विष्णुपुराणेऽपि--
|
"ततो गोदोहमात्रं तु तिष्ठेत्कालं गृहाङ्गणे । |
तत्र कीदृशोऽतिथिरित्याकाङ्क्षायामाह वैयाघ्र[१]पद्यः--
|
"क्षुधार्तस्तृषितश्चैव स्नातो गृहमुपागतः ॥ |
पराशरोऽपि--
|
"इष्टो वा यदि वा द्वेष्यो मूर्खः पण्डित एव वा । |
इष्टः सख्यादिः ।
तस्य च भोजनीयत्वं याज्ञवल्क्येनोक्तम्--
|
"भोजयेच्चाऽऽगतान्काले सखिसंबन्धिबान्धवान्" इति । |
द्वेष्यस्य भोजनीयत्वं मनुना निन्दितम्--
|
"काममभ्यर्चयेन्नित्यं नातिरूपमपि त्वरिम् । |
एवं सत्यरिमित्रविवेकः श्राद्धादौ यथा क्रियते तथैवातिथावपि तत्प्रसक्तौ तन्निराकरणायेष्टो वा यदि वा द्वेष्य इत्युक्तम् ।
मूर्खे भोजनीयत्वं स्मृत्यन्तरे निषिद्धम्--
|
"नष्टशौचे व्रतभ्रष्टे वेदशास्त्रविवर्जिते । |
पण्डितस्य भोजनीयत्वं मनुना प्रशंसितम्--
|
"श्रोत्रियायैव देयानि हव्यकव्यानि दातृभिः । |
एवं सति श्राद्धादाविव वैश्वदेवान्तिके पण्डितमूर्खविवेकप्रसक्तौ तन्निराकरणायोक्तं मूर्खः पण्डित एव वेति । वैश्वदेवान्तिकशब्देन देवयज्ञभूतयज्ञपितृयज्ञानामुपरि मुहूर्ताष्टमभागपरिमितः काल उच्यते ।
तथा च मार्कण्डेयपुराणम्-- "मुहूर्तस्याष्टमं भागम्" इति ।
अत एव तस्मिन्काले समागमनमेवातिथिलक्षणं नेतरद्विद्यादि । संक्रम्यतेऽनेनेति संक्रमः । स्वर्गस्य संक्रमः स्वर्गसंक्रमः । स्वर्गप्राप्तिरिति यावत् ।
तथा चाऽऽश्वमेधिके--
|
"क्षुत्पिपासाश्रमार्ताय देशकालगताय च । |
