२७ प्रक. उपयुक्तपरीक्षा.
अमात्यसम्पदोपेतास्सर्वाध्यक्षाशक्तितः कर्मसु नियोज्याः ।
कर्मसु चैषां नियं परीक्षां कारयेत् चित्तानित्यत्वान्मनुष्याणा-
म् । अश्वसधर्माणो हि मनुष्या नियुक्ताः कर्मसु विकुर्वते ।
तस्मात्कर्तारं करणं देशं कालं कार्य प्रक्षेपमुदयं चैषु
विद्यात् । ते यथासन्देशमसंहता अविगृहीताः कर्माणि कुर्युः ।
संहता भक्षयेयुः । विगृहीता विनाशयेयुः । न चानिवेद्य
भर्तुः किञ्चिदारम्भं कुर्युरन्यत्रापत्प्रतीकारेभ्यः । प्रमादस्थाने-
घु चैषामत्ययं स्थापयेद्दिवसवेतनव्ययद्विगुणम् ।
यश्चैषां यथाऽऽदिष्टमर्थ सविशेष वा करोति स स्थानमानौ
लभेत।
"अल्पायतिश्चेन्महाव्ययो भक्षयति । विपर्यये, यथाऽऽयति--
व्ययश्च न भक्षयति" इत्याचार्याः ।
अपसर्पणैवोपलभ्यते” इति कौटिल्यः ।
यस्समुदयं परिहापयति स राजार्थ भक्षयति । स चेदज्ञा-
नादिभिः परिहापयति तदेनं यथागुणं दापयेत् ।
यस्समुदयं द्विगुणमुद्भावयति स जनपदं भक्षयति । स
चेद्राजार्थमुपनय त्यल्पापराधे वारयितव्यः; महति यथाऽपराधं
दण्डयितव्यः ।
1 पहा.
