सदेति हनूमत्प्रार्थने । अस्मीत्यत्र, अस्तीति कृपप्रार्थने । आयुः प्रयच्छ म इत्यत्र, आयुः प्रयच्छास्येति परशुरामप्रार्थने । व्यासविभीषणयोर्यथास्थित एव पाठः । पिबामीत्येतस्य स्थाने प्राशयामीत्यूहो दुग्धप्राशने ।
इत्यायुर्वर्धापनप्रयोगः ।
अथ सूर्यावलोकनम् ।
श्रीधरीये--
"मासे तृतीये दिवसे दिनेशं शिशुं चतुर्थे शशिनं च धेनुम् । |
तृतीयपदं देहलीदीपन्यायेनोभयत्रान्वेति । तेन तृतीयमासवत्तृतीयमेव दिनं ग्राह्यम् । तृतीयमासे तृतीयदिवसे सुमुहुर्तेऽस्य शिशोरायुरभिवृद्धिबीजगर्भसमुद्भवैनोनिबर्हणद्वारा श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थं सूर्यावलोकनसंस्कारं करिष्य इति संकल्प्य गणपतीष्टदेवतापूजनपूर्वकं सोत्सवं शिशुना दिनेशदर्शनं कारयेत् ।
ततश्चतुर्थे मासि शुभे काले चन्द्रं धेनुं च दर्शयेत् । तत्र विधिः सूर्यावलोकनविधिवत् । सूर्यावलोकनसंस्कारमित्येतस्य स्थाने चन्द्रधेन्ववलोकनसंस्कारमिति संकल्पवाक्य ऊहः । अथवा सर्याद्यवलोकनसंस्कारो निष्क्रमणेन सहैव कार्यः ।
अथ निष्क्रमणम् ।
बृहस्पतिः--
"अथ निष्क्रमणं नाम गृहात्प्रथमनिर्गमः । |
वाराहे--"द्वादशेऽहनि कर्तव्यं शिशोर्निष्क्रमणं गृहात्" इति ।
द्वादशेऽहनि निष्क्रमणक्रियापक्षे सूर्याद्यवलोकनसंस्कारोऽपकृष्यैव कर्तव्यः । मासे तृतीये दिवस इत्यनन्तरोदाहृतश्रीधरीयवाक्यस्वारस्यात् ।
- यमः-"उपनिष्क्रमणं कुर्याच्चतुर्थे मासि सावने" इति ।
मुहूर्तसंग्रहे--
"शुक्लपक्षः शुभः प्रोक्तः कृष्णश्चान्त्यत्रिकं विना । |
अर्यमत उत्तरा(र)फल्गुनीतः । वैश्वादुत्तराषाढातः । बुध्न्यभादुत्तरा(र)