अन्वेषणपरिणामाः

दृश्यं तत्राभिनेयं--      तस्यरूपकसंज्ञाहेतुमाह-- तद्रूपारोपात्तुरूपकं ।। सूत्र ६.१ ।। तद्दृश्यं काव्यं नटे रामादिस्वरूपारोपाद्रूपकमित्युच्यते । कोऽसावभिनाय...

विभावेनानुभावेन व्यक्तः संचारिणा तथा । रसतामेति रत्यादिः स्थायीभावः सचेतसां ।। सूत्र ३.१ ।। विभावादयो वक्ष्यन्ते । सात्त्विकाश्चानुभावरूपत्वात्न पृथगुक्ताः।...

उत्पन्न हुई है । यह झूठी भूख तो नहीं है । शिव सूत्र, विज्ञान भैरव आदि तन्त्रों में शिव - पार्वती संवाद में एक सूत्र यही है कि भूख लगने पर जाग्रत होओ । यही भीम...

अर्थशास्त्रम् कौटिलीय: <poem> सूत्र-अध्यक्षः सूत्र-वर्म-वस्त्र-रज्जु-व्यवहारं तज्-जात-पुरुषैः कारयेत् ।। ०२.२३.०१ ।। ऊर्णा-वल्क-कार्पास-तूल-शण-क्षौमाणि...

रसमात्रस्य धर्मत्वं तथा दर्शितमेव । माधुर्यमोजोऽथ प्रसाद इति ते त्रिधा ।। सूत्र ८.१ ।। ते गुणाः । तत्र--- चित्तद्रवीभावमयो ङ्लादो माधुर्यमुच्यते ।...

स्याच्चतुर्विधा ।। सूत्र ९.१ ।। वैदर्भो चाथ गौडी च पाञ्चाली लाटिका तथा । सा रीतिः । तत्र--- माधुर्यव्यञ्जकेर्वर्णै रचना ललितात्मिका ।। सूत्र ९.२ ।। अवृत्तिरल्पवृत्तिर्वा...

।। सूत्र २.२ ।।      एषां स्वरूपमाह-- वाच्योर्ऽथोऽभिधया बोध्यो लक्ष्यो लक्षणया मतः । व्यङ्ग्यो व्यञ्जनया ताः स्युस्तिस्त्रः शब्दस्य शक्तयः ।। सूत्र २.३...

यो ध्रर्माः शोभातिशायिनः । रसादीनुपकुर्वन्तोऽलङ्कारास्तेऽङ्गदादिवत् ।। सूत्र १०.१ ।।      यथा अङ्गदादयः शरीरशोभातिशायिनः शरीरिणमुपकुर्वन्ति, तथानुप्रासोपमादयः...

संभवन्ति रसेऽपि यत् ।। सूत्र ७.१ ।। दुःश्रवत्रिविधाश्लीलानुचितार्थप्रयुक्तताः । ग्राम्याप्रतीतसन्दिग्धनेयार्थनिहतार्थताः ।। सूत्र ७.२ ।। अवाचकत्वं क्लिष्टत्वं...

द्विधा मतं ।      तत्र--- वाच्यातिशयिनि व्यङ्ग्ये ध्वनिस्तत्काव्यमुत्तमं ।। सूत्र ४.१ ।।      वाच्यादधिकचमत्कारिणि व्यङ्ग्यार्थे ध्वन्यतेऽस्मिन्निति व्युत्पत्त्या...

शब्दार्थयोः स्वरूपमाह-- (सूत्र 5) स्याद्वाचको लाक्षणिकः शब्दोऽत्र व्यञ्जकस्त्रिधा । अत्रेति काव्ये। एषां स्वरुपं वक्ष्यते।। (सूत्र 6) वाच्यादयस्तदर्थाः स्युः।।...

॥ सूत्र-भाव ! कृतमप्रकृतेन । अस्ति कुतूहलं परिषदो नूतनप्रयोगे । मारि-(स्मृतिमभिनयति) सूत्र-किन्नावगाहते स्मृतिपथं नवं रूपकम् ? मारि-अथ किम् । सूत्र-अस्ति...

नियतोऽयमनीश्वरः । ईश्वरस्य वशे तिष्ठन्नान्येषां नात्मनः प्रभुः ।।२४।। मणिः सूत्र इव प्रोतो नस्योत इव गोवृषः । धातुरादेशमन्वेति तन्मयो हि तदर्पणः ।।२५।। नात्माधीनो...

ब्राह्मणे' इस सूत्र में से ब्राह्मण शब्द की अनुवृत्ति हो जाती, फिर 'चतुर्थ्यर्थे॰' इस सूत्र में 'छन्दः' शब्द का ग्रहण व्यर्थ हो जाय॥ (बहुलं॰) इस सूत्र से 'अद्'...

सूत्र का-'यो॰ 1।1।'; पांचवें सांख्यशास्त्र का सां॰, अध्याय और सूत्र के दो अङ्क क्रम से जानो। जैसे-'सां॰ 1।1॥'; छठे वेदान्त का वे॰,अध्याय पाद और सूत्र...

श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे अयोध्याकाण्डे अशीतितमः सर्गः ॥२-८०॥ अथ भूमि प्रदेशज्ञाः सूत्र कर्म विशारदाः । स्व कर्म अभिरताः शूराः खनका यन्त्रकाः तथा ॥२-८०-१॥ कर्म...

१।६१६ तमे सूत्र उद्धृतम् । २. का० धा० व्या० १।६१६ तमे सूत्र उद्धृतम् । ३. का० धा० व्या० १।६१६ तमे सूत्र उद्धृतम् । ४. का० धा० व्या० १।६१८ तमे सूत्र उद्धृतम्...

विश्रान्तेरभिधातत्पर्यलक्षणाख्यानां । अङ्गीकार्या तुर्या वृत्तिर्बोधे रसादीनां ।। सूत्र ५.१ ।।      अभिधायाः संकेतितार्थमात्रबोधनविरताया न वस्त्वलङ्काररसादिव्यङ्ग्यबोधने...

सर्वाः प्रकृतयः तदा ॥२-८३-११॥ मणि काराः च ये केचित् कुम्भ काराः च शोभनाः । सूत्र कर्म कृतः चैव ये च शस्त्र उपजीविनः ॥२-८३-१२॥ मायूरकाः क्राकचिका रोचका वेधकाः...

महायानसूत्र अजितसेनव्याकरणम् अपरिमितायुः नाम महायान सूत्र अर्थविनिश्चयसूत्रम् आर्यत्रिरत्नानुस्मृतिसूत्रम् आर्यत्रिस्कन्धसूत्रम् आर्यप्रतीत्यसमुत्पादो...