२०२ मनुस्मृतिः । [ अध्यायः ५
मार्जनमिति ॥ चमसानां ग्रहाणां चान्येपां यज्ञपात्राणां पूर्व पाणिना मार्जनं कार्य पश्चात्प्रक्षालनेन यज्ञे कर्तव्ये शुद्धिर्भवति ॥ ११६ ॥
चरूणां स्रुक्स्रुवाणां च शुद्धिरुष्णेन वारिणा । |
चरूणामिति ॥ स्नेहाक्तानां चरखुगादीनामुष्णजलेन शुद्धिः । स्नेहाद्ययुक्तानां तु जलमात्रेणैव शुद्धिर्यज्ञार्थम् ॥ ११७ ॥
अद्भिस्तु प्रोक्षणं शौचं बहूनां धान्यवाससाम् । |
अद्भिस्त्विति ॥ बहूनां धान्यानां वस्त्राणां च चाण्डालाधुपघाते जलेन प्रोक्षणाच्छुद्धिः । बहुत्वं च पुरुपभारहार्याधिकत्वमिति व्याचक्षते । तदल्पानां तु प्रक्षालनाच्छुद्धिर्मन्वादिभिरुपदिश्यते ॥ ११८ ॥
चेलवच्चर्मणां शुद्धिर्वैदलानां तथैव च। |
चेलवदिति ॥ स्पृश्यपशुचर्मणां वंशादिदलनिर्मितानां च वस्त्रवच्छुद्धिर्भवति । शाकमूलफलानां च धान्यवच्छुद्धिः ॥ ११९ ॥
कौशेयाविकयोरूपैः कुतपानामरिष्टकैः । |
कौशेयेति ॥ कृमिकोशोद्भवस्य वस्त्रस्य, मेषादिलोमप्रभवस्य कम्बलादेः, ऊपैः क्षारमृत्तिकाभिः, कुतपानां नेपालकम्बलानामरिष्टकैररिष्टचूर्णैः, अंशुपट्टानां पशाकानां बिल्वफलैः, क्षौमाणां दुकूलानां क्षुमावल्कलभवानां वस्त्राणां तु पिष्टश्वेतसर्षपप्रक्षालनाच्छुद्धिः ॥ १२० ॥
क्षौमवच्छङ्खशृङ्गाणामस्थिदन्तमयस्य च । |
क्षौमवदिति ॥ शङ्खस्य पशुशृङ्गाणां स्पृश्यपश्वस्थिभवस्य गजादिदन्तस्य च क्षौमवरिपष्टश्वेतसर्पपकल्केन गोमूत्रजलयोरन्यतरयुक्तेन शास्त्रविदा शुद्धिः कर्तव्या ॥ १२५ ॥
प्रोक्षणात्तृणकाष्ठं च पलालं चैव शुद्ध्यति । |
प्रोक्षणात्तृणकाष्टं चेति ॥ तृणकाष्टपलालं च चाण्डालादिस्पर्शदूषितं प्रोक्षणेन
शुद्यति । तृणपलालसाहचर्यादिदमिन्धनादिकाष्ठविपयम् । दारवाणां च तक्षणमिति निर्मितदारुमयगृहपात्रविषयम् । गृहमुदक्या निवासादिदूपितं मार्जनगोमयाद्युपलेपनेन । मृन्मयभाण्डमुच्छिष्टादिस्पर्शदूपितं पुनःपाकेन शुधति ॥ १२२ ॥