतौ द्रुतचतुष्टयम् ॥
- ०
- ०
- ०
- ०
- इति करणयतिः ८४
- ललितो द्वौ द्रुतौ लो गः
- ०
- ०
- । ऽ इति ललितः ८५
- गारुगिस्तु चतुर्द्रुती २९५
- विरामान्ता बुधैरुक्ता
- ०
- ०
- ०
- ०
- र्! इति गारुगिः ८६
- राजनारायणः पुनः ॥
- द्रुतौ द्वौ जगणो वक्रः
- ०
- ०
- । ऽ । ऽ इति राजनारायणः ८७
- लक्ष्मीशे तु द्रुतद्वयम् २९६
- विरामान्तं लप्लुतौ च
- ०
- ०
- र्! । ऽ इति लक्ष्मीशः ८८
- तालस्तु ललितप्रियः ॥
- ऊर्ध्वं लघुभ्यां रगणः
- । । ऽ । ऽ इति ललितप्रियः ८९
- स्यातां श्रीनन्दने भपौ २९७
- ऽ । । ऽए! इति श्रीनन्दनः ९०
- जनको नयसा वक्रः
- । । । । ऽ ऽ ऽ । । ऽ इति जनकः ९१
- वर्धनो द्वौ द्रुतौ लपौ ॥
- ०
- ०
- । ऽए! इति वर्धनः ९२
- विरामान्तौ द्रुतौ बिन्दुस्त्रिमात्रो रागवर्धनः २९८
- ०
- ०
- र्! ०
- ऽए! इति रागवर्धनः ९३
- द्रुतैः षड्भिस्तु षट्तालः
- ०
- ०
- ०
- ०
- ०
- ०
- इति षट्तालः ९४
- अन्तरक्रीडा तु कथ्यते ॥
- द्रुतत्रयं विरामान्तम्
- ०
- ०
- ०
- र्! इत्यन्तरक्रीडा ९५
- हंसे सविरती लघू २९९
- । ।र्! इति हंसः ९६
- लघुप्लुतावुत्सवः स्यात्
- । ऽए! इत्युत्सवः ९७
- गो दौ दीप्तो विलोकिते ॥
- ऽ ०
- ०
- ऽए! इति विलोकितः ९८
- गजश्चतुर्ला धाराऽसौ
- । । । । इति गजः ९९
- लौ दौ वर्णयतिर्भवेत् ३००
- । । ०
- ०
- इति वर्णयतिः १००
- सिंहे लदौ लत्रयं च
- । ०
- । । । इति सिंहः १०१
- गुरुणा करुणो मतः ॥
- ऽ इति करुणः १०२
- लघुर्द्रुतानां त्रितयं लघू द्वौ सारसः स्मृतः ३०१
- । ०
- ०
- ०
- । । इति सारसः १०३
- द्रुतत्रयं लघुद्वंद्वं चण्डताले बभाषिरे ॥
- ०
- ०
- ०
- । । इति चण्डतालः १०४
- मगणश्च त्रयो दीप्ता लघुश्चन्द्रकलाभिधे ३०२
- ऽ ऽ ऽ ऽए! ऽए! ऽए! । इति चन्द्रकला १०५
- गलौ प्लुतत्रयं वक्रः प्लुतो बिन्दुत्रयं लये ॥
- ऽ । ऽए! ऽए! ऽए! ऽ ऽए! ०
- ०
- ०
- इति लयः १०६
- रो द्रुतौ द्वौ गुरू स्कन्दः
- ऽ । ऽ ०
- ०
- ऽ ऽ इति स्कन्दः १०७
- अडताली दो लघुद्वयम् ३०३
- इममेवोचिरे तालं केचित्त्रिपुटसंज्ञया
- ०
- । । इत्यडताली १०८
- द्वौ लौ द्वौ दौ लगौ धत्ता
- । । ०
- ०
- । ऽ इति धत्ता १०९
- द्वंद्वः सतगणौ प्लुतः ३०४
