"रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्/सर्गः ५६" इत्यस्य संस्करणे भेदः
< रामायणम् | अयोध्याकाण्डम्
Content deleted Content added
(लघु) अयोध्याकाण्डे षट्पञ्चाशः सर्गः ॥२-५६॥ इत्येतद् रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्/सर्गः ५६ इत्येतद्... |
No edit summary |
||
पङ्क्तिः १: | पङ्क्तिः १: | ||
{{header |
|||
{{Ramayana|अयोध्याकाण्ड}} |
|||
| title = [[../]] |
|||
| author = वाल्मीकिः |
|||
| translator = |
|||
| section = अयोध्याकाण्डम् |
|||
| previous = [[रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्/सर्गः ५५|सर्गः ५५]] |
|||
| next = [[रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्/सर्गः ५७|सर्गः ५७]] |
|||
| notes = |
|||
}} |
|||
{{रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्}} |
|||
<div class="verse"> |
|||
<pre> |
|||
'''श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे अयोध्याकाण्डे षट्पञ्चाशः सर्गः ॥२-५६॥''' |
'''श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे अयोध्याकाण्डे षट्पञ्चाशः सर्गः ॥२-५६॥''' |
||
अथ रात्र्याम् व्यतीतायाम् अवसुप्तम् अनन्तरम् । |
अथ रात्र्याम् व्यतीतायाम् अवसुप्तम् अनन्तरम् । |
||
प्रबोधयाम् आस शनैः लक्ष्मणम् रघु नन्दनः ॥२-५६-१॥ |
प्रबोधयाम् आस शनैः लक्ष्मणम् रघु नन्दनः ॥२-५६-१॥ |
||
सौमित्रे शृणु वन्यानाम् वल्गु व्याहरताम् स्वनम् । |
सौमित्रे शृणु वन्यानाम् वल्गु व्याहरताम् स्वनम् । |
||
सम्प्रतिष्ठामहे कालः प्रस्थानस्य परम् तप ॥२-५६-२॥ |
सम्प्रतिष्ठामहे कालः प्रस्थानस्य परम् तप ॥२-५६-२॥ |
||
स सुप्तः समये भ्रात्रा लक्ष्मणः प्रतिबोधितः । |
स सुप्तः समये भ्रात्रा लक्ष्मणः प्रतिबोधितः । |
||
जहौ निद्राम् च तन्द्रीम् च प्रसक्तम् च पथि श्रमम् ॥२-५६-३॥ |
जहौ निद्राम् च तन्द्रीम् च प्रसक्तम् च पथि श्रमम् ॥२-५६-३॥ |
||
ततौत्थाय ते सर्वे स्पृष्ट्वा नद्याः शिवम् जलम् । |
ततौत्थाय ते सर्वे स्पृष्ट्वा नद्याः शिवम् जलम् । |
||
पन्थानम् ऋषिणा उद्दिष्टम् चित्र कूटस्य तम् ययुः ॥२-५६-४॥ |
पन्थानम् ऋषिणा उद्दिष्टम् चित्र कूटस्य तम् ययुः ॥२-५६-४॥ |
||
ततः सम्प्रस्थितः काले रामः सौमित्रिणा सह । |
ततः सम्प्रस्थितः काले रामः सौमित्रिणा सह । |
