"मुण्डनं पिण्डदानं च प्रेतकर्म च सर्वशः । |
इति दक्षवचनादान्वष्टक्यवद्विशेषवचनाभावाच्चेति । कैश्चित्तु दौहित्रप्रतिपच्छ्राद्धं सपिण्डमेव मुण्डनं पिण्डदानं चेति दक्षवाक्यस्य निर्मूलत्वादित्युक्तम् । संगवव्यापित्वबोधकवचसोऽपि निर्मूलत्वमाहुः केचित् । तथा तीर्थेऽपि श्राद्धं कार्यम् । तदुक्तं पाद्मे--
"तीर्थायतनगोष्ठेषु दीपोद्यानगृहेषु च । |
मात्स्ये तीर्थं पुष्करकं नामेत्यादिना तीर्थान्यनुक्रम्योक्तम्--
"एषु तीर्थेषु यच्छ्राद्धं तत्कोटिगुणमिष्यते । |
तत्र विशेषो देवीपुराणे--
"अर्घ्यमावाहनं चैव द्विजाङ्गुष्ठनिवेशनम् । |
- तथा--
"नाऽऽवाहनं न दिग्बन्धो न दोषो दृष्टिसंभवः । |
वोपदेवकृतसंग्रहेऽग्नौकरणस्यापि निषेधः कृतः--
"तैर्थ्येऽर्घ्यावाहनाग्नौकरणविकिरदृग्दोषदिग्बन्धतृप्ति- |
स्मृतिरत्नावल्यामप्युक्तम्-- "तीर्थश्राद्धेऽग्नौकरणमपि न" इति ।
प्रयोगपारिजाते तु--अर्घ्यमावाहनं चैवेत्यस्मिन्वाक्ये पञ्चानामेव निषेधेनाग्नौकरणस्यानिषेधात्तीर्थश्राद्धेऽग्नौकरणं कार्यमेवेत्युक्तम् । यदा तीर्थसमीपे कुशवटुषु श्राद्धं क्रियते तदा तीर्थजल एव होमः । अन्यथा तु पाणावेवेत्यपि तत्रोक्तम् । तीर्थश्राद्धेऽग्नौकरणपक्षेऽग्नावेव होमो न जल इति शिष्टाः ।
पिण्डद्रव्यमुक्तं पाने--
"तीर्थे श्राद्धं प्रकुर्वीत पक्वान्नेन विशेषतः । |
देवीपुराणब्राह्मयोः--
"सक्तुभिः पिण्डदानं च संयावैः पायसेन वा । |