- । । ऽ ऽ ऽ । ऽए! इति द्वंद्वः ११०
- मुकुन्दे तु लघोर्बिन्दुचतुष्टयमथो गुरुः ॥
- । ०
- ०
- ०
- ०
- ऽ इति मुकुन्दः १११
- कुविन्दके लघुर्बिन्दुद्वयं गुरुरथ प्लुतः ३०५
- । ०
- ०
- ऽ ऽए! इति कुविन्दकः ११२
- कलध्वनिर्लघुद्वंद्वं गुरुर्लघुरथ प्लुतः ॥
- । । ऽ । ऽए! इति कलध्वनिः ११३
- पञ्चभिर्लघुभिर्गौरी
- । । । । । इति गौरी ११४
- द्वौ गुरू द्वौ लघुद्रुतौ ३०६
- ताले सरस्वतीकण्ठाभरणे शार्ङ्गिसंमतौ ॥
- ऽ ऽ । । ०
- ०
- इति सरस्वतीकण्ठाभरणः ११५
- भग्नताले चतुर्बिन्दु नगणश्च विरामवान् ३०७
- ०
- ०
- ०
- ०
- । । ।र्! इति भग्नतालः ११६
- ताले राजमृगाङ्के तु द्रुतौ लघुरथो गुरुः ॥
- ०
- ०
- । ऽ इति राजमृगाङ्कः ११७
- गुरुर्लघुर्द्रुतस्ताले राजमार्तण्डसंज्ञके ३०८
- ऽ । ०
- इति राजमार्तण्डः ११८
- निःशङ्कसंज्ञके ताले लगुरू पगुरू गलौ ॥
- । ऽ ऽ ऽए! ऽ ऽ ऽ । इति निःशङ्कः ११९
- शार्ङ्गदेवे द्रुतद्वंद्वं गप्लुतौ गद्वयं लघुः ३०९
- ०
- ०
- ऽ ऽए! ऽ ऽ । इति शार्ङ्गदेवः १२०
- इति विंशत्युत्तरशतं देशीतालाः ॥
- अन्येऽपि सन्ति भूयांसस्तालास्ते लक्ष्मवर्त्मनि
- प्रसिद्धिविधुरत्वेन शास्त्रेऽस्मिन्न प्रदर्शिताः ३१०
- तद्भेदप्रत्ययार्थं तु लघूपाया भवन्त्यमी
- प्रस्तारसंख्ये नष्टं चोद्दिष्टं पातालकस्ततः ३११
- द्रुतमेरुर्लघोर्मेरुर्गुरुमेरुः प्लुतस्य च
- मेरुः संयोगमेरुश्च खण्डप्रस्तारकस्ततः ३१२
- प्राचां चतुर्णां मेरूणां नष्टोद्दिष्टे पृथक्पृथक्
- एकोनविंशतिरिति प्रत्ययास्तान्ब्रुवेऽधुना ३१३
- न्यस्याल्पमाद्यान्महतोऽधस्ताच्छेषं यथोपरि ३१४
- प्रागूने वामसंस्थांस्तु संभवे महतो लिखेत्
- अल्पानसंभवे तालपूर्त्यै भूयोऽप्ययं विधिः ३१५
- सर्वद्रुतावधिः कार्यः प्रस्तारोऽयं लघौ गुरौ
- प्लुते व्यस्ते समस्ते च न तु व्यस्ते द्रुतेऽस्ति सः ३१६
- इति प्रस्तारः ।
- एकद्व्यङ्कौ क्रमान्न्यस्य युञ्जीतान्त्यं पुरातनैः
- द्वितीयतुर्यषष्ठाङ्कैरभावे तुर्यषष्ठयोः ३१७
- सर्वद्रुतावधिः कार्यः प्रस्तारोऽयं लघौ गुरौ
- प्लुते व्यस्ते समस्ते च न तु व्यस्ते द्रुतेऽस्ति सः ३१६
- इति प्रस्तारः
