दुर्मुखः—(उपसृत्व ।) 'जेदु देव्यो ।
रामः-ब्रूहि यदुपलब्धम् ।
दुर्मुखः-उवदुवन्ति देवं पौरजाणपदा जहा विसुमरिदा अम्हेमहाराअं दसरहं रामदेव्वेणेत्ति ॥
रामः---अर्थवाद एवैषः । दोषं तु मे कथंचित्कथय येन प्रतिविधीयते ।
दुर्मुखः--(सास्रम् ।) सुणादु महाराओ। (कर्णे ।) एवं विज । इति।
रामः-अहह, अतितीवोऽयं वाग्वनः । (इति सूर्च्छति ।)
दुर्मुखः-आससदु देव्वो।
रामः-(आश्वस्य ।)
हा हा धिक्परगृहवासदूषणं य-
द्वैदेह्याः प्रशमितमद्भुतैरुपायैः ।
१. जयतु देवः।
२. उपस्तुवन्ति देवं पौरजानपदा यथा विस्तारिता वयं महाराज दशरथं रामदेवेनेति ।
३. शृणोतु महाराजः । एचमिव ।
४. आश्वसितु देवः ।
इति वाक्य वेदितव्यम् । केचित्तु आवरणात्ययात्प्रतियन्धकनिवृत्तेरिति व्याचक्षते। प्रेम्ण उत्कृष्टत्व च परकीयावश्योपपत्यायविषयकलम् । तस्य समानुषस्य दाम्पत्यस्य । 'समानुष तु दाम्पत्यम्' इत्यभिधानात् । इति प्राच आहुः । अत एवैतद्रिकृतिभूतदाम्पत्सार्थकमनिच्छितिशब्दस्य द्रविडभाषाप्रतिद्धिरपि । अन्ये तु 'प्रकरणानुगुण्याद्विशेषणस्वारस्यात्तच्छन्देन दाम्पत्ये लब्धे सुमानुषस्यति तद्विशेषणतया योजनीयम् । शोभनो मानुषो येन' इत्याहुः । केचित्तु 'सुमानुषस्य सौजन्यस्य' इत्याहुः । कथमपि सर्वप्रकारेणापि तत्प्रसिद्धमेक मुख्च भद्रं क्षेम प्राय॑ते प्रकर्षण वाच्यते । अभिलष्यते वा । हि यस्मात्सुमानुषस्य भद्रमेकं प्रार्थ्यते तस्मात् सैव रणरणकदायिनीत्यादिपूबैणान्वयः । अनर्थशङ्कीनि बन्धुभित्रहृदयानीति न्यायेनेति भावः । प्रेमसारे स्थितमित्यनेन मधुकटाहनिक्षिप्तरसालफलसादृश्यं व्यज्यते । अत्र फलविषयकोसुक्यप्रतिपादनादारम्भ उक्तः । तदुत्तम्'औत्सुक्यसानमारम्भः फललाभाय भूयसे' इति ॥३९॥ कर्णे एचमिवेति । 'अर्थस्त्वेकेन विज्ञेयः पश्चाज्ज्ञात्वा प्रसङ्गतः । कर्णे एवमिवेत्युक्त्वा काव्यबन्धे प्रयुज्यते ॥' इत्युक्तत्वात् ॥ हा हेति । परग्रहवास