कालिकापुराणम्/अध्यायः ४

← अध्यायः ३

कालिकापुराणम् अध्यायः ४ [[लेखकः :|]]

अध्यायः ५ →

कालिकापुराणम् चतुर्थोऽध्यायः वसन्तोत्पत्तिः
अथ कालिका पुराण अध्याय ४
।। मार्कण्डेय उवाच ।।
ततः प्रभृति धातापि यदैवान्तर्हितः पुरा ।
चिन्तयामास सततं शम्भुवाक्यविनिंदितः ।। १ ।।
कान्ताभिलाषमात्रं मे दृष्ट्वा शम्भुरगर्हयत् ।
मुनीनां पुरतः कस्मात् स दारान् संग्रहीष्यति ।।२।।
का वा भवित्री तंज्जाया का च तन्मनसि स्थिता ।
योगमार्गमवज्ञाप्य तस्य मोहं करिष्यति ।।३।।
मन्मथोऽपि समर्थो नो भविष्यत्यस्य मोहने ।
नितान्तयोगी वामानां नामापि सहते न सः ॥४॥
अगृहीतेषु दारेषु हरेषु कथमादितः ।
मध्येऽन्ते च भवेत् सृष्टिस्तद्वधो न न्यकारितः ॥५॥
केचिद्भविष्यन्ति भुवि मया बध्या महाबलाः ।
केचिद्विष्णोबाधनीयाः केचिच्छम्भोरुपायतः ॥ ६ ॥
संसारविमुखे शम्भौ तद्विकारविरागिणो ।
अस्मादृते न कर्मान्यत् करिष्यति न संशयः ।।७।।
चिन्तयिन्निति लोकेशो ब्रह्मा लोकपितामहः ।
पुनर्द्ददर्श भूमिस्थान् दक्षादीन् वियति स्थितः ।।८।।
रतिद्वितीयं मदनं मोदयुक्तं निरीक्ष्य च ।
पुनस्तत्र गतःप्राह सान्त्वयन् पुष्पसायकम् ।।९।।
।। ब्रह्मोवाच ।।
अनया सहचारिण्या शोभसे त्वं मनोभव ।
एषा च भवता पत्या युक्ता संशोभते भृशम् ।।१०।।
यथा श्रिया हृषीकेशो यथा तेन हरिप्रिया ।
क्षणदा विधुना युक्ता तया युक्तो यथा विधुः ।।११।।
तथैव युवयोः शोभा दाम्पत्यञ्च पुरस्कृतम् ।
अतस्त्वं जगतः केतुर्विश्वकेतुर्भविष्यसि ।।१२।।
जगद्धिताय वत्स त्वं मोहयस्व पिनाकिनम् ।
यथा सुखमनाः शम्भुः कुर्य्याद्दारपरिग्रहम् ।।१३।।
विजनेऽस्मिन् वनोद्देशे पर्वतेषु सरित्सु च ।
यत्र यत्र प्रयातीशस्तत्रतत्रानयासह ।। १४ ।।
मोहयस्व यतात्मानं वनिताविमुखं हरम् ।
त्वदृते विद्यते नान्यः कश्चिदस्य विमोहकः ।। १५ ।।
भूते हरे सानुरागे भवतोऽपि मनोभव ।
शापोपशान्तिर्भविता तस्मादात्महितं कुरु ।।१६।।
सानुरागो वरारोहां यदीच्छति मनोभव ।
तदा तवोपभोगाय स त्वां सम्भावयिष्यति ।।१७।।
तस्माज्जगद्धिताय त्वं यतस्व हरमोहने ।
विश्वस्य भव केतुस्त्वं मोहयित्वा महेश्वरम् ।। १८ ।।
।। मार्कण्डेय उवाच ।।
इति श्रुत्वा वचस्तस्य ब्रह्मणः परमात्मनः ।
उवाच मन्मथस्तथ्यं ब्रह्माणं जगतो हितम् ।। १९ ।।
।। मन्मथ उवाच ।।
करिष्येऽहं तव विभो वचनाच्छम्भुमोहनम् ।
किन्तु योषिन्महास्त्रं मे तत्र कान्तां प्रभो सृज ।। २० ।।
मया सम्मोहिते शम्भौ यया तस्यानुमोहनम् ।
कार्यं मनोरमां रामां तां निदेशय लोकभृत् ।। २१ ।।