- एकद्व्यङ्कौ क्रमान्न्यस्य युञ्जीतान्त्यं पुरातनैः
- द्वितीयतुर्यषष्ठाङ्कैरभावे तुर्यषष्ठयोः ३१७
- तृतीयपञ्चमाङ्काभ्यां क्रमात्तं योगमग्रतः
- लिखेद्दक्षिणसंस्थैवमङ्कश्रेणी विधीयते ३१८
- सा चाङ्कैरिष्टतालस्थद्रुतसंख्यैः समाप्यते ३१९
- द्रुतो लघुः सार्धमात्रो गुरुः सार्धद्विमात्रिकः
- प्लुतः सार्धत्रिमात्रश्चेत्येकैकद्रुतवर्धितैः
- तालभेदाः क्रमादङ्कैः संख्यायन्ते स्थितैरिह ३२०
- यदङ्कयोगादन्त्योऽङ्को लब्धस्तैरन्ततः क्रमात्
- भेदा द्रुतान्तलघ्वन्तगुर्वन्ताश्च प्लुतान्तकाः
- संख्यायन्त इति प्रोक्ताः संख्या निःशङ्कसूरिणा ३२१
- इति संख्या ।
- अत्रैतावतिथो भेदः किंरूप इति पृच्छति
- यत्र तन्नष्टमाख्यातं तस्योत्तरमिहोच्यते ३२२
- भेदानां यावतां मध्ये नष्टप्रश्नः कृतो भवेत्
- तावत्संख्याङ्कपर्यन्तां लिखेत्संख्याङ्कसंततिम्
- अन्त्याङ्के तत्र नष्टाङ्कं पातयेदथ शेषतः ३२३
- पातयेत्पूर्वपूर्वाङ्कं तत्र त्वपतितो द्रुतः
- पूर्वश्चेत्पतितो न स्याल्लघुस्तु पतिताद्भवेत् ३२४
- उत्तरेणाकृतार्थेन सहितात्तदसंभवे
- अकृतार्थेन पूर्णेन सान्तरे पतिते पृथक्
- लघुर्निरन्तरे त्वस्मिल्लँघुरेव गुरुर्भवेत् ३२५
- गुरुहेतोस्तृतीये तु पतिते गः प्लुती भवेत् ३२६
- अङ्काभावे द्रुता ग्राद्यास्तालपूरणहेतवः
- इति नष्टस्य विज्ञेयमुत्तरं रूपनिर्णयात् ३२७
- इति नष्टम्
- ईदृग्रूपोऽत्र कथितो भेदः प्रश्न इतीदृशः
- उद्दिष्टं तत्र संख्याङ्कसंततिं नष्टवल्लिखेत् ३२८
- यैरङ्कैः पतितैर्नष्टे लभ्यन्ते ये द्रुतादयः
- तानेवाङ्काल्लँभन्ते ते भेदमुद्दिष्टमाश्रिताः ३२९
- यद्वा षट्प्लुतहेत्वङ्कमध्येऽन्त्यात्प्राचि सप्तमे
- तदभावे तु षष्ठाङ्के पातितेऽन्त्याङ्कमध्यतः ३३०
- यः शेषः स प्लुताल्लभ्यो लब्धहीनान्त्यशेषतः
- ज्ञानं पूरणसंख्याया उद्दिष्टोत्तरमिष्यते ३३१
- इत्युद्दिष्टम्
- आदौ रूपमथैकैकमङ्कसंख्याङ्कसंततेः
- क्रमादधोऽधो विन्यस्येदन्त्यादींश्चतुरस्तथा ३३२
- स्वपङ्क्तिस्थाल्लिँखेदङ्कानग्रे संख्याङ्कवद्युतान्
- किंतु प्रतिनिधिर्नात्र विद्यते तुर्यषष्ठयोः ३३३
- इष्टतालद्रुतमितेष्वङ्केषु लिखितेष्विति