||
सीताम् कमल पत्र अक्षीम् इदम् वचनम् अब्रवीत् ॥२-५६-५॥ |
सीताम् कमल पत्र अक्षीम् इदम् वचनम् अब्रवीत् ॥२-५६-५॥ |
||
आदीप्तान् इव वैदेहि सर्वतः पुष्पितान् नगान् । |
आदीप्तान् इव वैदेहि सर्वतः पुष्पितान् नगान् । |
||
स्वैः पुष्पैः किम्शुकान् पश्य मालिनः शिशिर अत्यये ॥२-५६-६॥ |
स्वैः पुष्पैः किम्शुकान् पश्य मालिनः शिशिर अत्यये ॥२-५६-६॥ |
||
पश्य भल्लातकान् फुल्लान् नरैः अनुपसेवितान् । |
पश्य भल्लातकान् फुल्लान् नरैः अनुपसेवितान् । |
||
फल पत्रैः अवनतान् नूनम् शक्ष्यामि जीवितुम् ॥२-५६-७॥ |
फल पत्रैः अवनतान् नूनम् शक्ष्यामि जीवितुम् ॥२-५६-७॥ |
||
पश्य द्रोण प्रमाणानि लम्बमानानि लक्ष्मण । |
पश्य द्रोण प्रमाणानि लम्बमानानि लक्ष्मण । |
||
मधूनि मधु कारीभिः सम्भृतानि नगे नगे ॥२-५६-८॥ |
मधूनि मधु कारीभिः सम्भृतानि नगे नगे ॥२-५६-८॥ |
||
एष क्रोशति नत्यूहः तम् शिखी प्रतिकूजति । |
एष क्रोशति नत्यूहः तम् शिखी प्रतिकूजति । |
||
रमणीये वन उद्देशे पुष्प सम्स्तर सम्कटे ॥२-५६-९॥ |
रमणीये वन उद्देशे पुष्प सम्स्तर सम्कटे ॥२-५६-९॥ |
||
मातम्ग यूथ अनुसृतम् पक्षि सम्घ अनुनादितम् । |
मातम्ग यूथ अनुसृतम् पक्षि सम्घ अनुनादितम् । |
||
चित्र कूटम् इमम् पश्य प्रवृद्ध शिखरम् गिरिम् ॥२-५६-१०॥ |
चित्र कूटम् इमम् पश्य प्रवृद्ध शिखरम् गिरिम् ॥२-५६-१०॥ |
||
समभूमितले रम्ये द्रुमैर्बहुभिरावृते । |
समभूमितले रम्ये द्रुमैर्बहुभिरावृते । |
||
पुण्ये रम्स्यामहे तात चित्रकूटस्य कानने ॥२-५६-११॥ |
पुण्ये रम्स्यामहे तात चित्रकूटस्य कानने ॥२-५६-११॥ |
||
ततः तौ पाद चारेण गच्चन्तौ सह सीतया । |
ततः तौ पाद चारेण गच्चन्तौ सह सीतया । |
||
रम्यम् आसेदतुः शैलम् चित्र कूटम् मनो रमम् ॥२-५६-१२॥ |
रम्यम् आसेदतुः शैलम् चित्र कूटम् मनो रमम् ॥२-५६-१२॥ |
||
तम् तु पर्वतम् आसाद्य नाना पक्षि गण आयुतम् । |
तम् तु पर्वतम् आसाद्य नाना पक्षि गण आयुतम् । |
||
बहुमूलफलम् रम्यम् सम्पन्नम् सरसोदकम् ॥२-५६-१३॥ |
बहुमूलफलम् रम्यम् सम्पन्नम् सरसोदकम् ॥२-५६-१३॥ |
||
मनोज्Jनोऽयम् तिरिः सौम्य नानाद्रुमलतायतह् । |
मनोज्Jनोऽयम् तिरिः सौम्य नानाद्रुमलतायतह् । |
||
बहुमूलफलो रम्यः स्वाजीवः प्रतिभाति मे ॥२-५६-१४॥ |
बहुमूलफलो रम्यः स्वाजीवः प्रतिभाति मे ॥२-५६-१४॥ |
||
