त[१]त्रान्तरे ।
तत पर जहुकुमारिकायास्तटीवने कृत्यविदा पुरोगा। |
तत्रान्तर इति । तत्रान्तरे तस्मिन्नेव काल इत्युत्तरेणान्वय ॥
तत इति । तत पर आयुधारावनानन्तर कृत्यविदा कर्तव्यकोविदाना मध्य इति निर्धारषष्ठी। पुरोगा श्रेष्ठा। पृया कुन्ती । जहुकुमारिकाया गङ्गया तटीवने तीरोद्याने । तपस्यन्त तप कुर्वन्त कर्ण पुत्र अवाप । अस्या प्रवृत्ति आगमनवार्ता तु किचित् ईषदपि कर्ण श्रोत्र तस्य नावाप । योगाद्दह्मणि लीनस्य मनस सबन्धाभावादित्यर्थ ॥ ७० ॥
कमनीयेति । कवचस्य सहजस्य उत्कर्तनेन इन्द्राय दातु उत्पाटनेन कर्कशानि व्रणकिणै परुषाणि अङ्गान्येव अङ्गकानि यस्य तथोक्तेऽपि कमनीय लोकैकमनोहर यशोभर कीर्त्यतिशय यस्य तस्मिन् । किच तनूजे आत्मसभवे तत्र कर्णे नलिनात् कमलादपि मृदुल सुकुमार नरेन्द्रपत्या कुन्त्या नयन चिरेण। न तु क्षणमित्यर्थ । सचचार । पुत्रवात्सख्यात्पुन पुनरपश्यदित्यर्थ । प्रेम नात्मव्यथा चिन्तयतीत्यर्थ । यत्त्वत्र ‘तत्र गङ्गातटे कवचोत्कर्तनेन इति नृसिह- व्याख्यानम्, तन्न। उक्तस्वरस्यायोगात्प्रत्युत दूरान्वय , कवचोत्कर्तने गङ्गातटपृत्ति- त्वप्रतीत्यापत्तिश्चेत्याद्यनुसधेयम् । अत्र तादृड्मृदुलयनाताद्द्क्कठिनाङ्गयो घटनाया वैरूप्याद्विरूपघटनात्मको विषमप्रभेद । पुत्रवात्सल्ययशोभरसमर्थितकर्कशाङ्ग- मृदुनयनसचारात्मक्काव्यलिङ्गभेदश्च द्वावप्येकवाचकानुप्रवेशेन सकीर्णौ ॥ ७१ ॥
स इति । परमै पावनै अभिषेकै गङ्गास्नानै पूत पवित्र तत्र तीरे तप- स्यन् स तपनस्य सूर्यस्य सूनु कर्ण । तपस अवसाने समाप्तौ । शुचिं शुद्धा अक्षमाला जपमालिका श्रोत्रे वितेने निहितवान् । निकट समीप प्रपन्ना गता राज्ञीं राजपत्नी कुन्तीं च नेत्रे वितेने । अपश्यदित्यर्थ ॥ ७२ ॥
विनतेरिति । राझी पदयो विनते प्रणामात् अनन्तर विहिता कृता