"रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्/सर्गः ४५" इत्यस्य संस्करणे भेदः
< रामायणम् | अयोध्याकाण्डम्
Content deleted Content added
(लघु) अयोध्याकाण्डे पञ्चचत्वारिंशः सर्गः ॥२-४५॥ इत्येतद् रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्/सर्गः ४५ इत्य... |
No edit summary |
||
पङ्क्तिः १: | पङ्क्तिः १: | ||
{{header |
|||
{{Ramayana|अयोध्याकाण्ड}} |
|||
| title = [[../]] |
|||
| author = वाल्मीकिः |
|||
| translator = |
|||
| section = अयोध्याकाण्डम् |
|||
| previous = [[रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्/सर्गः ४४|सर्गः ४४]] |
|||
| next = [[रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्/सर्गः ४६|सर्गः ४६]] |
|||
| notes = |
|||
}} |
|||
{{रामायणम्/अयोध्याकाण्डम्}} |
|||
<div class="verse"> |
|||
<pre> |
|||
अनुरक्ता महात्मानम् रामम् सत्य परक्रमम् । |
|||
अनुजग्मुः प्रयान्तम् तम् वन वासाय मानवाः ॥२-४५-१॥ |
|||
निवर्तिते अपि च बलात् सुहृद् वर्गे च राजिनि । |
|||
'''श्रीमद्वाल्मीकियरामायणे अयोध्याकाण्डे पञ्चचत्वारिंशः सर्गः ॥२-४५॥'''<BR><BR> |
|||
न एव ते सम्न्यवर्तन्त रामस्य अनुगता रथम् ॥२-४५-२॥ |
|||
अयोध्या निलयानाम् हि पुरुषाणाम् महा यशाः । |
|||
अनुरक्ता महात्मानम् रामम् सत्य परक्रमम् ।<BR> |
|||
बभूव गुण सम्पन्नः पूर्ण चन्द्रैव प्रियः ॥२-४५-३॥ |
|||
अनुजग्मुः प्रयान्तम् तम् वन वासाय मानवाः ॥२-४५-१॥<BR><BR> |
|||
स याच्यमानः काकुत्स्थः स्वाभिः प्रकृतिभिस् तदा । |
|||
निवर्तिते अपि च बलात् सुहृद् वर्गे च राजिनि ।<BR> |
|||
कुर्वाणः पितरम् सत्यम् वनम् एव अन्वपद्यत ॥२-४५-४॥ |
|||
न एव ते सम्न्यवर्तन्त रामस्य अनुगता रथम् ॥२-४५-२॥<BR><BR> |
|||
अवेक्षमाणः सस्नेहम् चक्षुषा प्रपिबन्न् इव । |
|||
अयोध्या निलयानाम् हि पुरुषाणाम् महा यशाः ।<BR> |
|||
उवाच रामः स्नेहेन ताः प्रजाः स्वाः प्रजाइव ॥२-४५-५॥ |
|||
बभूव गुण सम्पन्नः पूर्ण चन्द्रैव प्रियः ॥२-४५-३॥<BR><BR> |
|||
या प्रीतिर् बहुमानः च मय्य् अयोध्या निवासिनाम् । |
|||
स याच्यमानः काकुत्स्थः स्वाभिः प्रकृतिभिस् तदा ।<BR> |
|||
मत् प्रिय अर्थम् विशेषेण भरते सा निवेश्यताम् ॥२-४५-६॥ |
|||
कुर्वाणः पितरम् सत्यम् वनम् एव अन्वपद्यत ॥२-४५-४॥<BR><BR> |
|||
स हि कल्याण चारित्रः कैकेय्या आनन्द वर्धनः । |
|||
अवेक्षमाणः सस्नेहम् चक्षुषा प्रपिबन्न् इव ।<BR> |
|||