मनयश्च महात्मानो वसन्त्य शिलोच्चये । |
मनयश्च महात्मानो वसन्त्य शिलोच्चये । |
||
अयम् वासो भवेत् तावद् अत्र सौम्य रमेमहि ॥२-५६-१५॥ |
अयम् वासो भवेत् तावद् अत्र सौम्य रमेमहि ॥२-५६-१५॥ |
||
इति सीता च रामश्च लक्ष्मणश्च कृताञ्जलिः । |
इति सीता च रामश्च लक्ष्मणश्च कृताञ्जलिः । |
||
अभिगम्याश्रमम् सर्वे वाल्मीकि मभिवादयन् ॥२-५६-१६॥ |
अभिगम्याश्रमम् सर्वे वाल्मीकि मभिवादयन् ॥२-५६-१६॥ |
||
तान्महर्षिः प्रमुदितः पूजयामास धर्मवित् । |
तान्महर्षिः प्रमुदितः पूजयामास धर्मवित् । |
||
आस्यतामिति चोवाच स्वागतम् तु निवेद्य च ॥२-५६-१७॥ |
आस्यतामिति चोवाच स्वागतम् तु निवेद्य च ॥२-५६-१७॥ |
||
ततोऽब्रवीन्महाबाहुर्लकमणम् लक्ष्मणाग्रजः । |
ततोऽब्रवीन्महाबाहुर्लकमणम् लक्ष्मणाग्रजः । |
||
सम्निवेद्य यथान्याय मात्मानमृष्ये प्रभुः ॥२-५६-१८॥ |
सम्निवेद्य यथान्याय मात्मानमृष्ये प्रभुः ॥२-५६-१८॥ |
||
लक्ष्मण आनय दारूणि दृढानि च वराणि च । |
लक्ष्मण आनय दारूणि दृढानि च वराणि च । |
||
कुरुष्व आवसथम् सौम्य वासे मे अभिरतम् मनः ॥२-५६-१९॥ |
कुरुष्व आवसथम् सौम्य वासे मे अभिरतम् मनः ॥२-५६-१९॥ |
||
तस्य तत् वचनम् श्रुत्वा सौमित्रिर् विविधान् द्रुमान् । |
तस्य तत् वचनम् श्रुत्वा सौमित्रिर् विविधान् द्रुमान् । |
||
आजहार ततः चक्रे पर्ण शालाम् अरिम् दम ॥२-५६-२०॥ |
आजहार ततः चक्रे पर्ण शालाम् अरिम् दम ॥२-५६-२०॥ |
||
ताम् निष्ठताम् बद्धकटाम् दृष्ट्वा रमः सुदर्शनाम् । |
ताम् निष्ठताम् बद्धकटाम् दृष्ट्वा रमः सुदर्शनाम् । |
||
शुश्रूषमाणम् एक अग्रम् इदम् वचनम् अब्रवीत् ॥२-५६-२१॥ |
शुश्रूषमाणम् एक अग्रम् इदम् वचनम् अब्रवीत् ॥२-५६-२१॥ |
||
ऐणेयम् माम्सम् आहृत्य शालाम् यक्ष्यामहे वयम् । |
ऐणेयम् माम्सम् आहृत्य शालाम् यक्ष्यामहे वयम् । |
||
कर्त्व्यम् वास्तुशमनम् सौमित्रे चिरजीवभिः ॥२-५६-२२॥ |
कर्त्व्यम् वास्तुशमनम् सौमित्रे चिरजीवभिः ॥२-५६-२२॥ |
||
मृगम् हत्वाऽऽनय क्षिप्रम् लक्ष्मणेह |
मृगम् हत्वाऽऽनय क्षिप्रम् लक्ष्मणेह शुभेक्षणकर्तव्यः शास्त्रदृष्टो हि विधिर्दर्ममनुस्मर ॥२-५६-२३॥ |
||
भ्रातुर्वचन माज्ञाय लक्ष्मणः परवीरहा । |
भ्रातुर्वचन माज्ञाय लक्ष्मणः परवीरहा । |
||
चकार स यथोक्तम् च तम् रामः पुनरब्रवीत् ॥२-५६-२४॥ |
चकार स यथोक्तम् च तम् रामः पुनरब्रवीत् ॥२-५६-२४॥ |
||
