"नवश्राद्धं सपिण्डं च श्राद्धान्यपि च षोडश । |
इत्युशनोवचनाच्च ।
एकोद्दिष्टस्वरूपमाह मनुः--
"एकमुद्दिश्य यच्छ्राद्धमेकोद्दिष्टं प्रकीर्तितम्" इति । |
तत्र विशेषमाह याज्ञवल्क्यः--
"एकोद्दिष्टं देवहीनमेकार्व्यैकपवित्रकम् । |
अथ प्रोष्ठपदीश्राद्धम् ।
तत्र ब्रह्मपुराणम्--
"नान्दीमुखानां प्रत्यब्दं कन्याराशिगते रवौ । |
नान्दीमुखशब्दार्थस्तत्रैवोक्तः--
"पिता पितामहश्चैव तथैव प्रपितामहः । |
एतच्च प्रत्यब्दमित्युक्तेः पक्षश्राद्धे सकृन्महालयपक्षे चाऽऽवश्यकमिति प्रयोगपारिजाते । अत्र मातामहा अपि कार्याः । 'पितरो यत्र पूज्यन्ते' इति वचने पितृशब्दस्य साधारणत्वादिति केचित् । जनकघटितसमुदायवाचित्वादत्र तादृशसमुदायाभावात्पितरो यत्रेतिवाक्यस्यात्राप्रवृत्तिरित्यन्ये ।
महालयेऽपि श्राद्धं कार्यमित्युक्तं पृथ्वीचन्द्रोदयादौ वृद्धमनुना--
"आषाढीमवधिं कृत्वा पञ्चमं पक्षमाश्रिताः । |
वृद्धमनुः--
"मध्ये वा यदि वाऽप्यन्ते यत्र कन्यां व्रजेद्रविः । |
मार्कण्डेयः--
"कन्यागते सवितरि दिनानि दश पञ्च च । |
अन्येऽपि पक्षा ब्राह्मे--
"अश्वयुक्कृष्णपक्षे तु श्राद्धं कुर्याद्दिने दिने । |
- ↑ क. ख. च. णि । ए ।