करिष्यति यथावद् वः प्रियाणि च हितानि च ॥२-४५-७॥ |
|||
उवाच रामः स्नेहेन ताः प्रजाः स्वाः प्रजाइव ॥२-४५-५॥<BR><BR> |
|||
ज्ञान वृद्धो वयो बालो मृदुर् वीर्य गुण अन्वितः । |
|||
या प्रीतिर् बहुमानः च मय्य् अयोध्या निवासिनाम् ।<BR> |
|||
अनुरूपः स वो भर्ता भविष्यति भय अपहः ॥२-४५-८॥ |
|||
मत् प्रिय अर्थम् विशेषेण भरते सा निवेश्यताम् ॥२-४५-६॥<BR><BR> |
|||
स हि राज गुणैः युक्तः युव राजः समीक्षितः । |
|||
स हि कल्याण चारित्रः कैकेय्या आनन्द वर्धनः ।<BR> |
|||
अपि च अपि मया शिष्टैः कार्यम् वो भर्तृ शासनम् ॥२-४५-९॥ |
|||
करिष्यति यथावद् वः प्रियाणि च हितानि च ॥२-४५-७॥<BR><BR> |
|||
न च तप्येद् यथा च असौ वन वासम् गते मयि । |
|||
ज्ञान वृद्धो वयो बालो मृदुर् वीर्य गुण अन्वितः ।<BR> |
|||
महा राजः तथा कार्यो मम प्रिय चिकीर्षया ॥२-४५-१०॥ |
|||
अनुरूपः स वो भर्ता भविष्यति भय अपहः ॥२-४५-८॥<BR><BR> |
|||
यथा यथा दाशरथिर् धर्मम् एव आस्थितः अभवत् । |
|||
स हि राज गुणैः युक्तः युव राजः समीक्षितः ।<BR> |
|||
तथा तथा प्रकृतयो रामम् पतिम् अकामयन् ॥२-४५-११॥ |
|||
अपि च अपि मया शिष्टैः कार्यम् वो भर्तृ शासनम् ॥२-४५-९॥<BR><BR> |
|||
बाष्पेण पिहितम् दीनम् रामः सौमित्रिणा सह । |
|||
न च तप्येद् यथा च असौ वन वासम् गते मयि ।<BR> |
|||
चकर्ष इव गुणैः बद्ध्वा जनम् पुनर् इव आसनम् ॥२-४५-१२॥ |
|||
महा राजः तथा कार्यो मम प्रिय चिकीर्षया ॥२-४५-१०॥<BR><BR> |
|||
ते द्विजाः त्रिविधम् वृद्धा ज्ञानेन वयसा ओजसा । |
|||
यथा यथा दाशरथिर् धर्मम् एव आस्थितः अभवत् ।<BR> |
|||
वयः प्रकम्प शिरसो दूरात् ऊचुर् इदम् वचः ॥२-४५-१३॥ |
|||
तथा तथा प्रकृतयो रामम् पतिम् अकामयन् ॥२-४५-११॥<BR><BR> |
|||
वहन्तः जवना रामम् भो भो जात्याः तुरम् गमाः । |
|||
बाष्पेण पिहितम् दीनम् रामः सौमित्रिणा सह ।<BR> |
|||
निवर्तध्वम् न गन्तव्यम् हिता भवत भर्तरि ॥२-४५-१४॥ |
|||
चकर्ष इव गुणैः बद्ध्वा जनम् पुनर् इव आसनम् ॥२-४५-१२॥<BR><BR> |
|||
कर्णवन्ति हि भूतानि विशेषण तुरम्गमाः । |
|||
ते द्विजाः त्रिविधम् वृद्धा ज्ञानेन वयसा ओजसा ।<BR> |
|||
यूयम् तस्मान्निवर्तध्वम् याचनाम् प्रतिवेदिताः ॥२-४५-१५॥ |
|||
वयः प्रकम्प शिरसो दूरात् ऊचुर् इदम् वचः ॥२-४५-१३॥<BR><BR> |
|||
धर्मतः स विशुद्धात्मा वीरः शुभदृढप्रतह् । |
|||
वहन्तः जवना रामम् भो भो जात्याः तुरम् गमाः ।<BR> |
|||
उपवाह्यः तु वो भर्ता न अपवाह्यः पुरात् वनम् ॥२-४५-१६॥ |
|||
निवर्तध्वम् न गन्तव्यम् हिता भवत भर्तरि ॥२-४५-१४॥<BR><BR> |