इणेयम् श्रपयस्वैतच्च्चालाम् यक्ष्यमहे वयम् । |
इणेयम् श्रपयस्वैतच्च्चालाम् यक्ष्यमहे वयम् । |
||
त्वरसौम्य मुहूर्तोऽयम् ध्रुवश्च दिवसोऽप्ययम् ॥२-५६-२५॥ |
त्वरसौम्य मुहूर्तोऽयम् ध्रुवश्च दिवसोऽप्ययम् ॥२-५६-२५॥ |
||
स लक्ष्मणः कृष्ण मृगम् हत्वा मेध्यम् पतापवान् । |
स लक्ष्मणः कृष्ण मृगम् हत्वा मेध्यम् पतापवान् । |
||
अथ चिक्षेप सौमित्रिः समिद्धे जात वेदसि ॥२-५६-२६॥ |
अथ चिक्षेप सौमित्रिः समिद्धे जात वेदसि ॥२-५६-२६॥ |
||
तम् तु पक्वम् समाज्ञाय निष्टप्तम् चिन्न शोणितम् । |
तम् तु पक्वम् समाज्ञाय निष्टप्तम् चिन्न शोणितम् । |
||
लक्ष्मणः पुरुष व्याघ्रम् अथ राघवम् अब्रवीत् ॥२-५६-२७॥ |
लक्ष्मणः पुरुष व्याघ्रम् अथ राघवम् अब्रवीत् ॥२-५६-२७॥ |
||
अयम् कृष्णः समाप्त अन्गः शृतः कृष्ण मृगो यथा । |
अयम् कृष्णः समाप्त अन्गः शृतः कृष्ण मृगो यथा । |
||
देवता देव सम्काश यजस्व कुशलो हि असि ॥२-५६-२८॥ |
देवता देव सम्काश यजस्व कुशलो हि असि ॥२-५६-२८॥ |
||
रामः स्नात्वा तु नियतः गुणवान् जप्य कोविदः । |
रामः स्नात्वा तु नियतः गुणवान् जप्य कोविदः । |
||
सम्ग्रहेणाकरोत्सर्वान् मन्त्रन् सत्रावसानिकान् ॥२-५६-२९॥ |
सम्ग्रहेणाकरोत्सर्वान् मन्त्रन् सत्रावसानिकान् ॥२-५६-२९॥ |
||
इष्ट्वा देवगणान् सर्वान् विवेशावसथम् शुचिः । |
इष्ट्वा देवगणान् सर्वान् विवेशावसथम् शुचिः । |
||
बभूव च मनोह्लादो रामस्यामिततेजसः ॥२-५६-३०॥ |
बभूव च मनोह्लादो रामस्यामिततेजसः ॥२-५६-३०॥ |
||
वैश्वदेवबलिम् कृत्वा रौद्रम् वैष्णवमेव च । |
वैश्वदेवबलिम् कृत्वा रौद्रम् वैष्णवमेव च । |
||
वास्तुसम्शमनीयानि मङ्गLआनि प्रवर्तयन् ॥२-५६-३१॥ |
वास्तुसम्शमनीयानि मङ्गLआनि प्रवर्तयन् ॥२-५६-३१॥ |
||
जपम् च न्यायतः कृत्वा स्नात्वा नद्याम् यथाविधि । |
जपम् च न्यायतः कृत्वा स्नात्वा नद्याम् यथाविधि । |
||
पाप सम्शमनम् रामः चकार बलिम् उत्तमम् ॥२-५६-३२॥ |
पाप सम्शमनम् रामः चकार बलिम् उत्तमम् ॥२-५६-३२॥ |
||
वेदिस्थलविधानानि चैत्यान्यायतनानि च । |
वेदिस्थलविधानानि चैत्यान्यायतनानि च । |
||
आश्रमस्यानुरूपाणि स्थापयामास राघवः ॥२-५६-३३॥ |
आश्रमस्यानुरूपाणि स्थापयामास राघवः ॥२-५६-३३॥ |
||
वन्यैर्माल्यैः फलैर्मूलैः पक्वैर्माम्सैर्यथाविधि । |
वन्यैर्माल्यैः फलैर्मूलैः पक्वैर्माम्सैर्यथाविधि । |
||
