|
प्रथमे सजसा लश्चेद्द्वितीये नसजा गुरुः । |
इत्युद्गताप्रकरणम् ।
|
आद्ये मसजभैर्गाभ्यां द्वितीये स्नज्रगैर्युतम् । |
इत्युपस्थितप्रकुपितप्रकरणम् ।
|
प्रोक्तान्येतानि विषमवृत्तानि प्रस्फुटं विना । |
इति विषमवृत्तप्रकरणम् ।
अथ मात्राच्छन्दः कथ्यते--
|
ओजे गणत्रयं पादे द्वितीये तच्चतुष्टयम् । |
उपसंहरति-- प्रोक्तानीति । प्रस्फुटं यथा तथा प्रोक्तानि एतानि विषमवृत्तानि विना अन्यानीतराणि असमवृत्तानि विषमवृत्तानि मनीषिणः गाथाः प्राहुरित्यन्वयः । इति माधुर्यरञ्जन्या विषमवृत्तप्रकरणम् ॥
इदानीं मात्राछन्दोभेदाल्लक्षयन्प्रतिजानीते-- अथेति । मात्रागणघटितत्वं लक्षणम्, आर्याद्यन्यतमत्वं वा । मात्रागणलक्षणं तु स्वयमेवाग्रे वक्ष्यति । तत्रादौ पथ्यालक्षणमाह-- आज इति । ओजे विषमे पादे गणत्रयम् । अत्र सर्वत्रापि मात्रागण एव गणपदेन ज्ञेयः ।