|||
एवम् आर्त प्रलापाम्स् तान् वृद्धान् प्रलपतः द्विजान् । |
|||
कर्णवन्ति हि भूतानि विशेषण तुरम्गमाः ।<BR> |
|||
अवेक्ष्य सहसा रामः रथात् अवततार ह ॥२-४५-१७॥ |
|||
यूयम् तस्मान्निवर्तध्वम् याचनाम् प्रतिवेदिताः ॥२-४५-१५॥<BR><BR> |
|||
पद्भ्याम् एव जगाम अथ ससीतः सह लक्ष्मणः । |
|||
धर्मतः स विशुद्धात्मा वीरः शुभदृढप्रतह् ।<BR> |
|||
सम्निकृष्ट पद न्यासो रामः वन परायणः ॥२-४५-१८॥ |
|||
उपवाह्यः तु वो भर्ता न अपवाह्यः पुरात् वनम् ॥२-४५-१६॥<BR><BR> |
|||
द्विजातीम्स् तु पदातीम्स् तान् रामः चारित्र वत्सलः । |
|||
एवम् आर्त प्रलापाम्स् तान् वृद्धान् प्रलपतः द्विजान् ।<BR> |
|||
न शशाक घृणा चक्षुः परिमोक्तुम् रथेन सः ॥२-४५-१९॥ |
|||
अवेक्ष्य सहसा रामः रथात् अवततार ह ॥२-४५-१७॥<BR><BR> |
|||
गच्चन्तम् एव तम् दृष्ट्वा रामम् सम्भ्रान्त मानसाः । |
|||
पद्भ्याम् एव जगाम अथ ससीतः सह लक्ष्मणः ।<BR> |
|||
ऊचुः परम सम्तप्ता रामम् वाक्यम् इदम् द्विजाः ॥२-४५-२०॥ |
|||
सम्निकृष्ट पद न्यासो रामः वन परायणः ॥२-४५-१८॥<BR><BR> |
|||
ब्राह्मण्यम् कृत्स्नम् एतत् त्वाम् ब्रह्मण्यम् अनुगच्चति । |
|||
द्विजातीम्स् तु पदातीम्स् तान् रामः चारित्र वत्सलः ।<BR> |
|||
द्विज स्कन्ध अधिरूढाः त्वाम् अग्नयो अपि अनुयान्ति अमी ॥२-४५-२१॥ |
|||
न शशाक घृणा चक्षुः परिमोक्तुम् रथेन सः ॥२-४५-१९॥<BR><BR> |
|||
वाजपेय समुत्थानि चत्राणि एतानि पश्य नः । |
|||
गच्चन्तम् एव तम् दृष्ट्वा रामम् सम्भ्रान्त मानसाः ।<BR> |
|||
पृष्ठतः अनुप्रयातानि हम्सान् इव जल अत्यये ॥२-४५-२२॥ |
|||
ऊचुः परम सम्तप्ता रामम् वाक्यम् इदम् द्विजाः ॥२-४५-२०॥<BR><BR> |
|||
अनवाप्त आतपत्रस्य रश्मि सम्तापितस्य ते । |
|||
ब्राह्मण्यम् कृत्स्नम् एतत् त्वाम् ब्रह्मण्यम् अनुगच्चति ।<BR> |
|||
एभिः चायाम् करिष्यामः स्वैः चत्रैः वाजपेयिकैः ॥२-४५-२३॥ |
|||
द्विज स्कन्ध अधिरूढाः त्वाम् अग्नयो अपि अनुयान्ति अमी ॥२-४५-२१॥<BR><BR> |
|||
या हि नः सततम् बुद्धिर् वेद मन्त्र अनुसारिणी । |
|||
वाजपेय समुत्थानि चत्राणि एतानि पश्य नः ।<BR> |
|||
त्वत् कृते सा कृता वत्स वन वास अनुसारिणी ॥२-४५-२४॥ |
|||
पृष्ठतः अनुप्रयातानि हम्सान् इव जल अत्यये ॥२-४५-२२॥<BR><BR> |
|||
हृदयेष्व् अवतिष्ठन्ते वेदा ये नः परम् धनम् । |
|||
अनवाप्त आतपत्रस्य रश्मि सम्तापितस्य ते ।<BR> |
|||
वत्स्यन्ति अपि गृहेष्व् एव दाराः चारित्र रक्षिताः ॥२-४५-२५॥ |
|||
