।। श्री. ।।
महाकवि श्री विल्हण विरचितं विक्रमाङ्कदेवचरितम्
पञ्चमः सर्गः ।
|
|
अन्वयः
सः, राज्यफण्टकविशोधनोद्यतः दुर्मतिः एषः इमं न सहिष्यते इति अग्रजात् सङ्कटं विशङ्कय अनुजं सिंहदेवं निनाय ।
व्याख्या
स विक्रमाङ्कदेव, राज्यस्य स्वराष्ट्रस्य कण्टकाः शत्रुरीपदायादास्तेषां विशोधनेऽपसारणे मारणे इत्यर्थः । उद्यतस्तत्परे स्वराष्ट्रदायाददूरीकरणे समुद्यतो दुर्मतिर्दुर्बुद्धिरेष सोमदेव इस सिंहदेवनामानं कनिष्ठभ्रातरं न सहिष्यते स्वानुकूल्येन न मंस्यते तस्यापि विनाशे समुद्यतो भवेदिति भावः । इति हेतोरप्रजात्सोमदेवात्संकटं बाधां विशङ्क्य वितर्क्याऽनुजं कनिष्ठभ्रातरं सिंहदेवं जयसिहापरनामान निनायऽप्रमन सह नीतवान् । अस्मिन् सर्गे रथोद्ध• ताच्छन्दः।-- ' रात्राविह रथोद्धता लगौ' इति लक्षणात् ।
भाषा
निष्कण्टक राज्य करने की इच्छा से, राज्य में बाधव दायादो को दूर कर देने में तत्पर, यह कुबुद्धि सोमदेव, कही छोटे भाई सिंहदव उर्फ जयसिह या भी अस्तित्व सहन न कर सके, ऐसे सबट की आशंका से, विक्रमाङ्कदेव ने उसको भी साप दे दिया ।