- क्रमादन्त्योपान्त्यतुर्यषष्ठैर्यत्र द्रुतादयः
- मीयन्ते सर्वभेदस्थाः पातालः सोऽभिधीयते ३३४
- इति पातालः
- पङ्क्तिं कृत्वेष्टतालस्थद्रुतसंमितकोष्ठिकाम्
- तिरश्चीं तत्परामूनां कोष्ठेनाथ ततः पराः
- द्विद्विकोष्ठोनिताः स्वस्वपूर्वतोऽथाङ्कयोजना ३३५
- द्वौ द्वौ तासामाद्यकोष्ठौ स्यातामेकाङ्कसंयुतौ ३३६
- अधस्तन्यास्तृतीयादौ विषमे कोष्ठके लिखेत्
- अन्त्याद्यङ्कचतुष्कस्य योगं संख्याङ्कसंघवत् ३३७
- समे त्वन्त्यं विनैतेषां योगं न्यस्याथ पङ्क्तिषु
- परासु शेषकोष्ठेषु चतुर्योगोऽयमिष्यते
- नास्ति प्रतिनिधिस्त्वासामङ्कयोस्तुर्यषष्ठयोः ३३८
- तासु स्वभावतो यास्तु निष्पन्ना ऊर्ध्वपङ्क्तयः ३३९
- तन्मध्ये तु समे कोष्ठेऽन्त्यस्थानेऽन्त्यादधस्तनः
- अङ्कः कार्योऽथ तैरङ्कैर्भेदसंख्याऽभिधीयते ३४०
- विषमायामूर्ध्वपङ्क्तौ स्थितैरङ्क्तैरधः क्रमात्
- एकद्रुताद्या विषमत्र्यादिसंख्या द्रुता भिदाः
- सर्वद्रुतान्ता मीयन्ते समपङ्क्तिस्थितैः पुनः ३४१
- द्रुतहीनादयो द्व्यादिसमसंख्या द्रुता भिदाः
- सर्वद्रुतान्ता ज्ञायन्ते द्रुतमेरुरयं मतः ३४२
- ऊर्ध्वपङ्क्तिस्थसर्वाङ्कयोगात्संख्याऽपि गम्यते ३४३
- इति द्रुतमेरुः
- १
- १
- १
- १
- ७
- ८
- १
- १
- ५
- ७
- २०
- २७
- १
- १
- ३
- ४
- ९
- १४
- २५४४
- १
- १
- २
- २
- ५
- ४
- १२
- ७
- २६
- १
- २
- ३
- ४
- ५
- ६
- ७
- ८
- ९
- ०
- । ०
- । ऽ ०
- ऽ ऽए! ०
- ऽए! ।ऽए! ०
- ।ऽए!
- इति द्रुतमेरुकोष्ठखम्
- इति द्रुतमेरुः
- लघुमेरौ कोष्ठपङ्क्तीः प्राग्वन्न्यसेत्तदादिमः
- एकैककोष्ठ एकाङ्कयुक्तोऽधःपङ्क्तिकेषु तु
- शेषकोष्ठेष्वन्त्यतुर्यषष्ठयोगं निवेशयेत् १४४
- परासां शेषकोष्ठेषूपान्त्याधस्तनसंयुतम्
- त्रियोगमेवमादध्यादत्र च द्रुतमेरुवत् ३४५
- सदसत्त्वे प्रतिनिधिः कोष्ठाङ्कैरूर्ध्वपङ्क्तिगैः ४५६
- लघुहीनादुपक्रम्यैकाद्येकोत्तरवृद्धलाः
- सर्वलान्ताः क्रमाज्ज्ञेयाः संख्या सर्वाङ्गसंगतेः ३४७
- इति लघुमेरुः
- १
- १
- ५
- १५
- १
- ४
- १०
- २०
- २९
- १
- ३
- ६
- १०
- १८
- ३३
- ६१
- १
- २
- ३
- ४
- ७
- १२
- २१
- ३४
- ५५
- १
- १
- १
- २
- ३
- ५
- ७
- १०
- १४
- २१
- १