एभिः चायाम् करिष्यामः स्वैः चत्रैः वाजपेयिकैः ॥२-४५-२३॥<BR><BR> |
|||
न पुनर् निश्चयः कार्यः त्वद् गतौ सुकृता मतिः । |
|||
या हि नः सततम् बुद्धिर् वेद मन्त्र अनुसारिणी ।<BR> |
|||
त्वयि धर्म व्यपेक्षे तु किम् स्यात् धर्मम् अवेक्षितुम् ॥२-४५-२६॥ |
|||
त्वत् कृते सा कृता वत्स वन वास अनुसारिणी ॥२-४५-२४॥<BR><BR> |
|||
याचितः नो निवर्तस्व हम्स शुक्ल शिरः रुहैः । |
|||
हृदयेष्व् अवतिष्ठन्ते वेदा ये नः परम् धनम् ।<BR> |
|||
शिरोभिर् निभृत आचार मही पतन पाम्शुलैः ॥२-४५-२७॥ |
|||
वत्स्यन्ति अपि गृहेष्व् एव दाराः चारित्र रक्षिताः ॥२-४५-२५॥<BR><BR> |
|||
बहूनाम् वितता यज्ञा द्विजानाम् यैह आगताः । |
|||
न पुनर् निश्चयः कार्यः त्वद् गतौ सुकृता मतिः ।<BR> |
|||
तेषाम् समाप्तिर् आयत्ता तव वत्स निवर्तने ॥२-४५-२८॥ |
|||
त्वयि धर्म व्यपेक्षे तु किम् स्यात् धर्मम् अवेक्षितुम् ॥२-४५-२६॥<BR><BR> |
|||
भक्तिमन्ति हि भूतानि जम्गम अजम्गमानि च । |
|||
याचितः नो निवर्तस्व हम्स शुक्ल शिरः रुहैः ।<BR> |
|||
याचमानेषु तेषु त्वम् भक्तिम् भक्तेषु दर्शय ॥२-४५-२९॥ |
|||
शिरोभिर् निभृत आचार मही पतन पाम्शुलैः ॥२-४५-२७॥<BR><BR> |
|||
अनुगम्तुम् अशक्ताः त्वाम् मूलैः उद्धिऋत वेगिभिः । |
|||
बहूनाम् वितता यज्ञा द्विजानाम् यैह आगताः ।<BR> |
|||
उन्नता वायु वेगेन विक्रोशन्ति इव पादपाः ॥२-४५-३०॥ |
|||
तेषाम् समाप्तिर् आयत्ता तव वत्स निवर्तने ॥२-४५-२८॥<BR><BR> |
|||
निश्चेष्ट आहार सम्चारा वृक्ष एक स्थान विष्ठिताः । |
|||
भक्तिमन्ति हि भूतानि जम्गम अजम्गमानि च ।<BR> |
|||
पक्षिणो अपि प्रयाचन्ते सर्व भूत अनुकम्पिनम् ॥२-४५-३१॥ |
|||
याचमानेषु तेषु त्वम् भक्तिम् भक्तेषु दर्शय ॥२-४५-२९॥<BR><BR> |
|||
एवम् विक्रोशताम् तेषाम् द्विजातीनाम् निवर्तने । |
|||
अनुगम्तुम् अशक्ताः त्वाम् मूलैः उद्धिऋत वेगिभिः ।<BR> |
|||
ददृशे तमसा तत्र वारयन्ति इव राघवम् ॥२-४५-३२॥ |
|||
उन्नता वायु वेगेन विक्रोशन्ति इव पादपाः ॥२-४५-३०॥<BR><BR> |
|||
ततः सुमन्त्रोऽपि रथाद्विमुच्य । |
|||
निश्चेष्ट आहार सम्चारा वृक्ष एक स्थान विष्ठिताः ।<BR> |
|||
श्रान्तान्हयान्सम्परिवर्त्य श्रीघ्राम् । |
|||
पक्षिणो अपि प्रयाचन्ते सर्व भूत अनुकम्पिनम् ॥२-४५-३१॥<BR><BR> |
|||
पीतोदकाम्स्तोयपरिप्लुताङ्गा । |
|||
नचारयद्वै तमसाविदूरे ॥२-४५-३३॥ |
|||
एवम् विक्रोशताम् तेषाम् द्विजातीनाम् निवर्तने ।<BR> |
|||
ददृशे तमसा तत्र वारयन्ति इव राघवम् ॥२-४५-३२॥<BR><BR> |
|||
