एतत् पृष्ठम् परिष्कृतम् अस्ति
वासनासहितः । १६७
- ¥o*~*~*~*
~* ~*~*~* २००२ ८ ९ १० ११ १२ १३ १ २ २ - - ( १८ १९ २० २ ५ == === 4 • • • इष्टं हराणां घातेन गुणितं शेषसंयुतम् । राशिमानं सुखेनैव जायते व्यक्तरीतितः ॥
उदाहरणम् । को राशिः ससभक्तः सन् पञ्चमः षट्विभाजितम् । द.लं हि चतुरश्रः स्यात्तत्फलं गुणभाजितन् । शेषौ द्वौ तत्फल वेदभक्तं त्रीण्यप्रकाणि वै । तं राशिं सत्वरं व्रूहि ब्यक्तोकथाम कुशलोऽसि चेत् ।
न्यासः । प्रथमहरः ७, प्रथमशेषम् ५, द्वितीयहरः ६, द्वितीयशेषम् ४, तृतीय- शेषश् २, तृतीयहरः ३ चतुर्थहरः ४ शेषम् ३ ।
अन्न रूपोनहरसंख्याकहराणामित्यादिना–
वास्तवशेषमानम् = ७ x ४ + ७ x ६ x २ + ७ x ६ x ३ x ३
= ५ + १८ + ८४ + ३७८
= ४९५
अत्रेष्टम् १ हराणां ७, ६, ३, ४ एषां घातेन ५०४ अनेन गुणितं ५०४ शेषेण
४९५ अनेन युतं ९९९ जातो राशिः १९९ । द्विकेनेष्देन वा १५०३ एवमनेकधा ।
अथ वर्गमूलम् । येषामहूनां वास्तवमङ्कात्मकं मूलं लभ्यते ते वर्गाङ्का अतोऽन्येऽवागांङ्का इति । यथा १, ४, ९, १६ इत्यादयो वर्गाङ्काः कथ्यन्ते । एवं द्वित्रिपञ्चादयस्त्ववर्गाङ्काः ।
तत्र तावद्वर्गाङ्कानां मूलानयने तावद्वर्गाङ्कान् पंक्तयां विन्यस्यैकादिस्थानक्रमेण
विषमस्थानीयाङ्कोपरि ( . ) चिह्नं कार्यम् । तन्न यावन्तो बिन्दवो भवन्ति तावत्य एव मूठेऽङ्कसंख्या भवन्तीति ।
(१) यथा १५६२५ अस्य मूलानयनाय–
१५६२५ (१२५
१
――――――
२२) ५६
४४
―――――
२४५) १२२५
१२२५
―――――
००
अतोऽन्न मूलमानम्= ११५ ॥
