तदा पञ्चभिर्यज्ञैः सह न गच्छतीत्ये([१]तादृशो[२]ऽर्थो निष्पद्येत, स चासंगतो भवेदिति कृतमिति ज्ञेयम् । पूर्वव्याख्याने यक्षसहितगमनाभावप्रयोजिका सत्ता तु भ्रात्रतिरिक्तस्य कर्तुर्द्रष्टव्या । वैश्वदेवः क्षयाहश्चेतिस्मृतिसमुच्चयवाक्यानुरोधात् । एतद्वाक्यं चेत्समूलं तदै[३]वैतन्नान्यदिति द्रष्टव्यम् ।
बौधायनः--
|
"प्रवासं कुरुते चैतद्यदन्नमुपप[४]द्यते । |
अथाग्निनिर्णयः ।
तत्रेदं धर्मसूत्रम्--
|
"औपासने पचने वा षड्भिराद्यैः प्रतिमन्त्रं हस्तेनैता आहुतीर्जुहुयात्" इति । |
अत्रोज्ज्वलाकृत्--यत्र पच्यते स पचनाग्निः । औपासनव्रतामौपासने विधुरस्य पचन इति व्यवस्थितो विकल्पः । अन्ये तु तुल्यविकल्पं मन्यन्त इत्याह । सर्वाधानिनोऽपि पचन एवैत्य[५]ण्विलायाम् । सर्वाधानिनो देवयज्ञो लुप्यत इति तु रामाण्डारः । सुदर्शनस्तु वैश्वदेवार्थं धर्मशास्त्रोक्तविधिनाऽग्निरुपसमाधातव्य इत्याह ।
यत्तु माधवीयेऽङ्गिराः--
|
"शालाग्नौ तु पचेदन्नं लौकिके वाऽपि नित्यशः । |
यच्च कर्मप्रदीपे--
|
"प्रातर्होमं तु निर्वर्त्य समुद्धृत्य हुताशनात् (नम्?) । |
इति तत्कात्यायनपरम् । ([६] [७]अन्याग्निपक्वं नाश्नीयादिति तद्गृह्याम्नातनिषेधात् । एवं च कातीयानां शालाग्नौ पाकस्तत्रैव होमः । अन्याग्निपक्वं नाश्नीया
- ↑ धनुश्चिह्नान्तर्गतग्रन्थस्थाने ख. पुस्तकेऽन्यथा ग्रन्थः स यथा--"तस्य सर्वस्यासंगत्यापत्त्या कृतमिति ज्ञेयम् । एतच्च वैश्वदेवः क्षयाहश्चेतिस्मृतिसमुच्चयवाक्यविरोधमात्रातिरिक्तपरं द्रष्टव्यम्" इति ।
- ↑ क. शोऽन्यो नि ।
- ↑ क. दैव त ।
- ↑ क. पच्यते ।
- ↑ ख. त्यम्बिला । ङ. त्यन्विला । च. त्यण्डविला ।
- ↑ एतत्प्रभृत्यथाऽऽरम्भकाल इत्येतस्मात्पूर्वं निद्यगानस्य ग्रन्थस्य स्थानेऽन्यथा ग्रन्थो ङ. पुस्तके स यथा--"तेषां सूत्रे पराग्निपक्व नाश्रीयादिति निषेधात् । सामयाचारिकधर्ममध्ये श्रौतस्य वैश्वदेवस्य पाठादप्यौपासनाग्नौ होमेऽपि लौकिकाग्नावेव पाको नौपासनाग्नायित्ववगम्यते" इति ।
- ↑ धनुश्चिह्नान्तर्गतं ख. पुस्तके नास्ति ।