ततः सुमन्त्रोऽपि रथाद्विमुच्य ।<BR> |
|||
श्रान्तान्हयान्सम्परिवर्त्य श्रीघ्राम् ।<BR> |
|||
पीतोदकाम्स्तोयपरिप्लुताङ्गा ।<BR> |
|||
नचारयद्वै तमसाविदूरे ॥२-४५-३३॥<BR><BR> |
|||
'''इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अयोध्याकाण्डे पञ्चचत्वारिंशः सर्गः ॥२-४५॥''' |
|||
'''इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अयोध्याकाण्डे पञ्चचत्वारिंशः सर्गः ॥२-४५॥'''<BR><BR> |
|||
==संबंधित कड़ियाँ== |
|||
*[[रामायण]] |
|||
**[[रामायण बालकाण्ड]] |
|||
**[[रामायण अयोध्याकाण्ड]] |
|||
**[[रामायण अरण्यकाण्ड]] |
|||
**[[रामायण किष्किन्धाकाण्ड]] |
|||
**[[रामायण सुन्दरकाण्ड]] |
|||
**[[रामायण युद्धकाण्ड]] |
|||
**[[रामायण उत्तरकाण्ड]] |
|||
==बाहरी कडियाँ== |
|||
[[वर्गः:काव्य]] |
|||
[[वर्गः:Hinduism]] |
०७:०९, ९ डिसेम्बर् २०१५ इत्यस्य संस्करणं
← सर्गः ४४ | रामायणम्/अयोध्याकाण्डम् अयोध्याकाण्डम् वाल्मीकिः |
सर्गः ४६ → |
रामायणम्/अयोध्याकाण्डम् |
---|
अनुरक्ता महात्मानम् रामम् सत्य परक्रमम् । अनुजग्मुः प्रयान्तम् तम् वन वासाय मानवाः ॥२-४५-१॥ निवर्तिते अपि च बलात् सुहृद् वर्गे च राजिनि । न एव ते सम्न्यवर्तन्त रामस्य अनुगता रथम् ॥२-४५-२॥ अयोध्या निलयानाम् हि पुरुषाणाम् महा यशाः । बभूव गुण सम्पन्नः पूर्ण चन्द्रैव प्रियः ॥२-४५-३॥ स याच्यमानः काकुत्स्थः स्वाभिः प्रकृतिभिस् तदा । कुर्वाणः पितरम् सत्यम् वनम् एव अन्वपद्यत ॥२-४५-४॥ अवेक्षमाणः सस्नेहम् चक्षुषा प्रपिबन्न् इव । उवाच रामः स्नेहेन ताः प्रजाः स्वाः प्रजाइव ॥२-४५-५॥ या प्रीतिर् बहुमानः च मय्य् अयोध्या निवासिनाम् । मत् प्रिय अर्थम् विशेषेण भरते सा निवेश्यताम् ॥२-४५-६॥ स हि कल्याण चारित्रः कैकेय्या आनन्द वर्धनः । करिष्यति यथावद् वः प्रियाणि च हितानि च ॥२-४५-७॥ ज्ञान वृद्धो वयो बालो मृदुर् वीर्य गुण अन्वितः । अनुरूपः स वो भर्ता भविष्यति भय अपहः ॥२-४५-८॥ स हि राज गुणैः युक्तः युव राजः समीक्षितः । अपि च अपि मया शिष्टैः कार्यम् वो भर्तृ शासनम् ॥२-४५-९॥ न च तप्येद् यथा च असौ वन वासम् गते मयि । महा राजः तथा कार्यो मम प्रिय चिकीर्षया ॥२-४५-१०॥ यथा यथा दाशरथिर् धर्मम् एव आस्थितः अभवत् । तथा तथा प्रकृतयो रामम् पतिम् अकामयन् ॥२-४५-११॥ बाष्पेण पिहितम् दीनम् रामः सौमित्रिणा सह । चकर्ष इव गुणैः बद्ध्वा जनम् पुनर् इव आसनम् ॥२-४५-१२॥ ते द्विजाः त्रिविधम् वृद्धा ज्ञानेन वयसा ओजसा । वयः प्रकम्प शिरसो दूरात् ऊचुर् इदम् वचः ॥