अद्भर्जपैश्च वेदोक्तै र्धर्भैश्च ससमित्कुशैः ॥२-५६-३४॥ |
अद्भर्जपैश्च वेदोक्तै र्धर्भैश्च ससमित्कुशैः ॥२-५६-३४॥ |
||
तौ तर्पयित्वा भूतानि राघवौ सह सीतया । |
तौ तर्पयित्वा भूतानि राघवौ सह सीतया । |
||
तदा विविशतुः शालाम् सुशुभाम् शुभलक्षणौ ॥२-५६-३५॥ |
तदा विविशतुः शालाम् सुशुभाम् शुभलक्षणौ ॥२-५६-३५॥ |
||
ताम् वृक्ष पर्णच् चदनाम् मनोज्ञाम् । |
ताम् वृक्ष पर्णच् चदनाम् मनोज्ञाम् । |
||
यथा प्रदेशम् सुकृताम् निवाताम् । |
यथा प्रदेशम् सुकृताम् निवाताम् । |
||
वासाय सर्वे विविशुः समेताः । |
वासाय सर्वे विविशुः समेताः । |
||
सभाम् यथा देव गणाः सुधर्माम् ॥२-५६-३६॥ |
सभाम् यथा देव गणाः सुधर्माम् ॥२-५६-३६॥ |
||
अनेक नाना मृग पक्षि सम्कुले । |
अनेक नाना मृग पक्षि सम्कुले । |
||
विचित्र पुष्प स्तबलैः द्रुमैः युते । |
विचित्र पुष्प स्तबलैः द्रुमैः युते । |
||
वन उत्तमे व्याल मृग अनुनादिते । |
वन उत्तमे व्याल मृग अनुनादिते । |
||
तथा विजह्रुः सुसुखम् जित इन्द्रियाः ॥२-५६-३७॥ |
तथा विजह्रुः सुसुखम् जित इन्द्रियाः ॥२-५६-३७॥ |
||
सुरम्यम् आसाद्य तु चित्र कूटम् । |
सुरम्यम् आसाद्य तु चित्र कूटम् । |
||
नदीम् च ताम् माल्यवतीम् सुतीर्थाम् । |
नदीम् च ताम् माल्यवतीम् सुतीर्थाम् । |
||
ननन्द हृष्टः मृग पक्षि जुष्टाम् । |
ननन्द हृष्टः मृग पक्षि जुष्टाम् । |
||
जहौ च दुह्खम् पुर विप्रवासात् ॥२-५६-३८॥ |
जहौ च दुह्खम् पुर विप्रवासात् ॥२-५६-३८॥ |
||
'''इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अयोध्याकाण्डे षट्पञ्चाशः सर्गः ॥२-५६॥''' |
'''इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अयोध्याकाण्डे षट्पञ्चाशः सर्गः ॥२-५६॥''' |
||
==संबंधित कड़ियाँ== |
|||
*[[रामायण]] |
|||
**[[रामायण बालकाण्ड]] |
|||
**[[रामायण अयोध्याकाण्ड]] |
|||
**[[रामायण अरण्यकाण्ड]] |
|||
**[[रामायण किष्किन्धाकाण्ड]] |
|||
**[[रामायण सुन्दरकाण्ड]] |
|||
**[[रामायण युद्धकाण्ड]] |
|||
**[[रामायण उत्तरकाण्ड]] |
|||
==बाहरी कडियाँ== |
|||
[[वर्गः:काव्य]] |
|||
[[वर्गः:Hinduism]] |
०७:२१, १६ डिसेम्बर् २०१५ इत्यस्य संस्करणं
← सर्गः ५५ | रामायणम्/अयोध्याकाण्डम् अयोध्याकाण्डम् वाल्मीकिः |
सर्गः ५७ → |
रामायणम्/अयोध्याकाण्डम् |
---|
