पृष्ठम्:ब्राह्मस्फुटसिद्धान्तः (भागः ४).djvu/२१४

विकिस्रोतः तः
एतत् पृष्ठम् अपरिष्कृतम् अस्ति

कुच्छायादिज्ञानाध्यायः १३०५

नप

-- --- -- अन्तर==मश, म बिन्दु से कप रेखा की समानान्तर रेखा मश है । अक---कश==श्रक-मन =दीपशिखौच्च्य – शङ्कु==अश, तब अशम, मनप दोनों त्रिभुजों के सजातीयत्व से मश दीप अनुपात । X मन - शकुतलान्तरgशक करते हैं। छाया, इसमे दीपशिखौच्च्य-शङ्कु आचायॉक्त उपपन्न हुआ । सिद्धान्तशेखर में ‘विशङ्कुना दीपशिखोच्छेयेण’ इत्यादि संस्कृत पपत्ति में लिखित श्लोक से श्रीपति ने आचायक्त के अनुरूप ही कहा है लीलावती में ‘शंकुः प्रदीपतलशङकुतलान्तरध्नः’ इत्यादि संस्कृतोपपत्ति में लिखित पद्य से भास्कराचार्य ने आचार्योंक्त के अनुरूप ही कहा है इति ॥१४॥ इदानीं छाया द्वितीयभागान्तरविज्ञानेनेत्यादि प्रश्नोत्तरमाह । शङ,क्वन्तरेण गुणिता छाया छायान्तरेण भक्ता भूः । स छायाँ शङ, गुणा दीपच्च्यं छायया भक्ता ॥१५॥ सु. भा–छायेष्टस्य कस्यापि शङ्कोश्छायं शझोरन्तरेण शङ्कुसूला- न्तरेण गुणिता छाययोरन्तरेण भक्ता भूर्भवति । सा सच्छाया छायया सहिता शङ्कुगुणा छायया भक्ता च दीपौच्च्यं भवति । श। है और तशि= दीपौच्च्यम् । अ, श,=अ, श, शङकुप्रमाणम् । श, भा=प्रथमशङकुच्छाया भी श–श,4छाअं । , , भा,, भा श, भा,==द्वितीयशङ्कुच्छाया ४ २६ भा श, भा=शङ,क्वन्तरम्= रामं, भाभा,= छायामान्तरम्= भाग्राभं। =श, भा, (श, भा–श, श) =श, भा,-श, भा, + श, श, =छाउं-+शी । ततो यो गणिताध्यायस्य ५४ सूत्रेण ।