तत्र क्रान्तिज्या पलकर्णगुणा द्वादश १२ भक्का किलोग्रा स्यात् । तत्र पलकर्णी न
ज्ञायते किन्त्वव्यक्तात्मकः पलकर्णवर्गो ज्ञायते । स चैवम् । पलभावगों द्वादशवर्ग- युतः पलकर्णवर्ग: स्यात् याव १ रू १४४ वर्गेण वर्ग गुणयेङ्जेच्चेति क्रान्तिज्या-
याव. क्रांव १ क्रांव १४४ वर्गोऽनेन गुण्यो द्वादशवर्गेण भाज्यः फलमग्रावर्गः स्यात् ॥ २४४ अथ “त्रिभज्याहृतार्काग्रका कर्णनिघ्नीति' कर्णवर्गणार्य गुण्यस्त्रिज्यावर्गेण भाज्यः । एवं याव. क्रांव. कव १ क्रांव. कव १४४ कणंवृत्ताग्रावगों भवति त्रिव १४४ अत्र भाज्यराशावव्यक्तवर्गस्थाने क्रान्तिज्यावर्गे ७१५७१६ कर्णवर्गगुणे त्रिज्यावर्ग ११८१९८४४ च्छिन्ने जातो लघुसंज्ञः ।
न्यासः । उक्तवत् सिद्धो लघुः १४४ अाद्यः ११६६४ परः २१६० अाद्यखण्डतः परेणाप्त- मितेत्यादिना सिद्धा सौम्ये भुजेऽपि द्विविधा पलभा २॥४२।० वा अनन्ता ।
अन्यो विशेष:- -
लघुश्च यदि दोर्वर्गसमः स्याद्द्विहतः परः ।
तदेव पलभामानं ज्ञेयं गणितकोविदैः ।
अत्रोदाहरणम् -
क्रान्तिमौर्वी रसाब्धीशतुल्या खाग्न्यङ्गला श्रुतिः ।
दिगङ्गलोरत्युदग्बाहुर्यत्र तत्राक्षमाँ वद ।।
न्यासः । उक्तवत् सिद्धो लघुः १०० आद्यः ० पर ॐ* द्विहतः परः तदेवेत्यादिना सिद्धा सौम्ये भुजे जाता पलभा ६५॥२७॥१६॥ - अन्यदुदाहरणम्
याम्यः शक्राङ्गुलो बाहुः श्रुतिस्त्वङ्गाग्निसंमिता ।
क्रान्ति ज्या शैलदेवाब्जतुल्याक्षाभां वदाशु मे
न्यासः । उक्तवत् सिद्धो लघुः १९६ आद्यः ० परः *** द्विहतः परः तदेवेत्यादिना सिद्धा याम्ये भुजे जाता पलभा ७७॥३२॥२८॥
अथवाऽत्राचायोंतप्रश्नस्य बापूदेवोदितानां श्रीम० गणपतिदेवोत्तानाश्च प्रश्ननामेकेनैवानयनेन यथोत्तरं स्यात्तथोच्यते--
त्रिजीवाऽर्कघातः किलाद्यस्तथाऽन्यः श्रुतिक्रान्तिजीवाहतिस्तौ विभक्तौ ।
युगेन्द्राढयदोर्वगैमूलेन लब्धी ज्यकेस्तस्तयोश्चापभागाः प्रसाध्याः ॥
आद्यो द्विष्ठस्त्वन्यकोटच्यूनयुक्तो याम्ये बाही स्यु: पलांशा द्विधा ते।
द्विष्ठा चाद्याख्यस्य कोटियूंतोना ह्यन्येनाक्षांशा द्विधा सौम्यबाही ॥
उत्पद्यते योगविधौ युतिश्चेत्। खाङ्काधिका शुद्धिविधौ तु शोध्यम् ।
न शुध्यते वाऽत्र विधिद्वयेऽपि ज्ञेया खिलास्ते पलभागकाः स्युः ।
पलांशका एकविधाः क्वचित् स्युः क्वचिच्च ते स्युद्विविधास्तु तेभ्यः ।
सिद्धान्तरीत्या पलभाप्रमाणं संसाध्य वाच्यं गणितप्रवीर्ण: ॥
सिम्-२७