- २
- ३
- ४
- ५
- ६
- ७
- ८
- ९
- १०
- इति लघुमेरुः
- गुरुमेरावधःपङ्क्तेः परा कोष्ठत्रयोनिता
- चतुश्चतुष्कोष्ठहीनाः स्वस्वपूर्वाबलेः पराः ३४८
- एकाङ्कवन्त आद्याद्यकोष्ठाः प्रथमपङ्क्तिगः
- द्वितीयो द्व्यङ्कवानन्त्योपान्त्यषष्ठाङ्कयोगिनः ३४९
- शेषकोष्ठाः परासां तु द्वितीयादिषु लिख्यते
- योगोऽन्त्योपान्त्यषष्ठानामधस्तुर्याङ्कसंयुतः ३५०
- लघुस्थाने गुरुर्ज्ञेयः शेषं तु लघुमेरुवत् ३५१
- इति गुरुमेरुः ।
- ८
- ३
- १
- १
- २
- ५
- १०
- २०
- ३८
- ७३
- १
- २
- ३
- ५
- ८
- १४
- २३
- २९
- ६५
- १०८
- १
- २
- ३
- ४
- ५
- ६
- ७
- ८
- ९
- १०
- इति गुरुमेरुः
- प्लुतमेरावधःपङ्क्तेः पञ्चकोष्ठोनिता परा
- तत्पराः स्वस्वपूर्वान्ताः षट्षट्कोष्ठोनिता मताः ३५२
- अधःपङ्क्तौ तु षष्ठाङ्कस्थाने तुर्यं नियोजयेत्
- त्रियोगोऽयमधः षष्ठयुक्तः स्यात्परपङ्क्तिषु ३५३
- प्लुतो ज्ञेयो गुरुस्थाने शेषं तु गुरुमेरुवत् ३५४
- इति प्लुतमेरुः
- १
- २
- ५
- १०
- २२
- ४४
- १
- २
- ३
- ६
- १०
- १८
- ३१
- ५५
- ९६
- १६८
- २९६
- इति प्लुतमेरुकोष्ठकम्
- इति प्लुतमेरुः
- संयोगमेरावूर्ध्वाः स्युश्चतस्रः कोष्ठपङ्क्तयः
- इष्टतालद्रुतमितैः कोष्ठैर्युक्तास्ततः परे ३५५
- द्वे पङ्क्ती स्वस्वपूर्वातो द्विद्विकोष्ठोनिते ततः
- द्वे षष्ठ्या एककोष्ठोने ततस्तिस्रोऽष्टमावलेः ३५६
- एककोष्ठोनिताः पश्चाद्द्विद्विकोष्ठोनिते परे
- पङ्क्तिभ्यां स्वस्वपूर्वाभ्यां तथैकैकोनिते परे ३५७
- आद्यासु चतसृष्वासां क्रमेण सकलद्रुताः
- समस्तलघवः सर्वगुरवः सकलप्लुताः ३५८
- एकाङ्कयुक्तनिःशेषकोष्ठाऽऽद्या स्यात्परा पुनः
- खयुक्तैर्विषमैः कोष्ठैः समैस्त्वेकाङ्कसंयुतैः ३५९
- कर्तव्या गुरुपङ्क्तेस्तु त्रयः कोष्ठा न भोन्विताः
- तुर्य एकाङ्कवानेवं चतुष्कोष्ठ्योः परा अपि ३६०
- प्लुतपङ्क्तौ सशून्याः स्युः पञ्च षष्ठस्तु रूपवान्
- षट्कोष्ठ्यस्तद्वदन्याः स्युः षट्सु पङ्क्तिष्वनन्तरम् ३६१
- द्वियोगजाः क्रमाद्भेदादलघू दगुरू दपौ
- लगौ लपौ गपौ चेति तदङ्क्तप्रक्रिया त्वियम् ३६२
- अत्रोपरिष्टादारभ्य स्यादधोऽधोऽङ्कलेखनम्
- अन्त्यपूर्वद्वितीयाङ्कतुर्यषष्ठास्तथा क्रमात् ३६३
