विनार्जुन पाण्डुसुतान्समाजे |
विनेति । समाजे सभाया अर्जुन विना अर्जुनवर्ज्यान् पाण्डसुतान् यमराजभीमनकुलसहदेवान् अर्जुनोक्तवेषान्तरच्छन्नान् विस्मित्य विस्मिय आश्चर्यं गत्वेत्यादराद्विरुक्ति ! विलोकमान सूनु उत्तर विराट निजासनावे विन्यस्य उपवेश्य चिकुरेषु । मूर्धनीत्यर्थ । जिघ्रन् सन् जगाद वक्ष्यमाणप्रकारेणोक्तवान् ॥ ६४ ॥
निपात्येति । पार्थान् कान्तारे अरण्ये निपात्य पातयित्वा । धूतव्याजेनेति भाव । नि सपत्नत्व शत्रुशून्यत्व ईयुषा प्राप्ताना कौरवाणाम् । हे वत्स, त्व एकक एक एव कण्ठेगडूयसे कण्ठविवररोधिकिण इवाचरसि । पार्थास्तु पश्चापि मिलिखा तथा भवन्ति नतु प्रत्येकमित्यहो वीयातिशयस्तवेत्यथ । अतएव व्यतिरेकालकारो व्यङ्गय । उपमा समानगा क्षौती द्वयोरेकवाचकानुप्रवेशसकर ॥ ६५ ॥
नव्यमिति । किच हे वत्स, उत्तराया त्वद्भगिन्या नव्य बृहन्नलातो नूतन गुरु नाटयाचार्य भुवि न मार्गितु अनन्वेषितुम् । तस्या गुस्शोक वारयितुमित्यर्थ । कन्यासु उत्तराप्रभृतिषु विषये जन्मर्क्षेण जन्मनक्षत्रेण सह जीवदिनस्य बृहस्पतिवासरस्य योगेन यत्फल वस्त्रलाभ तत् दातु च तादृशि दुस्तरे सप्रहारे युद्धे सूत बृहनलामपि सरक्ष्थ कुरून् दुर्योधनादीन् कथमित्याश्चर्ये । व्यजेष्ठा जितवानसि । अत्र गुरुशोकवारणस्य सूतरक्षणेन नूतनवस्त्रदानस्य कौरवजयेन सह क्रमेणान्वयाथयासख्यालकार । ‘अध्वा भोजनपालस्य विघा धन्न वराङ्गना । मृत्युश्चेति क्रमाज्जन्मर्क्षार्कादिदिनयोगत ॥' इति ज्यौतिषिका ॥ ६६ ॥
- ↑ गलूथसे’ इति पाठ