श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे अयोध्याकाण्डे षट्पञ्चाशः सर्गः ॥२-५६॥ अथ रात्र्याम् व्यतीतायाम् अवसुप्तम् अनन्तरम् । प्रबोधयाम् आस शनैः लक्ष्मणम् रघु नन्दनः ॥२-५६-१॥ सौमित्रे शृणु वन्यानाम् वल्गु व्याहरताम् स्वनम् । सम्प्रतिष्ठामहे कालः प्रस्थानस्य परम् तप ॥२-५६-२॥ स सुप्तः समये भ्रात्रा लक्ष्मणः प्रतिबोधितः । जहौ निद्राम् च तन्द्रीम् च प्रसक्तम् च पथि श्रमम् ॥२-५६-३॥ ततौत्थाय ते सर्वे स्पृष्ट्वा नद्याः शिवम् जलम् । पन्थानम् ऋषिणा उद्दिष्टम् चित्र कूटस्य तम् ययुः ॥२-५६-४॥ ततः सम्प्रस्थितः काले रामः सौमित्रिणा सह । सीताम् कमल पत्र अक्षीम् इदम् वचनम् अब्रवीत् ॥२-५६-५॥ आदीप्तान् इव वैदेहि सर्वतः पुष्पितान् नगान् । स्वैः पुष्पैः किम्शुकान् पश्य मालिनः शिशिर अत्यये ॥२-५६-६॥ पश्य भल्लातकान् फुल्लान् नरैः अनुपसेवितान् । फल पत्रैः अवनतान् नूनम् शक्ष्यामि जीवितुम् ॥२-५६-७॥ पश्य द्रोण प्रमाणानि लम्बमानानि लक्ष्मण । मधूनि मधु कारीभिः सम्भृतानि नगे नगे ॥२-५६-८॥ एष क्रोशति नत्यूहः तम् शिखी प्रतिकूजति । रमणीये वन उद्देशे पुष्प सम्स्तर सम्कटे ॥२-५६-९॥ मातम्ग यूथ अनुसृतम् पक्षि सम्घ अनुनादितम् । चित्र कूटम् इमम् पश्य प्रवृद्ध शिखरम् गिरिम् ॥२-५६-१०॥ समभूमितले रम्ये द्रुमैर्बहुभिरावृते । पुण्ये रम्स्यामहे तात चित्रकूटस्य कानने ॥२-५६-११॥ ततः तौ पाद चारेण गच्चन्तौ सह सीतया । रम्यम् आसेदतुः शैलम् चित्र कूटम् मनो रमम् ॥२-५६-१२॥ तम् तु पर्वतम् आसाद्य नाना पक्षि गण आयुतम् । बहुमूलफलम् रम्यम् सम्पन्नम् सरसोदकम् ॥२-५६-१३॥ मनोज्Jनोऽयम् तिरिः सौम्य नानाद्रुमलतायतह् । बहुमूलफलो रम्यः स्वाजीवः प्रतिभाति मे ॥२-५६-१४॥ मनयश्च महात्मानो वसन्त्य शिलोच्चये । अयम् वासो भवेत् तावद् अत्र सौम्य रमेमहि ॥२-५६-१५॥ इति सीता च रामश्च लक्ष्मणश्च कृताञ्जलिः । अभिगम्याश्रमम् सर्वे वाल्मीकि मभिवादयन् ॥२-५६-१६॥ तान्महर्षिः प्रमुदितः पूजयामास धर्मवित् । आस्यतामिति चोवाच स्वागतम् तु निवेद्य च ॥२-५६-१७॥ ततोऽब्रवीन्महाबाहुर्लकमणम् लक्ष्मणाग्रजः । सम्निवेद्य यथान्याय मात्मानमृष्ये प्रभुः ॥२-५६-१८॥ लक्ष्मण आनय दारूणि दृढानि च वराणि च । कुरुष्व आवसथम् सौम्य वासे मे अभिरतम् मनः ॥२-५६-१९॥ तस्य तत् वचनम् श्रुत्वा सौमित्रिर् विविधान् द्रुमान् । आजहार ततः चक्रे पर्ण शालाम् अरिम् दम ॥२-५६-२०॥ ताम् निष्ठताम् बद्धकटाम् दृष्ट्वा रमः सुदर्शनाम् । शुश्रूषमाणम् एक अग्रम् इदम् वचनम् अब्रवीत् ॥२-५६-२१॥ ऐणेयम् माम्सम् आहृत्य शालाम् यक्ष्यामहे वयम् । कर्त्व्यम् वास्तुशमनम् सौमित्रे चिरजीवभिः ॥२-५६-२२॥ मृगम् हत्वाऽऽनय क्षिप्रम् लक्ष्मणेह शुभेक्षणकर्तव्यः शास्त्रदृष्टो हि विधिर्दर्ममनुस्मर ॥२-५६-२३॥ भ्रातुर्वचन माज्ञाय लक्ष्मणः परवीरहा । चकार स यथोक्तम् च तम् रामः पुनरब्रवीत् ॥२-५६-२४॥ इणेयम् श्रपयस्वैतच्च्चालाम् यक्ष्यमहे वयम् । त्वरसौम्य मुहूर्तोऽयम् ध्रुवश्च दिवसोऽप्ययम् ॥२-५६-२५॥ स लक्ष्मणः कृष्ण मृगम् हत्वा मेध्यम् पतापवान् । अथ चिक्षेप सौमित्रिः समिद्धे जात वेदसि ॥२-५६-२६॥ तम् तु पक्वम् समाज्ञाय निष्टप्तम् चिन्न शोणितम् । लक्ष्मणः पुरुष व्याघ्रम् अथ राघवम् अब्रवीत् ॥२-५६-२७॥ अयम् कृष्णः समाप्त अन्गः शृतः कृष्ण मृगो यथा । देवता देव सम्काश यजस्व कुशलो हि असि ॥२-५६-२८॥ रामः स्नात्वा तु नियतः गुणवान् जप्य कोविदः । सम्ग्रहेणाकरोत्सर्वान् मन्त्रन् सत्रावसानिकान् ॥२-५६-२९॥ इष्ट्वा देवगणान् सर्वान् विवेशावसथम् शुचिः । बभूव च मनोह्लादो रामस्यामिततेजसः ॥२-५६-३०॥ वैश्वदेवबलिम् कृत्वा रौद्रम् वैष्णवमेव च । वास्तुसम्शमनीयानि मङ्गLआनि प्रवर्तयन् ॥२-५६-३१॥ जपम् च न्यायतः कृत्वा स्नात्वा नद्याम् यथाविधि । पाप सम्शमनम् रामः चकार बलिम् उत्तमम् ॥२-५६-३२॥ वेदिस्थलविधानानि चैत्यान्यायतनानि च । आश्रमस्यानुरूपाणि स्थापयामास राघवः ॥२-५६-३३॥ वन्यैर्माल्यैः फलैर्मूलैः पक्वैर्माम्सैर्यथाविधि । अद्भर्जपैश्च वेदोक्तै र्धर्भैश्च ससमित्कुशैः ॥२-५६-३४॥ तौ तर्पयित्वा भूतानि राघवौ सह सीतया । तदा विविशतुः शालाम् सुशुभाम् शुभलक्षणौ ॥२-५६-३५॥ ताम् वृक्ष पर्णच् चदनाम् मनोज्ञाम् । यथा प्रदेशम् सुकृताम् निवाताम् । वासाय सर्वे विविशुः समेताः । सभाम् यथा देव गणाः सुधर्माम् ॥२-५६-३६॥ अनेक नाना मृग पक्षि सम्कुले । विचित्र पुष्प स्तबलैः द्रुमैः युते । वन उत्तमे व्याल मृग अनुनादिते । तथा विजह्रुः सुसुखम् जित इन्द्रियाः ॥२-५६-३७॥ सुरम्यम् आसाद्य तु चित्र कूटम् । नदीम् च ताम् माल्यवतीम् सुतीर्थाम् । ननन्द हृष्टः मृग पक्षि जुष्टाम् । जहौ च दुह्खम् पुर विप्रवासात् ॥२-५६-३८॥ इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अयोध्याकाण्डे षट्पञ्चाशः सर्गः ॥२-५६॥