- योज्या दलगपेषु स्युस्तेषु यद्योगजा भिदाः
- पङ्क्तौ तदङ्कयोगाङ्कं तत्कोष्ठे संभवाल्लिँखेत् ३६४
- लेख्यपङ्क्त्युपरिश्रेणी या तिरश्ची तदाश्रिताः ३६५
- अङ्का दलगपानां स्युराद्यपङ्क्तिचतुष्टये
- तेषु प्रस्तुतभेदस्थद्रुतादिव्यक्तिसंश्रितान् ३६६
- अङ्कान्गृह्णीत तेऽप्यन्त्यद्वितीयाद्या द्रुतादिषु
- प्रस्तुतेषु विपर्यस्ताः स्युरङ्कासंभवे तु खम् ३६७
- त्रियोगजाश्च ये भेदाश्चतुर्योगभवश्च यः
- तत्पङ्क्तीनामपि ज्ञेयमेवमेवाङ्कपूरणम् ३६८
- किंतु त्रियोगजे भेदे ये त्रयः स्युर्द्वियोगजाः
- तेषां संनिहिताद्यानां प्रागुक्तोऽङ्कविपर्ययः ३६९
- चतुर्योगे तु चत्वारो ये स्युर्भेदास्त्रियोगजाः
- तदङ्केष्वेव पूर्वोक्तं स्याद्विपर्यासयोजनम् ३७०
- ये चत्वारस्त्रियोगोत्थाश्चतुर्योगोत्थपञ्चमाः
- भेदास्ते पङ्क्तिषु ज्ञेयाः क्रमादन्त्यासु पङ्क्तिषु ३७१
- दलगा दलपाश्चैव दगपा लगपाः क्रमात्
- त्रियोगजाश्चतुर्योगोद्भवा दलगपा इति ३७२
- एष संयोगमेरुः स्यादतो ज्ञेयमथोच्यते ३७३
- तिर्यक्पङ्क्तिस्थकोष्ठाङ्कैस्तैस्तैः सर्वद्रुतादयः
- ऊर्ध्वपङ्क्तिगता मेयास्तदभावस्तु शून्यतः ३७४
- तावद्द्रुतोऽत्र तालः स्यात्पङ्क्तिर्यावतिथी तिरः
- उपरिष्ठात्समारभ्य संख्या पङ्क्त्यङ्कसंगतेः ३७५
- इति संयोगमेरुः
- संयोगमेरुकोष्ठक्तम्
- ०
- ०
- । ऽ ऽए!
- १
- १
- ०
- ०
- ०
- २
- १
- १
- ०
- ०
- ०
- ।
- ३
- १
- ०
- ०
- ०
- २
- ४
- १
- १
- १
- ०
- ३
- ०
- ऽ
- ५
- १
- ०
- ०
- ०
- ७
- २
- ०
- ऽए! ।ऽ
- ६
- १
- १
- ०
- १
- ११
- ३
- ०
- २
- ।ऽए! ऽऽए!
- ७
- १
- ०
- ०
- ०
- २०
- ४
- २
- ०
- ०
- ०
- ८
- १
- १
- १
- ०
- ३२
- ५
- ३
- ३
- २
- ०
- ९
- १
- ०
- ०
- ०
- ५४
- ९
- ४
- ०
- ०
- ०
- १०
- १
- १
- ०
- ०
- ८७
- १३
- ५
- ७
- ३
- २
- ११
- १
- ०
- ०
- ०
- १४३
- १८
- ६
- ०
- ०
- ०
- १२
- १
- १
- १
- १
- २३१
- २४
- ७
- ११
- ४
- ०
- १३
- १
- ०
- ०
- ०
- ३७६
- ३५
- ११
- ०
- ०
- ०
- ०
- ।ऽ
- ६
- १२
- ०
- ।ऽए!
- ३२
- ६
- ६०
- १२
- ०
- ऽऽए!
- १३४
- ३२
- ६
- ।ऽऽए!
- २५१
- ६०
- १२
- ६
- ०
- ।ऽऽए!
