फलयोगमवाप्य सायकानां विधि[१]योगेन विपक्षतां गतानाम् ।
न[२] शुचेव भवत्यधोमुखानां निजतूणीशयनव्रतं प्रतुष्टयै ॥ १० ॥
अथवा ।
विगुणीकृतकार्मुकोऽपि जेतुं भुवि जेतव्यमसौ समर्थ एव स्वपतोऽपि ममेव[३] यस्य तत्रे गुरवो जाग्रति कार्यजागरूकाः ॥ ११ ॥
( चाणक्यमुपसृत्य । ) आ[४]र्य, चन्द्रगुप्तः प्रणमति ।
चाणक्यः-संप[५]नास्ते सर्वाशिषः । तदभिवादयस्व तत्रभन्तस्मात्यशुम्ख्म ॥
फलयोगमिति । विधियोगेन सुदैवप्रसादेन फलगं कार्यसिद्धिप्राप्तिमन्यत्र शल्ययोगं प्राप्यापि विपक्षतां विरोधितां गतानामिति विरोधाभासः। वीनां कङ्कानां पक्षा येषामिति बहुव्रीहिः। तेषां भावस्तत्तां गतानां विशिष्टकङ्पत्रवतामिति वा । इति विरोधपरिहारः । शुचेव विपक्षताप्राप्तिजातया शुचेवेति हेतूत्प्रेक्षा अधोमुखाना सायकानां निजतूणीशयनमेव व्रतं सर्वदा तत्रैवावस्थाननियमरूपं प्रतुष्टयै संतोषाय न भवति । ‘अनियोगेन विलक्षतां गतानाम् इति पाठे नियोगो युद्धादौ विनियोगस्तदभावः तेन लज्जितानामित्यर्थो बर्णनीयः ॥ १० ॥
इत्येवं प्रकारेण लज्जित्वा पुनरपि समाधत्ते--विगुणीकृतेति । विगुणीकृतं ज्यारहितं प्रयोजनासाववच्च कृतं कार्मुकं यस्य । इयं वाञ्छितार्थप्राप्तिरानन्दः ॥ ११ ॥
- ↑ अनियोगेन for विधियोगेन. B. E, N. H. which read विलक्षताम् for विपक्षतामू.
- ↑ स्वशु. B. N. H. For the last word B. reads शयनव्रतप्रतिष्ठा; N.E.H. श...तस्य निष्ठा, G. तूणीरशयनम्रतप्रतिष्ठा, A, P. read शयनं निजप्रतुष्ट्यै-
- ↑ ममैव G. E.
- ↑ अये. G; च...सोभिवादयते. E
- ↑ वृषल before this B. E. N. G.; मम after ते E. after सर्वा G For तत्रभ G. E. have अत्रभवन्तम्. For अ...ख्यम् B. N. read अमात्यराक्षसं पैतृकस्तवायममात्यमुख्यः G. H. अमात्यराक्षसमयं च ते पैतृकोमात्यमुख्यः, E, अमात्यराक्षसमयं पैतृकोमात्यः ।