तामहं नहि पश्यामि यया तस्यानुमोहनम् ।
कर्तव्यमधुना धातस्तत्रोपायं तथा कुरु ।।२२।।
।। मार्कण्डेय उवाच ।।
एवं वादिनि कन्दर्पे धाता लोकपितामहः ।
कुर्यां सन्मोहनीं योषामिति चिन्तां जगाम ह ।। २३ ।।
चिन्ताविष्टस्य तस्याथ निःश्वासो यो विनिःसृतः ।
तस्माद्वसन्तः संजातः पुष्पव्रातविभूषितः ।। २४ ।।
चूताङ्कुरान् मुकुलितान् विभ्रद्भ्रमरसंहतिम् ।
किंशुकान् सारसान् रेजे प्रफुल्ल इव पादपाः ।। २५ ।।
शोणराजीवसंकाशः फुल्लतामरसेक्षणः ।
सन्ध्योदिताखण्डशशिप्रतिमास्यः सुनासिकः ।। २६ ।।
शङ्खवच्छ्रवणावर्तः श्यामकुञ्चितमूर्द्धजः ।
सन्ध्यांशुमालिसदृश-कुण्डलद्वयमण्डितः ।। २७ ।।
प्रमत्तमातङ्गगतिर्विस्तीर्णहृदयस्थलः।
पीनस्थूलायतभुजः कठोरकरयुग्मकः ।।२८।।
सुवृत्तोरुकटीजङ्घः कम्बुग्रीवोन्नतांशकः ।
गूढजत्रुःपीनवक्षाः सम्पूर्णः सर्वलक्षणैः ।। २९ ।।
तादृशेऽथ समुत्पन्ने सम्पूर्णे कुसुमाकरे ।
ववौ वायुः स सुरभिः पादपा अपि पुष्पिताः ।। ३० ।।
पिकाश्च नेदुः शतश: पञ्चमं मधुरस्वनाः ।
प्रफुल्लपद्मा अभवन् सरस्यः पुष्टपुष्कराः ।। ३१ ।।
तमुत्पन्नमवेक्ष्याथ तथा तादृसमुत्तमम् ।
हिरण्यगर्भो मदनं जगाद मधुरं वचः ।। ३२ ।।
।। ब्रह्मोवाच ।।
एष मन्मथ ते मित्रं सदा सहचरो भवन् ।
आनुकूल्यं तव कृते सर्वदैव करिष्यति ॥३३॥
यथाग्नेः श्वसनो मित्रं सर्वत्रोपकरोति च ।
तथायं भवतो मित्रं सदा त्वामनुयास्यति ।। ३४ । ।
तवानुगमनं कर्म तथा लोकानुरञ्जनम् ।।३५।।
वसतेरन्तहेतुत्वाद्वसन्ताख्यो भवत्वयम् ।
असौ वसन्तः शृङ्गारो वसन्ते मलयानिलः ।
भवन्तु सुहृदो भावाः सदा त्वद्वशवर्तिनः ।। ३६ ।।
विव्वोकाद्यास्तथा हावाश्चतुःषष्टिकलास्तथा ।
कुर्वन्तु रत्याः सौहृद्यं सुहृदस्ते यथा तव ।। ३७।।
एभिः सहचरैः काम वसन्तप्रमुखैर्भवान् ।
अनया सहचारिण्या त्वद्युक्तपरिवारया ।। ३८ ।।
मोहयस्व महादेवं कुरु सृष्टिं सनातनीम् ।
यथेष्टदेशं गच्छ त्वं सर्वैः सहचरैर्वृतः ।
अहं तां भावयिष्यामि यो हरं मोहयिष्यति ।। ३९ ।।
एवमुक्तोऽथ मदनः सुरज्येष्ठेन हर्षितः ।
जगाम सगणस्तत्र सपन्यनुचरस्तदा ।। ४० ।।
दक्षं प्रणम्य तान् सर्वान् मानसानभिवाद्य च ।
यत्रास्ति शम्भुर्गतवांस्तत्स्थानं मन्मथस्तदा ।। ४१ ।।
तस्मिन् गते सानुचरेऽथ मन्मथे
शृङ्गारभावादियुते द्विजोत्तमाः ।
प्रोवाच दक्षं मधुरं पितामहः
सार्द्ध मरीच्यत्रिमुखैर्मुनीश्वरैः ।।४२।।
॥ श्रीकालिकापुराणे वसन्तोत्पत्तिर्नाम चतुर्थोध्यायः ॥४॥

कालिका पुराण हिन्दी अनुवाद पढ़ने के लिए देखें-DP Karmakand