- ५००
- १२२
- २०
- ०
- २४
- इति संयोगमेरुः
- द्रुतहीनादयो भेदोद्धारा ये मेरुबोधिताः
- सर्वप्रस्तारवत्तेषां प्रस्तारः किं तु तेषु यः
- द्रुतादिनियमः सोऽत्र न भङ्क्तव्यः प्रयत्नतः ३७६
- इति खण्डप्रस्तारः
- संख्यैषा मेरुकोष्ठाङ्काद्यस्मात्पूर्वोक्तरीतितः ३७७
- लभ्यते तत्र नष्टाङ्कं पातयेदथ शेषतः
- तृतीयपञ्चमोपान्त्यावपाते लभ्यते लघुः ३७८
- परो यद्यकृतार्थः स्यात्सह तेनाथ चेदुभौ
- अकृतार्थौ ततस्ताभ्यां स्वं विनैवैष लभ्यते
- परे कृतार्थे ग्राह्यः स्यादकृतार्थः पुरातनः ३७९
- पतिताद्गुरुलाभः स्यात्सह प्राचा तदा परा
- चतुरङ्की निवर्तेत पतिते पञ्चमेऽप्यथ
- गुरुः प्लुती भवेत्प्राचा सह चैषा निवर्तते ३८०
- रूपाप्तौ प्रापकाङ्केभ्यः शेषेष्वेष पुनर्विधिः
- गुरुलाभे त्वपातार्हः पञ्चमः शेषतां व्रजेत् ३८१
- अङ्काभावे तु गृह्यन्ते लघवस्तालपूर्तये ३८२
- इति नष्टम्
- इति मेरोरधःपङ्क्तिसमकोष्ठनष्टम् ।
- उद्दिष्टे तु गुरोर्लभ्यस्तृतीयोऽन्त्यात्पुरातनः
- प्राग्वच्चतुर्निवृत्तिः स्यात्तृतीयः पञ्चमस्तथा ३८३
- प्लुतालाप्यो निवृत्तिस्तु षण्णामथ पुनर्विधिः
- लघोरङ्को न लभ्येत निवृत्तिस्त्वङ्कयोर्द्वयोः
- लब्धाङ्कयोगहीनेऽन्त्ये शेषादुद्दिष्टबोधनम् ३८४
- इत्युद्दिष्टम्
- इति द्रुतमेर्वधःपङ्क्तिसमकोष्ठोद्दिष्टम्
- समस्तनष्टवन्नष्टं विषमे कोष्ठके भवेत्
- द्रुते लब्धे ततः पूर्वैरङ्कैः स्यात्समकोष्ठनष्टम् ।
- इति द्रुतमेर्वधःपङ्क्तिविषमकोष्ठनष्टम् ।
- कोष्ठे समोर्ध्वपङ्क्तिस्थे परासामधिको भवेत्
- द्वितीयाधस्तनः पात्यस्तत्र त्वपतिता द्रुताः
- पतिताल्लः पात्यपातानन्तर्योऽल्पो महान्भवेत् ३८७
- रूपपूर्तौ निवर्तन्ते पूर्ववत्स्वीयपङ्क्तिगाः ३८८
- अधःसमवदन्यत्स्यान्निवृत्तौ तु पुनर्विधिः
- यस्मात्स यस्यामूर्ध्वायां पङ्क्तौ सा विषमा यदि ३८९
- विधिर्विषमकोष्ठोक्तः समा चेत्तदयं मतः
- विषमोर्ध्वश्रेणिसंस्थे कोष्ठेऽधोविषमोदितः ३९०
- इति परपङ्क्तिनष्टम्
- इति द्रुतमेरुपरपङ्क्तिनष्टम् ।
- यैरङ्कैः पतितैर्नष्टं लभ्यन्ते ये प्लुतादयः
- तेभ्य उद्दिष्टसंस्थेभ्यस्तदङ्कावाप्तिरिष्यते ३९१
- द्रुतहीनाद्यकोष्ठासु पङ्क्तिषूर्ध्वासु यो लघुः
