"पृष्ठम्:सिद्धान्तकौमुदी (बालमनोरमा पूर्व १-२).djvu/३१" इत्यस्य संस्करणे भेदः
No edit summary |
No edit summary |
||
पुटाङ्गम् (उपयोगार्थम्) : | पुटाङ्गम् (उपयोगार्थम्) : | ||
पङ्क्तिः ६: | पङ्क्तिः ६: | ||
वारेिवत् । एवमास्थिसक्थ्यक्षीणि । तदन्तस्याप्यनङ् । अतिदभ्रा । |
वारेिवत् । एवमास्थिसक्थ्यक्षीणि । तदन्तस्याप्यनङ् । अतिदभ्रा । |
||
{{c|इति इदन्तप्रकरणम् ।}} |
{{c|इति इदन्तप्रकरणम् ।}} |
||
॥ अथ अजन्तनपुंसकलिङ्गे ईदन्तप्रकरणम् । |
{{c|'''॥ अथ अजन्तनपुंसकलिङ्गे ईदन्तप्रकरणम् ।'''}} |
||
सुधि । सुधिनी । सुधीनि । हे सुधे-हे सुधि । सुधिया-सुधिना । |
सुधि । सुधिनी । सुधीनि । हे सुधे-हे सुधि । सुधिया-सुधिना । |
||
सुधियाम्-सुधीनाम् । प्रध्या-अधिना । |
सुधियाम्-सुधीनाम् । प्रध्या-अधिना । |
०७:०७, ५ नवेम्बर् २०१६ इत्यस्य संस्करणं
३२२ । अस्थिदधिसक्थ्यक्ष्णामनडुदात्तः । (७-१-७५)
एषामनङ् स्याट्टादावचि, स चोदात्त । * अलोपोऽन ' (सू २३४) । दभ्रा । दध्र । दभ्र. । दध्र । दध्रो । दभ्राम् । दन्नि-द्धनि । दध्रो । शेषं वारेिवत् । एवमास्थिसक्थ्यक्षीणि । तदन्तस्याप्यनङ् । अतिदभ्रा ।
इति इदन्तप्रकरणम् ।
॥ अथ अजन्तनपुंसकलिङ्गे ईदन्तप्रकरणम् ।
सुधि । सुधिनी । सुधीनि । हे सुधे-हे सुधि । सुधिया-सुधिना । सुधियाम्-सुधीनाम् । प्रध्या-अधिना ।
इति ईदन्तप्रकरणम् ।
फलविशेषे तु वाच्ये फलत्वव्याप्यजातिविशेषात्मक पीलुत्व प्रवृत्तिनिमित्तमिति प्रवृत्तिनिमित्त भेदादित्यर्थ । तदुक्त “पीलुवृक्ष फल पीलु पीलुने नतु पीलुवे । वृक्षे निमित्त पीलुत्व तज्जत्व तत्फले पुन ' इति । अस्थि, दधि, सक्थि, अक्षि, एतेषा प्रथमाद्वितीययोर्वारिव दूपाणि । टादावचि विशेषमाह । अस्थिदधि ॥ तृतीयादिष्विति अचीति चानु वर्तते । तदाह । एषामित्यादिना ॥ नुमोऽपवाद । अनडि डकार इत्, अकार उचार णार्थे । डित्वादन्तादेश । दधनि-दधि । “विभाषा डिश्यो ' इत्यलोपविकल्प इति भाव । तदन्तस्यापीति ॥ आङ्गत्वादिति अतिदभेति । दधि अतिक्रान्त कुलमति भाव । दधि । अत्रापि नपुसकस्यति सम्बद्धद्यते । ततश्च धाञ्ज “आदृगमहन ' इति किप्रत्यये दाधि शब्दस्य पुस्त्वे दधिनेनत्यव । नपुसकस्येति श्रूयमाणमस्थ्यादिभिरेवान्वेति । तेनातिदभ्रा ब्राह्मणेनेत्यादि सिद्धम् ॥
इति इदन्ताः ।
अथ ईदन्ता निरूप्यन्ते ॥ सुछद्यायतीति सु शोभना धीर्यस्येति वा विप्रहे सुधीशब्दस्य 'हूस्वो नपुसके' इति हूस्वत्वे वारिवदूपाणीत्याह । सुधि, सुधिनी, इत्यादि। परत्वान्नुमा इयडू बाध्यते इति -भाव । सुधिया सुधिनेति ॥ सुद्यातृत्वस्य शोभन ज्ञानवत्वस्य वा प्रवृत्तिनिमित्तस्य पुसि नपुसके च एकत्वात् पुवत्वविकल्प । एव प्रधीशब्द । तत्र “न भूसुधियोः' इति निषेधाभावात् “एरनेकाच ' इति यण् ॥
इति ईदन्ताः ।