२-४५-१३॥ वहन्तः जवना रामम् भो भो जात्याः तुरम् गमाः । निवर्तध्वम् न गन्तव्यम् हिता भवत भर्तरि ॥२-४५-१४॥ कर्णवन्ति हि भूतानि विशेषण तुरम्गमाः । यूयम् तस्मान्निवर्तध्वम् याचनाम् प्रतिवेदिताः ॥२-४५-१५॥ धर्मतः स विशुद्धात्मा वीरः शुभदृढप्रतह् । उपवाह्यः तु वो भर्ता न अपवाह्यः पुरात् वनम् ॥२-४५-१६॥ एवम् आर्त प्रलापाम्स् तान् वृद्धान् प्रलपतः द्विजान् । अवेक्ष्य सहसा रामः रथात् अवततार ह ॥२-४५-१७॥ पद्भ्याम् एव जगाम अथ ससीतः सह लक्ष्मणः । सम्निकृष्ट पद न्यासो रामः वन परायणः ॥२-४५-१८॥ द्विजातीम्स् तु पदातीम्स् तान् रामः चारित्र वत्सलः । न शशाक घृणा चक्षुः परिमोक्तुम् रथेन सः ॥२-४५-१९॥ गच्चन्तम् एव तम् दृष्ट्वा रामम् सम्भ्रान्त मानसाः । ऊचुः परम सम्तप्ता रामम् वाक्यम् इदम् द्विजाः ॥२-४५-२०॥ ब्राह्मण्यम् कृत्स्नम् एतत् त्वाम् ब्रह्मण्यम् अनुगच्चति । द्विज स्कन्ध अधिरूढाः त्वाम् अग्नयो अपि अनुयान्ति अमी ॥२-४५-२१॥ वाजपेय समुत्थानि चत्राणि एतानि पश्य नः । पृष्ठतः अनुप्रयातानि हम्सान् इव जल अत्यये ॥२-४५-२२॥ अनवाप्त आतपत्रस्य रश्मि सम्तापितस्य ते । एभिः चायाम् करिष्यामः स्वैः चत्रैः वाजपेयिकैः ॥२-४५-२३॥ या हि नः सततम् बुद्धिर् वेद मन्त्र अनुसारिणी । त्वत् कृते सा कृता वत्स वन वास अनुसारिणी ॥२-४५-२४॥ हृदयेष्व् अवतिष्ठन्ते वेदा ये नः परम् धनम् । वत्स्यन्ति अपि गृहेष्व् एव दाराः चारित्र रक्षिताः ॥२-४५-२५॥ न पुनर् निश्चयः कार्यः त्वद् गतौ सुकृता मतिः । त्वयि धर्म व्यपेक्षे तु किम् स्यात् धर्मम् अवेक्षितुम् ॥२-४५-२६॥ याचितः नो निवर्तस्व हम्स शुक्ल शिरः रुहैः । शिरोभिर् निभृत आचार मही पतन पाम्शुलैः ॥२-४५-२७॥ बहूनाम् वितता यज्ञा द्विजानाम् यैह आगताः । तेषाम् समाप्तिर् आयत्ता तव वत्स निवर्तने ॥२-४५-२८॥ भक्तिमन्ति हि भूतानि जम्गम अजम्गमानि च । याचमानेषु तेषु त्वम् भक्तिम् भक्तेषु दर्शय ॥२-४५-२९॥ अनुगम्तुम् अशक्ताः त्वाम् मूलैः उद्धिऋत वेगिभिः । उन्नता वायु वेगेन विक्रोशन्ति इव पादपाः ॥२-४५-३०॥ निश्चेष्ट आहार सम्चारा वृक्ष एक स्थान विष्ठिताः । पक्षिणो अपि प्रयाचन्ते सर्व भूत अनुकम्पिनम् ॥२-४५-३१॥ एवम् विक्रोशताम् तेषाम् द्विजातीनाम् निवर्तने । ददृशे तमसा तत्र वारयन्ति इव राघवम् ॥२-४५-३२॥ ततः सुमन्त्रोऽपि रथाद्विमुच्य । श्रान्तान्हयान्सम्परिवर्त्य श्रीघ्राम् । पीतोदकाम्स्तोयपरिप्लुताङ्गा । नचारयद्वै तमसाविदूरे ॥२-४५-३३॥ इति वाल्मीकि रामायणे आदि काव्ये अयोध्याकाण्डे पञ्चचत्वारिंशः सर्गः ॥२-४५॥