- तस्मादुद्दिष्टरूपस्थान्नाङ्कः कश्चिदवाप्यते
- लब्धाङ्कन्यूनितान्त्याङ्कशेषादुद्दिष्टवेदनम् ३९२
- इति परपङ्क्त्युद्दिष्टम्
- इति द्रुतमेरुपरपङ्क्त्युद्दिष्टम्
- लघुमेरावधःपङ्क्तेर्नष्टाङ्केनान्त्यशेषतः
- पूर्वेषां पात्यमानानामपाते पूर्ववद्द्रुतः ३९३
- पतितात्सह पूर्वाभ्यां परेण च गुरुर्भवेत्
- पतिते वृत्तगुर्वङ्कानन्तरे गः प्लुती भवेत्
- एवं नष्टस्य बोधः स्यादित्युक्तं सूरिशार्ङ्गिणा ३९४
- इति लघुमेर्वधःपङ्क्तिनष्टम्
- नष्टे तु परपङ्क्तीनां पातयेत्प्रातिलोम्यतः
- द्वितीयं च तृतीयाधस्तनमङ्कं च पञ्चमम् ३९५
- परेषु च निवृत्तेषु शेषेष्वेष पुनर्विधिः
- समस्तनष्टवच्चात्र द्रुतादेः प्राप्तिरिष्यते ३९६
- किं तु लब्धे लघौ शेषेष्वाद्याधस्तनतः क्रिया
- सोऽधस्तनः स्वपङ्किस्थविधिमेवं प्रवर्तयेत् ३९७
- शेषाङ्काश्रितपङ्क्त्यङ्काभावे तु लघवो मताः
- अधस्तनश्रेणिसंख्या नष्टस्यैष विधिः स्मृतः २९८
- इति लघुमेर्नष्टम् ।
- इति लघुमेरुपरपङ्क्तिनष्टम्
- गुरुमेरोरधःपङ्क्तौ नष्टं सकलनष्टवत्
- प्लुतलाभस्तु गुरुवत्
- इति गुरुमेर्वधःपङ्क्तिनष्टम्
- परपङ्क्तिष्वथोच्यते ३९९
- तृतीयाधस्तनस्थाने तृतीयोऽङ्कोऽत्र पात्यते
- स्थाने तु पञ्चमस्याधः पञ्चमो लघुवद्गुरौ
- लब्धेऽधोव्रजनं शेषाल्लघुवद्गुरुलम्भनम् ४००
- लघुमेरुवदन्यत्तु नष्टे स्यात्परपङ्क्तिषु ४०१
- इति गुरुमेरुनष्टम्
- इति गुरुमेरुपरपङ्क्तिनष्टम्
- समस्तनष्टवन्नष्टं प्लुतमेरावुदाहृतम्
- विशेषः कथ्यते त्वेष द्वितीयादिषु पङ्क्तिषु ४०२
- अधो गच्छेत्प्लुते पूर्णे गुरुमेरौ गुराविव
- द्रुतो लघुर्गुरुर्वाऽन्त्यैरङ्कैर्लब्धः प्लुती भवेत् ४०३
- तदङ्काधस्तनैः सार्धमङ्कषट्कमतीत्य च
- अधःपङ्क्तौ स्थितैरङ्कैः शेषैरेष पुनर्विधिः
- पङ्क्तौ तु प्लुतहीनायां नान्तिमः प्लुततां व्रजेत् ४०४
- इति प्लुतमेरुनष्टम् ।
- इति प्लुतमेरुपर्पङ्क्तिनष्टम्
- सर्वोद्दिष्टवदुद्दिष्टं लघुमेर्वादिषु त्रिषु ४०५
- इति लघुमेर्वादिमेरुत्रयोद्दिष्टम्
- इति श्रीमदनवद्यविद्याविनोदश्रीकरणाधिपतिश्रीसोढलदेवनन्दननिःशङ्कश्रीशार्ङ्गदेवविरचिते संगीतरत्नाकरे पञ्चमस्तालाध्यायः समाप्तः ५
